वातावरण

पृथ्वी भोवतीच्या हवेच्या आवरणास वातावरण म्हणतात. वातावरणाचे खालील स्तर पडतात.

1. तपांबर

भूपृष्ठापासून तेरा किलोमीटर ऊंची पर्यंतच्या हवेच्या थर तपांबर म्हणून ओळखला जातो. या थराची विषुववृत्तावरील जाडी जवळजवळ सोळा किलोमीटर असून ध्रुवावर ती सहा किलोमिटरच्या दरम्यान आहे.
समुद्रसपाटीपासून जसजसे उंच जावे तसतसे तापमान कमी कमी होत जाते. या कारणामुळे समुद्रसपाटीपासून उंच ठिकाणी थंड हवेची ठिकाणे निर्माण झालेली आहेत. या थरामधील हवेत खालील वायु आढळतात.

हवेतील घटक घटकाचे प्रमाण

नायट्रोजन 78.03%

ऑक्सीजन 20.99%

कार्बडायक्साईड 00.03%

ऑरगॉनवायु 00.94%

हैड्रोजनवायु 00.01%

पाण्याची वाफ, धुळ व इतर घटक 0.01%

एकूण हवा 100.00%.

2. तपस्तब्धी

भुपृष्ठापासून जवळजवळ दहा किलोमिटरच्या उंचीपर्यंत वातावरणाच्या तापमानात सतत घट होत जाते. त्यानंतर तीन किलोमीटरच्या थरातील तापमानात कोणताही बदल होत नसल्यामुळे वातावरणाचा हा थर स्थिर तापमानाचा थर म्हणून ओळखला जातो. या थराला तपस्तब्धी असे म्हणतात.

3. स्थितांबर

तपस्तब्धीनंतर वातावरणाच्या या थराला सुरुवात होते. स्थितांबराच्या या भागाची जाडी जवळजवळ 13 ते 50 किलोमीटर पर्यंत आहे. या थरामधील सुरुवातीच्या 32 ते 40 किलोमीटर उंचीच्या भागात तापमान सारखेच आढळते. स्थितांबरामध्ये खालील स्थराचे अस्तित्व आढळते.
ओझोनोस्पीअर – स्थितांबराच्या खालच्या भागात ओझोन वायुचा स्तर आहे. हा थर ओझोनोस्पीअर या नावाने ओळखला जात असून या थरामध्ये सूर्यापासून आलेली अल्ट्राव्होयलेट किरणे शोषली जातात.
मध्यांबर – स्थितांबरचा वर मध्यांबर आहे. या भागात तापमानाचे प्रमाण सर्वात कमी आहे.

4. आयनाबंर

मध्यांबराच्या पलीकडील हवेच्या भागास आयनांबर म्हणतात. या थराची जाडी 80 ते 500 किलोमीटर पर्यंत आहे. या भागात हवेचे अत्यंत विरळ अस्तित्व आहे. सूर्यापासुन आलेल्या अल्ट्राव्होयलेट किरणाची हवेच्या अणूवर प्रक्रिया होऊन तेथे आयनांबर थर निर्माण झालेला आहे. यामध्ये खालील स्तर आढळतात.
इ-लेअर – या थरातील 100 ते 208 किलोमिटरचा थर इ-लेअर (E-Layaer) म्हणून ओळखला जातो. या थरामधून पृथ्वीवरील नेभोवाणीकडून निघालेल्या मध्यम रेडिओ लहरी पृथ्वीवर प्रवर्तित होतात.
एफ-लेअर – त्यानंतरचा थर (F-Layer) एफ-लेअर म्हणून ओळखला जातो. या थरामधून पृथ्वीवरील नभोवाणी केंद्रामधून निघालेल्या लघु रेडिओ लहरी पृथ्वीवर परावर्तीत होतात.

5. बाहयांबर

आयनाबंराच्या पलीकडील हवेच्या भागास बाहयांबर म्हणतात. या थरात उंचीनुसार तापमान वाढत जाते. या भागात हायड्रोजन सारख्या हलक्या वायूचे अस्तित्व आढळते.

