मानवी रक्त

रक्तातील प्रतिजन (Antigens) आणि प्रतिद्रव्ये (Antibodies) या प्रथिनांच्या आधारावर रक्ताचे वेगवेगळे गट पाडले आहेत.

▫️ रक्तगटांचे A, B, AB, आणि O असे चार मुख्य प्रकार आहेत. त्यांपैकी A, B, आणि O यांचा शोध इ. स. १९०० साली लँडस्टेनर (Dr. Karl Landsteiner) यांनी लावला, तर उरलेला चौथा AB रक्तगट डीकास्टेलो आणि स्टर्ली (Decastellor And Sturli) यांनी १९०२ मध्ये लावला.

▫️लँडस्टेनर यांना या शोधाबद्दल १९३० साली नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.
लँडस्टेनर यांनी असे दाखवून दिले की, मानवाच्या तांबडया रक्तपेशींच्या पृष्ठभागावर प्रतिजन (Antigens) असतात, तर प्लाझ्मामध्ये प्रतिद्रव्ये (Antibodies) असतात.

▫️प्रतिजन दोन प्रकारचे असतात. ‘A’ आणि  ‘B’ तसेच प्रतिद्रव्येही दोन प्रकारची असतात. Anti ‘A’ किंवा ‘a’ आणि Anti ‘B’ किंवा ‘b’.
A प्रतिजन a प्रतिद्रव्याच्या उपस्थितीमध्ये, तसेच B प्रतिजन b प्रतिद्रव्याच्या उपस्थितीमध्ये परस्परांना चिकटतात आणि त्यामुळे तांबडया रक्तपेशींचे clumping किंवा agglutinisation होते. म्हणजेच A प्रतिजन आणि a प्रतिद्रव्य एकत्र राहू शकत नाही.

▫️ तसेच B प्रतिजन आणि b प्रतिद्रव्य एकत्र राहू शकत नाही.
यावरून, प्रतिजन आणि प्रतिद्रव्ये यांची उपस्थिती किंवा अनुपस्थिती यावरून मानवी रक्ताचे गट पुढीलप्रमाणे केले जातात.

Rh फॅक्टर

▫️१९४० साली Karl Landsteiner व  A. S. Weiner यांना Rhesus नावाच्या माकडांमध्ये एक विशेष प्रकारचे प्रतिजन सापडले. त्याला त्यांनी Rh फॅक्टर असे नाव दिले.

▫️रक्तात Rh factor उपलब्ध नसल्यास रक्ताला Rh- म्हणतात. जगात 85% लोक Rh+ve, 15% लोक Rh-ve आहेत. भारतात 93%  लोक Rh+ve, तर 7% लोक Rh-ve आहेत.

▫️सामान्यतः Rh अँटीजेनशी प्रतिक्रिया करण्यासाठी शरीरात कोणतेही अँटीबॉडी नसते. मात्र जर Rh+ve चे रक्त Rh-ve  च्या शरीरात पोहोचले तर Rh-ve च्या शरीरात अँटीबॉडीज निर्माण होतात.  मात्र असे एकदा झाल्यास Rh-ve व्यक्तीस धोका होत नाही. परंतु दुसऱ्यांदा त्यास Rh+ve रक्त दिले तर अँटीबॉडीजची संख्या वाढून त्या Rh-ve व्यक्तीचा मृत्यू होईल.

▫️जर Rh-ve स्त्रीचा विवाह Rh+ve पुरुषाशी झाला व त्यांच्या अपत्याचा गर्भ (मुलगा किंवा मुलगी) Rh+ve असल्यास पहिले अपत्य साधारण असते. मात्र, दुसऱ्या अपत्याच्या रक्तातील RBCs  च्या गुठळ्या होऊन त्याचा मृत्यू होतो.

एड्स AIDS

लोंगफोर्म –
AIDS- Aquired (प्राप्त), Immuno (प्रतिकारशक्ती), Dfficiency (अभाव), Syndrome (लक्षणसमुह)

 व्याख्या – प्रतिकारशक्तीच्या अभावाने प्राप्त झालेल्या अनेक रोगलाक्षणांच्या एकत्रित समूह म्हणजेच 'एड्स' होय.
 एड्स हा H.I.V. विषाणूमुळे होणारा आजार आहे. (Human Immuno dfficiency Virus- मानवाची प्रतिकारशक्ती कमी करणारा विषाणू)
 एड्सच्या H.I.V. विषणूचा शोध 1983 साली डॉ. ल्यूक मोण्टिग्रेयर (फ्रेंच) व डॉ. रॉबर्ट गॅलो (अमेरिकन) या शास्त्रज्ञांनी लावला
 जगामध्ये 1981 साली अमेरिकेत एड्सचा पहिला रुग्ण आढळला.
 भारतामध्ये 1883 साली मद्रासमध्ये पहिला H.I.V. पॉझिटिव्ह रुग्ण आढळला.
 भारतामध्ये मे 1986 साली मुंबई शहरात पहिला एड्सचा रुग्ण आढळला.
 जगात सर्वात जास्त H.I.V. ग्रस्त रुग्ण – भारत देशात
 भारतात सर्वात जास्त H.I.V. ग्रस्त रुग्ण – महाराष्ट्र राज्यात
 महाराष्ट्र राज्यात सर्वात जास्त H.I.V. ग्रस्त रुंग – सांगली जिल्ह्यात
 महाराष्ट्रात शहरांपैकी सर्वात जास्त H.I.V. ग्रस्त रुग्ण – मुंबई शहरात
 जागतिक एड्स दिन – 1 डिसेंबर
 NARI (नारी) National AIDS Research Institute (भोसरी) पुणे.
 NACO (नौको) National AIDS Control Organization दिल्ली.
 MSACS – Maharashtra state AIDS Control Society (वडाळा) मुंबई.   

रोगप्रसाराचे प्रमुख मार्ग

H.I.V. बाधित व्यक्तीशी असुरक्षित लैंगिक संबंध.
 H.I.V. बाधित व्यक्तीचे रक्त किंवा रक्तघटक निरोगी व्यक्तीस दिल्यास. (रक्त संक्रमण)
 H.I.V. बाधित रुग्णास वापरलेल्या सुया/सिरिंजेस निर्जतुक न करता परत वापरल्यास.
 H.I.V. बाधित गरोदर मातेपासून तिच्या होणार्‍या बाळाला (नाळेमार्फत) (H.I.V. बाधित व्यक्तीशी हस्तांदोलन केल्याने, चुंबन घेतल्याने, एकत्र बसण्याने, एकत्र जेवल्याने, एकत्र राहण्याने एड्स या रोगाचा प्रसार होत नाही.)

सर्वसामान्य लक्षणे

अकारण वजनात 10% पेक्षा जास्त घट होणे.
 सतत बारीक ताप, रात्रीचा घाम येणे. (1 महिन्यापेक्षा जास्त कालावधी)
 सतत जुलाब होणे व कोणत्याही औषधाने ते बारे न होणे.
 तोंडात, अन्ननलिकेत चट्टे उठणे.
 3 महिन्यापेक्षा जास्त काळ राहणारी 'लसिका ग्रंथाची' (लिम्फ ग्लॅंड) सूज, गंभीर लक्षणे :- 1) नुमोनिया 2) मेंदूज्वर 3) हरपीस 4) विविध प्रकारचे कर्करोग 5) क्षयरोग
 आधिशयन काळ – 5 ते 8 वर्षे/सर्वसाधारण: (कधी-कधी 8 ते 10 वर्षे)

एड्स निदानाच्या चाचण्या

इलायझा चाचणी (ELISA Test) H.I.V. संसर्गाचे प्राथमिक निदान होते. सर्वत्र उपलब्ध. गवाक्ष काळात (3 ते 5 महीने) निगेटिव्ह (नकारात्मक) येऊ शकते. म्हणून ही चाचणी परत 3 महिन्यांनी करावी लागते.
 वेस्टर्न ब्लॉट (Westrn Blot) हमखास 100% खात्रीशीर चाचणी. इलायझा चाचणी होकारात्मक आल्यास H.I.V. संसर्गाची खात्री या चाचणीने करता येते.
 पी.सी.आर. (P.C.R. Test) – जगात सर्वांची सुधारित / प्रगत चाचणी. डी.एन.ए. ची तपासणी करतात. लागण झाल्यास तिसर्यावच दिवशी निदान होऊ शकते.
 मार्च 1985 – एलयाझा तपासणीची उपलब्धता.
 जुलै 1987 – 'झिडोव्ह्युडीन' हे औषध एड्स उपचारासाठी उपलब्ध

एड्सवरील औषधे :

झिडोव्ह्युडीन (Zidovudine), (नेव्हरॅपिन) ही सर्व औषधे फक्त विषाणूंची वाढ थोपवितात व रुग्णाचे आयुष्मान वाढवितात.
 H.I.V. बाधित गर्भवतीकडून होणार्याु बाळाला H.I.V. च संसर्ग टाळण्यासाठी सध्या ग्रामीन रुग्णालयांमध्ये मोफत औषधोपचार करण्यात येतो, त्यास 'अॅंटी रिट्रोव्हायरला थेरपी' असे म्हणतात. (Anti Retroviral Therapy Treatment)

रक्त व रक्तगट

रक्तातील प्रतिजन (Antigens) आणि प्रतिद्रव्ये (Antibodies) या प्रथिनांच्या आधारावर रक्ताचे वेगवेगळे गट पाडले आहेत.

रक्तगटांचे A, B, AB, आणि O असे चार मुख्य प्रकार आहेत. त्यांपैकी A, B, आणि O यांचा शोध इ. स. १९०० साली लँडस्टेनर (Dr. Karl Landsteiner) यांनी लावला, तर उरलेला चौथा AB रक्तगट डीकास्टेलो आणि स्टर्ली (Decastellor And Sturli) यांनी १९०२ मध्ये लावला.

लँडस्टेनर यांना या शोधाबद्दल १९३० साली नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.
लँडस्टेनर यांनी असे दाखवून दिले की, मानवाच्या तांबडया रक्तपेशींच्या पृष्ठभागावर प्रतिजन (Antigens) असतात, तर प्लाझ्मामध्ये प्रतिद्रव्ये (Antibodies) असतात.

प्रतिजन आणि प्रतिद्रव्ये यांची उपस्थिती किंवा अनुपस्थिती यावरून मानवी रक्ताचे गट
""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""
१) रक्तगट A – या रक्तगटाच्या व्यक्तीच्या तांबडया रक्तपेशींवर A प्रकारचे प्रतिजन असते व रक्तात b (anti B) प्रतिद्रव्य असते.

२) रक्तगट B – या रक्तगटाच्या व्यक्तीच्या तांबडया रक्तपेशींवर B प्रकारचे प्रतिजन असते व रक्तात a (anti A)  प्रतिद्रव्य असते.

३) रक्तगट AB – या रक्तगटाच्या व्यक्तीच्या तांबडया रक्तपेशींवर A आणि B हे दोन्ही प्रकारचे प्रतिजन असते, म्हणजेच a किंवा b या दोन्हींपैकी एकही प्रतिद्रव्ये असतात.

४) रक्तगट O – या रक्तगटाच्या व्यक्तीच्या तांबडया रक्तपेशींवर A आणि B या दोनींपैकी एकही प्रतिजन नसते, म्हणजेच a आणि b ही दोन्हीही प्रतिद्रव्ये असतात.

रक्तद्रव्य (Plasma)

▫️ फिकट पिवळसर रंगाचे द्रव असून रक्तामध्ये एकूण आकारमान 55% असते.

▫️यामध्ये 90% पाणी तर 10% विद्राव्य प्रथिने असतात.

▫️विद्राव्य प्रथिनांमध्ये अल्ब्युमिन, ग्लोब्युलिन आणि फायब्रिनोजन यांचा समावेश होतो.

▫️या व्यतिरिक्त रक्तद्रव्यात ग्लुकोज, रक्त गोठविणारे घटक, सोडियम, कॅल्शियम, क्लोराईड आणि बायकार्बोनेटचे आयन विद्युत अपघटनी द्रावणाच्या स्वरूपात तसेच संप्रेरके आणि कार्बन डायॉकसाईड हे घटक असतात. अल्ब्युमिन रक्तातील पाण्याचे प्रमाण संतुलित ठेवते त्यामुळे परासरण दाब (Osmotic Pressure) नियंत्रित केला जातो.

▫️ग्लोब्युलिन रोगजंतूंविरुध्द्व लढा देतात.

▫️फायब्रिनोजन आणि प्रोथ्रॉम्बिन रक्त गोठण्याच्या क्रियेत मदत करतात.

▫️रक्तद्रव्यामध्ये शरीरातील प्रथिनांची बचत होते.

▫️रक्तातील विद्युत अपघटनी आयन चेता आणि स्नायूंचे कार्य नियंत्रित करतात.

