भारतीय संविधान - महत्वपुर्ण प्रश्नोत्तरी

१) महाराष्ट्र विधानसभा निवडणूक हीं कितव्या क्रमांकाची आहे?

अ ) पंधराव्या                                     

ब) सोळाव्या 

क) सतराव्या                                      

ड) चौदाव्या ✔️

२) महाराष्ट्रचे मुखमंत्री म्हणून श्री उद्धव बाळासाहेब ठाकरे हे कितव्या क्रमांकाचे मुखमंत्री आहेत?

अ ) पंचाविसाव्या                                 

ब) सत्ताविसाव्या 

क) एकोणतिसाव्या  ✔️                             

 ड) तिसाव्या  

३) खालीलपैकी कोणती  संविधानिक जबाबदारी राज्य निवडणूक आयोगावर सोपविण्यात आलेली आहे. 

I). निवडणुकांसाठी मतदार याद्या तयार करण्याच्या कामाचे अधिक्षण

II). संचलन आणि नियंत्रण

III). निवडणुकांचे आयोजन

IV.) मतदारसंघ आखणे

 

अ ) I आणि II                                             

ब) I,II,व III ✔️

क) I,III  व IV                                               

ड) I,II,III व IV

४). सध्याचे  महाराष्ट्र राज्याचे नवीन निवडणूक आयुक्त कोण आहेत.? 

अ ) श्री. यू. पी. एस. मदान ✔️                     

ब) श्री.जगेश्वर सहारिया

क) श्री. नन्दलाल                           

क) श्रीमती नीला सत्यनारायण

५). प्रत्येक राज्यासाठी राज्य निवडणूक आयोगाची स्थापना कोणत्या कलमांतर्गत केली गेली? 

अ)७३ व ७४   ✔️                                         

ब) ७४ व ७५

क) ७७ व ७८                                            

ड)७९ व ८०

६). महाराष्ट्र राज्य निवडणूक आयोगाची स्थापना कोणत्या वर्षी झाली?

अ ) २४ एप्रिल १९९५                          

 ब). २८ एप्रिल ,१९९५

क) ३० एप्रिल .१९९०                         

 ड) २६ एप्रिल, १९९४ ✔️

७). संविधानातील भाग -९ मधील अनुच्छेद २४३ ट (२४३ K) नुसार  कोणत्या निवडणूक घेण्याचा अधिकारी 

  निवडूक आयोगाला आहे. 

I. ग्रामपंचायत

II. जिल्हापरिषद 

III. महानगरपालिका 

IV. पंचायत समिती 

अ ) I आणि II                                             

ब) I,II,व II

क) I,II  व IV ✔️                                           

ड) I,II,III व IV

८). संविधानातील भाग -९ मधील अनुच्छेदअनुच्छेद २४३ यक (२४३ ZA) नुसार कोणत्या निवडणूक घेण्याचा अधिकारी निवडूक आयोगाला आहे.

I. नगरपरिषद 

II. जिल्हापरिषद 

III. ग्रामीण भागातील स्थानिक स्वराज्य संस्था

IV. नगरपंचायत 

अ ) I आणि II                                             

ब) I,II,व II

क) I,II  व IV  ✔️                                           

ड) I,II,III व IV

९). श्री. यू. पी. एस. मदान यांनी दिनांक ०५ सप्टेबर २०१९ रोजी पदभार स्वीकारला असून ते महाराष्ट्राचे कितवे राज्य निवडणूक आयुक्त आहेत.?

अ ) सहावे ✔️                                              

ब)सातवे

क) नववे                                                    

ड) चौथे 

१०.) खालीलपैकी कोणती  संविधानिक जबाबदारी भारतीय  निवडणूक आयोगावर सोपविण्यात आलेली आहे. 

I. राजकीय पक्षांना मान्यता देणे निवडणूक चिन्हे ठरवणे

II. उमेदवारपत्रिका तपासणे

III निवडणुका पार पाडणे

IV उमेदवारांच्या निवडणूक खर्चाचा ताळमेळ लावणे

अ ) I आणि II                                            

ब) I,II,व II

क) I,II  व IV                                              

ड) I,II,III व IV ✔️

७४ वी घटना दुरुस्ती ( १९९२-९३ ) :

 नागरी स्थानिक स्वराज्य संस्थेची सुरवात ब्रिटिश कालखंडामध्ये झाली. ( १६८७ ) नागरी स्थानिक संस्थांना पंचायतराज संस्थेप्रमाणेच घटनात्मक दर्जा देण्यात यावा हि मागणी समोर आली. या दृष्टीकोनातून सर्वप्रथम १९८९ ला राजीव गांधी यांनी नगरपालिका संबंधी ६५ वे घटनादुरुस्ती विधेयक तयार केले होते.  परंतु त्यांना अपयश आले. त्यानंतर व्ही. पी. सिंग व चनशेखर यांनी प्रयत्न केले. परंतु अपयश आले. १९९१ ला पी. व्ही. नरसिंहराव पंतप्रधान असताना नागरी स्थानिक संस्थाना घटनात्मक दर्जा देण्यासाठी त्यांनी १९९२ ला ७४ वे घटनादुरुस्ती विध्येयक तयार केले.

– २२ डिसेंबर १९९२ ला या विधेयकावर लोकसभेत बहुमत सिद्ध.

– २३ डिसेंबर १९९२ ला या विधयेकावर राज्यसभेत बहुमत सिद्ध

– २० एप्रिल १९९३ रोजी ७४ व्या घटना दुरुस्ती विधेयकावर राष्ट्रपतींची स्वाक्षरी होऊन नागरी स्थानिक स्वराज्य संस्थांना घटनात्मक दर्जा प्राप्त झाला.

– ३१ मे १९९४ पर्यंत ह्या शिफारशी सर्व राज्यांना लागू करणे बंधनकारक करण्यात आले.

– राज्य घटनेच्या कलम २४३ ( P ) ते २४३ ( ZG ) मध्ये तरतूद करण्यात आली. व भारतीय राज्य घटनेला १२ वे परिशिष्ट जोडण्यात आले. व त्या मध्ये एकूण १८ विषयांचा समावेश करण्यात आला आहे.

 ७४ व्या घटनादुरुस्तीची वैशिष्ट्ये / परिणाम / भूमिका :

१) नागरी स्थानिक संस्थांना घटनात्मक दर्जा प्राप्त कलम ( P ते ZG )

२) राज्यघटनेला १२ वे परिशिष्ट जोडण्यात आले ( एकूण १८ विषयांचा समावेश आहे. )

३) महत्वाच्या व्याख्या कलम २४३ ( P )

४) नगरपालिका स्थापन करणे कलम २४३ ( Q )

     अ ) नगर पंचायत  ( Nagar Panchyat )

      ब ) नगर परिषद   ( Municipal Corporation )

      क ) महानगरपालिका ( Municipal Corporation )

५) नगरपालिकांची रचना कलम २४३ ( R )

६) वॉर्ड समित्या स्थापन करणे कलम २४३ ( S )

७) राखीव जागांची तरतूद कलम २४३ ( T )

      अ ) महिलांसाठी ३३ टक्के राखीव जागा

       ब ) इतर मागासवर्गीय ( OBC ) २७ टक्के राखीव जागा

       क ) अनुसूचित जाती व अनुसूचित जमाती ( SC / ST ) याना लोकसंख्येच्या प्रमाणात राखीव जागा.

८) नगरपालिकांचा पालिकांचा कालावधी निश्चित कलम २४३ ( U )

९) सदस्यांची अपात्रता कलम २४३ ( V )

१०) नगरपालींकाचे अधिकार, जबाबदारी कलम २४३ ( W )

११) नगरपालिकांना कर व निधी लादण्याचा अधिकार कलम २४३ ( X )

१२) राज्य वीत्त आयोगाची स्थापना कलम २४३ ( Y )

१३) नगरपालिकांचे लेखांकन, लेखापरीक्षण कलम २४३ ( Z )

१४) नगरपालिकांच्या निवडणुका घेणे कलम २४३ ( ZA )

१५) केंद्रशासित व अपवाद असणाऱ्या प्रदेशासाठी तरतूद कलम २४३ ( ZB )

१६) काही प्रदेशांना ७४ व्या घटनादुरुस्तीमधून सूट कलम २४३ ( ZC )

१७) जिल्हा नियोजन समितीला घटनात्मक दर्जा कलम २४३ ( ZD )

१८) महानगर नियोजन समितीची स्थापना कलम २४३ ( ZE )

१९) नागरी स्थानिक संस्थांच्या निवडणुका बाबीमध्ये न्यायिक हस्तक्षेप नाही कलम २४३ ( ZG )

राज्यघटनेतील अकरावी अनुसूचित मधील विषय :

१) कृषी विस्तारासह शेती

२) भू – विकास जमीन सुधारणांची अंमलबजावणी, जमिनीचे एकत्रीकरण मृदसंधारण

३) पाण्याचे व्यवस्थापन, लघु पाटबंधारे आणि पाणलोट विकास

४) पशु संवर्धन, दुग्ध व्यवसाय आणि कुकूटपालन

५) मासेमारी

६) सामाजिक वनीकरण व शेती वनीकरण

७) किरकोळ वन उत्पन्न

८) अन्नप्रक्रिया व लघु उद्योग

९) ग्रामोद्योग, कुटिरोद्योग व खादी उद्योग

१०) ग्रामीण गृह निर्माण

११) पिण्याचे पाणी

१२) इंधन व चारा

१३) रस्ते, नाली, पूल, नदी, जलमार्ग व दळणवळण अन्य साधने

१४) ग्रामीण विद्युतीकरण, विजेचे वाटप

१५) अपारंपरिक ऊर्जा साधने

१६) दारिद्र्य निर्मूलन कार्यक्रम

१७) प्राथमिक व माध्यमिक शाळांसह शिक्षण

१८) तांत्रिक व व्यावसायिक शाळांसह शिक्षण

१९) प्रौढ व अनोपचारिक शिक्षण

२०) ग्रंथालय

२१) सांस्कृतिक कार्यक्रम

२२) बाजार व यात्रा

२३) रुग्णालय, प्राथमिक आरोग्य केंद्रे व दवाखाने यासह आरोग्य व स्वच्छता

२४) कुटुंब कल्याण

२५) स्त्रिया व बालविकास

२६) अपंग व मतिमंद यांच्या कल्याणासह समाजकल्याण

२७) दुर्बल घटकांचे कल्याण व अनुसूचित जाती ( SC ) व अनुसूचित जमाती ( ST ) कल्याण

२८) सार्वजनिक वितरण व्यवस्था

२९) समाजाच्या मौल्यवान ठेव्यांच्या सांभाळ करणे.

– २३ एप्रिल १९९४ पासून महाराष्ट्रात ७३ व्या घटना दुरुस्तूची अंबलबजावणी.

– १९६६ मध्य महाराष्ट्र शासनाने आपल्या १२३ योजना जिल्हा परिषदेकडे हस्तांतरित केल्या आहेत.

– अरुणाचल प्रदेशात अनुसूचित जाती ( एस. सी ) साठी याना राखीव जागांची तरतूद नाही.

– ७३ व्या घटनादुरुस्तीची अमबलबजावणी करणारे देशातील पहिले राज्य मध्यप्रदेश होय.

पंचायत राज

महानगरपालिकांच्या संख्येनुसार राज्यांचा क्रम खालीलप्रमाणे

१.  महाराष्ट्र              27

२.  उत्तरप्रदेश           16

३.  आंध्रप्रदेश           14

४.  मध्यप्रदेश            14

५.  बिहार                 13

६.  छत्तीसगड           13

७.  तमिळनाडू           13

८.  कर्नाटक              11

९.  गुजरात                08

१०.हिमाचलप्रदेश       02

महाराष्ट्रातील महानगरपालिकांच्या संख्येनुसार जिल्ह्यांचा क्रम खालीलप्रमाणे-

(१) ठाणे ०६

(२) पुणे ०२

(३) नाशिक ०२

- पनवेल-रायगड ही शेवटची महानगरपालिका आहे.

