क्रियाविशेषण :-

✔️करियाचा विशेष दाखविणारा शब्द म्हणजे क्रियाविशेषण होय. 

वाक्यातील कर्ता, कर्म, क्रियापद यांचे लिंग वचन, पुरुष बदलले असले तरी काही शब्द हे जसेच्या तसेच राहतात. अर्थात त्याचा व्यव होत नाही. अशा शब्दांना अव्यये असे म्हणता येईल. असेच शब्द विशिष्ट क्रियेच्या संदर्भात असून आणि ते कोणत्याही कर्ता, कर्मानुसार बदलत नसेल तर त्याला क्रियाविशेषण अव्यव असे म्हणता येईल. 

🔹 करियाविशेषण अव्यय याचे प्रमुख प्रकार ते पुढील प्रमाणे :-

▪️अ. अर्थावरून 

▪️आ. स्वरूपावरून

   🔹कालवाचक क्रियाविशेषण

 

▪️अव्ययांचे तीन प्रकार

▪️अ) अर्थावरून पडणारे प्रकार 

🔹कालवाचक क्रियाविशेषण अव्ययांचे तीन प्रकार पुढील प्रमाणे :

🔹१) कालदर्शक :-

वाक्यातील क्रिया केव्हा घडली आहे हे दर्शविणाऱ्या शब्दांना 'कालदर्शक' क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

▪️उदा.

आधी, आता, सध्या, तूर्त, हल्ली, काल, उद्या, परवा, लगेच, केव्हा, जेव्हा, पूर्वी, मागे, रात्री, दिवसा इ.

१. मी काल शाळेत गेलो होतो.

२. मी उदया मुंबईला जाईन.

🔹२) सातत्यदर्शक :-

वाक्यातील क्रियेचे सातत्य दर्शविणार्‍या शब्दांना 'सातत्यदर्शक' क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

▪️उदा.

सदा, नित्य, पुन्हा, वारंवार, दरवर्षी, दररोज, क्षणोक्षणी, दिवसेंदिवस, महिनोनमहिने इ. 

१. पाऊस सतत कोसळत होता.

२. सुरजचे आजकाल अभ्यासात लक्ष नाही.

🔹३) आवृत्तीदर्शक :-

वाक्यात घटनेची पुनरावृत्ती दर्शविणार्‍या शब्दांना 'आवृत्तीदर्शक' क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

▪️उदा.

फिरून, वारंवार दररोज, पुन्हा पुन्हा, सालोसाल, क्षणोक्षणी, एकदा, दोनदा इ.

१. आई दररोज मंदिरात जाते.

२. जानवी वारंवार आजारी पडते.

🔹 सथलवाचक क्रियाविशेषण अव्यय :-

वाक्यातील क्रियेचे स्थळ/ठिकाण दर्शविणार्याआ शब्दांना 'स्थलवाचक' क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

▪️याचे दोन  प्रकार पडतात.

🔹अ) स्थितीदर्शक :-

▪️उदा.

येथे, तेथे, जेथे, वर, खाली, कोठे, मध्ये, अलीकडे, मागे, पुढे, जिकडे-तिकडे, समोवताल इत्यादि.

१. मी येथे उभा होतो.

२. जिकडे-तिकडे भ्रष्टाचार सुरू आहे.

🔹२. गतिदर्शक :-

▪️उदा.

इकडून, तिकडून, मागून, पुढून, वरून, खालुन, लांबून, दुरून.

१. जंगलातून जातांना पुढून वाघ आला.

२. चेंडू दूर गेला.

३. घरी जातांना इकडून ये.

🔹  रीतिवाचक क्रियाविशेषण अव्यय :-

वाक्यातील क्रिया कशी घडते किंवा तिची रीत दाखविण्यासाठी जे शब्द वापरतात त्यांना 'रीतिवाचक क्रियाविशेषण अव्यय' असे म्हणतात.

🔹याचे तीन प्रकार पडतात.

🔹अ) प्रकारदर्शक

▪️उदा. असे, तसे जसे, कसे, उगीच, व्यर्थ, फुकट, आपोआप, मुद्दाम, जेवी, तेवी, हळू, सावकाश, जलद इत्यादी.

१) वैभव सावकाश चालतो.

२) ती जलद धावली.

३) सूरज हळू बोलतो.

🔹आ) अनुकरणदर्शक 

▪️उदा. झटकण, पटकण, पटापट, टपटप, चमचम, बदाबद, इत्यादी.

१) त्याने झटकण काम आटोपले.

२) प्रियंका पटापट फुले वेचते.

३) त्याने जेवण पटकण आटोपले.

🔹इ) निश्चयदर्शक 

▪️उदा. खचित, खरोखर, नक्की, खुशाल, निखालस इत्यादी.

१) रमेश नक्की प्रथम क्रमांक पटकावणार.

२) तू खुशाल घरी जा.

३) तुम्ही खरोखर जाणार आहात?

🔹 सख्यावाचक/परिमाणवाचक क्रियाविशेषण अव्यय :-

वाक्यातील शब्द जेव्हा क्रियेची संख्या किंवा परिमाण दाखवितो तेव्हा त्याला 'संख्यावाचक/ परिमाणवाचक' क्रियाविशेषण अव्यय असे म्हणतात.

▪️उदा.

कमी, जास्त, किंचित, जरा, काहीसा, थोडा, क्वचित, अत्यंत, अगदी, बिलकुल, मुळीच, भरपूर, अतिशय, मोजके, पूर्ण इत्यादी.

तुम्ही जरा शांत बसा.

सुरेश अतिशय प्रामाणिक आहे.

ती मुळीच हुशार नाही.

🔹 परश्नार्थक क्रियाविशेषण अव्यय :-

वाक्यातील का/ना ही शब्द जेव्हा क्रियापदाला प्रश्नार्थक बनतात तेव्हा त्यांना 'प्रश्नार्थक क्रियाविशेषण अव्यय' असे म्हणतात.

▪️उदा.

१) तू सिनेमाला जातो का?

२) तुम्ही सिनेमाला याल ना?

३) तुम्ही अभ्यास कराल ना?

🔹निषेधार्थक क्रियाविशेषण अव्यय :-

वाक्यातील न/ना ही शब्द जेव्हा क्रियेचा निषेध किंवा नकार दर्शवतात तेव्हा त्याला 'निषेधार्थक क्रियाविशेषण अव्यय' असे म्हणतात.

▪️उदा.

१. मी न विसरता जाईन.

२. तो न चुकता आला.

३. तिने खरे सांगितले तर ना !

🔸सवरूपावरून पडणारे प्रकार

🔹सिद्ध क्रियाविशेषण अव्यय :-

काही शब्द मुळातच क्रियाविशेषण असतात त्यांना 'सिद्ध क्रियाविशेषण अव्यय' असे म्हणतात.

▪️उदा.

मागे, पुढे, येथे, तेथे, आज इत्यादी.

१) तो मागे गेला.

२) ती तेथे जाणार.

🔹 साधीत क्रियाविशेषण अव्यय :-

नाम, विशेषण, क्रियापद, शब्दयोगी अव्यय यांच्यापासून झालेल्या क्रियाविशेषणांना 'साधित क्रियाविशेषण' असे म्हणतात.