▫️रक्तातील बायकार्बोनेट्समुळे कार्बन डायॉकसाईड चे वहन होण्यास मदत होते.

▫️रक्तद्रव्यातील गोठविणाऱ्या घटकांव्यतिरिक्त असलेल्या भागाला ब्लड सिरम किंवा शुद्ध रक्त असे म्हणतात.

जाणून घेऊया महत्त्वपूर्ण सामान्य माहिती.

०१) विनायक दामोदर सावरकर यांचे जन्मगाव कोणते ?

- भगूर.(नाशिक) 

०२) भंडारदरा प्रकल्प कोणतया जिल्ह्यातआहे ?

- अहमदनगर.

०३) येवला हे गाव कशासाठी प्रसिद्ध आहे ?

- पैठणी.

०४) अंजिरांकरिता प्रसिद्ध ठिकाण कोणते आहे ?

- राजेवाडी.

०५) नाशिकचा कलेक्टर जॅक्सन यांचा वध कोणी केला ?

- अनंत लक्ष्मण कान्हेरे.

०१) महाराष्ट्र राज्याचे पावसाळी अधिवेशन कोठे असते ?

- मुंबई.

०२) महाराष्ट्र राज्याचे हिवाळी अधिवेशन कोठे असते ?

- नागपूर.

०३) कोणाच्या स्मरणार्थ इसवी सनाची सुरूवात झाली ?

- येशू ख्रीस्त.

०४) संगणकीय भाषेत www याचा अर्थ काय होतो ?

- वर्ल्ड वाईड वेब.

०५) जायकवाडी धरणामुळे तयार झालेल्या जलाशयास कोणत्या नावाने ओळखले जाते ?

- नाथ सागर.

०१) कोल्हापूर ते रत्नागिरी दरम्यान असलेला घाट कोणता ?

- आंबा घाट.

०२) उल्कापातामुळे तयार झालेले लोणार सरोवर कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?

- बुलढाणा.

०३) महाराष्ट्राचा लोकसंख्येच्या दृष्टीने भारतात कितवा क्रमांक आहे ?

- दुसरा.

०४) महाराष्ट्राचा क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने भारतात कितवा क्रमांक लागतो ?

- तिसरा.

०५) बारा ज्योतिर्लिंगापैकी महाराष्ट्रात किती ज्योतिर्लिंग आहेत ?

- पाच.

०१) 'अमृत महोत्सव' किती वर्षांनी साजरा करतात ?

- ७५ वर्षांनी.

०२) 'सुवर्ण महोत्सव' किती वर्षांनी साजरी करतात ?

- ५० वर्षांनी.

०३) 'हिरक महोत्सव' किती वर्षांनी साजरा करतात ?

- ६० वर्षांनी.

०४) 'शताब्दी महोत्सव' किती वर्षांनी साजरा करतात ?

- १०० वर्षांनी.

०५) रौप्यमहोत्सव / रजत महोत्सव किती वर्षांनी साजरा करतात ?

- २५ वर्षांनी.

०१) नोबेल पुरस्कार मिळवणारे पहिले भारतीय कोण आहे ?

- रवींद्रनाथ टागोर.

०२) लॅटीन भाषेत होमो शब्दाचा अर्थ काय ?

- मानव.

०३) नर्मदा नदीचा उगम कोणत्या राज्यात आहे ?

- मध्यप्रदेश.

०४) कोणत्या प्राण्याला "वाळवंटातील जहाज"असे म्हणतात ?

- उंट.

०५) "सारे जहाँ से अच्छा" हे गीत कोणी लिहिले आहे ?

- मोहम्मद इकबाल.

०१) "बलसागर भारत होवो,विश्वात शोभूनी राहो" हे गीत कोणी रचलेले आहे ?

- साने गुरुजी.

०२) ३ जानेवारी,बालिका दिन म्हणून कोणाचा जन्मदिवस साजरा केला जातो ?

- सावित्रीबाई फुले.

०३) स्काऊट गाईड चळवळ कोणी सुरू केली ?

- लॉर्ड बेडन पॉवेल.

०४) ३० जानेवारी हा दिवस हुतात्मा दिन म्हणून कोणाच्या स्मृतिदिनी साजरा केला जातो ?

- महात्मा गांधी.

०५) विजेच्या दिव्यामध्ये कोणता वायू असतो ?

- अरगाॅन.

०१) हत्तीरोग हा कोणता डास चावल्यामुळे होतो ?

- क्युलेक्स.

०२) साने गुरुजी यांनी तुरुंगात असताना कोणते पुस्तक लिहिले ?

- श्यामची आई.

०३) वि.वा.शिरवाडकर यांचे टोपण नाव काय आहे ?

 - कुसुमाग्रज.

०४) राष्ट्रीय विज्ञान दिन कोणत्या दिवशी असतो ?

- २८ फेब्रुवारी.

०५) भारताचा पहिला अवकाश यात्री कोण आहे ?

- राकेश शर्मा.

०१) शीख धर्माचे संस्थापक कोण आहे ?

- गुरु नानक.

०२) भारताचा पहिला उपग्रह कोणता ?

- आर्यभट्ट..

०३) डेंग्यू ताप हा कोणता डास चावल्या- मुळे होतो  ?

- एडिस इजिप्ती.

०४) कामगार दिन कोणत्या दिवशी साजरा केला जातो ?

- १ मे.

०५) मानवी शरीरात किती हाडे असतात ?

- २०६.

०१) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा जिल्हा कोणता आहे ?

- अहमदनगर.

०२) महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती कधी झाली ?

- १ मे १९६०.

०३) महाराष्ट्र राज्याच्या उपराजधानीचे नाव काय आहे ?

- नागपूर.

०४) महाराष्ट्र राज्याची विभागणी किती प्रशासकीय विभागात केली आहे ?

- सहा.

०५) महाराष्ट्राच्या समुद्र किना-याची लांबी किती किलोमीटर आहे ?

- ७२० किलोमीटर.

०१) महाराष्ट्र राज्य गीत लिहिणा-या कवीचे नाव काय आहे ?

- राजा बढे.

०२) गीतारहस्य हा ग्रंथ कोणी लिहिला ?

- केशव गंगाधर टिळक.

०३) सर्वात मोठी जामा मशीद कोणत्या शहरात आहे ?

- दिल्ली.

०४) प्रसिद्ध गोल घुमट कोठे आहे ?

- विजापूर.(कर्नाटक)

०५) महाराष्ट्र राज्यात विधानसभा सदस्य संख्या किती आहे ?

- २८८.

०१) भारतातील सर्वाधिक साक्षर राज्य कोणते आहे ?

 - केरळ.

०२)  प्रसिद्ध मिनाक्षी मंदिर कोठे आहे ?

- मदुराई.(तामिळनाडू)

०३) ख्रिश्चन धर्मग्रंथाचे नाव काय आहे ?

- बायबल.

०४) राजमाता जिजाबाईंचे जन्मस्थान कोठे आहे ?

- सिंदखेड राजा,जि.बुलढाणा.(महाराष्ट्र)

०५) राष्ट्रपती भवन कोठे आहे ?

- दिल्ली. 

०१) महाराष्ट्रामध्ये पोलीस अकॅडमी कोठे आहे ?

- नाशिक.

०२) महानुभव पंथाचे प्रणेते कोण होते ?

 - चक्रधर स्वामी.

०३) महाराष्ट्र पोलीस खात्यातील सर्वोच्च पद कोणते ?

- पोलीस महासंचालक.

०४) महाराष्ट्रात कोणत्या वाऱ्यामुळे पाऊस पडतो ?

- नैऋत्य मोसमी वारे.

०५) बीबी का मकबरा कोठे आहे ?

- छत्रपती संभाजीनगर.(औरंगाबाद)

भारतातील पहिले #चालू घडामोडी - सामान्य ज्ञान नोटस्

#IMPORTANT_CURRENT_Affairs #GK #imp_gk 

1. भारतातील पहिली पॉड टॅक्सी 🚕सेवा - उत्तर प्रदेश

2. आंतरराष्ट्रीय मल्टीमोडल लॉजिस्टिक पार्क 🚚- जोगीघोपा (आसाम)

3.🏥 मुलांसाठी 'डिजिटल हेल्थ कार्ड' - उत्तर प्रदेश

4. 💧राज्य जल बजेट (वॉटर बजेट) स्वीकारत आहे - केरळ

5. 🚇 भारतातील पहिला 'अंडरवॉटर रोड बोगदा - मुंबई'

6.♻️ भारतातील पहिले 'ग्रीन एव्हिएशन इंधन उत्पादन - पानिपत (हरियाणा)'

7. ☀️सौर उर्जेवर चालणारी पर्यटक बोट 'सूर्यांशू' - केरळ

8. पर्यटनाला चालना देण्यासाठी 'मरीना' विकसित करणारे - कुंदापूर (कर्नाटक)

9.📳भारतातील पहिले 'डिजिटल सायन्स पार्क' - केरळ

10.📒 संविधान अंतर्गत भारतातील पहिला पूर्ण साक्षर जिल्हा - कोल्लम (केरळ)

11. 📱भारतातील पहिला 'सेमी-कंडक्टर प्लांट' उघडला - ढोलेरा (गुजरात)

12. ♿️ दिव्यांग व्यक्तींसाठी स्वतंत्र विभाग स्थापन - महाराष्ट्र

13. 🛫 विमानतळावरील भारतातील पहिले 'रीडिंग लाउंज' - लाल बहादूर शास्त्री (वाराणसी)

14.⚡️ 2030 पर्यंत सरकारी विभागांमध्ये 100% इलेक्ट्रॉनिक वाहने - केरळ

15. 📮भारतातील पहिले 3D-मुद्रित पोस्ट ऑफिस - बेंगळुरू

16.🚇 अंडरवॉटर मेट्रो ट्रेनची यशस्वी चाचणी - कोलकाता

17. अंधांच्या नावाने ओळखले जाणारे गाव - माना (उत्तराखंड)

18. दृष्टीदोष नियंत्रण धोरणाची अंमलबजावणी करणारे राज्य - राजस्थान

19. भारतातील पहिले 'हायब्रीड साउंडिंग रॉकेट लॉन्च साइट - पट्टीपुलम (तामिळनाडू)

20. पहिले 'कार्बन न्यूट्रल व्हिलेज' विकसित - भिवंडी तालुका (महाराष्ट्र)

21. भारतातील पहिले 'सौर ऊर्जा-चालित शहर' - सांची (मध्य प्रदेश)

 

जानेवारी चालु घडामोडी...

प्रश्न - जगामध्ये इलेक्ट्रॉन वस्तू निर्यातीत कोणता देश प्रथम क्रमांकावर आहे ?

उत्तर - चीन - चीनचा जगाच्या एकूण वाट्यापैकी ३४ टक्के वाटा आहे. 

प्रश्न - महाराष्ट्र सरकारने नवीन कोरोना टास्क फोर्स च्या अध्यक्ष पदी कोणाची नियुक्ती केली आहे ?

उत्तर - डॉ. रमण गंगाखेडकर यांची 

प्रश्न - भारतीय कुस्ती महासंघाचे कामकाज पाहण्यासाठी अंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीने किती सदस्यांची समिती स्थापन केली ?

उत्तर - ३ सदस्यांची

प्रश्न - देशातील पाहिल्या सायबर सुरक्षा केंद्राची स्थापना कोठे करण्यात आली आहे ?

उत्तर - चंदीगड येथे

 

प्रश्न - सध्या चर्चेत असलेला गेलेफु स्मार्ट सिटी प्रकल्प कोणत्या देशाचा आहे ?

उत्तर - भूतान

प्रश्न - टेस्ट अटलास या आंतरराष्ट्रीय पर्यटन ई मासिकाने जगभरातील सर्वोत्कृष्ट १०० खाद्य नगरीची यादी जाहीर केली असून, प्रथम स्थानी कोणते शहर आहे ?

उत्तर -  रोम शहर

प्रश्न - १०० व्या अखिल भारतीय मराठी नाट्य संमेलनाचे अध्यक्ष कोण आहेत ?

उत्तर - डॉ. जब्बार पटेल

 

प्रश्न - BBC sport personality of the years २०२३ साठी कोणाची निवड करण्यात आली आहे ?

उत्तर - मैरी ईअर्स

 

प्रश्न - ८५ व्या वरिष्ठ राष्ट्रीय बॅडमिंटन स्पर्धेचे विजेतेपद कोणी पटकावले ?

उत्तर - चिराग सेन यांनी 

प्रश्न - ८५ वी वरिष्ठ राष्ट्रीय बॅडमिंटन स्पर्धा कोठे पार पडली ?

उत्तर - गुवाहटी

प्रश्न - खालीलपैकी कोणते जगातील सर्वाधिक सुरक्षित शहर ठरले आहे

उत्तर - अबुधाबी शहर

प्रश्न - बँक ऑफ बडोदा च्या अहवालानुसार सर्वाधिक महागाई असलेल्या देशांच्या यादीत भारत जगात कितव्या क्रमांकावर आहे ?