भारतील महानगरपालिका आकारमानानुसार उतरता क्रम-

(१) मुंबई 

(२) दिल्ली 

(३) कलकत्ता

(४) बंगलोर 

(५) चेन्नई

(६) हैदराबाद 

(७) अहमदाबाद 

(८) सुरत 

(९) पुणे

जनरल नॉलेज

 ♻️♻️ महाराष्ट्रातील जनरल नॉलेज ♻️

👇👇👇👇👇👇👇

महाराष्ट्राची स्थापना कधी झाली?

👉 १ मे १९६०

महाराष्ट्राची राजधानी कोणती?

👉 मबई 

महाराष्ट्राची उपराजधानीचे नाव?

👉 नागपूर 

महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग?

👉 ६

महाराष्ट्राचे प्रादेशिक विभाग?

👉 ५

महाराष्ट्रातील एकुण जिल्हे?

👉 ३६

महाराष्ट्रातील महानगरपालिका?

👉 २६

महाराष्ट्रातील नगरपालिका?

👉 २२२

महाराष्ट्रातील सर्व नगरपंचायत?

👉 ७

महाराष्ट्रातील  जिल्हापरीषदा?

👉 ३४

महाराष्ट्रातील एकुण तालुके?

👉 ३५८

महाराष्ट्रातील पंचायत समित्या?

👉 ३५५

महाराष्ट्राची लोकसंख्या किती?

👉 ११,२३,७४,३३३

स्त्री : पुरुष प्रमाण किती?

👉 ९२९ : १०००

महाराष्ट्रातील एकुण साक्षरता?

👉 ८२.९१%

महाराष्ट्रातील सर्व साक्षर जिल्हा?

👉 सिंधुदुर्ग

सर्वांत जास्त साक्षरतेचा जिल्हा?

👉 मबई उपनगर (८९.९१% )

सर्वांत कमी साक्षरतेचा जिल्हा?

👉 नदुरबार (६४.४% )

सर्वांत जास्त स्त्रियांचा जिल्हा?

👉 रत्नागिरी

सर्वांत कमी स्त्रियांचा जिल्हा?

👉 मबई शहर

क्षेत्रफळाने मोठा जिल्हा?

👉 अहमदनगर 

क्षेत्रफळाने लहान जिल्हा?

👉 मबई शहर 

जास्त लोकसंख्येचा जिल्हा?

👉 ठाणे 

कमी लोकसंख्येचा जिल्हा?

👉 सिंधुदुर्ग 

भारताच्या लोकसंख्येशी प्रमाण?

👉 ९३%

महाराष्ट्राचे राज्य झाड कोणते?

👉 आबा

महाराष्ट्राचे राज्य फुल कोणते?

👉 मोठा बोंडारा

महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी कोणता?

👉 हारावत 

महाराष्ट्राचा राज्य प्राणी कोणता?

👉 शकरु

महाराष्ट्राची राज्य भाषा कोणती?

👉 मराठी

महाराष्ट्रातील सर्वांत उंच शिखर?

👉 कळसुबाई (१६४६ मी.)

महाराष्ट्रातील सर्वांत लांब नदी?

👉 गोदावरी

🤗🤗🤗🤗🤗🤗🤗🤗

भारतातील जनरल नॉलेज 

👇👇👇👇👇👇👇

सर्वांत जास्त उष्ण ठिकाण?

👉 गगानगर ( राजस्थान )

सर्वांत जास्त जिल्ह्यांचे राज्य?

👉 उत्तरप्रदेश

सर्वाधिक लोकसंख्येचे शहर?

👉 मबई (१,८४,१४,२८८ )

सर्वाधिक साक्षर असलेले राज्य?

👉 करळ

सर्वांत मोठा धबधबा कोणता?

👉 गिरसप्पा धबधबा 

सर्वांत मोठी मशीद कोणती?

👉 जामा मशीद 

सर्वांत लांब नदी कोणती?

👉 बरह्यमपुत्रा

सर्वांत मोठी घुमट कोणती?

👉 गोल घुमट 

सर्वांत मोठे वाळवंट कोणते?

👉 थरचे वाळवंट 

सर्वांत उंच पुतळा कोणता?

👉 गोमटेश्वर ( बाहुबली )

सर्वांत मोठे धरण कोणते?

👉 भाक्रा नांगल

सर्वांत उंच धरण कोणते?

👉 टिहरी

सर्वांत लांब धरण कोणते?

👉 हिराकुड

सर्वांत लांब बोगदा कोणता?

👉 जवाहर बोगदा 

सर्वांत मोठे स्टेडियम कोणते?

👉 यवा भारती

सर्वांत उंच मनोरा कोणता?

👉 दरदर्शन मनोरा 

सर्वांत उंच झाड कोणते?

👉 दवदार

क्षेत्रफळाने मोठा जिल्हा?

👉 कच्छ 

लोकसंख्येने मोठा जिल्हा?

👉 ठाणे 

सर्वाधिक पावसाचे ठिकाण?

👉 मावसनिराम

🤗🤗🤗🤗🤗🤗🤗🤗

जगाचे जनरल नॉलेज 

👇👇👇👇👇👇

सर्वांत मोठे वाळवंट कोणते?

👉 सहारा ( आफ्रिका )

सर्वांत मोठे बेट कोणते?

👉 गरीनॅलंड

सर्वाधिक लोकसंख्येचा देश?

👉 चीन

क्षेत्रफळाने मोठा देश कोणता?

👉 रशिया

सर्वांत मोठा खंड कोणता?

👉 आशिया

सर्वांत मोठी गर्ता कोणती?

👉 मरियना

सर्वांत मोठा पक्षी कोणता?

👉 शहाम्रुग

सर्वांत मोठा त्रिभुज प्रदेश?

👉 सदरबन

सर्वांत मोठा पुतळा कोणता?

👉 सटॅचु ऑफ लिबर्टी

सर्वांत मोठी नदी कोणती?

👉 अमेझॉन

सर्वांत मोठे बंदर कोणते?

👉 सिडनी

सर्वांत मोठा महासागर कोणता?

👉 पसिफिक महासागर 

सर्वांत मोठी मशीद कोणती?

👉 जामा मशीद ( दिल्ली )

सर्वांत मोठा धबधबा कोणता?

👉 वहेनेझुएला

सर्वांत लहान खंड कोणता?

👉 ऑस्ट्रेलिया 

सर्वांत लहान महासागर कोणता?

👉 आर्क्टिक महासागर 

सर्वांत लहान पक्षी कोणता?

👉 हमिंग बर्ड

सर्वांत लहान दिवस कोणता?

👉 २२ डिसेंबर

सर्वांत लांब नदी कोणती?

👉 नाईल

सर्वांत जास्त पावसाचे ठिकाण?

👉 मावसनिराम ( मेघालय )

सर्वांत जलद उडणारा पक्षी?

👉 हमिंग बर्ड 

सर्वांत लांब सामुद्रधुनी कोणती?

👉 मलाक्काची सामुद्रधुनी 

पृथ्वीवरील अक्षांश व रेखांश बद्दल माहिती :

पृथ्वीवरील कोणत्याही ठिकाणाचे स्थान निश्चिती करण्याकरिता अक्षांश व रेखांश यांचा आधार घेतला जातो.

उत्तर व दक्षिण ध्रुव – पृथ्वीच्या आसाची दोन टोके म्हणजेच उत्तर ध्रुव व दक्षिण ध्रुव होय. पृथ्वीचे जे टोक ध्रुव तार्‍याकडे आहे. त्याला उत्तर ध्रुव म्हणतात व खालच्या टोकाला असे दक्षिणध्रुव म्हणतात.

उत्तर व दक्षिण गोलार्ध – पृथ्वीच्या आसाला काटकोनात छेद दिल्यास पृथ्वीचे दोन भाग तयार होतात. या दोन भागापैकी उत्तर ध्रुवाकडील भागास उत्तर गोलार्ध व दक्षिण ध्रुवाकडील भागास दक्षिण गोलार्ध असे म्हणतात.

विषवृत्त – उत्तर व दक्षिण गोलार्ध जोडणार्‍या मध्यवर्ती काल्पनिक रेषेला विषुववृत्त असे म्हणतात विषुववृत्त हे पृथ्वीवरील सर्वात मोठे वर्तुळ होय. विषवृत्तालाच पृथ्वीचा परीघ असेसुद्धा म्हणतात.

अक्षांश – उत्तर ध्रुवापासून ते दक्षिण ध्रुवापर्यंत विषववृत्ताला समांतर दर एका अंशावर काढलेल्या काल्पनिक वर्तुळाकार रेषांना अक्षवृत्ते म्हणतात. उत्तर गोलार्धातील रेषांना उत्तर अक्षांश व दक्षिण गोलार्धातील रेषांना दक्षिण अक्षांश असे म्हणतात. अक्षवृत्ताचे विषुववृत्तावरील स्थान 0° अक्षवृत्त मानले जाते, तर दक्षिण ध्रुवावरील स्थान 90° दक्षिण अक्षांश व उत्तर ध्रुवावरील स्थान 90° उत्तर अक्षांश असे मानले जाते.

रेखांश – उत्तर ध्रुवापासून ते दक्षिण ध्रुवापर्यंत विषुववृत्ताला काटकोनात छेदून जाणार्‍या व एक अंश अंतरावर काढण्यात आलेल्या काल्पनिक अर्धवर्तुळाकार रेषेला रेखावृत्त म्हणतात. मूळ रेखावृत्त (0° रेखावृत्त) इंग्लंड जवळील ग्रीनवीच या बेटावरुन गेलेले आहे. मूळ रेखावृत्तापासून पूर्वेस व पश्चिमेस दर एक अंश अंतरावर याप्रमाणे 180° पश्चिम आणि 180° पूर्व अशी एकूण 360 रेखावृत्ते मानली गेलेली आहेत. ग्रीनवीचच्या पूर्वेकडील रेखावृत्तांना पूर्व रेखावृत्त व पश्चिमेकडील रेखावृत्तांना पश्चिम रेखावृत्त असे म्हणतात. विषुववृत्तावर दोन रेखावृत्तामधील अंतर 111 किलोमीटर असून ध्रुवाकडे जातांना हे अंतर कमी कमी होत जाते व ध्रुवावर शून्य होते. कारण सर्व रेखावृत्ते दोन्ही ध्रुवावर एकत्र येतात.

स्थाननिश्चिती – पृथ्वीवरील अक्षवृत्ते व रेखावृत्ते या दोहोंच्याही सहाय्याने पृथ्वीवरील कोणत्याही ठिकाणाचे स्थान निश्चित करता येते.

वारणा नदी

सांगली व कोल्हापूर जिल्ह्यांच्या सीमेवरून वाहणारी कृष्णा नदीची महत्त्वाची उपनदी. या नदीचा उगम सह्याद्री पर्वतातील पथरपुंज पठाराजवळ प्रचितगडावर सस. पासून ९१४ मी. उंचीच्या प्रदेशात होतो. प्रथम वारणा नदी वायव्येकडून आग्नेयीकडे व नंतर पूर्वेकडे वाहते.

ती  कृष्णा नदीस सांगली शहराच्या नैर्ऋत्येस सु. दीड किमी. अंतरावर सस. पासून ५८४ मी. उंचीच्या प्रदेशात हरिपूर येथे मिळते. संगमाजवळ वारणा नदीचे पात्र ७० मी. रुंद आहे.

काडवी व मोरणा या वारणेच्या प्रमुख उपनद्या आहेत. कोल्हापूर जिल्ह्यातील काडवी नदीचा उगम सह्याद्री पर्वतात आंबा घाटाजवळ सु. ७०० मी. उंचीच्या प्रदेशात होतो.

सुमारे ३५.४ किमी. वाहून काडवी नदी सागाव जवळ वारणा नदीस मिळते. काडवी नदी मिळाल्यावर तिचा प्रवाह बराच विस्तारित होतो. काडवी नदी वारणा नदीस जवळजवळ समांतर वाहते. पोटफुगी, आंबरडी, अंवीर व कांद्रा हे प्रमुख ओढे काडवी नदीस मिळतात.