☑️याचे दोन प्रकार आहेत ते पुढीलप्रमाणे 

🔹अ) साधीत क्रियाविशेषण अव्यय :-

▪️नामसाधीत :- रात्री, दिवसा, सकाळी, व्यक्तिश:, वस्तूत:

▪️सर्वनामसाधीत :- त्यामुळे, यावरून, कित्येकदा,

▪️विशेषणसाधीत :- मोठयाने, एकदा, इतक्यात, एकत्र.

▪️धातुसाधीत :- हसू, हसत, हसतांना, पळतांना, खेळतांना

▪️अव्ययसाधीत :- कोठून, इकडून, खालून, वरून.

▪️परत्यय सधीत :- शास्त्रदृष्ट्या, मन:पूर्वक, कालानुसार.

▪️उदा.

१) तो रात्री आला.

२) मी त्यांना व्यक्तिश: भेटलो.

३) तिने सर्व रडून सांगितले.

🔹आ) सामासिक क्रियाविशेषण अव्यय :-

काही जोडशब्द किंवा सामाजिक शब्द क्रियाविशेषण अव्ययाचे काम करतात अशा दोन शब्दांना सामासिक क्रियाविशेषण अव्यय म्हणून ओळखले जाते.

▪️उदा.

गावोगाव, गैरहजर, गैरकायदा, दररोज, प्रतिदिन, रात्रंदिवस, समोरासमोर, घरोघर, यथाशक्ती, आजन्म, हरघडी इत्यादी.

१) आज सचिन वर्गात गैर हजर आहे.

२) पाऊस दररोज पडतो.

३) विद्यार्थी रात्रंदिवस अभ्यास करतात.

महत्वाचे करंट अफेअर्स-

🔖 प्रश्न - जगामध्ये इलेक्ट्रॉन वस्तू निर्यातीत कोणता देश प्रथम क्रमांकावर आहे ?

ANS - चीन - चीनचा जगाच्या एकूण वाट्यापैकी ३४ टक्के वाटा आहे. 

🔖 प्रश्न - महाराष्ट्र सरकारने नवीन कोरोना टास्क फोर्स च्या अध्यक्ष पदी कोणाची नियुक्ती केली आहे ?

ANS - डॉ. रमण गंगाखेडकर यांची 

🔖 प्रश्न - भारतीय कुस्ती महासंघाचे कामकाज पाहण्यासाठी अंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीने किती सदस्यांची समिती स्थापन केली ?

ANS - ३ सदस्यांची

🔖 प्रश्न - देशातील पाहिल्या सायबर सुरक्षा केंद्राची स्थापना कोठे करण्यात आली आहे ?

ANS - चंदीगड येथे 

🔖 प्रश्न - सध्या चर्चेत असलेला गेलेफु स्मार्ट सिटी प्रकल्प कोणत्या देशाचा आहे ?

ANS - भूतान

🔖 प्रश्न - टेस्ट अटलास या आंतरराष्ट्रीय पर्यटन ई मासिकाने जगभरातील सर्वोत्कृष्ट १०० खाद्य नगरीची यादी जाहीर केली असून, प्रथम स्थानी कोणते शहर आहे ?

ANS -  रोम शहर

🔖 प्रश्न - १०० व्या अखिल भारतीय मराठी नाट्य संमेलनाचे अध्यक्ष कोण आहेत ?

ANS - डॉ. जब्बार पटेल 

🔖 प्रश्न - BBC sport personality of the years २०२३ साठी कोणाची निवड करण्यात आली आहे ?

ANS - मैरी ईअर्स 

🔖 प्रश्न - ८५ व्या वरिष्ठ राष्ट्रीय बॅडमिंटन स्पर्धेचे विजेतेपद कोणी पटकावले ?

ANS - चिराग सेन यांनी 

🔖 प्रश्न - ८५ वी वरिष्ठ राष्ट्रीय बॅडमिंटन स्पर्धा कोठे पार पडली ?

ANS - गुवाहटी

🔖 प्रश्न - खालीलपैकी कोणते जगातील सर्वाधिक सुरक्षित शहर ठरले आहे

ANS - अबुधाबी शहर

🔖 प्रश्न - बँक ऑफ बडोदा च्या अहवालानुसार सर्वाधिक महागाई असलेल्या देशांच्या यादीत भारत जगात कितव्या क्रमांकावर आहे ?

ANS - तिसऱ्या क्रमांकावर - भारतात महागाईचा दर ५.६ टक्के आहे. 

🔖 प्रश्न - केंद्र सरकारच्या अहवालानुसर देशात कोणत्या राज्यात सर्वाधिक कारागृहाची संख्या आहे ?

ANS - राजस्थान - येथे १४६ कारागृहाची संख्या आहे

🔖 प्रश्न - २०२३ या वर्षात कोणत्या देशाचा क्रिकेट संघ अंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामन्या मध्ये सर्वाधिक षटकार ठोकणारा संघ ठरला आहे ?

ANS - भारत 

🔖 प्रश्न - डॉ. सादिका नवाब यांना कोणत्या भाषेतील साहित्य अकादमी पुरस्कार जाहीर झाला ?

ANS - उर्दू  भाषेतील - त्यांना राजदेव की आमराई या कादंबरी साठी हा पुरस्कार जाहीर झाला. 

🔖 प्रश्न - भारताकडून ऑस्कर २०२४ साठी पाठविण्यात आलेला २०१८: एव्हरिवन इज हिरो हा चित्रपट कोणत्या भाषेतील आहे ?

ANS - मल्याळम 

🔖 प्रश्न - भारतातील सर्व प्रमुख भाषांना जोडणारी भाशीनी ही कृत्रिम तंत्रज्ञानावर आधारित यंत्रणा कोणत्या मंत्रालया अंतर्गत राबविण्याचा निर्णय केंद्र सरकारने घेतला आहे ?

ANS - इलेक्ट्रॉनिक व माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालया अंतर्गत (जॉईन SAIMkatta टेलिग्राम)

🔖 प्रश्न - खालीलपैकी कोणाला जलमित्र पुरस्कार जाहीर झाला ?

ANS - प्रा.डॉ.रामचंद्र मोरवंचीकर यांना 

🔖 प्रश्न - आर्क्टिक प्रदेशावर —– चा आजवरचा सर्वात उष्ण उन्हाळा ठरला आहे ?

ANS - २०२३

🔖 प्रश्न - सन १९०० नंतर २०२३ हे कितवे सर्वात उष्ण वर्षे ठरले आहे ?

ANS - सहावे

🔖 प्रश्न - राज्याच्या पोलिस महासंचालक पदी कोणाची निवड करण्यात आली ?

ANS - रश्मी शुक्ला यांची

🔖 प्रश्न - संयुक्त जनता दल पक्षाच्या राष्ट्रीय अध्यक्ष पदी कोणाची निवड झाली आहे ?

ANS - नितीश कुमार यांची 

🔖 प्रश्न - ६७ व्या राष्ट्रीय शालेय बॉक्सिंग स्पर्धा कोठे पार पडल्या आहेत ?