उत्तर - तिसऱ्या क्रमांकावर - भारतात महागाईचा दर ५.६ टक्के आहे.

 

प्रश्न - केंद्र सरकारच्या अहवालानुसर देशात कोणत्या राज्यात सर्वाधिक कारागृहाची संख्या आहे ?

उत्तर - राजस्थान - येथे १४६ कारागृहाची संख्या आहे

प्रश्न - २०२३ या वर्षात कोणत्या देशाचा क्रिकेट संघ अंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामन्या मध्ये सर्वाधिक षटकार ठोकणारा संघ ठरला आहे ?

उत्तर - भारत 

प्रश्न - डॉ. सादिका नवाब यांना कोणत्या भाषेतील साहित्य अकादमी पुरस्कार जाहीर झाला ?

उत्तर - उर्दू  भाषेतील - त्यांना राजदेव की आमराई या कादंबरी साठी हा पुरस्कार जाहीर झाला. 

प्रश्न - भारताकडून ऑस्कर २०२४ साठी पाठविण्यात आलेला २०१८: एव्हरिवन इज हिरो हा चित्रपट कोणत्या भाषेतील आहे ?

उत्तर - मल्याळम 

प्रश्न - भारतातील सर्व प्रमुख भाषांना जोडणारी भाशीनी ही कृत्रिम तंत्रज्ञानावर आधारित यंत्रणा कोणत्या मंत्रालया अंतर्गत राबविण्याचा निर्णय केंद्र सरकारने घेतला आहे ?

उत्तर - इलेक्ट्रॉनिक व माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालया अंतर्गत (जॉईन SAIMkatta टेलिग्राम)

प्रश्न - खालीलपैकी कोणाला जलमित्र पुरस्कार जाहीर झाला ?

उत्तर - प्रा.डॉ.रामचंद्र मोरवंचीकर यांना 

प्रश्न - आर्क्टिक प्रदेशावर —– चा आजवरचा सर्वात उष्ण उन्हाळा ठरला आहे ?

उत्तर - २०२३

प्रश्न - सन १९०० नंतर २०२३ हे कितवे सर्वात उष्ण वर्षे ठरले आहे ?

उत्तर - सहावे

Q.1) ITBP चे नवीन महासंचालक म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आलेली आहे? 

✅ राहुल रसगोत्रा

 

Q.2) नुकतेच बंगालचे नवे महासंचालक  म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आली? 

✅ राजीव कुमार

  

Q.3) पाँडिचेरीचे पदसिद्ध कुलपती म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आली? 

✅ जगदीप धनखड

 

Q.4) नुकतीच बोर्ड ऑफ फिल्म सर्टिफिकेशन पॅनेलवर कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे? 

✅ अक्कला सुधाकर

  

Q.5) बिस्लेरीने कोणाला आपले ग्लोबल ब्रँड ॲम्बेसेडर म्हणून घोषित केले आहे? 

✅ दीपिका पादुकोण

 

Q.6) 100 अब्ज डॉलर्सची संपत्ती असलेली जगातील पहिली महिला कोण ठरली आहे? 

✅ फ्रँकोईस मेयर्स 

  

Q.7) 12व्या दिव्य कला मेळा 2023 चे आयोजन कोणत्या राज्यात करण्यात येत आहे? 

✅ गुजरात

 

Q.8) अलीकडेच कोणाच्या हस्ते नॅशनल को-ऑपरेटिव्ह डेअरी फेडरेशन ऑफ इंडिया (NCDFI) लिमिटेडच्या मुख्यालयाची पायाभरणी करण्यात आली? 

✅ अमित शहा

 

Q.9) अलीकडेच दिग्गज अभिनेते विजयकांत यांचे निधन झाले आहे ते कोणत्या पक्षाचे संस्थापक आहेत? 

✅ DMDK

 

Q.10) जागतिक कुटुंब दिन कधी साजरा केला जातो? 

✅ 1 जानेवारी

3 जानेवारी 2024 चालू घडामोडी 📕

प्रश्न – DRDO ने अलीकडेच 66 वा स्थापना दिवस कधी साजरा केला?

उत्तर – १ जानेवारी

प्रश्न – भारतातील पहिल्या सर्व मुलींच्या सैनिक शाळेचे नुकतेच कोठे उद्घाटन झाले?

उत्तर - उत्तर प्रदेश

प्रश्न – अलीकडे कोणत्या राज्यातील हत्ती समाजाला अनुसूचित जमातीचा दर्जा मिळाला आहे?

उत्तर - हिमाचल प्रदेश

प्रश्न – नुकताच पॉवर ग्रीडच्या CMD म्हणून कोणी पदभार स्वीकारला आहे?

उत्तर - आरके त्यागी

प्रश्न – नुकताच M.S. स्वामीनाथन पुरस्काराने कोणाला सन्मानित करण्यात आले आहे?

उत्तर - बी आर कंबोज

प्रश्न – नुकताच राष्ट्रीय स्ट्रीट फूड फेस्टिव्हल 2023 कुठे आयोजित करण्यात आला?

उत्तर - नवी दिल्ली

प्रश्न – कोणत्या राज्य सरकारने अलीकडेच बाहेरील लोकांकडून शेतजमीन खरेदी करण्यावर बंदी घातली आहे?

उत्तर - उत्तराखंड

प्रश्न – कोणत्या राज्य सरकारने अलीकडेच K-Smart हा नवीन ई-गव्हर्नन्स उपक्रम सुरू केला आहे?

उत्तर - केरळ

प्रश्न – अलीकडेच 2024 BRICS चे अध्यक्षपद कोणी स्वीकारले आहे?

उत्तर - रशिया

स्टेटिक जीके के साथ परीक्षा संबंधी करंट अफेयर्स: 04 जनवरी 2024

 

1) केंद्र सरकार ने नीना सिंह को केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा बल (CISF) की पहली महिला महानिदेशक नियुक्त किया। 

➨ राजस्थान कैडर के 1989 बैच के आईपीएस अधिकारी वर्तमान में सीआईएसएफ के विशेष महानिदेशक के रूप में कार्यरत हैं।

● केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा बल (CISF):- 

➨ शासी निकाय - गृह मंत्रालय

➨ गठन उपकरण - केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा बल अधिनियम, 1968

➨ Headquarters - New Delhi

➨ जिम्मेदार मंत्री - अमित शाह, केंद्रीय गृह मंत्री

➨ सीआईएसएफ की महानिदेशक - नीना सिंह

2) राष्ट्रपति जो बिडेन ने प्रमुख भारतीय-अमेरिकी वैश्विक उद्यम पूंजीपति देवेन पारेख को अमेरिकी सरकार की विकास वित्त संस्थान और एजेंसी, अंतर्राष्ट्रीय विकास वित्त निगम के निदेशक मंडल के सदस्य के रूप में नामित किया है।

3) आईपीएस अधिकारी राहुल रसगोत्रा ​​ने भारत-तिब्बत सीमा पुलिस (आईटीबीपी) के नए महानिदेशक के रूप में कार्यभार संभाला, जो एक अर्धसैनिक बल है जिसे भारत-चीन वास्तविक नियंत्रण रेखा की रक्षा करने का काम सौंपा गया है।

4) भारतीय रिजर्व बैंक (RBI) ने घरेलू प्रणालीगत रूप से महत्वपूर्ण बैंकों (D-SIB) की 2023 सूची जारी की है जिसमें भारतीय स्टेट बैंक (SBI), एचडीएफसी बैंक और ICICI बैंक सूचीबद्ध हैं।

◾️भारतीय रिजर्व बैंक:- 

➨मुख्यालय:- मुंबई, महाराष्ट्र

➨Established:- 1 April 1935, 1934 Act. 

➨हिल्टन यंग कमीशन

➨ प्रथम गवर्नर - सर ओसबोर्न स्मिथ

➨ प्रथम भारतीय राज्यपाल - चिंतामन द्वारकानाथ देशमुख

➨वर्तमान राज्यपाल:- शक्तिकांत दास

5) पूंजी बाजार नियामक भारतीय प्रतिभूति और विनिमय बोर्ड (सेबी) ने म्यूचुअल फंड और डीमैट खाताधारकों के लिए लाभार्थी/लाभार्थियों का नाम जोड़ने या इससे बाहर निकलने की समय सीमा एक बार फिर 30 जून, 2024 तक बढ़ा दी है।

6) पाकिस्तान ने स्वदेश में विकसित गाइडेड मल्टी-लॉन्च रॉकेट सिस्टम 'फतह-II' का सफल उड़ान परीक्षण किया, जो 400 किलोमीटर की दूरी तक उच्च परिशुद्धता के साथ लक्ष्य पर हमला करने में सक्षम है।

7) दुनिया के तीसरे सबसे बड़े ऊर्जा उपभोक्ता भारत ने संयुक्त अरब अमीरात (यूएई) से खरीदे गए कच्चे तेल के लिए रुपये में अपना पहला भुगतान किया, जो यह संकेत देता है कि वैश्विक स्तर पर स्थानीय मुद्रा को बढ़ावा देने के लिए एक रणनीतिक कदम क्या हो सकता है।

8) प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी ने पंडित मदन मोहन मालवीय के संग्रहित कार्यों की 11 खंडों की पहली श्रृंखला का विमोचन किया।

➨लगभग 4,000 पृष्ठों में फैली 11 खंडों में द्विभाषी (अंग्रेजी और हिंदी) कृति, मालवीय के लेखों और भाषणों का एक संग्रह है।

9) भारत के उपराष्ट्रपति जगदीप धनखड़ को पांडिचेरी विश्वविद्यालय का पदेन चांसलर नियुक्त किया गया है। 

➨ यह नियुक्ति पांडिचेरी विश्वविद्यालय अधिनियम के क़ानून में संशोधन के बाद हुई है।

10) लैटिन अमेरिका और कैरेबियन व्यापार परिषद के नवनियुक्त निदेशक श्री एल.पी.हेमंत के.श्रीनिवासुलु को केंद्रीय मंत्री अमित शाह द्वारा प्रतिष्ठित "मैन ऑफ द ईयर-2023" पुरस्कार से सम्मानित किया गया।

11) गुजरात राज्य सरकार ने गांधीनगर में आयोजित होने वाले वाइब्रेंट गुजरात ग्लोबल समिट (वीजीजीएस) की प्रस्तावना के रूप में विभिन्न कंपनियों के साथ 24,707 करोड़ रुपये के समझौता ज्ञापनों पर हस्ताक्षर किए।

▪️गुजरात:-

➨CM -  Bhupendra Patel

➨नागेश्वर मंदिर 

➨सोमनाथ मंदिर

➠ समुद्री (कच्छ की खाड़ी) वन्यजीव अभ्यारण्य 

➠नल सरोवर पक्षी अभयारण्य 

➠ काकरापार परमाणु ऊर्जा संयंत्र 

➠ नारायण सरोवर वन्यजीव अभयारण्य

➠ सरदार सरोवर हाइड्रो इलेक्ट्रिक पावर प्लांट 

➠पोरबंदर झील वन्यजीव अभयारण्य

12) भारतीय प्रौद्योगिकी संस्थान, गुवाहाटी ने मेधावी छात्रों को अपनी उच्च शिक्षा में एसटीईएम विषयों को आगे बढ़ाने के लिए प्रेरित करने के लिए असम सरकार की प्रमुख आरोहण योजना के साथ सहयोग किया।

▪️असम

सीएम - डॉ हिमंत बिस्वा सरमा

➨डिब्रू सैखोवा राष्ट्रीय उद्यान

➨ आकाशीगंगा जलप्रपात 

➨ काकोचांग झरना 

➨ चपनला जलप्रपात

➨काजीरंगा राष्ट्रीय उद्यान

➨नमेरी राष्ट्रीय उद्यान

➨मानस राष्ट्रीय उद्यान

13) प्रधानमंत्री श्री नरेन्द्र मोदी ने उत्तर प्रदेश में नवनिर्मित अयोध्या हवाई अड्डे का उद्घाटन किया।

➨ हवाई अड्डे का नाम महर्षि वाल्मिकी अंतर्राष्ट्रीय हवाई अड्डा रखा गया है।

▪️उत्तर प्रदेश :- 

राज्यपाल - श्रीमती आनंदीबेन पटेल

➨चंद्रप्रभा वन्यजीव अभयारण्य

➨राष्ट्रीय चंबल अभयारण्य

➨गोविंद वल्लभ पंत सागर झील

➨काशी विश्वनाथ मंदिर

➨किशनपुर वन्यजीव अभयारण्य

➨कछुआ वन्यजीव अभयारण्य

➨बखिरा वन्यजीव अभयारण्य

➨हस्तिनापुर वन्यजीव अभयारण्

चालू घडामोडी :- 04 जानेवारी 2024

◆ लुईस ब्रेल ह्यांच्या जयंतीनिमित्त 4 जानेवारी या दिवशी जागतिक ब्रेल दिन साजरा केला जातो.