सांगली जिल्ह्यातील मोरणा ही वारणेची दुसरी महत्त्वाची उपनदी. या नदीचा उगम धामवडे टेकडीजवळ होतो. ही नदी दक्षिणेस व आग्नेयीस वाहते. या नदीची लांबी सु. २७.३५ किमी. आहे. तिच्या खोऱ्यात विस्तृत पानमळे आढळतात. शिराळा तालुक्यातील मांगळे गावाजवळ मोरणा नदी वारणेस मिळते. उजव्या बाजूने कानसा नदी उदगिरीपासून २० किमी. वाहत जाऊन पन्हाळा तालुक्यात माळेवाडी-जवळ वारणेस मिळते. शाली व अंबार्डी या वारणेच्या इतर उपनद्या होत.

वारणा खोऱ्याचा विस्तार सांगली व कोल्हापूर या जिल्ह्यांत झाला असून त्याचा अक्षवृत्तीय व रेखावृत्तीय विस्तार अनुक्रमे १६०४७' उ. ते १७०१५' उ. आणि ७३०३०' १५" पू. ते ७४०३०' पू. यांदरम्यान आहे. या खोऱ्याची लांबी १४९ किमी., सरासरी रुंदी २१ किमी. व एकूण क्षेत्र २,०९५ चौ. किमी. आहे. वारणा खोऱ्यात शिराळा, वाळवा, मिरज (जि. सांगली), शाहूवाडी, पन्हाळा, हातकणंगले, शिरोळ (जि. कोल्हापूर), पाटण (जि.सातारा) या आठ तालुक्यांचा समावेश होतो.

भूवैज्ञानिक दृष्ट्या वारणा खोरे दख्खन ढाली प्रदेशात वायव्य भागात येते. वारणा नदीच्या खोऱ्यात विविध प्रकारची भूरूपे असल्याने येथील स्थलाकृती अत्यंत गुंतागुंतीची आहे. पश्चिमेकडे कोकण व पूर्वेकडे दख्खन पठार यांदरम्यानच्या संक्रमण पट्ट्यात वारणा खोरे असल्याने दोन्ही प्राकृतिक विभागांतील गुणधर्म वारणेच्या खोऱ्यात आढळतात. खोऱ्यातील पश्चिमेकडील प्रदेश पूर्वेकडील प्रदेशापेक्षा जास्त उंचसखल  आहे.

वारणेचे खोरे पश्चिम घाटामुळे पर्जन्यछायेच्या प्रदेशात येते, त्यामुळे पाऊस कमी पडतो. मॉन्सून काळात पाऊस पडतो, परंतु इतर कालावधी कोरडा असल्याने वारणेच्या खोऱ्यातील नद्यांना पावसाळा वगळता इतर काळात पाणी फारच कमी असते.

वारणा नदीचे खोरे सुपीक आहे. भात, ज्वारी, ऊस, भुईमूग ही महत्त्वाची पिके या खोऱ्यात होतात. शाहूवाडी तालुक्यात आंबोळी येथे वारणा नदीवर एक मोठा प्रकल्प आणि सांगली जिल्ह्यात चांदोली व शिराळा तालुक्यात वारणा पाटबंधारे हा मोठा प्रकल्प हाती घेण्यात आला आहे. मोरणा नदीवर शिराळा तालुक्यातील प्रकल्प, तर शाहूवाडी तालुक्यात पोटफुगी नदीवर काडवी प्रकल्प पूर्ण करण्याची योजना आहे.

यांशिवाय वारणेच्या खोऱ्यात अनेक कोल्हापूरी बंधारे व काही लघू पाटबंधारे प्रकल्प पूर्ण झालेले आहेत, तसेच वारणानगर (कोडोली) सारखी गावे उद्योगधंद्यांमुळे विकास पावली आहेत. या खोऱ्यातील खेड्यांना जोडणारे अनेक पक्के रस्ते, जिल्हा प्रमुख रस्ते व ग्रामीण रस्ते आहेत. परंतु या खोऱ्यात लोहमार्ग व हवाई वाहतूक यांची सोय नाही. कोल्हापूर, मिरज, सांगली ही या खोऱ्यातील लोकांना जवळची रेल्वेस्थानके आहेत.

नोबेल पुरस्कार 2023 विजेते SHORTCUT

🔶वैद्यकशास्त्र(MEDICAL) :-

💉Shortcut :- D-M-k

☑️K:- कॅटालिन कॅरिको

☑️D- ड्र्यू वेडसमन ई. ब्रुस .

☑️M:- MEDICAL

⛳️कशासाठी दिला? :- m-rna लशीच्या विकास करणे सक्षम करणाऱ्या nucleoside base सुधारणा बाबत.

🔷रसायनशास्त्र(CHEMISTRY) :- 

🧪SHORTCUT :- chemistry ची LAB.

L:- लुईस ई‌ ब्रुस .

A:- अॅलेक्सी आय. एकिम .

B:- माँगी जी.बॉएंडी

⛳️कशासाठी दिला? :- discovery and synthesis of quantum dots.

🛠भौतिक(PHYSICS) :- 

❇️SHORTCUT :- PHYSICS वाला A-P-K

A :- ॲनी एल

P:- पिएरे  अगॉस्टिनी.

K :-  फेंटेक क्राउस्झ

⛳️कशासाठी दिला? :- attosecond pulse निर्माण करणाऱ्या प्रायोगिक पद्धतींच्या discovery साठी

📕साहित्य (literature):-

🔖Shortcut :- जॉन चे साहित्य.

जॉन फॉसे.

🧘‍♂️शांतता (PEACE):- 

🕊Shortcut :- M-N-P

P :- peace (शांतता)

M -N :- नर्गिस मोहम्मदी.

⛳️कशासाठी दिला? :- इराण मधील महिलांच्या अत्याचाराविरोधात कामासाठी.

📊अर्थशास्त्र( ECO):-

🎯Shortcut :- ECONOMY चा E-C-G.

E :- ECO

C-G:- क्लॉडिया गोल्डीन.

⛳️कशासाठी दिला? :- महिलांच्या श्रम बाजाराच्या परिणामाबद्दल समज वाढविल्याबद्दल

चालू घडामोडी :- 15 मार्च 2024

◆ ‘जागतिक ग्राहक हक्क दिन’ दरवर्षी 15 मार्च रोजी साजरा केला जातो.

◆ हैदराबादमध्ये ‘वर्ल्ड स्पिरिच्युअल फेस्टिव्हल’चे आयोजन करण्यात आले आहे.

◆ रांची येथे भारतातील 5 व्या आणि पूर्व भारतातील पहिल्या 'अत्याधुनिक हनी टेस्टिंग लॅब'ची पायाभरणी करण्यात आली आहे.

◆ 'राजकुमार विश्वकर्मा' यांची उत्तर प्रदेशच्या मुख्य माहिती आयुक्तपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ रामनाथ कोविंद यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीने राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मु यांना एक देश एक निवडणुक बाबत अहवाल सादर केला आहे.

◆ भारतीय राज्यघटनेच्या 324 कलमांतर्गत सुखवीर सिंग संधू आणि ज्ञानेश्वर कुमार यांची केंद्रीय निवडणूक आयुक्त म्हणून नियुक्ती झाली आहे.

◆ रणजी चषक क्रिकेट स्पर्धा 2023-24 चे विजेतेपद मुंबई ने जिंकले आहे.

◆ मुंबई संघाने 42व्यांदा रणजी चसक क्रिकेट स्पर्धेचे विजेतेपद पटकावले आहे.

◆ मुंबई संघाने अजिंक्य रहाणे च्या नेतृत्वाखाली 42 व्यांदा रणजी चषक क्रिकेट स्पर्धेचे विजतेपद पटकावले.

◆ रणजी चषक क्रिकेट स्पर्धा 2023-24 मध्ये तनुष कोटियन ला सर्वोत्तम खेळाडूचा पुरस्कार मिळाला आहे.

◆ केंद्रीय निवडणूक आयोगाने प्रसिध्द केलेल्या निवडणुक रोख्यांच्या यादीनुसार भाजपा या राजकीय पक्षाला सर्वाधिक देणगी मिळाली आहे.

◆ जगातील सर्वात ताकदवान यान स्टारशिप ची यशस्वी चाचणी SPACE X या खाजगी अवकाश कंपनीने घेतली आहे.

◆ अमेरिकेच्या धर्तिवर भारत आणि ब्राझील या देशात टू प्लस टू चर्चेचे आयोजन करण्यात आले.

◆ भारत आणि ब्राझील यांच्यात 'नवी दिल्ली' या ठिकाणी टू प्लस टू चर्चेचे आयोजन करण्यात आले आहे.

◆ मानव विकास निर्देशांक 2022 मध्ये 193 देशांच्या यादीत भारत देश 134व्या क्रमांकावर आहे.

◆ मानव विकास निर्देशांक UNDP ही संस्था जाहीर करते.

◆ लैंगिक असमानता निर्देशांक 2022 मध्ये भारताचा 193 देशांच्या यादीत 108वा क्रमांक आहे.

◆ मानव विकास निर्देशांक 2022 मध्ये 193 देशांच्या यादीत स्विझरलँड हा देश प्रथम क्रमांकावर आहे.

◆ CBSC बोर्डाच्या अध्यक्ष पदी 'राहुल सिंह' यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ भारताच्या राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मु यांना 'मॉरीशस युनिव्हर्सिटी' विद्यापीठाने डॉक्टर ऑफ सिव्हिल लॉ ही मानद पदवी दिली आहे.

━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━

चालू घडामोडी :- 15 मार्च 2024

◆ ज्ञानेश कुमार आणि सुखबीर सिंह संधू हे निवडणूक आयोगाचे नवे आयुक्त, पंतप्रधानांच्या समितीने केली निवड.

◆ दरवर्षी 14 मार्च रोजी 'पाय डे' साजरा केला जातो.

◆ भारताच्या नुमालीगढ रिफायनरी लिमिटेडने बांगलादेशची राजधानी ढाका येथे आपले संपर्क कार्यालय उघडले आहे.

◆ भूतानचे पंतप्रधान दाशो शेरिंग तोबगे हे पाच दिवसांच्या भारत दौऱ्यावर आले आहेत.

◆ भारतीय ऑफस्पिनर 'रविचंद्रन अश्विन' आयसीसी कसोटी क्रमवारीत जागतिक क्रमवारीत अव्वल क्रमांकाचा गोलंदाज बनला आहे.

◆ केंद्र सरकारने दरवर्षी 17 सप्टेंबर रोजी ‘हैदराबाद मुक्ती दिन’ साजरा करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

◆ जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठाचा गौरव टांझानियाचे राष्ट्रपती डॉ. सामिया सुलुहू हसन यांना मानद डॉक्टरेट प्रदान करण्यात आली आहे.

◆ श्रीनिवासन स्वामी यांना 45व्या IAA जागतिक काँग्रेसमध्ये प्रतिष्ठित ‘IAA गोल्डन कंपास पुरस्कार’ देऊन सन्मानित करण्यात आले आहे.

◆ ‘सचिन साळुंखे’ यांना ‘प्रॉमिसिंग इन्व्हेस्टर ऑफ द इयर’ पुरस्कार मिळाला आहे.

◆ अवजड उद्योग मंत्रालयाने ऑटोमोटिव्ह आणि ईव्ही क्षेत्रातील नाविन्यपूर्णतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी IIT रुरकीसोबत सामंजस्य करार केला आहे.

◆ रशिया, चीन आणि इराणने ओमानच्या आखातात 'संयुक्त सराव' केला आहे.

◆ चंदीगडमध्ये 'खेलो इंडिया रायझिंग टॅलेंट आयडेंटिफिकेशन' (KIRTI) कार्यक्रमाचे उद्घाटन करण्यात आले आहे.

◆ अरुणाचल प्रदेशातील तवांग जिल्ह्यातील गेमिथांग येथे ‘गोरसम कोरा महोत्सव’ साजरा करण्यात आला.

◆ ‘ब्रिजेश कुमार सिंग’ यांची इंडियन बँकेचे कार्यकारी संचालक म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ भारताने डॉमिनिकन रिपब्लिकसोबत संयुक्त आर्थिक आणि व्यापार समिती स्थापन करण्यासाठी करार केला आहे.