ANS - अकोला येथे  

🔖 प्रश्न - कोणत्या राज्याच्या उल्फा या बंडखोर संघटनेने केंद्र सरकार सोबत शांतता करार केला आहे ?

ANS - आसाम 

🔖 प्रश्न - कोणत्या राज्यात ५० व्या वर्षी निवृत्ती वेतन मिळणार असल्याची घोषणा तेथील राज्य सरकारने केली आहे ?

ANS - झारखंड सरकारने

🔖 प्रश्न - भारताचे कोणत्या देशातील उच्चायुक्त म्हणुन संतोष झा यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे ?

ANS - श्रीलंका 

🔖 प्रश्न - कोणत्या राज्याच्या सरकारने मिशन ड्रोन प्रकल्प राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे ?

ANS - महाराष्ट्र - या प्रकल्प अंतर्गत एकूण १२ जिल्ह्यात ड्रोन केंद्र स्थापन करण्यात येणार आहेत. 

🔖 प्रश्न - महाराष्ट्र राज्याचे नवीन सहकार धोरण ठरविण्यासाठी कोनाच्या अध्यक्षतेखाली समिती स्थापन करण्यात आली आहे ?

ANS - सहकार आयुक्त यांच्या अध्यक्षतेखाली

🔖 प्रश्न - कमांडर डोंग जुन यांची कोणत्या देशाच्या संरक्षण मंत्री पदी नियुक्ती करण्यात आली आहे ?

ANS - चीन 

🔖 प्रश्न - SLIM ही चंद्रयान मिशन मोहीम कोणत्या देशाची आहे ?

ANS -  जपान 

🔖 प्रश्न -  भारतीय नौदल शिवाजी महाराजांच्या आरमाराचा प्रतिबिंब असलेल्या नवीन गणवेश कधी पासून स्वीकारणार आहेत ?

ANS - १ जानेवारी २०२४ पासून

राज्यसेवा परीक्षा जीवनसत्वे व त्याचे स्त्रोत

 👉 सर फ्रेडीरिक गॉवलॅड हॉपकिन नावाच्या शास्त्रज्ञाने जिवनसत्वाचा शोध लावला.

📌1. सत्व – अ  

शास्त्रीय नांव – रेटीनॉल  

उपयोग – डोळे व त्वचा यांच्या आरोग्याकरिता

अभावी होणारे आजार – त्वचा, रोग व रात आंधळेपणा

स्त्रोत – टमाटे, अंडी, यकृत, भाज्या फळे, आवळा, सोयाबीन, मांस

📌2. सत्व – ब1

शास्त्रीय नांव – थायमिन  

उपयोग – चेतासंस्थेचे आरोग्य

अभावी होणारे आजार – बेरीबेरी

स्त्रोत – धन्य, यीस्ट, यकृत,

📌3. सत्व – ब2

शास्त्रीय नांव – रायबोफ्लेविन  

उपयोग – चयापचय क्रियेकरिता

अभावी होणारे आजार – पेलाग्रा

स्त्रोत – अंडी, यकृत, मांस, दूध व शेंगदाणे

📌4. सत्व – ब3

शास्त्रीय नांव – नायसीन

उपयोग – त्वचा व केस

अभावी होणारे आजार – त्वचारोग व केस पांढरे

स्त्रोत – दूध, टमाटे, उस, यीस्ट, अंडी

📌5. सत्व – ब6  

शास्त्रीय नांव – पिरीडॉक्सीन  

उपयोग – रक्त संवर्धनाकरिता

अभावी होणारे आजार – अॅनामिया

स्त्रोत – यकृत व पालेभाज्या

📌6. सत्व – ब10  

शास्त्रीय नांव – फॉलीक  

उपयोग – अॅसीडरक्ताचे आरोग्य राखणे

अभावी होणारे आजार – अॅनामिया

स्त्रोत – यकृत

📌7. सत्व – क  

शास्त्रीय नांव – अॅस्कार्बिक, अॅसीड  

उपयोग –  दात व हिरड्यांच्या आरोग्याकरिता    

अभावी होणारे आजार – स्कव्हा, हिरड्या सुजणे, हिरड्यांमधून रक्त येणे   

स्त्रोत – लिंबुवगाय फळे, टोमॅटो, आवळा, संत्री, मोसंबी इत्यादि

📌8. सत्व – ड  

शास्त्रीय नांव – कॅल्सिफेरॉल  

उपयोग – दात, हिरड्या, हाडे व त्वचेचे आरोग्य

अभावी होणारे आजार – अस्थिचा मृदुपणा, दंतक्षय व त्वचा रोग

स्त्रोत – मासे, कोर्ड लिव्हर, ऑईल, अंडी सूर्याची कोवळी किरणे

📌9. सत्व – इ  

शास्त्रीय नांव – टोकोफेरॉल

उपयोग – योग्य प्रजननासाठी  

अभावी होणारे आजार – वांझपणा

स्त्रोत – अंकुरित कडधान्ये, हिरव्या पालेभाज्या

📌10. सत्व – के 

 

शास्त्रीय नांव – नॅप्थोक्विनान  

उपयोग – रक्त गोठण्यास मदत

अभावी होणारे आजार – रक्त गोठत नाही

स्त्रोत – पालेभाज्या व कोबी.       

MPSC राज्यसेवा देणाऱ्या विद्यार्थी मित्रांसाठी यशाचा राजमार्ग

     अभ्यास सुरू करताना आजपर्यंत कसे प्रश्न विचारले गेले ते पाहावे आणि अभ्यास करताना मनातल्या मानत प्रश्न तयार करावेत त्याचबरोबर जो भाग लक्षात राहणार नाही अथवा महत्वाचा वाटतो त्याच्या शॉर्ट मध्ये नोट्स काढा..वाचताना घाई करू नका..शांतपणे समजून उमजून वाचा..एखादा कन्सेप्ट समजत नसेल तर आपल्या ज्याला चांगली त्या विषयावर पकड आहे त्यांना विचारा..त्यावर अधाररीत प्रश्न कोणत्याही मार्केटमधील प्रश्नसंच मधून सोडवा..
     आपण मागील परीक्षेत का fail झालो याची कारणे शोधा आणि ती एका डायरी मध्ये लिहा आणि त्या चुका टाळण्याचा प्रयत्न करा..अभ्यासासाठी छोटासा ग्रुप तयार करा..एकमेकांना नोट्स शेअर करा..खूप वेगवेगळ्या पुस्तकसूची आणि अभ्यासाच्या strategy मुळे गोंधळून जाऊ नका.कोणतेही तुम्हाला योग्य वाटेल ती वापरा.हि परीक्षा पास होण्याचा कोणताही एक विशिष्ट मार्ग नाही.वेगवेगळ्या मार्गाने यशस्वी होता येते.कोणतापण एक चांगला मार्ग निवडा.कोणतेही पुस्तकसूची वापरा.भरमसाठ पुस्तके खरेदी करू नका.कोणतेही एकच चांगले पुस्तक करा.हि परीक्षा पुस्तकांची परीक्षा नाही.आपण जे वाचले आहे त्यावर confident राहावा.खाली
     मी मोबाईल चा वापर कसा करता येईल ते लिहले आहे ते बघा तुम्हाला जमले तर use करा...किती तास अभ्यास केला यापेक्षा किती तो अभ्यास आत्मसात झाला यावर भर द्या..भरपूर प्रश्न हे शालेय पुस्तके,इकॉनॉमिक सर्व्हे, लोकराज्य मासिके,शासनाच्या वेबसाईट्स यावर आधारित असतात.त्यांचा चांगला अभ्यास करा...लक्षात घ्या हि तुमची आत्मविश्वासाची परीक्षा आहे..
      जे उमेदवार upsc आणि mpsc या दोघांचा अभ्यास करतात त्यांनी कोणत्यातरी एक परीक्षा द्यावी कारण दोघांचा अभ्यासक्रम, अभ्यास approach आणि परिक्षपद्धती मध्ये फरक आहे..जर तुम्ही upsc चा अभ्यास  सुरु केला नसेल तर mpsc द्या आणि जर तुमचा optional विषयाचा अभ्यास चांगला पूर्ण होत आला असेल तर  upsc करा..
        जे लोक नोकरी करत असतील त्यांना दिवसातून 5 ते 6 तास अभ्यास suffucient राहील....आणखी   या क्षेत्रात  नव्याने येणाऱ्या उमेदवारांनी जर तुमचा खरंच इंटरेस्ट असेल तर तयारी करा.competition खूप वाढले आहे आणि जागा त्या प्रमाणात कमी आहेत.अनिश्चितीता वाढली आहे..तुमचे आवडते क्षेत्र निवडा(कोणी सांगितले म्हणून अथवा कोणतातरी जाहिरात,विडिओ पाहून या क्षेत्रात येऊ नका)