◆ ब्रेल दिन 2024 ची थीम "Empowering Through Inclusion and Diversity" आहे.

◆ गुन्हे नोंदणी विभागाच्या अहवालानुसार राज्यात मोठ्या प्रमाणावर बालगुन्हेगारी वाढत असून, यात महाराष्ट्र संपूर्ण देशात पहिला आला आहे.

◆ महाराष्ट्रातील 1] मुंबई(363), 2] पुणे(278) आणि 3] नागपूर(210) हे पहिले 3 शहर आहेत ज्यात जास्त बालगुन्हेगार आहेत.

◆ ऑनलाइन फसवणूक रोखण्यासाठी आणि ग्राहकांची सुरक्षा वाढवण्यासाठी बेंगळूरु मध्ये कॅनरा बँक एक समर्पित सायबर सुरक्षा शाखा तयार करणार आहे.

◆ उपराष्ट्रपती जगदीप धनखर कठुआ येथे एका स्टार्टअप एक्स्पोचे उद्घाटन केले आहे. इव्हेंटची थीम "इमर्जिंग स्टार्टअप ट्रेंड्स इन नॉर्थ इंडिया" आहे.

◆ पंतप्रधान विश्वकर्मा योजना लागू करणारे जम्मू- काश्मीर हे पहिले केंद्रशासित प्रदेश बनले.

◆ ओला इलेक्ट्रिक PLI(उत्पादन लिंक्ड इन्सेंटिव्ह PLI) मान्यता मिळवणारी पहिली ईव्ही कंपनी बनली आहे.

◆ अरिंदम बागची यांची संयुक्त राष्ट्र आणि जिनिव्हामधील इतर संस्थांमध्ये भारताचे स्थायी प्रतिनिधी म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.

◆ अर्जेटिना, चिली आणि बोलिव्हिया हे जगाचे 'लिथियम ट्रॅगल' बनवतात, ज्यात जगातील 30-35% पुरवठ्याचा वाटा आहे.

◆ लिथियमला इलेक्ट्रिक वाहनांसाठी "पांढरे सोने" असे संबोधले जाते.

◆ लिथियमचे प्राथमिक उत्पादक ऑस्ट्रेलिया, चिली आणि चीन आहेत.

2019 च्या आकडेवारीनुसार कर्करोगाच्या बळींच्या बाबतीत भारत आशियात दुसऱ्या तर चीन पहिल्या आणि जपान तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत.

◆ जागतिक बँक आणि वर्ल्ड ऑफ स्टॅटिस्टिक्स नुसार नायजर या देशात 1000 स्त्री- पुरुषांमागे दरवर्षी सरासरी 45.29 इतकी मुले जन्माला येतात. तर हाँगकाँगमध्ये हेच प्रमाण फक्त पाच मुले इतके आहे. [भारताचे प्रमाण :- 16.42]

━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━

पर्यावरणाशी संबंधित दिवस

जागतिक पाणथळ दिवस - 2 फेब्रुवारी 

जागतिक वन्यजीव दिवस - 3 मार्च

नद्यांसाठी आंतरराष्ट्रीय कृती दिन - 14 मार्च

आंतरराष्ट्रीय वन दिवस - 21 मार्च

जागतिक जल दिन - 22 मार्च

जागतिक हवामान दिवस - 23 मार्च

पृथ्वी दिवस - 22 एप्रिल 

जैविक विविधतेसाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस - 22 मे  

जागतिक पर्यावरण दिन - 5 जून

जागतिक महासागर दिवस - 8 जून

आंतरराष्ट्रीय हवामान बदल दिवस - 21 जून

जागतिक पर्जन्यवन दिवस - 22 जून

जागतिक निसर्ग संवर्धन दिन

- 28 जुलै  

ओझोन दिवस - १६ सप्टें

जागतिक पर्यावरण आरोग्य दिन - 26 सप्टें

जागतिक नद्या दिवस - सप्टेंबरचा शेवटचा रविवार

जागतिक प्राणी दिवस - 4 ऑक्टोबर 

आंतरराष्ट्रीय हवामान कृती दिन - 24 ऑक्टो

जागतिक मत्स्य दिवस - 21 नोव्हें

जागतिक मृदा दिवस - 5 डिसेंबर

आंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस - 11 डिसेंबर

काय आहे नवा 'हिट अँड रन' कायदा ? - ज्याचा ट्रक आणि बस ड्रायव्हर्स करत आहेत विरोध

🧐 तुम्हाला माहिती असेल, हिट अँड रन कायद्याविरोधात ट्रान्सपोर्ट युनियनच्यावतीने संप पुकारण्यात आला आहे. आज या संपाचा दुसरा दिवस होता. 

📝 त्यामुळे आजपासून सर्व खासगी बसच्या चालकांसह इंधन वाहतूक करणाऱ्या टँकरचे चालकही संपावर गेले आहेत. त्यामुळे राज्यात अनेक ठिकाणी पेट्रोल पंपावर पेट्रोल, डिझेल भरण्यासाठी नागरिकांनी मोठी गर्दी केली आहे.

🧑‍💻 मात्र हा 'हिट अँड रन' कायदा काय आहे ? हे अनेकांना माहिती नाही, दरम्यान या कायद्याविषयी सविस्तर माहिती आपण या मॅसेज मध्ये जाणून घेऊ. 

🤷‍♀️ काय आहे 'हिट अँड रन' नवीन कायदा ?

🚚 तुम्हाला माहिती असेल, यापूर्वी आयपीसी कलम 304A अंतर्गत वाहनचालक अपघात करून फरार झाल्यास त्याला फक्त दोन वर्षांपर्यंत तुरुंगवास भोगावा लागत होता. 

🏢 मात्र आता केंद्र सरकारने नवीन मोटार वाहन कायदा पारित केला आहे. नवीन कायद्यानुसार वाहनचालक अपघात करून फरार झाल्यास तसेच प्राणघातक अपघाताची माहिती पोलिसांना न दिल्यास चालकांना 10 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास होण्याची शक्यता आहे. 

🚍 यासोबतच सात लाख रुपये दंड देखील आकारण्यात येणार आहे. यालाच हिट-अँड-रन कायदा असे म्हटले आहे. यापूर्वी या प्रकरणात आरोपी चालकाला काही दिवसांत जामीन मिळायचा - 

🗣️ आणि तो पोलिस ठाण्यातूनच बाहेर पडत असे. मात्र, या कायद्यांतर्गत दोन वर्षांच्या तुरुंगवासाचीही तरतूद करण्यात आली आहे. 

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

🙏 'हिट अँड रन' कायद्याविषयी असलेली - ही माहिती आपण इतरांना देखील शेअर करा-

02 January - Current Affairs

🔖 प्रश्न - महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाच्या अध्यक्षपदाची नुकतीच कोणी पद व गोपनीयतेची शपथ घेतली?

ANS - रजनीश सेठ यांनी 

🔖 प्रश्न - २०२३ मध्ये विकिपीडियावर सर्वाधिक सर्च केल्या जाणाऱ्या सेलिब्रिटीमध्ये कोण प्रथम स्थानावर आहे?

ANS -  विराट कोहली 

🔖 प्रश्न - इस्रो ने कोणत्या राज्यातील श्रीहरीकोटा येथुन कृष्णविवराचा अभ्यास करण्यासाठी XPosat या उपग्रहाचे यशस्वी प्रक्षेपण केले आहे?

ANS - आंध्रप्रदेश 

🔖 प्रश्न - राज्यातील पहिल्या स्मार्ट कॅफे टॉयलेट ची निर्मिती कोणत्या नगरपरिषदेने केली आहे?

ANS - हिंगणघाट नगरपरिषदेने

🔖 प्रश्न - आशियातील सर्वात मोठी झोपडपट्टी धारावीचा पुनर्विकास कोणत्या देशाच्या धर्तीवर करण्यात येणार आहे?

ANS - सिंगापुर 

🔖 प्रश्न - दामोदर खोरे विकास महामंडळाच्या अध्यक्षपदी कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?

ANS - एस. सुरेशकुमार यांची 

🔖 प्रश्न - मागील तीन वर्षात स्टार्टअप च्या माध्यमातून देशात किती रोजगानिर्मिती झाली आहे?

ANS - ६ लाख १५ हजार

🔖 प्रश्न - मनरेगा अंतर्गत येणाऱ्या निधीसाठी केंद्र सरकारने कशाची सक्ती केली आहे?

ANS - आधारकार्ड ची 

🔖 प्रश्न - कोणत्या वयोगटातील व्यक्तींना रोजगारक्षम बनवविण्यासाठी राज्यात प्रमोद महाजन कौशल्य व उद्योजकता विकास अभियानाची अंमलबजावणी केली जाणार आहे?

ANS - १५ ते ४५

🔖 प्रश्न - महाराष्ट्र राज्यातील महाविद्यालयात किती कौशल्य विकास केंद्रे सुरु केली जाणार आहेत?

ANS - १००

प्रजनन

अलैंगिक प्रजनन :

वनस्पती -

1. शाकीय प्रजनन - मूळापासून (रताळे), खोडापासून (हळद, कांदा, बटाटा, शवंती), पानापासून (पानफुटी, कलेंचा)

2. विभाजन - एकपेशी, सजीव, जिवाणू, क्लोरेल्ला, शैवाल

3. कलिकायन - किन्व यीस्ट

4. बिजाणूजन्य - बुरेशी

5. खंडिभवन - शैवाल, स्पायरोगायरा

लैंगिक प्रजनन:

वनस्पती -

· सपुष्प वनस्पतीमध्ये फुलांचा लैंगिक प्रजननात सहभाग असतो.

प्राणी -

· नर आणि मादीच्या संयोगातून गर्भोशयात युग्मनज तयार होतो आणि वाढीतून नवीन जीव तयार होतो.

· वृक्काचे (किडनी) कार्य कृत्रिम पद्धतीने केले जाते. त्या क्रियेला 'डायलेसिस (व्याष्लेषण)' म्हणतात.

· बल्बच्या दिव्यात तंगस्टनची तार असते. तंगस्टनची संज्ञा W आहे. वुलफ्रेम (Wolfram) या जर्मन नावावरून ती घेतली आहे.

· आंदोलन काल (T) हा दोलकाच्या लांबीवर अवलंबून असतो. लांबी वाढवली की काल वाढतो.

· कुत्री, वटवाघूळ हे प्राणी अवश्राव्य ध्वनी एकू शकतात.

· परावर्तन होताना ध्वनीची येणारी दिशा आणि परावर्तीत दिशा लंबाशी सारखाच कोन करतात.

· जे सजीव स्वत:चे अन्न स्वत: तयार करतात त्यांना स्वयंपोषी म्हणतात. तर ज्यांना अन्नासाठी इतरांवर अवलंबून रहावे लागते त्यांना परपोषी म्हणतात.

· विकरांच्या क्रियेमुळे अन्नातील घटकांचे विघटन होऊन तयार झालेल्या रसायनिक पदार्थांचे रक्तात शोषण होते आणि त्यांचा वाढीसाठी, झीज भरून काढण्यासाठी उपयोग होतो याला सात्मिकरन म्हणतात.

· हिरव्या वनस्पतींना अन्न तयार करण्यासाठी कार्बन डायोक्साइड, प्रकाश, हरितद्रव, पाणी या घटकाची गरज असते.

· आयोडीन द्रावणाने पदार्थ पिष्टमय आहे किंवा नाही याची परीक्षा करता येते.

विज्ञान प्रश्नसंच

मानवी डोळ्याचा कोणता भाग आत येणाऱ्या किरणांना नियंत्रित करतो?

१) कोरनिआ  

२) इरीस✅✅

३) प्युपील

४) रेटीना

🌸सार्वजनिक सभागृहात किंवा प्रेक्षागृहात ध्वनी विषयक दर्जा हा निकृष्ट ठरण्याचे कारण .....असते?

१) आंतर परावर्तन 

२) सस्पंदन

३) निनाद✅✅

४) स्पंदन

🌸 अनियततापी (cold blooded) प्राण्यांच्या संदर्भात खालीलपैकी कोणते विधान सत्य आहे?

१) रक्त गोठलेले असणे

२) रक्त  थंड असणे

३) शरीराचे  तापमान बाहेरच्या तापमानानुसार बदलत असते.✅✅

४) शरीराचे तापमान स्थिर असते.

🌸१ ग्रॅम  हिमोग्लोबीन ......ml oxygen चे वहन करतो.

१) १.३६

२) १.३४✅✅

३) १.३८

४) १.३३

🌸 स्पायरोगायचे प्रजनन (reproduction) खालीलपैकी ......पद्धतीने होते.