विमुद्रीकरण (Demonetization)

पहिले 1946
- 12 जानेवारी 1946 मध्यरात्रीपासून 500, 1000 आणि 10,000 च्या नोटा बाद
- RBI Governor: सर सी. डी. देशमुख
- Governor General: वेव्हेल

दुसरे 1978
- 19 जानेवारी 1978 मध्यरात्रीपासून  1000, 5000 आणि 10,000 च्या नोटा बाद
- RBI Governor: आय. जी. पटेल
- Finance Minister: हिरूभाई पटेल
- Prime Minister: मोरारजी देसाई

तिसरे 2016
- 8 नोव्हेंबर 2016 मध्यरात्रीपासून 500, 1000 च्या नोटा बाद
- RBI Governor: डाॅ. उर्जित पटेल
- Finance Minister: अरूण जेटली
- Prime Minister: नरेंद्र मोदी

केंद्रीय पीक संशोधन केंद्र

१)केंद्रीय ऊस संशोधन केंद्र.
       =लखनौ (उत्तरप्रदेश)

२)केंद्रीय गहू संशोधन केंद्र.
       =कर्नाल (हरियाणा)

३)केंद्रीय आवळा संशोधन केंद्र
       =फैजाबाद (उत्तरप्रदेश)

४)केंद्रीय नारळ संशोधन केंद
       =कासरगोड (केरळ)

५)केंद्रीय केळी संशोधन केंद्
      =कळांडूथोराई (तामिळनाडू)

६)केंद्रीय डाळिंब संशोधन केंद्र
      = सोलापूर

७)केंद्रीय द्राक्ष संशोधन केंद्र
      =मांजरी (पुणे)

८)केंद्रीय दूध संशोधन केंद्र
      =कर्नाल (हरियाणा)

९)केंद्रीय बटाटा संशोधन केंद्र
      =सिमला

१०)केंद्रीय संत्री संशोधन केंद्र
      =नागपूर

११)केंद्रीय मेंढी व लोकर संशोधन केंद्र
      =अंबिकानगर (गुजरात)

१२)केंद्रीय गवत व चारा संशोधन केंद्र
      =झाशी (मध्‍यप्रदेश)

१३)केंद्रीय मधुमक्षिका संशोधन केंद्र
      =पुणे

१४)केंद्रीय काजू संशोधन केंद्र
      =पहूर

१५)केंद्रीय ताग संशोधन केंद्र
      =बराकपूर (पश्चिम बंगाल)

१६)केंद्रीय तंबाखू संशोधन केंद्र
      =राजमहेंद्री (आंध्रप्रदेश)

१७)केंद्रीय लिंबुवर्गीय फळ संशोधन केंद्र
      =नागपूर

१८)केंद्रीय सोयाबीन संशोधन केंद्र
      =इंदोर (मध्‍यप्रदेश)

१९)केंद्रीय कापूस संशोधन केंद्र
      =नागपूर

२०)केंद्रीय ज्‍वारी संशोधन केंद्र
      =राजेंद्रनगर (आंध्रप्रदेश)

२१)केंद्रीय अळंबी संशोधन केंद्र
      =सोलन

२२)केंद्रीय उंट संशोधन केंद्र
      =जोरबीट (राजस्‍थान)

२३)केंद्रीय ताग संशोधन केंद्र
      =बराकपूर (पश्चिम बंगाल)

२४)केंद्रीय लाख संशोधन केंद्र
      =रांची (झारखंड)

२५)केंद्रीय फळ संशोधन केंद्र
      =गणेशखिंड (पुणे)

२६)मसाला पीक संशोधन केंद्र
     =केरळ

२७)इंटरनॅशनल क्रॉप रिसर्च फॉर सेमीअॅरिड ट्रॉपिक्‍स
     =हैदराबाद (आंध्रप्रदेश)

सर्व स्पर्धा परीक्षा करीता महत्वाचे दिनविशेष

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०१ जानेवारी = वर्षाचा पहिला दिवस
०३ जानेवारी = शिक्षक दिन (सावित्रीबाई फुले जयंती)
०९ जानेवारी = जागतिक अनिवासी भारतीय दिन
१० जानेवारी = जागतिक हास्य दिन
१४ जानेवारी = मकरसंक्रांत , भूगोल दिन
२५ जानेवारी = राष्ट्रीय मतदार दिन
२६ जानेवारी = प्रजासत्ताक दिन
३० जानेवारी = जागतिक कुष्ठरोग निर्मुलन दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