प्रथमतः ही पुस्तके वाचण्याची परीक्षा नाही..आपण कशासाठी आणि का अभ्यास करतो याची जाणीव आपणास सतत असणे आवश्यक आहे...परीक्षेचे स्वरूप पहा..अभ्यासक्रम पहा..कोणत्या विषयावर आपली कमांड नाही तो विषय पाहीले घ्या..एक विषय एकदाच घ्यायचा आणि अभ्यास पूर्ण करायचा..प्रश्न सोडवायचे.. शॉर्ट नोट्स काढायच्या आणि प्रत्येक विषयात पारंगत परीक्षेच्या दृष्टीने होणे गरजेचे आहे..अभ्यासाबरोबर स्वतःवर विश्वास आणि कंट्रोल असणे आवश्यक आहे

जर अभ्यास करताना एखादा विषय अवघड जात असेल तर त्याचा प्रथम बेसिक चांगले करून घ्या
--अभ्यास करताना घाई करू नका
--जोपर्यंत समजत नाही तोपर्यंत पुढचा टॉपिक घेऊ नका
--आपल्या मित्रकडून समजून घ्या
--त्या टॉपिक च्या शॉट मध्ये नोट्स काढा
जास्तीतजास्त प्रश्न सोडवा
मुख्य परीक्षेला जवळजवळ 40% भाग हा पूर्व परीक्षेतील syllabus मध्ये आहे..जो विषय तुम्हाला अवघड जातो त्याचा दररोज अभ्यास करा..कोणताही विषय optionla नका ठेऊ..अजून भरपूर वेळ आहे..सर्व कव्हर करू शकता..दररोज केलेल्या अभ्यासाची त्याच दिवशी revision करा(9pm rule--रात्री 9 नंतर कोणताही नवीन टॉपिक  वाचायचा नाही दिवसभर केलेल्या अभ्यासाची revision करायची..दररोज आपण काय अभ्यास करणार आहोत याची सकाळीच तयारी करायची आणि ते पूर्ण करायचा प्रयत्न करायचा..त्यामध्ये किती pages वाचणार असे नसावे तर syllabus चा किती भाग पूर्ण करणार असे नियोजन असावे..आपण केलेला अभ्यास फावल्या वेळेत आपल्या मित्राला सांगणे आपण काय अभ्यास केला ते..सांगितल्यामुळे अभ्यास आणखी पक्का होतो..
  

MPSC राज्यसेवा पूर्व मागील 2013  ते  2020 पर्यंत 🙏cut off... 🤔🤔

♦️2013- 177

♦️2014- 138

♦️2015- 125

♦️2016- 153

♦️2017- 189

♦️2018- 247

♦️2019- 197

♦️ 2020- 203.50

⚠️ मागील वर्षी चे cut off तुम्हाला idea यावी म्हूणन share केलेले आहेत..

राज्यसेवा, PSI-STI-ASO मुख्य परीक्षा प्रश्नसंच

📚 कोणत्याही यूरोपीयन सत्तेद्वारा एखाद्या सुसंस्कृत जनतेच्या देशात प्रशासन चालविण्याचा पहिला प्रयत्न म्हणजे कोणता कायदा होय?

= नियामक कायदा,1773(The Regulating Act,1773)

📚 एकूण 11 वर्षे अंमलात असणारया  नियामक कायद्यांतर्गत प्रशासन चालविणारा एकमेव गव्हरनर  जनरल?

= वाॅरन हेस्टिंग्ज 

📚 भारतात सर्वप्रथम कंपनी मधिल मुलकी सेवेच्या अधिकार्याना प्रशिक्षण देण्याचे प्रयत्न करणारा पहिला व्यक्ती?

= लॉर्ड वेलस्ली

📚 भारतात मुलकी सेवेच्या सुधारणा करणारा पहिला व्यक्ती?

= रोबर्ट क्लाईव्ह 

📚 भारतात मुल्की सेवेचा खरा पाया रचनारा पहिला व्यक्ती?

= लॉर्ड कॉर्नवॉलीस

📚 परथम व्यक्ती ज्याने सर्वप्रथम यूरोपीयन सैन्य हे  भरतीय राज्यस पैशाच्या मोबदल्यात देवू केले?

= जोसेफ फ्रन्सीस डुप्ले

📚 कषी सिंचन धोरण अंमलात आणण्यासाठी सुरुवातीची पाऊले उचलणारा प्रथम गव्हर्नर जनरल ?

- लॉर्ड बेंटींक 

📚 भारतात रेलवे स्थापन करण्याचा प्रथम निर्णय कोठे घेण्यात आला?

- मद्रास

📚 मलकी सेवांमधील नेमणूकीसाठी स्पर्धा परीक्षेच्या तत्वाचा स्विकार करण्याची शिफारस करणारा प्रथम व्यक्ती?

- लॉर्ड मेकॉले

📚 रलवे सुरु करण्याची सर्वप्रथम योजना कोनी आखली?

- लॉर्ड हार्डींग्ज पहिला

📚 इग्रजांनी भरतातील पहिली वखार ही कोठे स्थापन केली?

- सुरत

📚भरतातील पहिली राजकिय संघटना कोणती?

- लैंड होल्डर्स सोसायटी.

📚 भारतातील कामगारांची पहिली संघटना स्थापन करणारे?

- नारायण मेघाजी लोखंडे

घटनात्मक संस्था ,वैधानिक संस्था व कार्यकारी किंवा सह - संघटना यातील फरक.