१) शाकीय

३) लैंगिक 

२) शाकीय आणि लैंगिक ✅✅

४) शाकीय ही नाही आणि लैंगिक ही नाही

🌸'पेशी' हे नाव कोणत्या शास्त्रज्ञाने  प्रथम वापरात आणले?

१) जगदीश चंद्र बोस

२) कॕमिलो गोल्गी

३) रॉबर्ट हुक✅✅

४) रॉबर्ट ब्राऊन

🌸मानवाच्या सर्वसाधारण आरोग्याविषयी संबंधित "ब्रोका निर्देशक" खालीलापैकी कोणाच्या वजाबाकीने मिळतो??

१) कि. ग्रॅम मधील वजन आणि मीटर मधील उंची

२) सेंमी. मधील उंची आणि १००✅✅

३) मीटर मधीला उंची आणि कि. ग्रॅम मधील वजन

४) कि. ग्रॅम मधील वजन आणि सेंमी. मधील उंची

🌸 खगोलशास्राला समर्पित केलेली भारताची पहिली अंतरिक्ष उपग्रह  वेधशाळा.....होय.

१) ॲस्ट्रोनॉट

२) मार्स अॉर्बिटर मिशन

३) स्ट्रोसॕट✅✅

४) यापैकी नाही

🌸वनस्पती तेलाचे क्षपण केले की,त्यापासून वनस्पती तूप मिळते. या अभिक्रियेत कोणते उत्प्रेरक कार्य करते?

१) मँग्नीज अॉक्साइड

२) रेनी निकेल ✅✅

३) कोबाल्ट

४) झिंक

🌸इलेक्ट्रीक हिटींग एलीमेंट साधारणतः कोणत्या धातुपासुन बनविलेले असतात?

१) टंगस्टन 

२) ब्रान्झ

३) नायक्रोम✅✅

४) अॉरगान

पराण्यांतील लैंगिक प्रजनन (Sexual Reproduction in Animals):

🌿काही प्राण्यांमध्ये नार आणि माधुरी ग्रंथी एकत्र असतात त्यांना उभयलिंगी प्राणी (Hermaphrodites) असे म्हणतात. उदा. लिव्हरफ्ल्यूक, हायड्रा, गांडूळ

🌿काही प्राण्यांमध्ये नार आणि मढी ग्रंथी भिन्न सजीवांमध्ये असतात त्यांना एकलिंगी प्राणी (Unisexual Animals) असे म्हणतात.

उदा. मानव, गुरे, कुत्रा, बेडूक, मासे, सॅप, पक्षी, पाल

🌿पराण्यांमधील प्रजनन प्रक्रियेसाठी ते अंडी घालतात किंवा पिल्लांना जन्म देतात या आधारे त्यांचे वर्गीकरण तीन गटात केले जाते.

🌷१) अंडज प्राणी (Oviparous) : जे प्राणी अंडी घालतात त्यांना अंडज प्राणी असे म्हणतात

उदा. बेडूक, कीटक, टोड, गोगलगाय, ऑकटोप्स, मासे, साप, पाल, पक्षी, (प्लॅटिपस आणि इकिडना सस्तनी प्राणी )

🌷२) जरायुज प्राणी (Viviparous): जे प्राणी पिल्लांना जन्म देतात त्यांना जरायुज प्राणी असे म्हणतात.

उदा. मन, विंचू, झुरळ, देवमासा, शार्कमासा, समुद्री साप

🌷३) अंडजरायुज प्राणी (Oviviviparous): जे प्राणी फलित अंडी विकसित करतात आणि मादीच्या शरीरातून भ्रूण बाहेर सोडले जाते त्यांना अंडजरायुज प्राणी असे म्हणतात.

उदा. गप्पी मासे (Gambusia Fish), काही कीटक

कवक ( Fungus )

आर्. एच्. व्हिटकर यांच्या आधुनिक पंचसृष्टी वर्गीकरणानुसार कवके ही सजीवांची एक स्वतंत्र सृष्टी आहे. जगात सर्वत्र कवके आढळतात. कवकांमध्ये पटल-आच्छादित केंद्रक आणि तंतुकणिकांसारखी पेशीअंगके असतात, मात्र त्यांमध्ये हरितलवके आणि हरितद्रव्य नसतात. त्यांमध्ये प्रकाशसंश्लेषण घडून येत नाही, ती परपोषी असतात. काही कवके एक-पेशीय असतात. बहुतांशी कवके बहुपेशीय असून ती शाखायुक्त तंतूंच्या गुच्छाप्रमाणे वाढतात. त्यांना कवकजाल म्हणतात.

कवकांचे तंतू कठिण पेशीभित्तीने वेढलेले असून त्यांमध्ये कायटीन, सेल्युलोज किंवा दोन्ही आणि इतर बहुशर्करायुक्त पदार्थ असतात. प्रकाशसंश्लेषण घडवून आणण्याची क्षमता कवकांमध्ये नसल्यामुळे ती अन्नासाठी सेंद्रिय (कार्बनी) पदार्थांवर अवलंबून असतात.

बहुतांशी कवके नुसत्या डोळ्यांनी दिसत नाहीत. मातीत व मृत पदार्थात ती आढळत असून वनस्पती, प्राणी आणि इतर कवकांमध्ये सहजीवन घडवून आणण्यात ती मोलाची कामगिरी बजावतात. सर्व परिसंस्थांमध्ये ती विघटन घडवून आणतात. पोषकद्रव्यांच्या चक्रातील आणि देवाण-घेवाणीतील ती अपरिहार्य घटक आहेत.

कवकांचे एकपेशीय तंतुमय तसेच बहुपेशीय भूछत्रांसारखे प्रकार आहेत. यांच्या अनेक जातींमध्ये अलैंगिक प्रजनन होते व बीजाणूंची निर्मिती होते. याच बीजाणूंपासून नवीन जीवांची उत्पत्ती होते. यांची संख्या, लैंगिक प्रजननाच्या पद्धती, जीवनचक्राचे प्रकार, वाढीचे स्वरूप आणि अलैंगिक प्रसाराच्या पद्धती यांनुसार कवकांचे वर्गीकरण केले जाते.

कवकांची परिचित उदाहरणे म्हणजे किण्व (यीस्ट), बुरशी, तांबेरा, काणी, भूछत्र वगैरे. कवक सृष्टीमध्ये यूमायकोफायटा (सत्यकवके) हा एकच संघ आहे, असे मानले जाते. काही वैज्ञानिक कवकातील बीजाणूंना प्रकेसल किंवा कशाभिका आहे किंवा नाही, यावरून दोन उपसंघ मानतात. काही वैज्ञानिक श्लेष्मबुरशी इत्यादींचाही समावेश कवकांमध्ये करतात. त्यांचा मिक्सोमायकोफायटा हा वेगळा संघ मानला जातो. कवके उपयुक्त तसेच नुकसान करणारीही आहेत. सफरचंद, बटाटा, गहू, द्राक्षे यांवरील भुरी आणि बाजरीवरील अरगट व तांबेरा असे वनस्पतींचे रोग कवकांमुळे होतात. तसेच चामड्याचे नुकसान, अन्न विटणे, कपड्यांना बुरशी लागणे इ. नुकसान त्यांमुळे होते. कवकांमुळे माणसांना तसेच प्राण्यांना गजकर्ण व नायट्यासारखे त्वचेचे रोग होतात.

कवकांच्या अनेक जाती मनुष्याला उपयुक्तदेखील आहेत. त्यांची वाढ झपाट्याने होत असल्यामुळे व्यावहारिक क्षेत्रात त्यांचा मोठ्या प्रमाणावर उपयोग होतो. किण्वन प्रक्रियेमागील शास्त्र नीट समजण्यापूर्वीदेखील द्राक्षे आणि इतर पदार्थांपासून मद्यार्क (अल्कोहॉल) बनविण्यासाठी ब्रुअर यीस्ट वापरले जात असे. किण्वानामुळे तयार होणार्‍या अल्कोहॉलचा रासायनिक आणि औषधी उपयोग केला जातो. पाव बनविण्याच्या उद्योगात बेकर यीष्ट मोठ्या प्रमाणावर वापरतात. पेनिसिलियम कॅम्बर्टी यामुळे चीजला विशिष्ट वास प्राप्‍त होतो. चिनी खाद्यपदार्थांमध्ये वापरले जाणारे सोया सॉस हे विशिष्ट कवकांद्वारे किण्वन प्रक्रियेने बनवितात.

पेनिसिलियम नोटॅटम यापासून मिळणार्‍या पेनिसिलिनचा उपयोग करून पहिल्यांदा प्रतिजैविके तयार करण्यात आली. या कवकाची प्रतिजैविक क्षमता ब्रिटिश वैज्ञानिक अ‍ॅलेक्झांडर फ्लेमिंग यांनी १९२९ मध्ये दाखवून दिली. दुसर्‍या महायुद्धात केवळ ब्रिटिश आणि अमेरिकन वैज्ञानिकांनी संयुक्त संशोधन करून पेनिसिलियम क्रायसोजिनम यापासून प्रतिजैविकांचे जास्त उत्पादन देणारे उत्परिवर्ती वंशप्रकार मिळविले. तेव्हाच पेनिसिलियमचे औद्योगिक उत्पादन करणे शक्य झाले. या उद्योगाने जगभर मोठे रूप धारण केलेले आहे, मात्र सध्या उपलब्ध प्रतिजैविकांपैकी फक्त काहीच प्रतिजैविके कवकांपासून बनलेली आहेत. ग्लुकॉनिक, आयटोकॉनिक, सायट्रिक इ. सेंद्रिय आम्ले तयार करण्यासाठी तसेच इतर रासायनिक प्रक्रियांमध्ये विविध सूक्ष्मकवकांचा वापर होतो. दरवर्षी जवळजवळ एक लाख टन सायट्रिक आम्लाचे उत्पादन अ‍ॅस्परजिलस नायगरया कवकांद्वारे होते. काही देशांत पाव उद्योगासाठी आणि मांस टिकविण्यासाठी लागणारे अ‍ॅसिड प्रोटीझेस नावाचे विकर तयार करण्यासाठी कवकांची मुद्दाम वाढ करतात.

अलैंगिक प्रजननाचे प्रकार:

🔰१) विखंडन (Fission):

     ज्या पद्धतीमध्ये एक सजीव पेशींचे दोन किंवा अधिक सामान भागात विभाजन होते. त्यास विखंडन असे म्हणतात. दोन सामान भागात विभाजन झाल्यास त्या क्रियेला द्विविखंडन (Binary Fission) आणि अधिक भागात विभाजन झाल्यास त्या बहुविखंडन (Multiple Fission) असे म्हणतात. हि पद्धत एकपेशीय सजीवांमध्ये आढळते.

उदा. द्विविखंडन – जिवाणू, पॅरामेशिअम (आडवे विखंडन), बहुविखंडन –  अमिबा, यूग्लिना (उभे विखंडन). 

🔰२) मुकुलायन (Budding):

    बहुपेशीय सजीवांची पूर्ण वाढ झाल्यानंतर त्यांच्या शरीरावर गोलाकार फुगीर रचना तयार होते त्यास मुकुल असे म्हणतात. त्यात वाढ होऊन विकसित सजीव तयार होतो जेव्हा त्या सजीवामध्ये स्वतःचे पोषण करण्याची क्षमता निर्माण होते, तेव्हा तो मूळ सजीवापासून वेगळा होतो यास मुकूलायन असे म्हणतात. उदा. हायड्रा.

🔰३) खंडीभवन (Fragmentation):

    काही बहुपेशीय सजीवांचे अनेक लहान तंतुमय खंडात रूपांतर होते . पाणी व पोषद्रव्ये योग्य प्रमाणात मिळाल्यावर त्यांची वाढ होऊन नवीन सजीव तयार होतात या पद्धतीला खंडीभवन असे म्हणतात. उदा स्पायरोगायरा.

🔰४) पुनरुदभवन / पुनर्जनन (Regeneration):

    काही बहुपेशीय प्राण्यांमध्ये त्यांच्या शरीरापासून वेगळ्या झालेल्या भागापासून ते पूर्ण शरीर तयार करतात यालाच पुनरुदभवन असे म्हणतात.

उदा. प्लेनेरिया, लिव्हरफ्ल्यूक.

🔰५) बीजाणू निर्मिती (Spore Formation):

    काही सजीवांमध्ये लहान पानांवर बीजाणूधानी तयार होते व त्यात असंख्य बीजाणू तयार होतात. बिजानुधानी परिपकव झाल्यानंतर फुटते व त्यातील बीजाणू अनुकूल परिस्थितीत नवीन सजीवांची निर्मिती करतात, यास बीजाणू निर्मिती असे म्हणतात.

उदा. म्युकर, मॉस, रिक्सीया तसेच काही नेचे गटातील वनस्पती.

🔰६) शाकीय प्रजनन (Vegetative Propagation):

    वनस्पतींच्या मूळ, खोड, पाने, मुकुल यांसारख्या शाकीय अवयवांपासून होणाऱ्या प्रजननाला शाकीय प्रजनन असे म्हणतात.