◆ केंद्रीय आरोग्य मंत्री डॉ मनसुख मांडविया यांनी जनऔषधी केंद्रांसाठी ‘क्रेडिट असिस्टन्स प्रोग्राम’ सुरू केला आहे.

◆ ग्रामीण विकास मंत्रालयाने MGNREGA मालमत्तेच्या देखरेखीसाठी AI आणि भू-स्थानिक तंत्रज्ञानाचा लाभ घेऊन IIT दिल्लीसोबत भागीदारी केली आहे.

◆ "एलिस पेरी"(रॉयल चॅलेंजर्स बंगळुरू) WPL इतिहासात सहा बळी घेणारी पहिली खेळाडू बनली आहे.[मुंबई इंडियन्स विरुद्ध]

◆ रॉयल चॅलेंजर्स बंगळुरूने IPL 2024 पूर्वी रॉयल चॅलेंजर्स बेंगळुरू असे आपले नाव बदलले.[ बंगळुरू :- बेंगळुरू]

चालू घडामोडी :- 14 मार्च 2024

◆ महाराष्ट्र राज्य सरकारने अहमदनगर शहराचे नामकरण ‘पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी नगर’ करण्यास मान्यता.

◆ पुणे जिल्ह्यातील वेल्हे तालुक्याचे नाव राजगड करण्यास मान्यता महाराष्ट्र राज्य सरकारने दिली आहे.

◆ दरवर्षी मार्च महिन्यातील दुसऱ्या बुधवारी "No smoking day" साजरा करण्यात येतो.

◆ गोरासम कोरा महोत्सव अरुणाचल प्रदेश या राज्यात साजरा करण्यात येतो.

◆ महाराष्ट्र राज्यात 100 महाविद्यालयात कौशल्य विकास केंद्राची सुरुवात करण्यात येणार आहे.

◆ हिमाचल प्रदेश राज्यात स्पायडर (कोळी) च्या नविन प्रजातीचा शोध लागला आहे.

◆ रणजी चषक क्रिकेटच्या अंतिम सामन्यात शतक झळकवणारा मुशीर खान हा सर्वात युवा मुंबईकर ठरला आहे.

◆ ‘नायब सिंग सैनी’ हरियाणाचे नवे मुख्यमंत्री बनले आहेत.

◆ जपानी वास्तुविशारद रिकेन यामामोटो यांना प्रित्झकर आर्किटेक्चर पुरस्कार 2024 मिळाला आहे.

◆ स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट (SIPRI) या जागतिक संस्थेने जारी केलेल्या अहवालानुसार, भारत हा जगातील सर्वात मोठा शस्त्र आयात करणारा देश बनला आहे.

◆ केंद्रीय गृह आणि सहकार मंत्री अमित शहा यांनी 'दिल्ली ग्रामोदय अभियान' प्रकल्पाचे उद्घाटन केले.

◆ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गुजरातमधील साबरमती येथे ‘कोचरब आश्रमा’चे उद्घाटन केले.

◆ 12 मार्च 2024 रोजी 'स्वामी रामकृष्ण परमहंस' यांची जयंती साजरी करण्यात आली.

◆ आसामचे मुख्यमंत्री हिमंता बिस्वा सरमा यांनी सोनितपूरमध्ये 50 मेगावॅट क्षमतेच्या सौर प्रकल्पाचे उद्घाटन केले.

◆ 'ॲनाबेल सदरलँड' आणि 'यशस्वी जैस्वाल' यांनी फेब्रुवारी महिन्यासाठी 'आयसीसी प्लेयर ऑफ द मंथ'चा किताब पटकावला आहे.

◆ भारतीय लेखक अमिताव घोष यांना हवामान बदलाच्या संकटावर प्रकाश टाकल्याबद्दल नेदरलँड्सच्या प्रीमियम इरास्मियनम फाउंडेशनने 'इरास्मस पुरस्कार' 2024 ने सन्मानित केले आहे.

◆ जम्मू आणि काश्मीरमधील कठुआ येथे उत्तर भारतातील पहिले 'सरकारी होमिओपॅथिक कॉलेज' स्थापन केले जाणार आहे.

General Knowledge टारगेट फक्त पोलिसच

·       भारतातील पहिला मेडिकल पार्क – चेन्नई (तमिळनाडू)

·       सांडपाणी व मलजल धोरण जाहीर करणारे पहिले राज्य – राजस्थान

·        आधार कार्डवर चालणारे पहिले एटीएम – डीसीबी बँक, मुंबई.

·       पहिली विमान पार्क – बगोदरा (गुजरात)

·       स्वाईन फ्ल्यूची लस मोफत देणारे राज्य – महाराष्ट्र

·       पहिले सेंद्रिय कृषी विद्यापीठ – गुजरात

·       बेटावरील पहिला जिल्हा – माजुली (आसाम)

·       पहिले आधार गाव -  टेंभली (नंदुरबार)

·       पहिले केरोसिन मुक्त शहर – चांदीगड

·       पहिले झोपडीमुक्त शहर – चांदीगड

·       देशातील पहिले बाल न्यायालय – दिल्ली

·       पहिली फूड बँक – दिल्ली

·       इ- गव्हर्नन्स धोरण राबविणारे पहिले राज्य- महाराष्ट्र

·       इ- कॅबिनेट वापरणारे पहिले राज्य – आंध्र प्रदेश

·       जन सुरक्षा कायदा करणारे पहिले राज्य – आंध्र प्रदेश

·       वायफाय सुविधा देणारे पहिले रेल्वे स्थानक – बंगळुरू

·       राज्य फुलपाखरू घोषित करणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       भारतातील पहिली स्त्री बटालियन – हडीरानी (राजस्थान)

·       पहिले ई-पंचायत सुरू करणारे राज्य – महाराष्ट्र

·       ग्रामपंचायतीमध्ये ई-बँकिंग सुविधा देणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       सिकलसेल आजार ग्रस्तांना मोफत एसटी प्रवास सुविधा देणारे राज्य – महाराष्ट्र

·       क्रीडा धोरण जाहीर करणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       युवा धोरण जाहीर करणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       भूजलसंबंधी कायदे करणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकीत ईव्हीएमवर नोटा पर्याय देणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       सामाजिक बहिष्काराविरुद्ध कायदा करणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       सेवा हमी कायद्यातील 369 सेवा ऑनलाइन देणारे पहिले राज्य – महाराष्ट्र

·       डिजिटल लॉकर सुविधा देणारी पहिली नगरपालिका – राहुरी (अहमदनगर)

·       ऑनलाइन मतदान सुविधा देणारे पहिले राज्य – गुजरात

·       ई-रेशन कार्ड देणारे पहिले राज्य – नवी दिल्ली

·       पंचायत निवडणुकीसाठी शैक्षणिक पात्रता बंधनकारक करणारे पहिले राज्य – राजस्थान

·       देशातील पहिले ग्रीनफील्ड खाजगी विमानतळ – अंदल (पश्चिम बंगाल)

·       पहिले धूम्रपानमुक्त शहर – कोहिमा (नागालँड)

·       आशियातील सर्वांत स्वच्छ गाव – मेलीनॉन्ग (मेघालय)

·       पदवीपर्यन्त लैंगिक शिक्षण सक्तीचे करणारे राज्य – तेलंगणा

·       बालकच्या  जन्मानंतर लगेच आधार नोंदणी करणारे पहिले राज्य – हरियाणा

·       शहर प्राणी घोषित करणारे पहिले शहर – गुवाहाटी (गंगेतील डॉल्फिन)

·       गुन्हेगारांची डीएनए रेखाचित्रित करून ठेवणारे पहिले राज्य – आंध्रप्रदेश

·       पहिले महिला न्यायालय – माल्डा (पश्चिम बंगाल)

·       फॅट कर लागू करणारे पहिले राज्य – केरळ (14.5%)

·       खाणींचा ई-लिलाव करणारे पहिले राज्य – राजस्थान

·       आनंदी विभाग सुरू करणारे पहिले राज्य – मध्य प्रदेश

·       जीएसटी पारित करणारे पहिले राज्य – आसाम

·       अन्न सुरक्षा कायदा पारित करणारे पहिले राज्य – छत्तीसगड

·       शेतीसाठी अर्थसंकल्प राबविणारे पहिले राज्य – कर्नाटक

·       तृतीय पंथीयांसाठी धोरण जाहीर करणारे पहिले राज्य – केरळ

·       तृतीय पंथीयांना पेन्शन सुविधा देणारे पहिले राज्य – ओडिशा

·       सौर ऊर्जेवर चालणारे पहिले विमानतळ – कोची

·       सौर ऊर्जेवर चालणारे न्यायालय – कुंटी (झारखंड)

·       ई-सिगरेटवर बंदी घालणारे पहिले राज्य – पंजाब

·       प्लॅस्टिक पिशव्यांवर बंदी घालणारे पहिले राज्य- हिमाचल प्रदेश

·       थर्मोकोलच्या ताटांवर बंदी घालणारे पहिले राज्य – झारखंड

·       पहिले पोलिओमुक्त राज्य – केरळ

·       पहिले मोफत एयायफाय शहर – कोलकाता

·       पहिले सेंद्रिय शेती करणारे राज्य – सिक्किम

·       श्लोक बेटी गार्डन (फक्त मुलींसाठीचे पहिले गार्डन) – उदयपूर (राजस्थान) 

·       पहिले त्सुनामी केंद्र – हैदराबाद

·       पहिले ई-न्यायालय – हैदराबाद उच्च न्यायालयात

·       एलएनजी इंधंनावरील पहिली बस – केरळ

·       पहिला बँकिंग रोबो – लक्ष्मी (सिटी युनियन बँक)

·       विमुद्रिकरण ठराव पारित करणारे पहिले राज्य – छत्तीसगड

·       पहिली पेमेंट बँक – एरटेल पेमेंट बँक (राजस्थान)

·       पहिले हरित शहर – आगरताळा (त्रिपुरा) (दुसरे – नागपूर)

·       रॅगिंग विरोधात कायदा करणारे पहिले राज्य – तमिळनाडू

·       सेवा हमी कायदा लागू करणारे पहिले राज्य – मध्य प्रदेश

·       पहिले हगणदारी मुक्त राज्य – सिक्किम

·       निर्मल भारत अभियानांतर्गत 100% स्वच्छता झालेले राज्य – सिक्किम

·       सर्वाधिक पोलिस असणारे राज्य – तमिळनाडू

भारतीय नदी(INDIAN RIVERS

*1 सिन्धु नदी* :-

•लम्बाई: (2,880km)

• उद्गम स्थल: मानसरोवर झील के निकट

• सहायक नदी:(तिब्बत) सतलुज, व्यास,

झेलम, चिनाब,

रावी, शिंगार,

गिलगित, श्योक जम्मू और कश्मीर, लेह

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*2 झेलम नदी*

•लम्बाई: 720km

•उद्गम स्थल: शेषनाग झील,

जम्मू-कश्मीर

•सहायक नदी: किशन, गंगा, पुँछ लिदार,करेवाल,

सिंध जम्मू-कश्मीर,

कश्मीर

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*3 चिनाब नदी*

•लम्बाई: 1,180km

•उद्गम स्थल: बारालाचा दर्रे के निकट

•सहायक नदी: चन्द्रभागा जम्मू-कश्मीर

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*4 रावी नदी*

•लम्बाई: 725 km

•उद्गम स्थल:रोहतांग दर्रा,

कांगड़ा

•सहायक नदी :साहो, सुइल पंजाब

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*5 सतलुज नदी*

•लम्बाई: 1440 (1050)km •उद्गमस्थल:मानसरोवर के निकट राकसताल

•सहायक नदी : व्यास, स्पिती,

बस्पा हिमाचल प्रदेश, पंजाब

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*6 व्यास नदी*

•लम्बाई: 470

•उद्गम स्थल: रोहतांग दर्रा •सहायक नदी:तीर्थन, पार्वती,

हुरला

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*7 गंगा नदी*

•लम्बाई :2,510 (2071)km •उद्गम स्थल: गंगोत्री के निकट गोमुख से

• सहायक नदी: यमुना, रामगंगा,

गोमती,

बागमती, गंडक,

कोसी,सोन,

अलकनंदा,

भागीरथी,

पिण्डार,

मंदाकिनी, उत्तरांचल,

उत्तर प्रदेश,

बिहार,

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*8 यमुना नदी*

•लम्बाई: 1375km

•उद्गम स्थल: यमुनोत्री ग्लेशियर

•सहायक नदी: चम्बल, बेतवा, केन,

टोंस, गिरी,

काली, सिंध,

आसन

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*9 रामगंगा नदी*

•लम्बाई: 690km

•उद्गम स्थल:नैनीताल के निकट एक हिमनदी से

• सहायक नदी:खोन

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*10 घाघरा नदी*

•लम्बाई: 1,080 km

•उद्गम स्थल:मप्सातुंग (नेपाल)