▪️'कायदेशीरदृष्ट्या मंडळ व आयोग तीन प्रकारचे असतात—

💥घटनात्मक संस्था

(अ) प्रत्यक्ष राज्यघटनेनुसार किंवा राज्यघटनेने दिलेल्या अधिकारानुसार राष्ट्रपतीने स्थापन केलेले मंडळ किंवा आयोग यांन घटनात्मक मंडळ किंवा आयोग म्हणतात.

🎯 यामध्ये खालील मंडळांचा/आयोगांचा समावेश होतो

(१) निवडणूक आयोग 

(२) केंद्रीय लोकसेवा आयोग

(३) राज्य लोकसेवा आयोग

(४) वित्त आयोग

(५) अधिकृत भाषा आयोग

(६) मागासवर्ग आयोग

(७) अनुसूचित जातींसाठी राष्ट्रीय आयोग. (८) अनुसूचित जमातींसाठी राष्ट्रीय आयोग.

💥वधानिक संस्था.

(ब) संसदेच्या विशेष कायद्यानुसार बनविलेले मंडळ व आयोग यांना वैधानिक संघटना म्हणतात. 

🎯यामध्ये खालील संघटनांच समावेश होतो.

(१) विद्यापीठ अनुदान आयोग

(२) तेल व नैसर्गिक वायू आयोग

 (३) प्रत्यक्ष कर केंद्रीय मंडळ

(४) उत्पादन व आयातशुल्क केंद्रीय मंडळ

(५) रेल्वे मंडळ

(६) अणुऊर्जा आयोग

(७) पूर नियंत्रण मंडळ.

(८) महिलांसाठी राष्ट्रीय आयोग 

इत्यादी.

💥कार्यकारी किंवा सह - संघटना.

(क) केंद्र सरकारच्या कार्यकारी ठरावाने किंवा आदेशाने बनविलेले मंडळ आणि आयोग. याला सह- संघटना म्हणतात. व संबंधित मंत्रालयाच्या थेट नियंत्रणाखाली असतात. 

🎯यामध्ये खालील संघटनांचा समावेश होतो.

(१) अखिल भारतीय हातमाग मंडळ

(२) नियोजन आयोग

(३) कर्मचारी निवड आयोग

(४) अखिल भारतीय हस्तकला मंडळ इत्यादी.

(५) निती आयोग.

सराव प्रश्नसंच

1) आर्थिक आणीबाणी राज्यघटनेतील कोणत्या कलमानुसार लागते ?

अ) कलम ३५२

ब) कलम ३५६

क) कलम ३६०

ड) कलम ३६२

=======================

 उत्तर............ क) कलम ३६० 

=======================

२) ४४ व्या घटनादुरुस्तीने कलम ३५२ मधील कोणती तरतूद बदलण्यात आली ?

अ) युद्ध

ब) परकीय आक्रमण

क) अंतर्गत अशांतता

ड) वरीलसर्व

==========================

 उत्तर......... क) अंतर्गत अशांतता 

==========================

३) कोणतेही विधेयक (धनविधेयक सोडून) विधान परिषद किती दिवस विलंब करू शकते ?

अ) दोन महिने

ब) तीन महिने

क) चार महिने

ड) सहा महिने

=====================

 उत्तर....... क) चार महिने  

=====================

४) भारतात कोणत्या केंद्रशाशीत प्रदेशाला स्वतःचे उच्च न्यायालय आहे ?

अ) चंडीगड

ब) लक्षद्वीप

क) दिल्ली

ड) महाराष्ट्र

=====================

 उत्तर..... क) दिल्ली  

=====================

५) कनिष्ठ न्यायालयावर देखरेख करण्याचा अधिकार कुणाला आहे ?

अ) उच्च न्यायालय

ब) सर्वोच्य न्यायालय

क) दोन्ही

ड) यापैकी नाही 

========================

 उत्तर........ अ) उच्च न्यायालय 

========================

६) कोणत्या कलमानुसार उच्च न्यायालयात याचिका दाखल करता येते ?

अ) कलम १३

ब) कलम ३२

क) कलम २२६

ड) यापैकी नाही

=====================

 उत्तर....... क) कलम २२६  

=====================

७) केंद्र व राज्य यांच्यातील संबधावर प्रकाश टाकण्यासाठी १९८३ मध्ये कोणत्या आयोगाची नेमणूक करण्यात आली ?

अ) राजमन्नार आयोग

ब) सच्चर आयोग

क) सरकारिया आयोग

ड) व्ही. के. सिंग

==========================

 उत्तर....... क) सरकारिया आयोग 

==========================

८) राज्य घटनेतील कोणत्या कलमानुसार वित्त आयोगाची स्थापना करण्यात आली आहे ?

अ) कलम २८०

ब) कलम २८२

क) कलम २७५

ड) कलम २८४

=====================

 उत्तर....... अ) कलम २८० 

=====================

९) आंतरराज्जीय नदी विवाद सोडविण्यासाठी राज्य घटनेत कोणत्या कलमाची तरतूद करण्यात आली आहे ?

अ) कलम २६१

ब) कलम २६२

क) कलम २६३

ड) कलम २६४

=====================

 उत्तर....... ब) कलम २६२ 

=====================

१०) निवडणूक आयोगाची तरतूद कोणत्या कलमानुसार राज्यघटनेत आहे ?

अ) कलम ३२४

ब) कलम ३२५

क) कलम ३२६

ड) कलम ३२७

=====================

 उत्तर........ अ) कलम ३२४ 

=====================

११) खालीलपैकी कोणती समिती निवडणुका सुधारनांशी संबंधित नाही ?

अ) संथानाम समिती 

ब) वांछू व गोस्वामी समिती 

क) तारकुंडे समिती 

ड) गोपालकृष्णन समिती 

========================

 उत्तर....... अ) संथानाम समिती 

========================

१२) राष्टीय अल्पसंख्यांक आयोगाचे अध्यक्ष व सदस्य यांचा कार्यकाल किती वर्षाचा असतो ?

अ) पाच वर्षे

ब) सहा वर्षे 

क) तीन वर्षे

ड) दोन वर्षे

=====================

 उत्तर........ अ) पाच वर्षे  

=====================

१३) राष्ट्रीय मानवी हक्क आयोगाच्या अध्यक्षपदी कुणाची नियुक्ती होते ?

अ) उच्च न्यायालयाचे निवृत्त मुख्य न्यायाधीश

ब) सर्वोच्य न्यायालयाचे निवृत्त मुख्य न्यायाधीश

क) उच्च न्यायालयाचे निवृत्त न्यायाधीश

ड) सर्वोच्य न्यायालयाचे निवृत्त सरन्यायाधीश

=====================

 उत्तर...... पर्याय (ड) 

=====================

१४) आचारसंहिता तयार करण्याचे काम कोण करते ?

अ) केंद्र सरकार

ब) राज्य सरकार

क) जिल्हाधिकारी

ड) निवडणूक आयोग

========================

 उत्तर....... ड) निवडणूक आयोग 

========================

१५) कलम १६९ नुसार विधानपरिषदेची निर्मिती करण्याचा अधिकार कुणाला असतो ?

अ) केंद्र

ब) राज्य

क) दोन्ही

ड) यापैकी नाही

=====================

 उत्तर.......... ब) राज्य  

=====================

भारतीय संविधान :

1. भारतीय राज्यघटनेच्या ----- कलमानुसार स्वातंत्र्याचा अधिकार देण्यात आलेला आहे?