उदा. खोड – बटाटा, बीट, ऊस, अद्रक, गुलाब इ.

मूळ- रताळे, गाजर, मुळा

पाने – ब्रायोफाटा (पानफुटी).

भारतीय अर्थव्यवस्था :- एक दृषक्षेप

▪️ देशाची एकूण लोकसंख्या (२०११) :- १२१.०८ कोटी

▪️जगाच्या लोकसंख्येच्या शेकडा प्रमाण :- १७.७%

▪️ लिंग गुणोत्तर (प्रती हजार पुरुषांच्या तुलनेत महिलांचे प्रमाण ):-  ९४३

▪️सर्वाधिक लिंग गुणोत्तर असलेले राज्य :- केरळ  (१०८४)

▪️जन्मदर (२०१७) :- २०.२ प्रती एक हजार

▪️ मृत्यू दर(२०१७):- ६.३ प्रती एक हजार.

▪️महिला प्रजनन दर (२०१७) :-२.२

 अ) शहरी क्षेत्र :-१.७

 ब) ग्रामीण :- २.४

▪️शिशु मृत्यू दर(२०१७) :-

 ३३ (प्रती हजार जिवंत व्यक्ती)

अ) पुरूष:- ३२

ब) महिला :- ३२

क) ग्रामीण :- ३७

ड) शहरी:- २३

 ▪️सरासरी आयुष्मान:- ६८.८ वर्ष

अ) पुरूष:- ९७.३ वर्ष

ब) महिला :-७०.४ वर्ष

चालू घडामोडी :- 03 जानेवारी 2024

◆ ज्वारी उत्पादनात महाराष्ट्रातील पाहिले 5 जिल्हे :- 1] सोलापूर, 2] अहमदनगर, 3] बीड, 4] धाराशिव, 5] सांगली

◆ "प्रशासकीय योगायोग" पुस्तकाचे लेखक सेवानिवृत्त सनदी अधिकारी शेखर गायकवाड आहेत.

◆ "सुप्रशासन संधी आणि आव्हाने" पुस्तकाचे लेखक महापालिकेचे उपायुक्त राजीव नंदकर आहेत.

◆ 3 जानेवारी :- क्रांतीज्योती सावित्रीबाई फुले जयंती, "महाराष्ट्र बालिका दिन" आणि "महिला शिक्षण दिन".

◆ अत्याचार, लैंगिक शोषण तसेच Acid हल्ल्यात बळी पडेलल्या महिलेला अर्थसाहाय्य तसेच पुनर्वसन करणे यासाठी राज्यात 2013 मध्ये मनोधैर्य योजना सुरू करण्यात आली.

◆ मनोधैर्य योजना विस्तारानुसार कायमचे अपंगत्व आल्यास अशा पीडित व्यक्तीस 10 लाख रुपयांपर्यंत अर्थसाहाय्य दिले जाणार आहे.

◆ केंद्र सरकार कडून सुरू करण्यात आलेल्या 'पीएम विश्वकर्मा' योजनेंतर्गत गरजूंना कर्ज दिले जाते आणि व्यवसाय करण्यास प्रोत्साहित केले जाते.

◆ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गेल्या सप्टेंबर 2023 मध्ये विश्वकर्मा जयंतीनिमित्त ही योजना सुरू केली होती.

◆ भारत संयुक्त अरब अमिरातीचा संयुक्त लष्करी मराव 'डेझर्ट सायक्लोन' राजस्थानमध्ये सुरू झाला आहे.

◆ 8 ते 13 जानेवारी 2024 दरम्यान गोवा इंटरनॅशनल पर्पल फेस्टचे आयोजन करण्यात आले आहे.

◆ सार्वजनिक सहभागाद्वारे सीएसआयआर - राष्ट्रीय समुद्रशास्त्र संस्थेने 59 वा स्थापना दिवस साजरा केला.

◆ महिला सशक्तीकरणाचे धोरण अनुसरत केंद्रीय निवृत्तीवेतन आणि निवृत्तीवेतन धारक कल्याण विभागाने महिला सरकारी कर्मचाऱ्यांना कुटुंबनिवृत्तीवेतन मिळण्यासाठी पतीच्या ऐवजी एक/अनेक अपत्यांचे नाव नामनिर्देशित करण्याची परवानगी दिली.

◆ अनाहतने स्कॉटिश ज्युनियर ओपन स्क्वॉश सी शिपमध्ये अंडर-19 मुलींचे विजेतेपद पटकावले.

◆ भारतीय नौदलाच्या सामग्री विभागाच्या प्रमुखपदी किरण देशमुख यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ ब्रिक्स गटाची एकुण सदस्य संख्या 10 झाली असून ब्रिक्स गटाचे या वर्षीचे अध्यक्ष पद रशिया या देशाकडे आहे.

◆ केंद्र सरकारने आत्मनिर्भर भारत मोहिमे अंतर्गत महाराष्ट्र राज्यातील सोलापूर जिल्हा ज्वारी उत्पादन व प्रक्रिया उद्योगासाठी निवडला आहे.

◆ दिप्ती शर्मा ही अंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय क्रिकेट मध्ये 100 विकेट घेणारी चौथी भारतीय महिला गोलंदाज ठरली आहे.

◆ कमलताई परदेशी(पुणे) यांचे नुकतेच निधन झाले. त्या "मसाला क्वीन" नावाने प्रसिद्ध होत्या.

◆ FIDE world रॅपिड बुद्धिबळ स्पर्धा 2023 चे विजेतेपद मॅग्नस कार्लसन याने पटकावले.

◆ FIDE world रॅपिड बुद्धिबळ स्पर्धा 2023 उझबेकिस्तान या देशात आयोजीत करण्यात आली होती.

◆ फेलिक्स त्सेसिकेदी यांची कांगो या देशाच्या राष्ट्राध्यक्ष पदी निवड झाली आहे.

वृक्क (Kidney)

आपल्या शरीरात दोन्ही बाजूस एक अशा दोन वृक्क असतात. वृक्कांचा आकार घेवड्याच्या बियांसारखा असून रंग लालसर तपकिरी असतो.वृक्कांची लांबी 10 ते 12 cm असून रुंदी 6 cm तर जाडी  4 cm असते.वृक्काचे वजन पुरुषांमध्ये 125-170 g असून स्त्रियांमध्ये 115-155 g असते.वृक्काच्या बाह्य आवरणाला वलकुट (Cortex) असे म्हणतात. त्यामध्ये 8-18 पिरॅमिड / शंक्वाकृती घटक असतात, त्यांना मध्यांश (Medulla) असे म्हणतात.मध्यांशासमोर मूत्रवाहिनेचे श्रोणी (Pelvis) नावाचा भाग असतो. तेथून वृक्काला ऑक्सिजनयुक्त रक्त पुरविणारी वृक्क धमनी (Renal Artery) आत शिरते तर कार्बन डायॉकसाईड रक्त वाहून नेणारी वृक्क शीर (Renal Vein) बाहेर निघते.प्रत्येक मध्यांशामध्ये एक लाख याप्रमाणे प्रत्येक वृक्कात सुमारे 10 लाख मूत्र जनक नलिका असतात. त्यांना वृक्कानू (Nephron) म्हणतात.

वृकानुमध्येच अशुध्द रक्त गाळण्याची मूलभूत क्रिया घडून येते.उजवे वृक्क हे डाव्या वृक्कापेक्षा थोडेसे खाली असते कारण त्याच्या वर यकृत ग्रंथी असते.आपल्या शरीरातील रक्त वृक्कामधून दररोज 400 वेळा गाळले जाते. म्हणजे एका मिनिटाला 125 मिली एवढे रक्त गाळले जाते.आपले वृक्क दररोज साधारणपण

💥वृक्काचे कार्य (Functions Of Kidney)

1) रक्तातील चयापचय क्रियेत तयार झालेले अमोनिया, युरिया व युरिक आम्ल यासारखे नायट्रोजनयुक्त टाकाऊ पदार्थ शरीराबाहेर टाकणे.

2) रक्तातील अयनांचे प्रमाण संतुलित ठेवणे.

3) रक्ताचा सामु (pH) संतुलित ठेवणे.

4) रक्ताचा परासरण दाब आणि आकारमान नियंत्रित करणे.

5) वृक्कामधून क्लीस्ट्रायॉल आणि एरिथ्रो पायोटीन हि संप्रेरके तर रेनिन हे विकार तयार होते.

6) वृक्कमुळे शर्करा, अमिनो आम्ले आणि पाणी यांचे पुनःअवशोषण घडून येते.

7) वृक्कमुळे आम्ल-आम्लरींचे संतुलन तसेच रक्तदाब नियंत्रित केला जातो.

8) वृक्कामुळे बायकार्बोनेटचे (HCO3)

9) ADH (Anti Diuretic Hormone) या वृक्कातील संप्रेरकामुळे पाण्याचे प्रमाण संतुलित ठेवले जाते.

जीवनसत्त्व ई

» याचे रासायनिक नाव टोकोफेरॉल आहे. 

» ई जीवनसत्त्व आल्फा, बीटा, गॅमा व डेल्टा टोकोफेरॉल म्हणून नैसर्गिक रीत्या वनस्पतिज तेलांमध्ये असते. 

» नेहमीच्या अन्न शिजविण्याने या जीवनसत्त्वाचा नाश होत नाही; परंतु खरपूस तळण्याने या जीवनसत्त्वाचा नाश होतो.

» ई जीवनसत्त्व सर्व प्रकारच्या अन्नपदार्थांत आढळते. करडई, शेंगदाणा, मका व सरकी यांच्या तेलात, कडधान्ये, डाळी, हिरव्या पालेभाज्यांमध्ये ई जीवनसत्त्व असते. 

» सालीट (लेट्यूस) या पालेभाजीत व लसूणघास (आल्फा - आल्फा) या गवतात जास्त प्रमाणात तर गव्हाच्या अंकुरापासून काढलेल्या तेलात ई जीवनसत्त्व सर्वाधिक असते. 

» लोणी, अंड्यातील पिवळा बलक, यकृत यांतही ई जीवनसत्त्व आढळते. प्रौढ व्यक्तीला दररोज सु. १५ मिग्रॅ. ई जीवनसत्त्व लागते.

» ई जीवनसत्त्व निरनिराळ्या पेशींमध्ये प्रतिऑक्सिडीकारक आणि सहविकर म्हणून कार्य करते. 

» शरीरातील मेदाम्ले, अ तसेच क जीवनसत्त्वांचे ऑक्सिडीकरणापासून बचाव करते. 

» ई जीवनसत्त्वाच्या त्रुटीमुळे लिपिड पेरॉक्साइडे रक्तपेशीत साठविली जातात आणि पेशीपटलात विकृती निर्माण होऊन त्या पेशी लवकर नाश पावतात. 

» केशवाहिन्यांमधील रक्ताच्या पारगम्यतेवर विपरित परिणाम होऊन द्रवयुक्त सूज येते आणि पांडुरोग होतो. 

» ई जीवनसत्त्वाच्या त्रुटीमुळे स्नायूंची वाढ खुंटते. 

» उंदरांवरील प्रयोगात मादीतील वंध्यत्व व नरात वृषण अपकर्ष यावर ई जीवनसत्त्व उपयुक्त ठरते असे आढळून आले आहे. 

» ते प्रजननासाठी आवश्यक असून वंध्यत्व, गर्भपात इ. विकृतींकरिता वापरतात. या जीवनसत्त्वाच्या अतिसेवनाने विषाक्तता होत नाही.

पचनसंस्था

★ पचनसंंस्थेत अन्ननलिका व पाचक  ग्रंथी यांचा समावेश असतो.

★ अन्ननलिका :- एकूण लांबी ९५० सेंमी ( ३२ फूट) 

★टप्पे :- 

१) मुखवास ( Buccal cavity)

२) ग्रासनी (Throat)

३) ग्रासिका (Oesophagus)

४) जठर ( stomach)

५) लहान आतडे (Small Intestine ) 

६) मोठे आतडे ( large Intestine )

🔸 मुखवास (Mouth ) 

● लाळ (saliva ) :- लाळ ग्रंथी 3

१) कर्णमूल ग्रंथी ( parotid gland )

२) अधोहणू ग्रंथी ( Sub- mandibular gland ) 

३) अधोजिव्हा ग्रंथी ( Sub lingual gland )

● या टप्प्यात अन्नाचे चवरण होते आणि त्यात लाळ मिसळते.

●लाळ किंचित आम्लधर्मी असते ,त्यामुळे अन्नातील जंतूंचा नास होतो.

●लाळे मध्ये टायलीन नावाचे विकर असते.हे विकर स्टार्चचे रूपांतर माल्टोज मधे करते.

🔸 गरासनी :- 

●ग्रासनी मध्ये अन्न व श्वसननलिका असते.