१४ फेब्रुवारी = टायगर डे
१९ फेब्रुवारी = छत्रपती शिवाजी महाराज जन्मदिन
२१ फेब्रुवारी = जागतिक मात्रभाषा दिन
२७ फेब्रुवारी = जागतिक मराठी दिन
२८ फेब्रुवारी = राष्ट्रीय विज्ञान दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०१ मार्च = नागरी संरंक्षण दिन
०८ मार्च = आंतरराष्ट्रीय महिला दिन
१५ मार्च = आंतरराष्ट्रीय ग्राहक दिन
१६ मार्च = राष्ट्रीय लसीकरण दिन
२१ मार्च = पृथ्वीवर दिवस रात्र समान , जागतिक वन दिन
२२ मार्च = जागतिक जल दिन
२३ मार्च = जागतिक हवामान दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०५ एप्रिल = राष्ट्रीय सागरी संपत्ती दिन
०७ एप्रिल = जागतिक आरोग्य दिन
१० एप्रिल = जलसंधारण दिन
११ एप्रिल = राष्ट्रीय माता सुरक्षा दिन
१४ एप्रिल = भारतरत्न डाॅ.बाबासाहेब आंबेडकर जयंती
२२ एप्रिल = जागतिक वसुंधरा दिन
२३ एप्रिल = जागतिक पुस्तक दिन
२४ एप्रिल = पंचायत राज दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०१ मे = महाराष्ट्र दिन , आंतरराष्ट्रीय कामगार दिन
०३ मे = जागतिक उर्जा दिन
०८ मे = जागतिक रेडक्रॉस दिन
११ मे = राष्ट्रीय तंत्रज्ञान दिवस
१३ मे = राष्ट्रीय एकता दिन
१५ मे = जागतिक कुटुंब दिवस
१७ मे = जागतिक संचार दिवस
२१ मे = राष्ट्रीय दहशदवाद विरोधी दिन
२४ मे = राष्ट्रकुल दिन
३१ मे = जागतिक तंबाखू विरोधी दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०५ जून = जागतिक पर्यावरण दिन
१० जून = जागतिक नेत्रदान दिन
१२ जून = जागतिक बालकामगार विरोधी दिन
१४ जून = जागतिक रक्तदान दिन
१५ जून = जागतिक विकलांग दिन
२१ जून = जागतिक योग दिन
२६ जून = जागतिक अमली पदार्थ विरोधी दिन
२७ जून = जागतिक मधुमेह दिन
२९ जून = जागतिक सांखिकी दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०१ जुलै = राष्ट्रीय डॉ. दिन
११ जुलै = जागतिक लोकसंख्या दिन
२२ जुलै = राष्ट्रीय झेंडा स्वीकृती दिन
२६ जुलै = कारगिल विजय दिन
२८ जुलै = सामाजिक आरोग्य दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०३ ऑगस्ट = आंतरराष्ट्रीय मैत्री दिन
०६ ऑगस्ट = जागतिक शांतता दिन
१५ ऑगस्ट = भारतीय स्वतंत्र दिन
२० ऑगस्ट = अक्षय उर्जा दिन
२९ ऑगस्ट = राष्ट्रीय क्रीडा दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०२ सप्टेंबर = जागतिक नारळ दिन
०८ सप्टेंबर = जागतिक साक्षरता दिन
११ सप्टेंबर = जागतिक दहशदवाद विरोधी दिन
१४ सप्टेंबर = हिंदी दिन
१६ सप्टेंबर = जागतिक ओझोन दिवस
१७ सप्टेंबर = मराठवाडा मुक्तीसंग्राम दिन
२६ सप्टेंबर = जागतिक मूक बधिर दिन
२७ सप्टेंबर = जागतिक पर्यटन दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०२ ऑक्टोबर = म. गांधी जयंती , लालबहादूर शास्त्री जयंती
०३ ऑक्टोबर = जागतिक निवारा दिन
०८ ऑक्टोबर = भारतीय वायुसेना दिन
०९ ऑक्टोबर = जागतिक टपाल दिन
१५ ऑक्टोबर = जागतिक हात धुवा दिन
१६ ऑक्टोबर = जागतिक अन्न दिन
२१ ऑक्टोबर = हुतात्त्मा दिन
३० ऑक्टोबर = जागतिक बचत दिन
३१ ऑक्टोबर = राष्ट्रीय एकता दिवस

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०५ नोव्हेंबर = रंगभूमी दिन
०७ नोव्हेंबर = बालसूरक्षा दिन
१२ नोव्हेंबर = राष्ट्रीय पक्षी दिन
१४ नोव्हेंबर = बालदिन
१९ नोव्हेंबर = राष्ट्रीय शिक्षण दिन
२९ नोव्हेंबर = राष्ट्रीय कायदा दिन

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

०१ डिसेंबर = जागतिक एड्स प्रतिबंध दिन
०२ डिसेंबर = आंतरराष्ट्रीय संगणक साक्षर दिन
०३ डिसेंबर = आंतरराष्ट्रीय विकलांग दिन
०४ डिसेंबर = नॊदल दिन
०६ डिसेंबर = डाॅ.आंबेडकर महानिर्वाण दिन
०७ डिसेंबर = ध्वज दिन
०८ डिसेंबर = जागतिक मतीमंद दिन
१० डिसेंबर = मानवी हक्क दिन
२२ डिसेंबर = राष्ट्रीय गणित दिन
२३ डिसेंबर = किसान दिन
२४ डिसेंबर = राष्ट्रीय उपभोक्ता दिन

अर्थव्यवस्था प्रश्नपत्रिका

1) गॅट कराराची पहिली फेरी 23 जून 1947 रोजी कोणत्या ठिकाणी पार पडली
होती ?