• सहायक नदी:हिमनद शारदा, करनली,

कुवाना, राप्ती,

चौकिया

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*11 गंडक नदी*

•लम्बाई: 425km

•उद्गम स्थल: नेपाल तिब्बत सीमा पर मुस्ताग के निकट •सहायक नदी :काली गंडक,

त्रिशूल, गंगा

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*12 कोसी नदी*

•लम्बाई: 730km

•उद्गम स्थल: नेपाल में सप्तकोशिकी

(गोंसाईधाम)

•सहायक नदी: इन्द्रावती,

तामुर, अरुण,

कोसी

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*13 चम्बल नदी*

•लम्बाई: 960 km

•उद्गम स्थल:मऊ के निकट जानापाव पहाड़ी से

•सहायक नदी :काली सिंध,

सिप्ता,

पार्वती, बनास

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*14 बेतवा नदी*

•लम्बाई: 480km

•उद्गम स्थल: भोपाल के पास उबेदुल्ला गंज के पास मध्य प्रदेश

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*15 सोन नदी*

•लम्बाई: 770 km

•उद्गमस्थल:अमरकंटक की पहाड़ियों से

•सहायक नदी:रिहन्द, कुनहा 

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*16 दामोदर नदी*

•लम्बाई: 600km

•उद्गम स्थल: छोटा नागपुर पठार से दक्षिण पूर्व

•सहायक नदी:कोनार,

जामुनिया,

बराकर झारखण्ड,

पश्चिम बंगाल

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*17 ब्रह्मपुत्र नदी*

•लम्बाई: 2,880km

•उद्गम स्थल: मानसरोवर झील के निकट (तिब्बत में सांग्पो)

•सहायक नदी: घनसिरी,

कपिली,

सुवनसिती,

मानस, लोहित,

नोवा, पद्मा,

दिहांग अरुणाचल प्रदेश, असम

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*18 महानदी*

•लम्बाई: 890km

•उद्गम स्थल: सिहावा के निकट रायपुर

•सहायक नदी: सियोनाथ,

हसदेव, उंग, ईब,

ब्राह्मणी,

वैतरणी मध्य प्रदेश,

छत्तीसगढ़,

उड़ीसा

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*19 वैतरणी नदी*

• लम्बाई: 333km

•उद्गम स्थल:क्योंझर पठार उड़ीसा

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*20 स्वर्ण रेखा*

•लम्बाई: 480km

•उद्गम स्थल ;छोटा नागपुर पठार उड़ीसा,

झारखण्ड,

पश्चिम बंगाल

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*21 गोदावरी नदी*

•लम्बाई: 1,450km

•उद्गम स्थल: नासिक की पहाड़ियों से

•सहायक नदी:प्राणहिता,

पेनगंगा, वर्धा,

वेनगंगा,

इन्द्रावती,

मंजीरा, पुरना महाराष्ट्र,

कर्नाटक,

आन्ध्र प्रदेश

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*22 कृष्णा नदी*

•लम्बाई: 1,290km

•उद्गम स्थल: महाबलेश्वर के निकट

•सहायक नदी: कोयना, यरला,

वर्णा, पंचगंगा,

दूधगंगा,

घाटप्रभा,

मालप्रभा,

भीमा, तुंगप्रभा,

मूसी महाराष्ट्र,

कर्नाटक,

आन्ध्र प्रदेश

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*23 कावेरी नदी*

•लम्बाई: 760km

•उद्गम स्थल: केरकारा के निकट ब्रह्मगिरी

•सहायक नदी:हेमावती,

लोकपावना,

शिमला, भवानी,

अमरावती,

स्वर्णवती कर्नाटक,

तमिलनाडु

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*24 नर्मदा नदी*

•लम्बाई: 1,312km

•उद्गम स्थल :अमरकंटक चोटी

•सहायक नदी: तवा, शेर, शक्कर,

दूधी, बर्ना मध्य प्रदेश,

गुजरात

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*25 ताप्ती नदी*

•लम्बाई: 724km

•उद्गम स्थल: मुल्ताई से (बेतूल)

•सहायक नदी: पूरणा, बेतूल,

गंजल, गोमई मध्य प्रदेश,

गुजरात

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*26 साबरमती*

•लम्बाई: 716km

•उद्गम स्थल: जयसमंद झील

(उदयपुर)

•सहायक नदी:वाकल, हाथमती राजस्थान,

गुजरात

🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹

*27 लूनी नदी*

•उद्गम स्थल: नाग पहाड़ •सहायक नदी:सुकड़ी, जनाई,

बांडी राजस्थान,

गुजरात,

मिरूडी,

खेळ क्लुप्त्यांचा :- अभ्यास थोडासा वेगळा

1) महाराष्ट्रातील प्रमुख डोंगररांगा व त्या दरम्यानच्या नद्या कशा ओळखाव्या

क्लुप्ती : विन सातसा गोहभी मकृ:

वि- विध्य पर्वत

न – नर्मदा

सा- सातपुडा

ता- तापी

सा – सातमाळ

गो- गोदावरी

ह –हरिचंद्र बालघाट

भी –भीमा

म- महादेव

कृ- कृष्णा

2) भारतातील कर्कवृत्त कोणत्या राज्यातून जाते ?

कर्कवृत्त हे अक्षवृत्त ८ राज्यातून जाते. कोणत्या राज्यातून जाते

क्लूप्त्या : “गुझराती काका के 8 परममित्र है”

गु = गुजरात

झ = झारखंड

ती = छातीसगड

प = पं. बंगाल

र = राजस्थान

म = मध्यप्रदेश

मि = मिझोरम

त्र = त्रिपुरा

3) भारतातील हिमालय पर्वताचे पश्चिमेकडून पूर्वेकडे प्रादेशिक विभाग कसे लक्षात ठेवणार

क्लूप्त्या : कप काकू ने पूर्व हिमालयातून आणले

क = काश्मीर हिमालय

प  =  पंजाब हिमालय

कु = कुमाऊ हिमालय

ने   = नेपाळ हिमालय

पूर्व हिमालय = पूर्व हिमालय

4) हिमाचल पर्वतरांगाच्या दक्षिण उत्तरावर असलेले गीरीस्थानके

क्लूप्त्या : 'शिमा नैनाला घेवून दार्जीलिंग ला गेली'

शि – शिमला

म  – मसुरी

नैना – नैनिताल

दार्जी– दार्जीलिंग

5) बांगलादेश या देशाला भारताच्या राज्यांच्या लागलेल्या सीमा

क्लूप्त्या : “मैत्री आमिप”

मै = मेघालय

त्री = त्रिपुरा

आ = आसाम

मि = मिझोरम

प =पश्चिम बंगाल.

6) द्वीपकल्पावरील महत्वाची शिखरे उतरत्या क्रमाने असे लक्षात ठेवा.

क्लुप्ती : "अन्ना दोन वेळा गुरु सोबत काळूबाईला धूप वाहायला गडावर गेला""

अन्ना = अनायमुडी - २६९५

दोन = दोडाबेटा - २६३

गुरु = गुरुशिखर - १७२२

काळूबाई = कळसुबाई - १६४६

धूप = धुपगड = १३५०

7) भारतात ४ अल्ट्रा मेगा पॉवर प्रोजेक्ट खाजगी विकासकांना बहाल करण्यत आले आहेत

क्लुप्ती : "कृत्ति" मुंगूस.

कृ - कृष्णपट्टम (प्रकल्प आं.प्र)

ति - तिलैया प्रकल्प (झारखंड)

मुगू - मुद्रा प्रकल्प (गुजरात)

स - ससन प्रकल्प (मध्य प्रदेश)

8) भारताच्या सागरी सीमेशी सल्लग्न असलेले देश कसे लक्षात ठेवाल?

क्लुप्ती : "MIM BSP"

M - म्यानमार

I - इंडोनेशिया

M - मालदीव

B - बांगलादेश

S -श्रीलंका

P - पाकिस्तान

9) आदिश राशी कशा लक्षात ठेवाल.

क्लुप्ती : “आकाशचा अवघा वेळ ऊर्जेत गेला”.

आ – आकारमान

का – कार्य

श – शक्ती

चा – चाल

अ – अंतर

व – वस्तुमान

घा – घनता

ला – लांबी

वेळ - ऊर्जा

१0) सदिश राशी कशा लक्षात ठेवाल.

क्लुप्ती : "सविता वेग वजन बग "

स - संवेग

वि - विस्थापन

त - त्वरण

वेग

वजन

ब - बल

ग - गती

१1) दगडी कोळसा कार्बन प्रमाण उतरत्या क्रमाने

क्लुप्ती : ऑबिलीपी

ऑ - अन्थ्रासाईड

बी  - बिटूमिंस

लि - लिग्नाईट

पी - पिट

१2)  महाराष्ट्रातील घाट

आंबा कोर -

आंबा घाट - कोल्हापूर ते रत्नागिरी

माथूना - मुंबई ते नाशिक - थळ घाट

बापुचादिवा - पुणे ते बारामती - दिवा घाट.

कुंभा चिपक - कराड ते चिपळूण - कुंभार्ली घाट

खांबाला पूस - पुणे ते सातारा - खंबाटकी घाट.

फोकोगा - फोंडा घाट- कोल्हापूर ते गोवा.

मुना कसा आहेस - मुंबई ते नाशिक - कसारा घाट

१3) सह्याद्रीच्या पूर्वेस असलेल्या डोंगररांगा उत्तरे कडून दक्षिणे कडे

क्लूप्त्या : “साथ आहे मी तुझ्या”

सात – सातमाळ

आ   -  अजिंठा

हे    -  हरिश्चंद्र

मी   - महादेव

१4) सह्याद्रीच्या पूर्वेस असलेल्या डोंगररांगा उत्तरे कडून दक्षिणे कडे

क्लूप्त्या : “साथ आहे मी तुझ्या”

सात – सातमाळ

आ   -  अजिंठा

हे    -  हरिश्चंद्र

मी   - महादेव

१5) महाराष्ट्रातील पश्चिमेकडे वाहणाऱ्या नाद्याचा उत्तरेकडून दक्षिणेकडे क्रम कसा लक्षात ठेवावा

क्लूप्त्या : ‘सूर्य वैतागला उल्हासवर

             आंबा पडला सावित्रीवर

             वैशिष्टी काजळ लावून गेली वाघावर

             काळी गेली तळ्यात खोलवर’

सूर्या नदी

वैतागला – वैतरणा नदी

उल्हास नदी

आंबा – आंबा नदी

सावित्री नदी

वशिष्टी नदी

काजळ -  काजळी नदी

वाघ – वाघोठान नदी

काळी नदी

तेरेखोल नदी

१6)  महाराष्ट्राच्या प्रमुख नद्यांचा विस्तारानुसार उतरता क्रम

क्लूप्त्या : 'गोभीकृतान '

गो - गोदावरी

भी - भीमा

कृ - कृष्णा

ता - तापी

न - नर्मदा

वनांचे प्रकार

🔸भारतीय वनांचे पुढीलप्रमाणे पाच प्रकारांत वर्गीकरण केले जाते.

1)उष्णप्रदेशीय सदाहरित वने:

--250 से.मी पेक्षा अधिक पावसाच्या भागात सदाहरित वने आढळतात.

◾️प्रमुख वृक्ष:महोगणी,रोजवूड,बिशपवुड,रबर,आंबा,जांभूळ,शिसव, साल,हिरडा,बांबू,वेत.