●श्वासनलीकेच्या तोंडावर epiglotis नावाचा पडदा असतो.हा पडदा अन्नाचा कण श्वसन्नलिकेत जाऊ देत नाही.

🔸 ग्रासिका :- 

● घश्यापासून जठरपर्यंत असते 

● तिची लांबी २५ सेमी 

●अन्न अन्ननलिकेत आल्यावर जठरात पोहचण्यासाठी सुमारे ८ सेकंद  लागतात.

●अन्ननलिकेतील स्नायू अंकूचन आणि प्रसरण होऊन अन्नाला पुढे ढकलतात.

🔸 जठर :- 

●स्थान - पोटात डावीकडे

●जठरामद्ये लक्षतावधी जाठर ग्रंथी ( grastic gland ) असतात. 

●जठरात अन्न सुमारे 5 तास थांबते.

●जठर ग्रंथीतून पुढील गोष्टी स्त्रावतात - 

१) जठर रस :-  

●यात Pepsin व  Renin ही दोन विकार असतात.

२) हायड्रोक्लिरीक ऍसिड - 

●अन्नातील जंतूंचा नाश

● पेप्सीन प्रोटीनचे रूपांतर peptonce मध्ये करते. 

● रेनिन हे विकर फक्त लहान मुलांमध्येच आढळत.हे विकर दुधातील केसीनचे रूपांतर पराकेसीन करते. 

●जठरात पचलेल्या अन्नाचे शोषण होत नाही.फक्त पाणी ,अल्कोहोल व औषध यांचे शोषण होते.

🔸 लहान आतडे :- 

●लांबी - २० - २५ फूट

● शरीरातील सर्वांत लांब अवयव

● अन्नाचे मुख्यत्वे पचन येथे होते,उरलेले अन्न ६-८ तास रहाते .

● येथील अन्नमध्ये पुढील रसायने मिसळतात.

१)लायपेज 

२) अमायलेज {ठोस अन्नतील पोषक द्रव्यांचे शोषण}

३) ट्रीप्सिन

४) पित्तरस - मेदाचे विघटन

( पित्त रस यकृतात तयार होतो)

🔸 मोठे आतडे :- 

●लांबी - १.५ मी 

● मोठ्या आतड्यात द्रव अन्नातील पोषक द्रव्ये शोषले जातात. आणि त्याचे रुपांतर ग्लुकोज मध्ये होते.

● मोठया आतड्याच्या सुरवातीला एक नळी असते. त्या नळीला Apendix असे म्हणतात. 

ही नळचा अन्नपचनातील कोणत्याही कार्यात सहभाग होत नाही.

●  अशा प्रकारे अन्नातून ग्लुकोज ही उर्जा मुक्त होते आणि अन्नातील अनावश्यक भाग सौच्यामार्फत बाहेर टाकले जाते।

रक्तपट्टीका

🔻आकार द्विबहिर्वक्र व रंगहीन

🔻सस्तन प्राण्यातच आढळतात

🔻कद्रक नसते व अतिशय लहान

🔻5 ते 10 दिवस जगतात

👉अस्थीमज्जा मध्ये तयार होतात

👉रक्त गोठण्याच्या प्रक्रियेत मदत करतात

👁‍🗨यांना Thrombocytes म्हणतात

👁‍🗨डग्यू मलेरिया मध्ये यांचे प्रमाण कमी होते


🔰लाल रक्त पेशी🔰

🔘गोलाकार व द्विअंतरावर्क असतात

🔘कद्रक नाही

🔘आकाराने खूप लहान

🔘हिमोग्लोबीन मुळे लाल रंग

🔘सत्री मध्ये प्रमाण कमी

🔘127 दिवस जगतात

🔘पलिहा मध्ये मरतात

👉गर्भात यकृत मध्ये तयार होतात

👉परौढ माणसात अस्थी मज्जा मध्ये तयार होतात

👉यांना Erythrocytes म्हणतात



🔴पांढऱ्या पेशी🔴

👁‍🗨आकाराने मोठ्या,अमिबासदृश

👁‍🗨कद्रक असते व रंगहीन

👁‍🗨3 ते 4 दिवस जगतात

👁‍🗨अस्थीमज्जा व प्लिहा मध्ये तयार

👁‍🗨5000 ते 11000 प्रति घनमिमी असतात

👉आजारामध्ये यांची संख्या वाढते

👉यांना Leucocytes म्हणतात

विज्ञान प्रश्नमंजुषा

1)सामन्यत: सूक्ष्मजीव ______ असतात.

एकपेशी

बहुपेशी

अतिसूक्ष्म

विविध आकारांचे 

A. एकपेशी

-----------------------------------------------------------------------------

2) प्रकाश संश्लेषनात _______ प्रकाशउर्जा ग्रहण केली जाती.

हरितद्रव्यामुळे

झथोफिलमुळे

कॅरोटीनमुळे

मग्नेशिंअममुळे 

A. हरितद्रव्यामुळे

-----------------------------------------------------------------------------

3) ज्या प्रक्रियेद्वारे सजीव आपले अन्न मिळवतात व ते ग्रहण करतात त्या प्रक्रियेस ____ म्हणतात.

पोषण

स्वयंपोषण

परपोषण

अंत:पोषण 

A. पोषण

-----------------------------------------------------------------------------

4) _______ पेशीमुळे विशिष्ट आकार प्राप्त होतो.

पेशी - भित्तिका

प्रद्रव्य पटल

पेशीद्रव्य

केंद्रक 

A. पेशी - भित्तिका

-----------------------------------------------------------------------------

5) _________ हे सजीवांच्या रचनेचे व कार्याचे एकक आहे.

पेशी

उती

अवयव

अणु 

A. पेशी

-----------------------------------------------------------------------------

6) ______ संघातील प्राण्यांचे शरीर खंडीभूत व पाय जोडयुक्त असतात.

प्लटिहेल्मिन्थस

पोरीफेरा

आर्थ्रोपोडा

ईकायनोडर्माटा 

C. आर्थ्रोपोडा

-----------------------------------------------------------------------------

7) किण्वन हा _________ चा प्रकार आहे.

ऑक्सिश्वसन

विनॉक्सिश्वसन

प्रकाशसंश्लेषण

ज्वलन 

B. विनॉक्सिश्वसन

-----------------------------------------------------------------------------

8) अहरित वनस्पती ______ असतात.

स्वयंपोषी

परपोषी

मांसाहारी

अभक्षी 

B. परपोषी

-----------------------------------------------------------------------------

9) सौरऊर्जा ___ स्वरुपात असते.

प्रकाश प्रारणांच्या

विद्धुत चुंबकीय प्रारणांच्या

अल्फा प्रारणांच्या

गामा प्रारणांच्या 

B. विद्धुत चुंबकीय प्रारणांच्या

-----------------------------------------------------------------------------

10) बटाट्यांना मोड येऊ नये म्हणून त्यावर _____ प्रारणांचा मारा करतात.

अल्फा

बिटा

गामा

क्ष-किरण 

C. गामा

-----------------------------------------------------------------------------

11) पदार्थाच्या एका ग्रॅम-मोलमधील रेणूंची संख्या ......... इतकी असते.

M

N

A

X

B. N

-----------------------------------------------------------------------------

12) जीवभूरसायन चक्रात कार्बन प्रमाण.........आहे.

०.०३%

०.३%

३%

०.००३%

A. ०.०३%

-----------------------------------------------------------------------------

13) खालीलपैकी कोणती वनस्पती टेरीडोफायटा या सवंहिनी वनस्पती वर्गात येत नाही.

फिलीसीनी

मुसी

लायकोपोडियम

इक्विसेटीनि 

B. मुसी

-----------------------------------------------------------------------------

14) मानव पालेभाज्यांतील सेल्युलोज पचवू शकत नाही,कारण..........हे विकर त्याच्या जठरात नसते.

सेल्युलेज

पेप्सीन

सेल्युलीन

सेल्युपेज 

A. सेल्युलेज

-----------------------------------------------------------------------------

15) पाण्याची घनता ................ ला उच्चतम असते.

४'C

२५'C

०'C

७३'C

A. ४'C

-----------------------------------------------------------------------------

16) आधुनिक जैवतंत्रज्ञान ............. पातळीवर कार्य करते.

अवअणू

अणू

रेणू

पदार्थ 

C. रेणू

-----------------------------------------------------------------------------

17) डोळ्याच्या कर्करोगाच्या उपचारासाठी भाभा अणुसंशोधन केंद्राने कोणता प्रकाश स्त्रोत तयार केला?

आयोडीन-१२५

सामारिअम-१५३

ल्युथिनिअरम-१७७

सेसिअम-१३७ 

A. आयोडीन-१२५

-----------------------------------------------------------------------------

18) किती तीव्रता असलेल्या ध्वनीच्या सततच्या संपर्कामुळे कायमचा बहिरेपणा येऊ शकतो?

१०० डी.बी.च्या वर

११० डी.बी.च्या वर

१४० डी.बी.च्या वर

१६० डी.बी.च्या वर 

A. १०० डी.बी.च्या वर

-----------------------------------------------------------------------------

19) इमारतीमधील विजेवर चालणाऱ्या पाळण्यातून वर जाताना व्यक्तीचे वजन...

कमी होते

वाढते

सारखेच राहते

शून्य होते 

A. कमी होते

-----------------------------------------------------------------------------

20) 'फ्यूएल सेल' पासून विद्युत तयार करण्यासाठी वापरणाऱ्या हायड्रोजनची निर्मिती कशापासून केली जाते?

पाणी

अल्कोहोल

इथेनॉल

सेंद्रिय पदार्थ 

A. पाणी

-----------------------------------------------------------------------------

21) निष्क्रिय वायू हे...........

पाण्यामध्ये विरघळतात

स्थिर नसतात

रासायनिक क्रिया करू न शकणारे

रासायनिक क्रियेसाठी जास्त क्रियाशील 

C. रासायनिक क्रिया करू न शकणारे

-----------------------------------------------------------------------

22) गाईचे दूध पुढीलपैकी कशाचा महत्वाचा स्त्रोत आहे?

' अ ' जीवनसत्त्व

' ब ' जीवनसत्त्व

' क ' जीवनसत्त्व

' ड ' जीवनसत्त्व 

A. ' अ ' जीवनसत्त्व

-----------------------------------------------------------------------------

23) खालीलपैकी कोणते खरे फळ आहे?

सफरचंद

काजू

अननस

नारळ 

D. नारळ

-----------------------------------------------------------------------------

24) ............या पदार्थाची विशिष्ट उष्माधारकता सर्वाधिक असते.

चांदी

पारा

पाणी

लोखंड 

C. पाणी

-----------------------------------------------------------------------------

25) सल्फ्युरिक आम्ल च्या बाबतीत सत्य असणारा संबध ...........

प्रसामान्यता = रेणुता

प्रसामान्यता = २*रेणुता

प्रसामान्यता = आम्लरिधर्मता

प्रसामान्यता = आम्लधर्मता 

B. प्रसामान्यता = २*रेणुता

-----------------------------------------------------------------------------

26) 'खोकला येणे व थुंकीतून रक्त पडणे' ही कोणत्या रोगाची लक्षणे आहेत?

हिवताप

कावीळ

क्षय

देवी 

C. क्षय

-----------------------------------------------------------------------------

27) जेव्हा मनुष्य उपग्रहाद्वारे पृथ्वीभोवती फिरतो,तेव्हा त्याचे वजन..........

वाढते

कमी होते

पूर्वीइतकेच राहते

शून्य होते 

D. शून्य होते

-----------------------------------------------------------------------------

28) खालीलपैकी कोणता रोग 'ड' जीवनसत्त्वाच्या अभावी?

स्कर्व्ही

बेरीबेरी

मुडदूस

राताधळेपणा 

C. मुडदूस

-----------------------------------------------------------------------------

29) 'जी.एस.आर' हे उपकरण कशाच्या मापनासाठी वापरतात.

मेंदूचे स्पंदन

हृदयाचे स्पंदन

डोळ्यांची क्षमता

हाडांची ठिसूळता

C. डोळ्यांची क्षमता

-----------------------------------------------------------------------------

30) आतड्यातील जिवाणूमुळे पुढीलपैकी कोणते जीवनसत्त्व तयार होते?

'ब-१' जीवनसत्त्व

'ब-४' जीवनसत्त्व

'ड ' जीवनसत्त्व

'के ' जीवनसत्त्व 

D. 'के ' जीवनसत्त्व

-----------------------------------------------------------------------------

31) ज्या निरीक्षणात काही घटकांची निरीक्षकाकडून दखलच घेतली जात नाही त्यास काय म्हणतात ?

अपूर्ण निरीक्षण

दुर्निरीक्षण

अनिरीक्षण

यापैकी नाही 

A. अपूर्ण निरीक्षण

-----------------------------------------------------------------------------

32) बरोबर उत्तर निवडा. ३०' से .तापमानाचे पाणी भरलेली सीलबंद बाटली अवकाशयानामधून चंद्रावर नेली. ती चंद्राच्या पृष्ठभागावर ठेउन तिचे झाकण उघडल्याबरोबर आतील पाण्याचे काय होईल?