1) जिनिव्हा

2) न्यूयॉर्क

3) वाशिंग्टन डी.सी

4) उरुग्वे

2) WTO मंत्रीस्तरिय परिषद आणि उपस्थित  भारतीय सदस्य याबाबत योग्य पर्याय निवडा.

अ) 1996- श्री. रामय्या

ब) 1998-  श्री. रामकृष्ण हेगडे

क) 2001- श्री. एम. मारण

ड) 2003-  श्री. अरुण जेटली

1) अ आणि क।                 2) अ,ब,क
3) ब,क,ड                         4) वरील सर्व

3)भारत सरकारने  custom tarrif act
केव्हा पारित केला गेला आहे ?

1)1970

2)1974

3)1975

4)1976

4) जय करार ( jay treaty ) 1794 पुढीलपैकी कसा संबंधित आहे ?

1) द्विपक्षीय भागीदारी करार

2) सर्वाधिक उपकृत राष्ट्र दर्जा (MFN)

3) गुंतवणूक करार

4) परराष्ट्रधोरण विषयक

5) जगात सर्वप्रथम कोणत्या देशाने  कोणत्या देशाला " सर्वाधिक उपकृत राष्ट्र " असा दर्जा दिला होता ?

1) अमेरिकाने ब्रिटन

2) ब्रिटनने अमेरिका

3) जपानने रशिया

4) फ्रान्सने ब्रिटनला

6)बौद्धिक संपत्ती कायदा 2016 मधील प्रमुख लक्ष्य कोणते आहेत?

अ)अधिकाराविषयी जागृती

ब) अधिकाराविषयी निर्मिती

क) वैधानिक,कायदेशीर आधार देणे

ड) प्रशासन व व्यवस्थापन करणे

1) फक्त ब,क.                 2) अ,ब,क
3) ब,क,ड                      4) वरील सर्व

7) बौद्धिक संपत्ती कायदा ( TRIPS) अंतर्गत या कायद्याचे उद्देश अंमलबजावणी आणि संरक्षण तसेच तांत्रिक नावीन्य शोध यास प्राधान्य देऊन
सामाजिक व आर्थिक विकास यासाठी प्राधान्य देणे इ.बाबत या कायद्याच्या कोणत्या कलमात तरतूद आहे ?

1) कलम 5

2) कलम 7

3) कलम 13

4) कलम 15

8) भारतात भारतीय लेखकांना copyright act  नुसार जिवंतपणाचा कालावधी आणि मृत्यूनंतर किती वर्षासाठी कॉपीराईट हक्क प्राप्त होतात ?

1) 35 वर्ष

2) 50 वर्ष

3) 60 वर्ष

4) 70 वर्ष

9) 1967 मध्ये कोठे भरलेल्या WB  आणि IMF च्या मेळाव्यात IMF  ने " आंतरराष्ट्रीय चलन स्थापित करण्याची " योजना पुरस्कृत केली होती ?

1) जिनिव्हा

2) टोकियो

3) रिओ-दी- जेनेरो

4) न्यूयॉर्क

10) IMF  च्या चलन बास्केट मध्ये पुढीलपैकी कोणत्या चलनाचा समावेश होतो ?

अ) डॉलर
ब) पौंड
क) युरो
ड) येन
इ) युवान

1) अ,ब,क                  2) अ,ब,क,ड
3) ब,क,ड,इ.              4) वरील सर्व

आजचा पेपर पूर्ण आंतरराष्ट्रीय अर्थव्यवस्थावर आधारित आहे..पूर्व सोबतच मुख्य परिक्षासाठी ही खूप महत्त्वाचा आहे.

🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺

✅  अर्थव्यवस्था उत्तरे  ✅

1)- 1

2)- 4

3)- 3

4)- 2

5)- 1

6)- 4

7)- 2

8)- 3

9)- 3

10)-4

🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸

शेकडेवारी

1) कोणत्याही संख्येचे दिलेले टक्के काढताना प्रथम 1% (टक्का) अथवा 10% काढा. त्यानंतर पट पद्धतीने दिलेले टक्के तोंडी काढता येतात.

· उदा. 500 चे 10% = 50 (10 टक्के काढताना एक शून्य कमी करा.)

· 125 चे 10% = 12.5 अथवा एकक स्थानी शून्य नसल्यास एका स्थळानंतर डावीकडे दशांश चिन्ह धा.