 19 ते 22

 31 ते 35

 22 ते 24

 31 ते 51

उत्तर : 19 ते 22

2. राज्यसभेचे सभापती आपला राजीनामा ----- यांच्याकडे सादर करतात.

 राष्ट्रपती

 उपराष्ट्रपती

 पंतप्रधान

 राज्यपाल

उत्तर : राष्ट्रपती

3. सर्वोच्च न्यायालयाच्या इतर न्यायधिशांची नेमणूक ----- करतात?

 राष्ट्रपती

 राज्यपाल

 पंतप्रधान

 सरन्यायाधिशांच्या सल्ल्याने राष्ट्रपती

उत्तर : सरन्यायाधिशांच्या सल्ल्याने राष्ट्रपती

4. ----- रोजी पंडित नेहरूंची घटनेची उद्देशपत्रिका/प्रस्तावना लिहिली?

 11 डिसेंबर 1946

 29 ऑगस्ट 1947

 10 जानेवारी 1947

 9 डिसेंबर 1946

उत्तर : 11 डिसेंबर 1946

5. भारतीय राज्यघटेनेच्या ----- परीशिष्टात विविध शपथ व नमुने दिलेले आहेत.

 परिशिष्ट-1

 परिशिष्ट-2

 परिशिष्ट-3

 परिशिष्ट-4

उत्तर : परिशिष्ट-3

6. सध्या समावर्ती सूचीमध्ये ----- विषयांचा समावेश करण्यात आलेला आहे.

 47

 48

 52

 यापैकी नाही

उत्तर : 47

7. भारतीय घटना समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

 डॉ. आंबेडकर

 डॉ. राजेंद्रप्रसाद

 पंडित नेहरू

 लॉर्ड माऊंटबॅटन

उत्तर : डॉ. राजेंद्रप्रसाद

8. घटना मसुदा समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

 डॉ. राजेंद्रप्रसाद

 डॉ. आंबेडकर

 महात्मा गांधी

 पंडित नेहरू

उत्तर : डॉ. आंबेडकर

9. खालीलपैकी संसदेचे स्थायी सभागृह कोणते?

 लोकसभा

 विधानसभा

 राज्यसभा

घटनात्मक आयोग

उत्तर : राज्यसभा

10. लोकसभापतीची निवड कोण करतो/करते?

 लोकसभा सदस्य

 मंत्रीमंडळ

 राज्यसभा सदस्य

 राष्ट्रपती

उत्तर :  लोकसभा सदस्य

11. लोकसभेची मुदत किती वर्ष असते?

 1.8 वर्षे

 6 वर्षे

 4 वर्षे

 5 वर्षे

उत्तर : 5 वर्षे

12. राज्यसभेचा अध्यक्ष कोण असतो?

 राष्ट्रपती

 सभापती

 उपराष्ट्रपती

 पंतप्रधान

उत्तर : उपराष्ट्रपती

13. खालीलपैकी राज्यसूचीतील विषय कोणता?

 संरक्षण

 तार

 पोस्ट

 जमिनमहसूल

उत्तर : जमिनमहसूल

14. लहान मुलाला प्रथम नागरीकत्वाचे धडे ----- पासून मिळतात.

 कुटुंब

 शाळा

 दोन्हीही

 मंदिर

उत्तर : दोन्हीही

15. भारताचा घटनात्मक प्रमुख कोण असतो?

 राष्ट्रपती

 उपराष्ट्रपती

 पंतप्रधान

 सरन्यायधीश

उत्तर : राष्ट्रपती

16. भारतात कोणत्या प्रकारातील शासनप्रणाली आहे?

 लष्करी

 अध्यक्षीय

 हुकूमशाही

 संसदीय

उत्तर : संसदीय

17. राष्ट्रपती राज्यसभेवर किती खासदार नेमतात?

 18

 12

 16

 20

उत्तर : 12

18. राज्यघटनेमध्ये एकूण सूची किती?

 2

 1

 3

 4

उत्तर : 3

19. योजना आयोगाचे पदसिद्ध अध्यक्ष कोण असतात?

 राष्ट्रपती

 उपराष्ट्रपती

 पंतप्रधान

 अर्थमंत्री

उत्तर : पंतप्रधान

20. राज्यसभेच्या सदस्याचा कालावधी किती वर्षे असतो?

 4 वर्षे

 5 वर्षे

 6 वर्षे

 कायमस्वरूपी

उत्तर : 6 वर्षे

महत्वाच्या घटनादुरुस्त्या व त्यांचे विषय

क्र.:-घटना दुरूस्ती:-वर्ष:-घटना दुरूस्तीचा विषय

1.:-1 ली घटना दुरूस्ती:-1951:-नवव्या परिशिष्टामध्ये जमीन सुधारण्याचा विषय समाविष्ट करण्यात आला.

2.:-5 वी घटना दुरूस्ती:-1955:-राज्यांची सीमा, नावे, आणि क्षेत्रफळ यात बदल करण्याचा अधिकार संसदेला देण्यात आला.

3.:-15 वी घटना दुरूस्ती:-1963:-उच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांची निवृत्तीचे वय 60 वरून 62 करण्यात आले.

4.:-26 घटना दुरूस्ती:-1971:-संस्थानीकांचे तनखे बंद करण्यात आले.

5.:-31 वी घटना दुरूस्ती:-1973:-लोकसभेचा सभासदांची संख्या 545 करण्यात आली.

6.:-36 वी घटना दुरूस्ती:-1975:-सिक्कीमला घटक राज्याचा दर्जा बहाल करण्यात आला

7.:-42 वी घटना दुरूस्ती:-1976;-मूलभूत कर्तव्यांचा समावेश, लोकसभा आणि विधानसभेचा कार्यकाल पाच वर्षांचा करण्यात आला. मंत्रिमंडळाचा सल्ला राष्ट्रपतीवर बंधनकारक करण्यात आला. घटनेच्या सरनाम्यात धर्मनिरपेक्ष व समाजवाद या दोन शब्दांचा समावेश करण्यात आला.

8.:-44 वी घटना दुरूस्ती:-1978:-संपत्तीचा अधिकार मूलभूत हक्कातून वगळण्यात आला.

9.:-52 वी घटना दुरूस्ती:-1985:-पक्षांतर बंधी कायदा आणि 10 व्या परिशिष्टाची निर्मिती

10.:-56 वी घटना दुरूस्ती:-1987:-गोव्याला राज्याचा दर्जा देण्यात आला.

11.:-61 वी घटना दुरूस्ती:-1989:-मतदारांची वयोमर्यादा 21 वरून 18 करण्यात आली.

12.:-71 वी घटना दुरूस्ती:-1992:-नेपाळी, कोकणी व मणिपुरी भाषांना घटनात्मक दर्जा देण्यात आला.