🔺उपयोग:इमारती,जहाज बांधणी इत्यादीसाठी.

2)उष्ण परदेशीय पानझडी वने:

--'मोसमी वने' या नावेही ओळखली जाणारी हि वने 200 से.मी.पर्यंत पाऊस असणाऱ्या मधप्रदेश,बिहार,ओरिसा,महाराष्ट्र या राज्यात आढळतात.

▪️उष्ण कोरड्या हवेत बाष्पीभवन टाळण्यासाठी हे वृक्ष पाने गाळतात.

◾️प्रमुख वृक्ष:साल,साग,पळस, सिसंम, खैर,अर्जुन,मोह,पिंपळ,अंजन,धावडा,चंदन,किंजल,कुंभी,बांबू.

🔸उपयोग: जहाजबांधणी,रेल्वे डबे,खेळणी इत्यादींसाठी.

3)उष्ण प्रदेशीय काटेरी वने व झुडपे:

--50 ते 75 से.मी.पावसाच्या प्रदेशात कच्छ, सौराष्ट्र,राजस्थान,पंजाब,हरियाणा,आणि महाराष्ट्रातील कमी पावसाच्या प्रदेशात हि वने आढळतात.

◾️प्रमुख वृक्ष: बाभूळ,सालाई, निवडुंग,हिवर, बोर,केतकी,नागफणी,यासारखी काटेरि झुडपे या वनात आढळतात.

4)पर्वतीय वने:

--120से.मी. पेक्षा अधिक पावसाच्या काश्मीर,उत्तराखंड,हिमाचल प्रदेश या राज्यांच्या उंच पर्वतीय भागात हि वने आढळतात.

🔸प्रमुख वृक्ष: पाइन,ओक,चेस्टनट, स्पृस,देवदार,फर, पोपलेर, बर्रच, मॅपल.

🔸उपयोग: लाकूड मऊ व वजनाने हलके असल्याने त्यापासून आग्कड्या, कागदाचा लगदा,कलाकुसरीच्या वस्तू बनविल्या जातात.

5)समुद्रकाठची वने: 

--किनाऱ्यावरील त्रिभुज प्रदेशात हि वने दाटीवाटीने आढळतात.

--पश्चिम बंगालमधील सुंदरबन,ओडिशा,आंध्रप्रदेश,तामिळनाडू,या राज्यांच्या किनारी प्रदेशात हे वृक्ष वाढतात.

🔸उपयोग:

1)बिहार,ओडिशा,मध्य प्रदेश या राज्यातू  लाखेचे उत्पादन होते.

2)लाखेचा उपयोग औषधे,रंग,ग्रोमोफोन रेकॉर्ड ,बांगड्यानिर्मिती अशा अनेक उदोगात केला जातो.

3)बाभळीची साल कातडी कमावण्यासाठी व औषधे बनविण्यासाठी उपयुक्त असते.

          🌷वन्य प्राणी🌷

➡️आसाम,केरळ,कर्नाटकच्या जंगलात हत्ती आढळतात.

➡️कच्छच्या रन: चिंकारा,काळवीट,जंगली गाढव,उंट.

➡️राजस्थानचे वाळवंट: लाल कोल्हा,जंगली मांजर.

➡️राजस्थानच्या मैदानात भारतीय रानकोंबडा, खरुची,गिधाड,गरुड,बहिरी ससाणा,मोर हे पक्षी आढळतात.

➡️पश्चिम बंगाल व आसाममध्ये - एकशिंगी गेंडा.

➡️सौराष्ट्रातील जुनागड गिरच्या रानात: सिंह.

➡️प.बंगालमधील सुंदरबानंत : वाघ हे प्राणी आढळतात.

आजचे प्रश्नसंच

भारतीय घटनेतले कोणते कलम जम्मू व काश्मीरला विशेष स्वायत्त राज्य हा दर्जा प्रदान करते?

(A) कलम 360

(B) कलम 350

(C) कलम 370

(D) कलम 390

Ana:-C

कोणता युरोपमधील भूपरिवेष्टित देश आहे?

(A) नेपाळ

(B) फ्रान्स

(C) जर्मनी

(D) स्लोव्हाकिया

Ans:-D

स्लोव्हाकियाच्या प्रथम महिला राष्ट्राध्यक्ष कोण आहेत?

(A) जुझाना कापुतोवा

(B) मार्स सेफकोव्हिक

(C) मारिया कॅंडिला

(D) जोसेफ एलिझाबेथ

Ans:-A

..... रोजी 'अर्थ अवर 2019' पाळण्यात आला.

(A) 1 एप्रिल

(B) 30 मार्च

(C) 2 एप्रिल

(D) 31 मार्च

Ans:-B

कोणते राज्य 1936 साली भाषेच्या आधारावर बनविण्यात आलेले पहिले राज्य आहे?

(A) आंध्रप्रदेश

(B) केरळ

(C) ओडिशा

(D) बिहार

Ans-C

कोणता राज्य 1 एप्रिल रोजी स्थापना दिन साजरा करतो?

(A) उत्तराखंड

(B) झारखंड

(C) बिहार

(D) ओडिशा

Ans:-D

कोणत्या पुरुष टेनिसपटूने ATP मियामी ओपन 2019 या स्पर्धेचे विजेतेपद पटकावले?

(A) राफेल नदाल

(B) रॉजर फेडरर

(C) अँडी मरे

(D) नोव्हाक जोकोविच

Ans:-B

भारतात कोणत्या प्रकारचा GST राज्याद्वारे विशेषतः गोळा केला जातो?

(A) CGST

(B) SGST

(C) IGST

(D) यापैकी नाही

Ans:-B

कोणत्या महिन्यात सर्वाधिक वस्तू व सेवा कर (GST) महसूल संकलन नोंदवले गेले?

(A) जानेवारी 2019

(B) फेब्रुवारी 2019

(C) मार्च 2019

(D) यापैकी नाही

Ans:-C

कोणत्या प्रक्षेपकाच्या मदतीने ISRO द्वारा भारताचा एमिसॅट हा पाळत ठेवणारा उपग्रह सोडण्यात आला?

(A) PSLV सी-44

(B) PSLV सी-43

(C) PSLV सी-45

(D) PSLV सी-41

Ans:-C

कोणत्या देशामध्ये ‘लांगकावी आंतरराष्ट्रीय सागरी व हवाई प्रदर्शनी (LIMA 2019)’ भरविण्याचे नियोजित आहे?

(A) इजिप्त

(B) मॉरीशस

(C) मलेशिया

(D) दक्षिण आफ्रिका

Ans:-C

कोणत्या तारखेपासून सार्वजनिक क्षेत्रातल्या बँकेकडून Ind AS किंवा भारतीय लेखा मानके अंमलात आणली जातील?

(A) 1 एप्रिल 2019

(B) 1 मे 2019

(C) 1 एप्रिल 2020

(D) निर्णय अद्याप घेतलेला नाही

Ans:-D

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी कोणत्या देशावर लादली जाणारी अतिरिक्त बंदी रद्द करण्याचा आदेश दिला?

(A) इराण

(B) उत्तर कोरिया

(C) चीन

(D) रशिया

Ans:-B

कोणत्या व्यक्तीने शांतनिकेतनमध्ये वसंत उत्सव आयोजित करण्यास सुरुवात केली?

(A) सुभाष चंद्र बोस

(B) महात्मा गांधी

(C) रवींद्रनाथ टागोर

(D) सतीश चटर्जी

Ans:-C

भारतातल्या कोणत्या राज्यात बंदर ताप किंवा किसानूर वन रोगाचे पहिले प्रकरण आढळले?

(A) तामिळनाडू

(B) बिहार

(C) केरळ

(D) पंजाब

Ans:-C

‘GRAPES-3 म्यूऑन टेलिस्कोप’ सुविधेच्या माध्यमातून जगात पहिल्यांदाच संशोधकांनी गडगडाटी ढगाचा विद्युत भार, त्याचा आकार आणि उंची शास्त्रीयदृष्ट्या मोजला. कोणत्या शहरात GRAPES-3 म्यूऑन टेलिस्कोप आहे?

(A) बेंगळुरू

(B) उटी

(C) भुवनेश्वर

(D) पुडुचेरी

Ans:-B

‘इंडियन नेटवर्क फॉर क्लाइमेट चेंज असेसमेंट’ याने भारताच्या किनार्‍यालगतच्या शहरांवर वाढत्या सागरी पातळीचा परिणामासंदर्भात एक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. अहवालानुसार समुद्राचे पाणी घुसल्यामुळे कोणत्या शहरी भागाला धोका निर्माण झाला आहे?

(A) चेन्नई

(B) हैदराबाद

(C) मुंबई

(D) बेंगळुरू

Ans:-A

ESPN आणि IIT मद्रास यांनी अनावरीत केलेले ‘सुपरस्टॅट्स’ हे नवे मॅट्रिक्स कोणत्या खेळामध्ये वापरले जाणार?

(A) फुटबॉल

(B) क्रिकेट

(C) हॉकी

(D) बॅडमिंटन

Ans:-B

जागतिक पातळीवर मान्यताप्राप्त शाश्वत वन व्यवस्थापन संदर्भात प्रमाणता मानक (SFM) ही भारताची पहिली वन प्रमाणता योजना कोणत्या भारतीय ना-नफा संस्थेद्वारे तयार केले गेले?

(A) सेंटर फॉर एन्विरोंमेंट ऑर्गनायझेशन

(B) कंझर्व्ह

(C) इंडिया नेचर वॉच

(D) नेटवर्क फॉर सर्टिफिकेशन अँड कंझर्व्हेशन ऑफ फॉरेस्ट्स

Ans:-D

कोणत्या गणितज्ञाला 2019 या वर्षीचा एबल पारितोषिक मिळाला?

(A) सी. एस. शेषाद्री

(B) एम. राम मूर्ती

(C) रवी वकील

(D) कॅरेन उलेनबेक

Ans:-D

‘इंड-इंडो कॉर्पेट 2019’ नावाचा सागरी गस्त कार्यक्रम कोणत्या दोन देशांच्या दरम्यान आयोजित करण्यात आला?

(A) भारत आणि इंडोनेशिया

(B) भारत आणि आइसलंड

(C) भारत आणि आयर्लंड

(D) भारत आणि इटली

Ans:-A

1911 सालापर्यंत बंगाल प्रेसीडेंसीच्या (बांग्लादेश वगळता) अधिपत्याखाली वर्तमानातली किती भारतीय राज्ये होती?

(A) 4

(B) 3

(C) 5

(D) 6

Ans:-A

जागतिक हवामान दिन-2019 याचा विषय काय आहे?

(A) सेव्ह द अर्थ

(B) अर्थ, व्हेदर अँड वॉटर

(C) द सन, द अर्थ अँड द व्हेदर

(D) द सन अँड द व्हेदर

Ans:-C

जागतिक हवामान दिन ...... रोजी साजरा केला जातो.

(A) 23 मार्च

(B) 25 मार्च

(C) 26 मार्च

(D) 27 मार्च

Ans:-A

कोणत्या प्रशिक्षण केंद्रात भारतीय नौदलाच्या ‘अभेद्य’ प्रशिक्षण कार्यक्रमाचा आरंभ केला गेला?

(A) INS मांडवी

(B) INS शिवाजी

(C) INS गरुड

(D) INS हमला

Ans:-B

कोणत्या देशाने ‘लूज टू विन’ कार्यक्रम राबवविण्यास सुरुवात केली?

(A) संयुक्त राज्ये अमेरिका

(B) जर्मनी

(C) संयुक्त अरब अमिरात

(D) इराण

Ans:-C

कोणत्या देशाने ‘लूज टू विन’ कार्यक्रम राबवविण्यास सुरुवात केली?

(A) संयुक्त राज्ये अमेरिका

(B) जर्मनी

(C) संयुक्त अरब अमिरात

(D) इराण

Ans:-C

दरवर्षी कोणत्या दिवशी ‘राजस्थान दिन’ साजरा केला जातो?

(A) 1 एप्रिल

(B) 2 एप्रिल

(C) 30 मार्च

(D) 31 मार्च

Ans:-C

लिथियम पदार्थाचा विकास आणि औद्योगिक वापरासाठी भारताने कोणत्या देशासोबत करार केला?