· 500 चे 30% = 150

· 500 चे 10% = 50

· 30% = 10%×3

· = 50×3 = 150

· 500 चे 8% = 40 (संख्येच्या 1%काढताना शेवटचे दोन शून्य कमी करा अथवा शून्य नसल्यास डावीकडे दोन दशांश स्थळांवर दशांश चिन्ह धा.)

· 500 ची 1% = 5

· :: 500 चे 8% = 40

2) दिलेल्या संख्येचे 12.5% काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला 1/8 ने गुणा.

· उदा. 368 चे 12.5% = ?

· 368×12.5/100

· = 368×1/8= 46

3) दिलेल्या संख्येचे 20% काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला 1/5 (0.2) ने गुणा.

· उदा. 465 चे 20% = 93

· 465×20/100

· = 465×1/5 ने गुणा = 93

4) दिलेल्या संख्येचे 25% काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला ¼ (0.25) ने गुणा.

· उदा. 232 चे 25% = 58

· 232×25/100

· = 232×1/4= 58

5) दिलेल्या संख्येचे 37 1/2% (37.5) काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला 3/8 ने गुणा.

· उदा. 672 चे 37.5% = 252

· 672×37.5/100

· = 672×3/8

· = 252

6) दिलेल्या संख्येचे 50% काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला ½ (0.5) ने गुणा.

· उदा. 70 चे 50% = 35

· 70×50/100

· = 70×1/2

· = 35

7) दिलेल्या संख्येचे 62 ½% (62.5) काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला 5/8 ने गुणा.

· उदा. 400 चे 62.5% = 250

· 400×62.5/100

· = 400×5/8

· = 250

8) दिलेल्या संख्येचे 75% काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला ¾ ने गुणा.

· उदा. 188 चे 75% = 141

· 188×3/4

· = 141

9) दिलेल्या संख्येचे 87 ½% (87.5) काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येला 7/8 ने गुणा.

· उदा. 888 चे 87.5% = 777

· 888 × 87.5/100

· = 888×7/8

· = 777

10) दिलेल्या संख्येचे त्या संख्येएवढेच टक्के काढावयाचे असल्यास, त्या संख्येचा वर्ग काढून डावीकडे दोन दशांश स्थळानंतर दशांश चिन्ह धा.

· उदा. 25 चे 25% = 6.25

· 25 × 25/100

· = 625/100

· = 6.25

◾️नमूना पहिला ◾️

उदा.

2400 पैकी 144= किती टक्के?

1. 8%

2. 6%

3. 5%

4. 4%

उत्तर : 6%

स्पष्टीकरण :-

टक्के (%) = 144×100/2400=144/24 = 6%

◾️नमूना दूसरा ◾️

उदा.

X चे 7% = 126; तर X=?

1. 1600

2. 1800

3. 1500

4. 1400

उत्तर : 1800

स्पष्टीकरण :-

X × 7/100=126

:: X=126×100/7=18×100 = 1800

◾️नमूना तिसरा ◾️

उदा.

1500 चे 40% = X चे 8%; :: X=?

1. 6000

2. 9000

3. 7500

4. 8500

उत्तर : 7500

स्पष्टीकरण :-

1500×40/100=X×8/100

:: 1500×40=X=8

:: X=1500×40/8=1500×5=7500 किंवा

तोंडी काढताना 8 ची 5 पट = 40, यानुसार 1500 ची 5 पट = 7500

◾️नमूना चौथा ◾️

उदा.

1200 चे 8% = 400 चे किती टक्के?

1. 16%

2. 24%

3. 20%

4. 18%

उत्तर : 24%

स्पष्टीकरण :-

:: X=1200×8/100=400×X/100
:: 1200×8=400×X

:: X=1200×8/400=3×8=24%
किंवा

तोंडी काढताना 400 ची 3 पट = 1200 आणि 8 ची 3 पट = 24%

◾️नमूना पाचवा ◾️

उदा.

A ला B पेक्षा 10% गुण जास्त मुळाले, तर B ला A पेक्षा किती टक्के गुण कमी मिळाले ?

1. 10%

2. 9%

3. 9 1/11%

4. 11 1/11%

उत्तर : 9 1/11%

सूत्र :

B ला A पेक्षा टक्के कमी गुण = 100×टक्के/100+टक्के = 100×10/100+10= 1000/110 = 9 1/11%

महाराष्ट्र शासनाने पंचायतराज संस्थांसंबंधी नियुक्त केलेल्या समित्या

✍वसंतराव नाईक समिती

नियुक्ती – 1960

शासनाला अहवाल सादर – 15 मार्च 1961

शासनाने अहवाल स्वीकारला – 1 एप्रिल 1961

शिफारशीची अंमलबजावणी – 1 मे 1962

महाराष्ट्रातील पंचायतराज व्यवस्था नाईक समितीच्या शिफारशीवर आधारित आहे.