13.:-73 वी घटना दुरूस्ती:-1993:-पंचायत राज, घटनात्मक दर्जा व अकरावी सूची

14.:-74 वी घटना दुरूस्ती:-1993:-नागरी स्थानिक स्वराज्य संस्था, घटनात्मक दर्जा व बारावी सूची

15.:-79 वी घटना दुरूस्ती:-1999:-अनुसूचीत जाती-जमातीच्या राखीव जागांमध्ये कालावधीत वाढ 2010 पर्यंत

16.:-85 वी घटना दुरूस्ती:-2001:-सरकारी नोकर्‍यांमध्ये अनुसूचीत जाती-जमातींना बढतीमध्ये आरक्षण

17.:-86 वी घटना दुरूस्ती:-2002:-6 ते 14 वयोगटांतील मुलामुलींना मोफत व सक्तीचे शिक्षण

18.:-89 वी घटना दुरूस्ती:-2003:-अनुसूचीत जाती जमातीसाठी राष्ट्रीय आयोगाची स्थापना

19.:-91 वी घटना दुरूस्ती:-2003:-केंद्रीय मंत्रिमंडळ आणि घटक मंत्रिमंडळात एकूण सभासदांच्या 15% मंत्र्यांची संख्या निर्धारित करण्यात आली.

20.:-97 वी घटना दुरूस्ती:- -:-सहकारचा विकास

21.:-108 वी घटना दुरूस्ती;- -:-महिलाना लोकसभा व विधानसभेमध्ये 33% आरक्षण

22.:-109 वी घटना दुरूस्ती:- -:-मागासवर्गीयांची राजकारणातील आणि शासकीय नोकर्‍यांमधील आरक्षणाची मुदत 10 वर्षानी वाढवण्यात आली.

23.:-110 वी घटना दुरूस्ती:- -:-महिलांना स्थानिक स्वराज्य संस्था/ पंचायत राजमध्ये 50% आरक्षण

24.:-113 वी घटना दुरूस्ती:- -:-ओडिशा राज्यातील नावातील बदल

25.:-115 वी घटना दुरूस्ती:-2011:-जिएसटी कराच्या संदर्भात

चालू घडामोडी :- 31 डिसेंबर 2023

◆ डॉ. नितीन करीर यांची मुख्य सचिव, महाराष्ट्र शासन, मंत्रालय, मुंबई या पदावर नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ मराठी भाषा गौरव दिन 2024 संकल्पना :- '३५० वा शिवराज्याभिषेक छत्रपती शिवाजी महाराजांचा, उत्सव मराठी भाषा गौरव दिनाचा'

◆ दरवर्षी 27 फेब्रुवारी रोजी महाराष्ट्राचे ज्येष्ठ कवी "विष्णू वामन शिरवाडकर उर्फ कुसुमाग्रज" यांच्या जन्मदिवशी साजरा करण्यात येतो.

◆ ठाणे या ठिकाणी जगातील सर्वात मोठा क्लस्टर प्रकल्प साकारला जात आहे.

◆ पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी 17 सप्टेंबर 2023 रोजी विश्वकर्मा जयंतीनिमित्त PM विश्वकर्मा योजना सुरू केली.

◆ परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी लिहिलेल्या व्हाय भारत मॅटर्स या पुस्तकाची पहिली प्रत त्यांनी शनिवारी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना दिली.

◆ राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी अरविंद पनगरिया यांची 16 व्या वित्त आयोगाच्या अध्यक्षपदी नियुक्ती केली आहे.

◆ अरविंद पनगरिया यांची सप्टेंबर 2015 मध्ये G20 चर्चेसाठी भारताचे शेर्पा म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती.

◆ अरविंद पनगरिया यांना अर्थशास्त्र आणि सार्वजनिक धोरणाच्या क्षेत्रातील योगदानाबद्दल 2012 मध्ये भारताच्या राष्ट्रपतींच्या हस्ते पद्मभूषण पुरस्काराने प्राप्त.

◆ प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY) मे 2016 मध्ये सुरू करण्यात आली होती.

◆ सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील रिया आवळेकर ठरल्या देशातील पहिल्या तृतीयपंथी शासकीय शिक्षिका.

◆ अजेंटिनाचे राष्ट्राध्यक्ष जेवियर मिले यांनी ब्रिक्स सदस्यत्व नाकारले आहे.

◆ BRICS मधील देशांचा समावेश असलेल्या G20 गटामध्ये इथिओपिया, इराण, सौदी अरेबिया, इजिप्त आणि संयुक्त अरब अमिराती हे 5 देश 01 जानेवारी 2024 रोजी सामील होणार.

◆ मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी 31 डिसेंबर 2023 रोजी महास्वच्छता अभियानाची सुरवात "गेट वे ऑफ इंडिया" या ठिकाणावरून केली.

चालू घडामोडी :- 30 डिसेंबर 2023

◆ मॅग्नस कार्लसनने 2023 FIDE वर्ल्ड रॅपिड चेस चॅम्पियनशिप जिंकली.

◆ ऑगस्ट 2023 मध्ये, मॅग्नस कार्लसनने भारतीय ग्रँडमास्टर रमेश बाबू प्रग्नानंदाचा पराभव करून FIDE विश्वचषक विजेतेपद जिंकले.

◆ वर्ल्ड रॅपिड चेस चॅम्पियनशिप 2012 पासून सुरू झाली आहे.

◆ मॅग्नस कार्लसनने विक्रमी पाचव्यांदा जागतिक वेगवान बुद्धिबळाचा मुकुट पटकावला.

◆ मॅग्नस कार्लसनने 5 रॅपिड टायटल्स, 6 ब्लिट्झ टायटल्स आणि 5 क्लासिकल टायटल्ससह एकूण 16 वर्ल्ड चॅम्पियनशिप टायटल्स जिंकले आहेत.

◆ ऑलिंपिकवीर कुस्तीपटू खाशाबा जाधव यांचा 15 जानेवारी हा जन्मदिन, दरवर्षी राज्य क्रीडा दिन म्हणून साजरा करणार.

◆ इस्रो 1 जानेवारी 2024 रोजी भारतातील पहिला एक्स-रे पोलरीमीटर उपग्रह प्रक्षेपित करणार आहे.

◆ RBI ने ICICI Pru म्युच्युअल फंडाच्या फेडरल बँक, RBL बँक आणि इक्विटास स्मॉल फायनान्स बँकेतील भागभांडवल खरेदीला मान्यता दिली.

◆ लेफ्टनंट गव्हर्नर मनोज सिन्हा यांच्या अध्यक्षतेखालील प्रशासकीय परिषदेने (AC), जम्मू आणि काश्मीर पंचायती राज कायदा, 1989 मधील महत्त्वपूर्ण बदलांना अलीकडेच मान्यता दिली.

◆ UAE कडून कच्च्या तेलाच्या खरेदीसाठी भारताने प्रथमच रुपयाचे पेमेंट केले.

◆ प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते अयोध्याधाम रेल्वे स्थानक येथून दूरदृश्यप्रणालीद्वारे  'जालना-मुंबई वंदे भारत एक्सप्रेस' चा आज शुभारंभ करण्यात आला.

◆ आयपीएस अधिकारी रश्मी शुक्ला यांची महाराष्ट्राच्या पोलीस महासंचालक म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ आयपीएस रश्मी शुक्ला या महाराष्ट्राच्या पहिल्या महिला पोलिस महासंचालक आहेत.