पाणी उकळेल.

पाणी गोठेल.

ते अतिशीत होईल.

त्याचे H२ व O असे विघटन होईल.

A. पाणी उकळेल.

-----------------------------------------------------------------------------

33) ..........हे मानवनिर्मित मूलद्रव्य आहे.

प्लुटोनिअम

U -२३५

थोरीअम

रेडीअम 

A. प्लुटोनिअम

-----------------------------------------------------------------------------

34) पृथ्वीवरील वातावरणाची उंची सुमारे ........कि.मी.इतकी आहे.

२००

३५०

५००

७५० 

D. ७५०

35) मानवी शरीरातील सर्वात मोठी ग्रंथी .......

जठर

यकृत

हृदय

मोठे आतडे 

B. यकृत

-----------------------------------------------------------------------------

36) खालीलपैकी भरपूर प्रमाणात 'अ' जीवनसत्वे देणारा पदार्थ.........

सफरचंद

गाजर

केळी

संत्री 

B. गाजर

37) जनावरांना तोंडाचे आणि पायांचे रोग मुख्यतः ...........मुळे होतात.

जीवाणू (bacteria)

विषाणू (virus)

कवक (fungi)

बुरशी 

B. विषाणू (virus)

-----------------------------------------------------------------------------

38) खालीलपैकी कोणते खत रोपांना समतोल आहार पुरवते?

युरिया

नायट्रेट

अमोनिअम सल्फेट

कंपोस्ट 

D. कंपोस्ट

-----------------------------------------------------------------------------

39) भारतात सार्वजनिक जलाशयात शुद्धीकरणासाठी सामान्यतः ......... वापरले जाते.

तुरटी

सोडीअम क्लोराइड

क्लोरीन

पोटॉंशिअम परम्याग्नेट 

C. क्लोरीन

-----------------------------------------------------------------------------

40) खालीलपैकी कोणत्या साधनाने हृदयाचे ठोके मोजले जातात?

कार्डिओग्राफ

स्टेथोस्कोप

थर्मामीटर

अल्टीमीटर 

B. स्टेथोस्कोप

-----------------------------------------------------------------------------

41) ...........या किरणांना वस्तुमान नसते.

अल्फा

'क्ष'

ग्यामा

बीटा 

C. ग्यामा

42) खालीलपैकी कोणता जीवनसत्त्व जखमा लवकर भरून काढण्यास उपयुक्त ठरते?

'ड' जीवनसत्त्व

'इ' जीवनसत्त्व

'के' जीवनसत्त्व

'ब' जीवनसत्त्व 

C. 'के' जीवनसत्त्व

-----------------------------------------------------------------------------

43) कार्बनचे जास्तीत जास्त शुद्ध स्वरूप........

दगडी कोळसा

कोक

चारकोल

हिरा 

D. हिरा

-----------------------------------------------------------------------------

44) हिवतापावरील प्रभावी ऑंषध........

पेनेसिलीन

प्रायमाक्वीन

सल्फोन

टेरामायसीन 

B. प्रायमाक्वीन

-----------------------------------------------------------------------------

45) जड पाण्यामध्ये खालीलपैकी कोणता पदार्थ असतो?

कल्शिअम

सोडीअम

कार्बन

क्लोरीन 

A. कल्शिअम

-----------------------------------------------------------------------------

46) माणसाच्या शरीरात रक्ताचे प्रमाण किती टक्के असते?

४० टक्के

४ टक्के

१३ टक्के

३१ टक्के 

B. ४ टक्के

-----------------------------------------------------------------------------

47) खालीलपैकी सर्वात हलका वायू कोणता ?

हायड्रोजन

हेलिअम

ऑक्सिजन

कार्बन-डाय-ओक्साइड 

A. हायड्रोजन

-----------------------------------------------------------------------------

48) पुढीलपैकी कोणती जीवनसत्त्वे मानवी शरीरात तयार होतात ? १)'ब-६' जीवनसत्त्व २)'ड' जीवनसत्त्व ३)'इ' जीवनसत्त्व ४)'के' जीवनसत्त्व

१ व २

२ व ३

२ व ४

१ व ४ 

C. २ व ४

-----------------------------------------------------------------------------

49) दंतक्षय रोखण्यासाठी पुढीलपैकी कोणते खनिजद्रव्ये महत्त्वाचे ठरते ?

सोडियम

आयोडीन

लोह

फ्लोरीन

D. फ्लोरीन

-----------------------------------------------------------------------------

50) लसीकरणाने पुढीलपैकी कोणता विकार नियंत्रित करता येत नाही?

देवी

मधुमेह

पोलिओ

डांग्या खोकला 

B. मधुमेह

महत्वाचे प्रश्नसंच

 1.१९५७ साली रोकेटच्या साह्याने उपग्रह पाठविण्याचा पहिला यशस्वी विक्रम कोणत्या देशाने केला?

A) रशिया  🌹🌹

B) अमेरिका 

C) भारत

D) कॅनडा

2. गोलीय आरशासमोर तुम्ही कितीही अंतरावर उभे राहिलात तरी प्रतिमा सुलटी दिसते ,म्हणून तो आरसा .................... असला पाहिजे .

A) सपाट  

B) अंतर्वक्र 

C) बहिर्वक्र

D) सपाट किंवा बहिर्वक्र🌹🌹

3. जर एखादी वस्तू एकसमान वेगाने जात असेल, तर......

A) त्या वस्तूची चाल सारखी राहते व दिशा बदलते . 

B) त्या वस्तूची चाल व दिशा बदलतात .

C) त्या वस्तूची चाल व दिशा सारखी राहते .

D) त्या वस्तूची चाल बदलते,पण दिशा तीच राहते.🌹🌹

4. हाडांतील कॅल्सियम फॉस्फेटचे प्रमाण किती असते?

A) ५० टक्के 

B) ६० टक्के🌹🌹

C) ४० टक्के

D) ८० टक्के

5. विद्यूत शक्ती ------- मध्ये मोजतात?

A) वॉल्ट 

B) केल्वीन

C) वॅट🌹🌸

D) कॅलरी

6. कोणत्या मुलद्रव्यास लसणासारखा वास आहे?

A) पिवळा फॉस्फरस 🌹🌸

B) तांबडा फॉस्फरस

C) सल्फर डाय ऑक्साईड

D) नायट्रोजन ऑक्साईड

7. कोणत्या मुलद्रव्यास लसणासारखा वास आहे?

A) पिवळा फॉस्फरस 🌹🌸

B) तांबडा फॉस्फरस

C) सल्फर डाय ऑक्साईड

D) नायट्रोजन ऑक्साईड

8. विद्यूत शक्ती ------- मध्ये मोजतात?

A) वॉल्ट 

B) केल्वीन

C) वॅट🌹🌸

D) कॅलरी

9. तुमच्या शरीराची स्थितिज ऊर्जा कमीत कमी असते , जेव्हा तुम्ही ........................ 

A) खुर्चीवर बसलेले असता 

B) जमिनीवर बसलेले असता

C) जमिनीवर झोपलेले असता 🌹

D) जमिनीवर उभे असता

10.पित्तरस ----------- मध्ये तयार होते.

A) यकृत 🌹🌸

B) जठर

C) पोट

D) डोके

11.मनुष्यप्राण्यात गुणसुत्राच्या किती जोड्या असतात?

A) २२ 

B) २३🌹🌸

C) ४६

D)४४

 12.भारतात तरुण शास्त्रज्ञांना प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने केंद्र शासनातर्फे चार नवीन योजना जाहीर करण्यात आल्या. त्यामध्ये कोणती योजना नाही?

A) टीचर असोसिएटशीप फॉर रिसर्च एक्सेलंस (TARE)

B) ओव्हरसीज व्हिजिटिंग डॉक्टरल फेलोशिप

C) भाभा फंडामेंटल रिसर्च 🌹

D) ऑग्युमेंटिंग रायटिंग स्किल्स फॉर आर्टिकुलेटिंग रीसर्च (AWSAR)

"मध्यरात्रीचा देश कोणता?."

*नार्वे*

मानवी शरीर

1: हाडांची संख्या: 206

2: स्नायूंची संख्या: 639

3: मूत्रपिंडांची संख्या: 2

4: दुधाच्या दातांची संख्या: 20

5: फासांची संख्या: 24 (12 जोड्या)

6: हार्ट चेंबर क्रमांक: 4

7: मोठी धमनी: महाधमनी

8: सामान्य रक्तदाब: 120/80 मिमीएचजी

9: रक्त पीएच: 7.4

10:पाठीच्या स्तंभात कशेरुकाची संख्या: 33

11: मान मध्ये कशेरुकांची संख्या: 7

12: मध्यम कानात हाडांची संख्या: 6

13: चेहर्यावरील हाडांची संख्या: 14

14: कवटीतील हाडांची संख्या: 22

15: छातीत हाडांची संख्या: 25

16: हात मध्ये हाडांची संख्या: 6

17: मानवी हातातील स्नायूंची संख्या: 72

18: हृदयातील पंपांची संख्या: 2

19: सर्वात मोठा अवयव: त्वचा

20: सर्वात मोठी ग्रंथी: यकृत

21: सर्वात मोठा सेल: मादा अंडाशय

22: सर्वात लहान सेल: शुक्राणू

23: सर्वात लहान हाड: मध्यवर्ती कान

24: प्रथम प्रत्यारोपण केलेले अवयव: मूत्रपिंड

25: लहान आतड्याची सरासरी लांबी: 7 मी

26: मोठ्या आतड्याची सरासरी लांबी: 1.5 मी

27: नवजात बाळाचे सरासरी वजन: 3 किलो

28: एका मिनिटात नाडी दर: 72 वेळा

29: शरीराचे सामान्य तापमान: 37 से ° (98.4 फ °)

30: रक्ताची सरासरी मात्रा: 4 ते 5 लिटर

:१: लाइफटाइम लाल रक्तपेशी: १२० दिवस

32: लाइफटाइम पांढ White्या रक्त पेशी: 10 ते 15 दिवस

33: गरोदरपण: 280 दिवस (40 आठवडे)

34: मानवी पायात हाडांची संख्या: 33

35: प्रत्येक मनगटात हाडांची संख्या: 8

36: हातात हाडांची संख्या: 27

37: सर्वात मोठी अंतःस्रावी ग्रंथी: थायरॉईड

38: सर्वात मोठे लिम्फॅटिक अवयव: प्लीहा

40: सर्वात मोठे आणि भक्कम हाडे: फेमूर

:१: सर्वात लहान स्नायू: स्टेपेडियस (मध्यम कान)

41: गुणसूत्र संख्या: 46 (23 जोड्या)

42: नवजात बाळाच्या हाडांची संख्या: 306

43: रक्ताची चिकटपणा: 4.5 ते 5.5

44: युनिव्हर्सल डोनर रक्तगट: ओ

45: सार्वत्रिक प्राप्तकर्ता रक्त गट: एबी

46: सर्वात मोठा पांढरा रक्त पेशी: मोनोसाइट

47: सर्वात लहान पांढर्‍या रक्त पेशी: लिम्फोसाइट

48: लाल रक्तपेशींची संख्या वाढते असे म्हणतात: पॉलीसिथेमिया

49: शरीरात रक्तपेढी आहे: प्लीहा

50: जीवनाच्या नदीला म्हणतात: रक्त

51: सामान्य रक्तातील कोलेस्टेरॉलची पातळी: 100 मिलीग्राम / डीएल

52: रक्ताचा द्रव भाग: प्लाझ्मा

राष्ट्रीयकृत बैंक आणि त्यांची कार्यालय

अलाहाबाद बैंक - कोलकाता

• बैंक ऑफ इंडिया - मुंबई

• बैंक ऑफ महाराष्ट्र - पुणे

• केनरा बैंक - बैंगलोर

• सेंट्रल बैंक ऑफ इंडिया - मुंबई

• कॉरपोरेशन बैंक - मंगलौर

• देना बैंक - मुंबई

• इंडियन बैंक - चेन्नई

• इंडियन ओवरसीज बैंक - चेन्नई

• ओरिएंटल बैंक ऑफ कॉमर्स - नवी दिल्ली

• पंजाब नेशनल बैंक - नवी दिल्ली

• पंजाब एंड सिंध बैंक -- नवी दिल्ली

• सिंडिकेट बैंक - मणिपाल

• यूको बैंक - कोलकाता

• यूनियन बैंक ऑफ इंडिया - मुंबई

• यूनाइटेड बैंक ऑफ इंडिया - कोलकाता

• विजया बैंक - बैंगलोर

• आंध्रा बैंक - हैदराबाद

• बैंक ऑफ बड़ौदा - मुंबई