महाराष्ट्र जिल्हा परिषद व पंचायत समिती अधिनियम – 1961 हा कायदा नाईक समितीच्या शिफारशीवरून करण्यात आला.

महाराष्ट्रातील पंचायतराज व्यवस्था त्रिस्तरीय असावी अशी शिफारस नाईक समितीने केली.

✍ल.ना. र्बोगिरवार समिती

नियुक्ती – एप्रिल 1970

शासनाला अहवाल सादर – सप्टेंबर 1971

प्रत्येक वर्षी ग्रामसभेच्या किमान दोन बैठका व्हाव्यात अशी शिफारस या समितीने केली.

✍बाबूराव काळे समिती

नियुक्ती – ऑक्टो 1980

शासनास अहवाल सादर – 1981

जिल्हा परिषद व पंचायत समितीच्या पदाधिकार्‍यांच्या मानधनात वाढ करण्यात यावी अशी शिफारस या समितीने केली.

✍पी.बी. पाटील समिती

नियुक्ती – जून 1984

शासनास अहवाल सादर – 1986

📌शिफारशी

ग्रामपंचायतीची लोकसंख्येनुसार पुनर्रचना करण्यात यावी.

जिल्हा परिषदांवर खासदार व आमदार यांना सदस्यत्व असू नये.

आर्थिक विकेंद्रीकरण ग्रामपंचायतीकडे वर्ग करण्यात यावा.

ग्रामपंचायतीच्या वार्षिक अनुदानामध्ये वाढ करण्यात यावी.

सदस्यांची निवड प्रत्यक्ष मतदारामधून करण्यात यावी.

📌स्थानिक स्वराज्य संस्था निवडणूक खर्च मर्यादा

स्थानिक स्वराज्य संस्थाचे नाव  –   खर्च रुपये

महानगरपालिका  –  1,00,000 रु.

जिल्हा परिषद    – 60,000 रु.

नगरपरिषद     – 45,000 रु.

पंचयात समिती   – 40,000 रु.

ग्रामपंचायत   -7,500 रु.
(नवीन काही बदल असल्यास कृपया पडताळून पाहावे)

📌ग्रामसभा

ग्रामसभेत संबंधित खेड्यातील सर्व प्रौढ (18 वर्षे वयावरील) स्त्री-पुरुष नागरिकांचा/मतदारांचा समावेश होतो.

ग्रामसभेच्या वर्षातून किमान चार बैठका व्हाव्यात अशी सूचना केंद्रसरकारने अलिकडेच सर्व राज्यांना केली आहे. त्या बैठका पुढील वेळी व्हाव्यात.

–26 जानेवारी (प्रजासत्ताक दिन), 15 ऑगस्ट (स्वातंत्र्यदिन), 1 मे (महाराष्ट्र दिन), 2 ऑक्टोंबर (गांधी जयंती) आणि दोन बैठका स्त्रियांच्या व्हाव्यात.

ग्रामसभा बोलविण्यासाठी 7 दिवस अगोदर नोटिस द्यावी लागते.

ग्रामसभा बोलविण्याचा अधिकार सरपंचला असतो. सरपंच गैरहजर असल्यास उपसरपंच बैठक बोलविलो.

ग्रामसभेच्या बैठकीचे अध्यक्षस्थान सरपंच भूषवितो. सरपंचाच्या गैरहजेरीत उपसरपंच अध्यक्षस्थान भूषवितो.

ग्रामसभेच्या बैठका वेळेवर बोलविल्या जातात किंवा नाही हे पाहण्याची जबाबदारी जिल्हा परिषदेच्या मुख्य कार्यकारी अधिकार्‍यावर सोपविली आहे.

सरपंच व उपसरपंच यांच्या अनुपस्थितीत ग्रामसभेच्या बैठकीचे अध्यक्षस्थान वरील पंच भूषवितो.

ग्रामसभेची गणसंख्या – एकुण मतदारच्या 15% किंवा 100 यापैकी जी कमी असेल ती संख्या.

ग्रामसभा ग्रामपंचायतीच्या पंचाची निवड करते.

भारतीय निवडणूक आयोग.

🅾ही एक संवैधानिक संस्था असून कलम 324 नुसार याची स्थापना25 जानेवारी 1950 रोजी करण्यात आलेली आहे. भारतीय निवडणुक आयोगातर्फे राष्ट्रपती, उपराष्ट्रपती, संसद, राज्य विधिमंडळ यांच्या निवडणूका पार पाडल्या जातात. पहिले मुख्य निवडणूक आयुक्त म्हणून सुकुमार सेन यांनी कामकाज पाहिले होते. मुख्य निवडणूक आयुक्तांची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात व ते 6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे होईपर्यंत ते पदावर राहतात.