(A) केनिया

(B) युक्रेन

(C) बोलिव्हीया

(D) रशिया

Ans:-C

लोकांमध्ये विज्ञान विषयाबाबत आवड निर्माण करण्यासाठी कोणत्या राज्यात 'कॅफे सायंटिफिका' नावाच्या पुढाकाराचा आरंभ केला गेला?

(A) बिहार

(B) मध्यप्रदेश

(C) केरळ

(D) आंध्रप्रदेश

Ans:-C

आंतरराष्ट्रीय पातळीवर भौगोलिक खूण (GI) टॅग कोणत्या आंतरराष्ट्रीय कराराद्वारे प्रशासित केले जाते?

(A) TRIPS करार

(B) GIIP करार

(C) IGIO करार

(D) यापैकी नाही

Ans:-A

औषधी गुणधर्मांसाठी प्रसिद्ध असलेल्या ‘कंधमाल हळद’ याला GI टॅग प्राप्त झाले. कंधमाल जिल्हा कोणत्या भारतीय राज्यात आहे?

(A) केरळ

(B) ओडिशा

(C) तामिळनाडू

(D) आंध्रप्रदेश

Ans:-B

मँगेनीज ओअर इंडिया लिमिटेड (MOIL) या कंपनीने 2018-19 या आर्थिक वर्षात आतापर्यंतची सर्वाधिक उलाढाल नोंदवली. या कंपनीचे कोणत्या शहरात मुख्यालय आहे?

(A) मुंबई

(B) दिल्ली

(C) नागपूर

(D) हैदराबाद

Ans:-C

“AUSINDEX” हा कोणत्या देशादरम्यानचा द्वैपक्षीय सागरी सराव आहे?

(A) भारत आणि युक्रेन

(B) भारत आणि इंडोनेशिया

(C) ऑस्ट्रेलिया आणि इंडोनेशिया

(D) ऑस्ट्रेलिया आणि भारत

Ans:-D

कोणत्या शहरात व्यापार व आर्थिक सहकार्य संदर्भात भारत-युक्रेन कृती गटाची (IU-WGTEC) चौथी बैठक आयोजित करण्यात आली?

(A) क्यीव

(B) नवी दिल्ली

(C) कोलकाता

(D) बेंगळुरू

Ans:-B

उत्तर गोलार्धामध्ये कोणता दिवस ‘वसंत विषुववृत्त’ (Spring Equinox) म्हणून ओळखला जातो?

(A) 20 मार्च

(B) 23 नोव्हेंबर

(C) 12 एप्रिल

(D) यापैकी नाही

Ans:-A

अंतरळातल्या कोणत्या खगोलीय घटकाला ब्रह्मांडाचे प्रकाशस्थान म्हणून संबोधले जाते?

(A) पल्सर

(B) लघुग्रह

(C) शनीचा चंद्र

(D) यापैकी नाही

Ans:-A

इकॉनॉमिस्ट इंटेलिजेंस युनिट या संस्थेनी ‘जागतिक जीवनावश्यक खर्च सर्वेक्षण 2019’ हा अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. सर्वेक्षणानुसार कोणते शहर जगातले सर्वात महागडे शहर आहे?

(A) सिंगापूर

(B) पॅरिस

(C) न्यूयॉर्क

(D) (A) आणि (B)

Ans:-D

कोणत्या मध्य आशियाई देशाच्या राजधानीचे नाव बदलून ‘नुरसुलतान’ असे ठेवण्यात आले आहे?

(A) कझाकीस्तान

(B) किर्गिझस्तान

(C) ताजिकीस्तान

(D) तुर्कमेनिस्तान

Ans:-A

‘जागतिक आनंद अहवाल 2019’ यामध्ये भारताचा कोणता क्रमांक आहे?

(A) 140

(B) 99

(C) 97

(D) 130

Ans:-A

कोणता देश ‘जागतिक आनंद अहवाल 2019’ यामध्ये जगातला सर्वाधिक आनंदी देश घोषित करण्यात आला?

(A) स्वीडन

(B) फिनलँड

(C) भुटान

(D) अमेरिका

Ans:-B

WTO तंटा निवारण प्रक्रियेचा पहिला टप्पा कोणता आहे?

(A) नेमलेल्या समितीद्वारे निर्णय

(B) निर्णयाची अंमलबजावणी

(C) पक्षांमध्ये सल्लामसलत

(D) यापैकी नाही

Ans:-C

कोणत्या देशाने ‘सुलतान अझलन शहा चषक 2019’ या हॉकी स्पर्धेचा किताब पटकावला?

(A) भारत

(B) मलेशिया

(C) इंडोनेशिया

(D) दक्षिण कोरिया

Ans:-D

2 एप्रिलला भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाने RBIच्या 12 फेब्रुवारी 2019 रोजीच्या परिपत्रकास रद्द केले. RBIचे ते परिपत्रक ...... याच्याशी संबंधित होते.

(A) बँकांच्या बुडीत कर्जाच्या निराकरणासाठी नवीन कार्यचौकट

(B) रेपो दरातली नवीन वाढ

(C) डॉलर-रुपया करन्सी स्वॅप

(D) वरील सर्व

Ans:-A

कोणत्या देशाकडून रोमियो म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या ‘MH-60R’ सीहॉक बहुभूमिका हेलीकॉप्टरांची भारतात आयात केली जाईल?

(A) फ्रान्स

(B) रशिया

(C) अमेरिका

(D) जपान

Ans:-C

कोणता 5G नेटवर्क कार्यरत असलेला जगातला पहिला जिल्हा असेल?

(A) शांघाय जिल्हा, चीन

(B) मुंबई उपनगर जिल्हा, भारत

(C) शिकागो, अमेरिका

(D) यापैकी नाही

Ans:-A

कोणत्या सोशल मिडिया नेटवर्कने राजकीय पक्षांशी संबंधित असलेली 702 खाती बंद केली आहेत?

(A) ट्विटर

(B) लिंक्डइन

(C) फेसबुक

(D) यूट्यूब

Ans:-C

‘सेंडाई कार्यचौकट 2015-2030’ कश्या संदर्भात आहे?

(A) स्मारकांचे संवर्धन

(B) पाणथळ प्रदेशांचे संवर्धन

(C) आपत्ती जोखीम कमतरता

(D) वरील सर्व

Ans:-C

कोणत्या शहरात आपत्ती स्थितीस्थापक पायाभूत सुविधा संदर्भात आंतरराष्ट्रीय कार्यशाळा (IWDRI) आयोजित करण्यात आली होती?

(A) दिल्ली

(B) मुंबई

(C) चेन्नई

(D) उदयपूर

Ans:-A

‘हायाबुसा-2’ या मानवरहित जपानी अंतराळयानाने पृथ्वीच्या उत्पत्तीशी संबंधित आश्चर्यकारक शोध लावण्यासाठी कशाची परिक्रमा केली?

(A) लघुग्रह

(B) मंगळ

(C) चंद्र

(D) गुरु

Ans:-A

पुढीलपैकी कोणते ‘ज्युडिशिएल ओव्हररीच’ (न्यायिक अतिरेक) या प्रकाराचे उदाहरण आहे?

(A) उच्च न्यायालयातर्फे जिल्हा न्यायाधीशांची नियुक्ती करणे व बढती देणे

(B) जेव्हा सरकार योग्य योजना तयार करण्यात अपयशी ठरते तेव्हा उच्च न्यायालयाद्वारे सरकारी योजना तयार करणे

(C) उच्च न्यायालयाद्वारे खटला चालविण्यासाठी खालच्या न्यायालयांच्या निर्णयांचे खंडण करणे

(D) यापैकी नाही

Ans:-B

सशस्त्र दल विशेष अधिकार कायदा खालीलपैकी कोणत्या राज्यात प्रभावी नाही?

(A) नागालँड

(B) मणिपूर

(C) आसाम

(D) मेघालय

Ans:-B

भारताच्या केंद्र सरकारला वेज़ एंड मीन्स एडवांस यांच्यामार्फत पुरविले गेले आहे?

(A) भारतीय रिझर्व्ह बँक

(B) निती आयोग

(C) आंतरराष्ट्रीय मुद्रा निधी

(D) वित्त आयोग

Ans:-A

खाद्यान्न संकुलाचा जागतिक अहवाल 2019 अंतर्गत पुढील आंतरराष्ट्रीय संस्थेद्वारे प्रकाशित करण्यात आला आहे काय?

(A) जागतिक बँक

(B) अन्न व कृषी संस्था

(C) जागतिक आर्थिक मंच

(D) संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम

Ans:-B

पुढीलपैकी कोणत्या देशात जगातील पहिल्या देशव्यापी 5 जी मोबाइल नेटवर्कची सुरूवात झाली आहे?

(A) दक्षिण कोरिया

(B) चीन

(C) संयुक्त राज्य

(D) तैवान

Ans:-A

पुढीलपैकी कोणत्या शहरात फायनान्शिअल ऍक्शन टास्क फोर्सचे मुख्यालय आहे?

(A) लंडन

(B) पॅरिस

(C) न्यू यॉर्क

(D) जिनेवा

Ans:-B

पुढीलपैकी कोणत्या देशाने पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना जयद मेडल प्रदान केले आहे?

(A) तुर्की

(B) संयुक्त अरब अमीरात

(C) सौदी अरेबिया

(D) इराण

Ans:-B

RBI च्या मौद्रिक धोरण समितीमध्ये केंद्र सरकारद्वारे किती सदस्य नामनिर्देशित केले जातात?

(A) 2

(B) 1

(C) 3

(D) 4

Ans:-C

04 एप्रिल 2019 रोजी आयोजित RBI च्या चलनविषयक धोरण बैठकीनुसार सुधारित रेपो दर काय आहे?

(A) 6.25%

(B) 6.00%

(C) 6.50%

(D) 6.20%

Ans:-B

सस्टेनेबल एनर्जी फॉर ऑल (SEforALL) या संस्थेचे मुख्यालय कुठे आहे?

(A) कोपनहेगन, डेन्मार्क

(B) बॉन, जर्मनी

(C) स्टॉकहोम, स्वीडन

(D) व्हिएन्ना, ऑस्ट्रिया

Ans:-D

वैश्विक शीतकरण युती ही तीन कार्यक्रमांच्या अंतर्गत होणार्‍या कार्यांना जोडणारी एक एकात्मिक आघाडी आहे. कोणता कार्यक्रम वैश्विक शीतकरण युतीचा भाग नाही?

(A) किगाली दुरुस्ती करारनामा

(B) पॅरिस करारनामा

(C) शाश्वत विकास ध्येय

(D) SEforALL

Ans:-D

‘2030 अजेंडा आणि पॅरिस करारनामा यांच्यादरम्यानचे सहयोग’ याविषयक प्रथम जागतिक परिषदेचे आयोजन कुठे केले गेले?

(A) कोपनहेगन, डेन्मार्क

(B) बॉन, जर्मनी

(C) स्टॉकहोम, स्वीडन

(D) मॉस्को, रशिया

Ans:-A

UNICEF याच्या अहवालानुसार, हवामानातल्या बदलांशी निगडित नैसर्गिक संकटांमुळे बांग्लादेशात राहणार्‍या ....... लहान मुलामुलींचे जीवन आणि भविष्य धोक्यात आले आहे.

(A) 9 दशलक्ष

(B) 19 दशलक्ष

(C) 90 दशलक्ष

(D) 9 अब्ज

Ans:-B

ADB याच्या 'एशियन डेव्हलपमेंट आऊटलुक (ADO) 2019' अहवालानुसार, 2019-20 या आर्थिक वर्षासाठी भारताचा वृद्धीदर किती अंदाजित केला आहे?

(A) 6.2%

(B) 7.2%

(C) 8.2%

(D) 9.2%

Ans:-B

‘जागतिक आरोग्य दिन 2019’ याची संकल्पना काय आहे?