🧩राज्यसभा:-

🅾संसदेचे उच्च सभागृह

🅾भारताचे उपराष्ट्रपती पदसिद्ध अध्यक्ष असतात

🅾 एकूण जागा: 250: 238 राज्ये आणि केंद्र शासित प्रदेश + 12 राष्ट्रपती नियुक्त

🅾सध्या जागा: 245: 233 राज्ये आणि केंद्र शासित प्रदेश + 12 राष्ट्रपती नियुक्त (कलम 80 नुसार ही नियुक्ती)

🅾महाराष्ट्रात राज्यसभेच्या 19 जागा

🅾 मणिपूर, मेघालय, मिझोरम, नागालॅड, त्रिपुरा, अरुणाचल प्रदेश, सिक्कीम, पाॅडेचरी, गोवा या राज्यांना राज्यसभेवर प्रत्येकी 1 जागा

🧩लोकसभा:-

🅾 एकूण जागा: 552 (कलम 81 & 331 नुसार)

🅾 पहिल्या लोकसभेची स्थापना: 2 एप्रिल 1952

🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋 🦋

विज्ञान : विद्युत चुंबकचे नियम व गुणधर्म

1⃣ जडत्व :

▪ जेव्हा एखाद्या स्थिर अवस्थेतील वस्तूवर कोणतेही बाह्यबल प्रयुक्त नसेल तर ती वस्तु स्थिर अवस्थेतच राहते. तसेच गतिमान वस्तु आहे त्याच वेगाने सतत गतिमान राहते.

▪ वस्तूची स्थिर अथवा गतिमान अवस्थेतील बदलाला विरोध करण्याची प्रवृत्ती म्हणजे जडत्व होय.

2⃣ संतुलित बल :

▪ संतुलित बलामुळे वस्तूची स्थिर अवस्था किंवा गतिमान अवस्था यात बदल घडून येत नाही.

▪ दोन्ही बले संतुलित असतात त्यामुळे वस्तु स्थिर अवस्थेत राहते.

3⃣ असंतुलित बल :

▪ जो पर्यंत वस्तूवर असंतुलित बल प्रयुक्त असते, तोपर्यंत तिचा वेग सतत बदलतो.

▪ वस्तूच्या गतीला त्वरणित करण्यासाठी असंतुलित बल आवश्यक असते.

4⃣ बल :

▪ बलामुळे वस्तूचा आकारही बदलू शकतो.

▪ बलामुळे आपण वस्तूला आपण गतिमान करू शकतो किंवा गतिमान वस्तूला थांबवू शकतो.

▪ बल ही दोन वस्तूंमधील आंतरक्रिया आहे.

▪ वास्तविक बल दृश्यस्वरूपात नसते पण बलाचे परिणाम आपण पाहू शकतो.

▪ स्थिर वस्तूला गतिमान करण्यासाठी किंवा गतिमान वस्तु थांबवण्यासाठी बल आवश्यक असते.

ध्वनी

'ध्वनी म्हणजे ऐकण्याची संवेदना'.
ध्वनीचे स्वरूप :'ध्वनी ही एक प्रकारची ऊर्जा असून ती आपल्या कानात ऐकण्याची संवेदना निर्माण करते'.

ध्वनीची निर्मिती आघाताने, छेडल्याने, हवा फुंकल्याने, ओरखडल्याने, विविध वस्तु हालल्याने अशा अनेक कारणाने होवू शकते.

प्रत्येक उदाहरणात कंपन ध्वनीच्या निर्मितीस कारणीभूत ठरतात.

कंपन : वस्तूची जलद गतीने पुढे-मागे होणारी हालचाल म्हणजे कंपन होय.

उदा. तंतुवाद्यातील तारेची कंपने

ध्वनी हे तरंगाच्या स्वरुपात प्रसारित होतो.

वस्तु विक्षोभित होते आणि कंप पावते तेव्हा ध्वनी निर्माण होतो.

ध्वनी भौतिक वस्तूतून किंवा पदार्थातून प्रसारित होतो त्याला माध्यम म्हणतात. ते घन, द्रव किंवा वायु असू शकते.

ध्वनी निर्वात पोकळीतून प्रवास करू शकत नाही.

प्रत्येक्षात कंपित वस्तूपासून ऐकणार्‍यापर्यंत कण प्रवास करीत नाहीत.
ध्वनी तरंगाची वैशिष्ट्ये :

जेव्हा ध्वनी तरंग माध्यमातून प्रवास करतात तेव्हा माध्यमाची घनता व दाब यामध्ये बदल होतो.

संपीडने : कणांची एकत्रित गर्दी असणारे भाग म्हणजे संपीडने होय.

संपीडनांपाशी घनता तसेच दाब उच्च असतो.

विरलने : कमी दाबाचे असे भाग की जेथे कण विखुरलेले असतात त्याला विरलने म्हणतात.

विरलनापाशी घनता तसेच दाब कमी असतो.

दोन लगतच्या संपीडनातील किंवा दोन लगतच्या विरलनातील अंतरास तरंगलांबी म्हणतात.

त्याचे SI पद्धतीत एकक मीटर तर तरंगलांबी ग्रीक अक्षर लॅम्डा ने दर्शवतात.

वारंवारता :

घनतेचे उच्चतम किंमतीपासून कमीत कमी किंमतीपर्यंत आणि पुन्हा उच्चतम किंमतीपर्यंत होणारा बदल एक आंदोलन घडवितो.

एकक कालावधीत होणारी आंदोलनाची संख्या म्हणजे तरंगाची वारंवारता होय.

ध्वनी तरंगाची वारंवारता ग्रीक अक्षर न्यू ने दर्शवितात.

त्याचे SI पद्धतीत एकक हर्टझ असून ते Hz ने दर्शवितात.

(note- हर्टंझ (1857-1894) जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ. सर्वप्रथम त्यांनी बिनतारी संदेशवहनाचे प्रसारण व तरंगांची स्वीकृत केली. )
तरंगकाल :

लगतची दोन संपीडणे किंवा विरलने यांना ठराविक बिंदु पार करून जाण्यास लागणारा वेळ म्हणजे 'तरंगकाल' होय.

माध्यमाच्या घनतेमध्ये एक संपूर्ण आंदोलन होण्यास लागणारा वेळ हा ध्वनी लहरीचा तरंगकाल असतो.

तो 'T'ने दर्शविला जातो.

SI पद्धतीत तरंगकालाचे एकक सेकंद आहे.

u=1/t

ध्वनीचा वेग :

तरंगावरील संपीडन किंवा विरलनासारख्या एखाद्या बिंदुने एकक कालावधीत कापलेले अंतर म्हणजे ध्वनीचा वेग होय.

वेग=अंतर/काल

एका तरंगकालात कापलेले अंतर,

वेग= तरंगलांबी/तरंगकाल

वेग= वारंवारता*तरंगलांबी

मानवी श्रवण मर्यादा :

मानवी कानांची ध्वनी ऐकण्याची मर्यादा सुमारे 20 हर्टझ ते 20,000 हर्टझ आहे.

पाच वर्षाच्या आतील मुले आणि कुत्र्यांसारखे काही प्राणी 25000 हर्टझ पर्यंत ध्वनी एकू शकतात.

श्रव्यातील ध्वनी :

20000 हर्टझ पेक्षा अधिक वारंवारता असणार्‍या ध्वनीला श्रव्यातील ध्वनी असे म्हणतात.

निसर्गात डॉल्फिन्स, वटवाघुळे, उंदीर वगैरे तो निर्माण करू शकतात.

उपयोग :

जहाजावरून जहाजावर संपर्क साधण्यासाठी श्रव्यातील ध्वनी उपयोगी ठरते.
ध्वनीचे परिवर्तन :

ध्वनी तरंगांचे घन किंवा द्रव पृष्ठभागावरून परावर्तन होते.

ध्वनीच्या परावर्तनासाठी फक्त मोठ्या आकाराचा खडबडीत किंवा चकचकीत पृष्ठभागाच्या अडथळ्याची आवश्यकता असते.

प्रतिध्वनी :

मूल ध्वनीची कोणत्याही पृष्ठभागावरून परावर्तनामुळे होणारी पुनरावृत्ती म्हणजे प्रतिध्वनी होय.

अंतर= वेग*काल

निनाद :

एखाद्या ठिकाणाहून ध्वनी तरंगांचे पुन्हा पुन्हा परावर्तन होऊन, ध्वनीतरंग एकत्र येऊन सतत जाणवेल असा ध्वनी तयार होतो.त्याचा परिणाम ध्वनीचे सातत्य राहण्यात होतो त्यालाच निनाद म्हणतात.

सोनार (SONAR):

Sound Navigation And Ranging याचे लघुरूप म्हणजे SONAR होय.

पाण्याखालील वस्तूचे अंतर, दिशा आणि वेग श्रव्यातील ध्वनी तरंगाच्या उपयोग करून SONAR मोजते.