(A) फूड सेफ्टी

(B) डिप्रेशन: लेट्स टॉक

(C) युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज

(D) युनिव्हर्सल कव्हरेजः एव्हरीवन, एव्हरीव्हेअर

Ans:-D

विविध शास्त्रीय भाषेतल्या महत्त्वपूर्ण योगदानासाठी व्यक्तींना महर्षी बद्रायन व्यास सन्मान दिला जातो. या पुरस्काराशी संबंधित नसलेली भाषा ओळखा.

(A) संस्कृत

(B) हिंदी

(C) अरबी

(D) पाली

Ans:-B

‘ESPN इंडिया मल्टी-स्पोर्ट पुरस्कार’ याचा 2018 सालासाठीचा वर्षातला सर्वोत्तम महिला क्रिडापटूचा किताब कोणाला दिला गेला?

(A) सायना नेहवाल

(B) एकता भ्यान

(C) पी. व्ही. सिंधू

(D) परिनीती सिंघाल

Ans:-C

भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीशी संबंधित कोणत्या घटनेला 13 एप्रिल 2019 रोजी 100 वर्षे पूर्ण होत आहेत?

(A) असहकार चळवळ

(B) खिलाफत आंदोलन

(C) चौरी-चौरा घटना

(D) जालियनवाला बाग हत्याकांड

Ans:-D

कोण ‘FIFA कार्यकारी परिषद’ याचे सदस्य म्हणून निवड झालेले पहिले भारतीय आहेत?

(A) सुनील छेत्री

(B) उदांत सिंग

(C) प्रफुल पटेल

(D) संदीप त्यागी

Ans:-C

………. रोजी राष्ट्रीय सागरी दिन साजरा केला जातो.

(A) 5 एप्रिल

(B) 9 एप्रिल

(C) 1 मे

(D) 3 मे

Ans:-A

5 एप्रिल 2019 रोजी जागतिक बँकेचे अध्यक्ष म्हणून कोणाला नेमण्यात आले?

(A) रघुराम राजन

(B) कौशिक बसू

(C) डेव्हिड मालपास

(D) जेनेट येलेन

Ans:-C

कोणातर्फे ‘हरित आणि भूदृष्य’ याविषयक राष्ट्रीय परिसंवाद हा कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला?

(A) भारतीय हवामान विभाग

(B) विज्ञान व तंत्रज्ञान विभाग

(C) वैज्ञानिक व औद्योगिक संशोधन परिषद

(D) केंद्रीय सार्वजनिक बांधकाम विभाग

Ans:-D

वैज्ञानिक व औद्योगिक संशोधन परिषद (CSIR) याचे कार्यकारी अध्यक्ष म्हणून कोण कार्य करतात?

(A) पंतप्रधान

(B) राष्ट्रपती

(C) उपराष्ट्रपती

(D) विज्ञान व तंत्रज्ञान मंत्री

Ans:-A

सजीबू चेईराओबा सण भारताच्या कोणत्या राज्यामध्ये नवीन वर्ष म्हणून साजरा केला जातो?

(A) मणीपूर

(B) मेघालय

(C) आसाम

(D) पंजाब

Ans:-A

गुढीपाडवा सण भारताच्या कोणत्या राज्यामध्ये नवीन वर्ष म्हणून साजरा केला जातो?

(A) महाराष्ट्र

(B) बिहार

(C) उत्तरप्रदेश

(D) केरळ

Ans:-A

उगादी सण भारताच्या कोणत्या राज्यामध्ये नवीन वर्ष म्हणून साजरा केला जातो?

(A) कर्नाटक

(B) आंध्रप्रदेश

(C) तेलंगणा

(D) तीनही राज्यांमध्ये

Ans:-D

कोणत्या राष्ट्रीय संस्थेतर्फे ‘अनलॉकिंग नॅशनल एनर्जी एफिशिएंसी पोटेन्शियल’ (UNNATEE) या शीर्षकाखाली राष्ट्रीय धोरणासंबंधी दस्तऐवज प्रसिद्ध करण्यात आले आहे?

(A) केंद्रीय इलेक्ट्रॉनिक्स मर्यादित

(B) भारतीय इलेक्ट्रॉनिक्स महामंडळ

(C) ऊर्जा कार्यक्षमता विभाग

(D) यापैकी नाही

Ans:-C

कोणत्या मच्छराच्या चाव्यामुळे पश्चिमी नील विषाणू ताप हा रोग होतो?

(A) एडीस मच्छर

(B) अॅनोफिलेस मच्छर

(C) कुलेक्स मच्छर

(D) यापैकी नाही

Ans:-C

मराठी व्याकरण प्रश्न मंजुषा

धुमकेतू ही विज्ञानकथा खालिलपैकी कोणत्या कथासंग्रहातील आहे ?

१) बारा बलुतेदार

२) गावशिव

३) यशाची देणगी ☑️

४) दौंडी

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

पुन्हा कविता, पुन्हा एकदा कविता हे कवितासंग्रह कोणत्या कवीचे आहेत ?

१) चंद्रकांत पाटील ☑️

२) बबन सराडकर

३) कुसुमाग्रज

४) चंद्रकांत वाघमारे

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

तराळ - अंतराळ या आत्मचरित्राचे लेखक कोन ?

१) शंकरराव खरात ☑️

२) अभय बंग

३) जयंत नारळीकर

४) शिवाजी सावंत

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

मृत्यूंजय , छावा आणि युगंधर या प्रसिद्ध कादंबऱ्यांचे लेखक कोन ?

१) शिवाजी सावंत ☑️

२) ना. सि. फडके

३) वि. वा. शिरवाडकर

४) श्री. ना. पेंडसे

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

क्षिप्रा, सरहद्द आणि जन हे वोळतू जेथे या कादंबऱ्यांचे लेखक कोन ?

१) जयंत नारळीकर

२) शंकरराव खरात

३) शरच्चंद्र मुक्तिबोध ☑️

४) अभय बंग

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

कोणत्या कविचा जन्मदिन मराठी भाषा गौरवदिन म्हणून साजरा केल्या जातो ?

१) कुसुमाग्रज ☑️

२) गोविंदाग्रज

३) वि. दा. करंदीकर

४) यापैकी नाही

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

विदर्भ जनजागर या वाङमयीन साप्ताहिकाचे संपादक कोन ?

१) चंद्रकांत पाटील

२) चंद्रकांत वाघमारे

३) बबन सराडकर ☑️

४) चंद्रकांत कुलकर्णी

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

अस्पृश्यांना जाठ पैलवान, सरदार आणि पंडित अशा उपाध्या कुणी दिल्या ?

१) छत्रपती शिवाजी महाराज

२) छत्रपती संभाजी महाराज

३) छत्रपती शाहू महाराज ☑️

४) छत्रपती शहाजी महाराज

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

पुढीलपैकी आई - वडिलांना पाठविणाऱ्या पत्राचा मायना कोणता ?

१) तिर्थरुप ☑️

२) तिर्थस्वरुप

३) १ आणि २

४) यापैकी नाही

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

धुमकेतु या विज्ञान कथेचे लेखक कोन ?

१) शंकरराव खरात

२) जयंत नारळीकर ☑️

३) अभय बंग

४) यापैकी नाही

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

आंबेडकर विचारांची नवी संस्कृति कोणत्या कविला सापडली आहे ?

१) चंद्रकांत वाघमारे ☑️

२) कुसुमाग्रज

३) बबन सराडकर

४) यापैकी नाही

 🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

सुर्यास्त हा कोणत्या संधीचा शब्द आहे ?

१) विसर्गसंधी

२) स्वरसंधी ☑️

३) व्यंजनसंधी

४) यापैकी नाही

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

अस्पृश्यांचा आधारवड या ललित लेखाचे लेखक कोन ?

१) शरच्चंद्र मुक्तिबोध

२) शंकरराव खरात

३) जयंत नारळीकर

४) शिवाजी सावंत ☑️

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

सांगावा व तळिपार या कथासंग्रहाचे लेखक कोन ?

१) जयंत नारळीकर

२) शिवाजी सावंत

३) अभय बंग

४) शंकरराव खरात ☑️

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

कुसूमाग्रज या टोपण नावाने काव्यलेखन करणाऱ्या कविचे पूर्ण नाव काय ?

१) विष्णु वामन शिरवाडकर ☑️

२) राम गणेश गडकरी

३) माणिक शंकर गोडघाटे

४) आत्माराम रावजी देशपांडे

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

पुर्व विदर्भाची लोककला कोणती ?

१) लावणी

२) तमाशा

३) दंडार ☑️

४) गोंधळ

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

घरी अड, ना पाण्याचा लड ही म्हण कोणत्या प्रदेशातील आहे ?

१) कोकण

२) वऱ्हाड

३) झाडीपट्टी ☑️

४) मराठवाडा

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

शोधग्राम कुठे वसलेले आहे ?

१) चंद्रपुर

२) वर्धा

३) नागपुर

४) गडचिरोली ☑️

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

अस्पृश्यांचा आधारवड कोणाला संबोधले जाते ?

१) शाहू महाराज ☑️

२) संभाजी महाराज

३) महात्मा फुले

४) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

प्रेरित या कादंबरी चे लेखक कोन ?

१) गंगाधर गाळगिळ

२) जयंत नारळीकर ☑️

३) शंकरराव खरात

४) शिवाजी सावंत

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

कपटी व कृष्णकारस्थाने करणारा मनुष्य कोन ?

A) कंसमामा

B) कपटीमामा

C) शकुनीमामा ☑️

D) काळूमामा

🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃🦃

हत्तीच्या पिल्याला काय म्हणतात ?

A) बछडा

B) शिंगरु

C) करभ☑️

D) शावक

आदिवासी संस्कृती संभाव्य प्रश्न

 (आदिवासी विकास विभागाच्या दृष्टीने महत्वाचे आदिवासी संस्कृती वरील संभाव्य प्रश्न दिले आहेत, त्याचा परीक्षा  तयारीसाठी उपयोग होईल, योग्य उत्तर (#) चिन्हाने दर्शवले आहे.)

१.महाराष्ट्रात एकूण किती आदिवासी जमातींना अनुसूचित जमातीच्या दर्जा देण्यात आला आहे?

१.45

२.47 #

३.49

४.५१

2.राष्ट्रपती राज्यघटनेच्या कोणत्या कलमानुसार आदिवासींना अनुसूचित जमातीच्या दर्जा देता येतो?

१.३४१ #

२.३४२

३.३४३

४.३४४

 

 3.भारतात साधारणपणे किती आदिवासी जमाती आहेत?

१.300

२.400

३.500

४.700 #

4.महाराष्ट्रात कोणती आदिवासी जमात आढळत नाही?

1.भिल्ल

2.गोंड

3.पावरा

4.चुआर #

5.महाराष्ट्रात कोणत्या भागात आदिवासी जमाती सर्वाधिक आहेत?

1.मराठवाडा

2.विदर्भ #

3.पश्चिम महाराष्ट्र

4.उत्तर महाराष्ट्र

 6.जेव्हा माणूस जागा होतो हे पुस्तकात गोदावरी परुळेकर यांनी आदिवासी भागातील कोणत्या आदिवासी जमातीसंबंधीचे अनुभव कथन केले आहेत?

1.वारली #

2.आंध

3.खोंड

4.भिल्ल

7.कोसबडच्या टेकडीवरून हे पुस्तक आदिवासी क्षेत्रातील शिक्षण अनुभवांवर कोणी लिहिले आहे?

1.ताराबाई मोडक

2.अनुताई वाघ #

3.ठक्कर बाप्पा

4.शामराव देशमुख

 8.भिल्लांचे धर्मगुरू असे महात्मा गांधी यांनी कोणाला संबोधले?

1.शामराव परुळेकर

2.ठक्कर बाप्पा #

3.गोविंद गारे

4.विलास संगवे

 

9.आदिवासी करिता "अनुसूचित जमाती" ही संज्ञा प्रथम कोणत्या कायद्यात वापरण्यात आली?

1.1935 #

2.1919

3.1909

4.1927

10.आदिवासी स्त्रिया व बालके यांच्यामधील कुपोषण रोखण्यासाठी डॉ.अभय बंग व डॉ.राणी बंग यांनी "शोधग्राम" ही संस्था कोठे स्थापन केली आहे?

१.गडचिरोली #

२.नंदुरबार

३.अमरावती

४.चंद्रपूर