◆ संयुक्त जनता दल पक्षाच्या राष्ट्रीय अध्यक्ष पदी नितीश कुमार यांची निवड झाली आहे.

◆ 67 व्या राष्ट्रीय शालेय बॉक्सिंग स्पर्धा अकोला येथे पार पडल्या आहेत.

◆ 67 व्या राष्ट्रीय शालेय बॉक्सिंग स्पर्धेत महाराष्ट्र राज्याने सर्वाधिक सुवर्ण पदके जिंकली आहेत.

◆ 67 व्या राष्ट्रिय शालेय बॉक्सिंग स्पर्धेत महाराष्ट्र राज्याने सर्वाधिक आठ सुवर्ण पदके जिंकली आहेत.

◆ 67 व्या राष्ट्रीय शालेय बॉक्सिंग स्पर्धेत हरियाणा राज्याने सात सुवर्ण पदके जिंकली आहेत.

◆ आसाम राज्याच्या उल्फा या बंडखोर संघटनेने केंद्र सरकार सोबत शांतता करार केला आहे.

◆ उल्फा या आसाम राज्याच्या बंडखोर संघटनेने अमित शहा यांच्या उपस्थीत केंद्र सरकार सोबत शांतता करार केला आहे.

◆ उल्फा ही संघटना 1979 वर्षापासून स्वायत्त आसाम राज्याची मागणी करीत आहे.

◆ झारखंड राज्यात 50 व्या वर्षी निवृत्ती वेतन मिळणार असल्याची घोषणा तेथील राज्य सरकारने केली आहे.

◆ भारताचे श्रीलंका देशातील उच्चायुक्त म्हणुन संतोष झा यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी अयोध्या या ठिकाणावरून 2 अमृत भारत आणि 6 वंदे भारत एक्सप्रेस चे उद्घाटन करणार आहेत.

◆ पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते अयोध्या येथुन उद्घाटन करण्यात येणाऱ्या 6 वंदे भारत एक्सप्रेस मध्ये महाराष्ट्र राज्यातील "जालना ते मुंबई" या वंदे भारत एक्सप्रेस चा सामावेश आहे.

◆ केंद्र सरकारने सुकन्या समृध्दी योजनेच्या सध्याच्या व्याजदरात 8 टक्क्या वरून 8.20 टक्के वाढ केली आहे.

◆ महाराष्ट्र राज्याच्या सरकारने मिशन ड्रोन प्रकल्प राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे.

◆ महाराष्ट्र शासन पुढील पाच वर्षात मिशन ड्रोन प्रकल्प अंतर्गत 12 जिल्ह्यात ड्रोन केंद्र स्थापन करणार आहे.

◆ महाराष्ट्र सरकारने राज्यातील 116 बाजार समित्यांमध्ये राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज शेतकरी भवन बांधण्याचा निर्णय घेतला आहे.

◆ कमांडर डोंग जुन यांची चीन या देशाच्या संरक्षण मंत्री पदी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ Why Bharat Matters या पुस्तकाचे लेखक एस.जयशंकर हे आहेत.

◆ SLIM ही चंद्रयान मिशन मोहीम जपान या देशाची आहे.

◆ भारतीय नौदल शिवाजी महाराजांच्या आरमाराचा प्रतिबिंब असलेल्या नवीन गणवेश 01 जानेवारी 2024 पासून स्वीकारणार आहेत.

━━

31 December 2023 Current Affairs in Marathi

📘National

▪️स्वच्छ ऊर्जा आणि हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी अधिकाऱ्यांना हरित हायड्रोजन धोरण-2023 धोरण लागू करण्याचे निर्देश दिले आहेत.

▪️तांदळाच्या वाढत्या महागाईला तोंड देण्यासाठी, भारत सरकारने भारत ब्रँड नावाने स्वस्त दरात तांदूळ विकण्याचा निर्णय घेतला आहे.

▪️नागरिकांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी तेलंगणा सरकारने प्रजा पालन कार्यक्रम सुरू केला आहे.

▪️आरोग्य मंत्रालयाने जारी केलेल्या डेटावरून आयुष्मान भारत योजनेच्या यशामध्ये महिलांचे महत्त्वपूर्ण योगदान दिसून येते, एकूण आयुष्मान कार्डांपैकी सुमारे 49% महिलांनी कार्डस बनवले आहेत.

▪️माजी क्रिकेटपटू अंबाती रायडू यांनी वायएस जगन मोहन रेड्डी यांच्या युवाजन श्रमिका रायथू काँग्रेस पार्टी (YSRCP) पक्षात प्रवेश केला आहे.

📔Economics

▪️भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने ICICI बँक, HDFC बँक, स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) या बँकाना देशांतर्गत प्रणालीगत महत्त्वाच्या बँका (D-SIBs -Domestic Systemically Important Banks) म्हणून जाहीर केले आहे.

📕Technology

▪️इस्रो 1 जानेवारी 2024 रोजी भारताचा पहिला एक्स-रे पोलरीमीटर उपग्रह प्रक्षेपित करणार आहे.

▪️इस्रोने आखलेल्या भारताच्या या मोहिमेला XPoSat मिशन नाव देण्यात आले आहे.

▪️सीएनएन बिझनेसच्या ‘सीईओ ऑफ द इयर’ म्हणून सत्या नडेला यांची निवड झाली आहे.

📗Sports

2024 च्या खेलो इंडिया युथ गेम्समध्ये प्रथमच स्क्वॅश खेळाचा समावेश करण्यात आला आहे.

📒 Awards

अलीकडेच IPS अधिकारी ‘नीना सिंह’ यांची CISF च्या पहिल्या महिला महासंचालकपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

📙Other

नुकतेच जर्मनचे प्रसिद्ध राजकारणी वुल्फगँग शॅकेबल यांचे 81 व्या वर्षी निधन झाले.

चालू घडामोडी :- 29 डिसेंबर 2023

◆ अयोध्या रेल्वे स्टेशन चे नाव बदलून "अयोध्या धाम" नाव देण्यात आले आहे.

◆ केंद्रीय अद्योगिक सुरक्षा दलाच्या महासंचालक पदी नियुक्ती होणाऱ्या नीना सिंह या पहिल्या महिला आहेत.

◆ देशातील एकूण विदेशी गुंतवणूकीत महाराष्ट्र राज्याचा वाटा 30 टक्के आहे.

◆ प्रसिध्द तमिळ अभिनेते आणि नेते विजयकांत यांचे निधन झाले. ते DMDK राजकीय पक्षाचे संस्थापक अध्यक्ष होते.

◆ युएई ची राजधानी अबुधाबी येथे बांधण्यात आलेल्या स्वामीनारायण यांच्या मंदिराचे उद्घाटन नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते करण्यात येणार आहे.

◆ इस्रो कृष्णविवर चा अभ्यास करण्यासाठी एक्स्पो SAT मोहीमीचे प्रक्षेपण करणार आहे.

◆ इंडो तिबेट पोलीस दलाच्या प्रमुख पदी राहुल रसगोत्रा यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे.

◆ 27 वा राष्ट्रीय युवा महोत्सव-2024 नाशिक येथे होणार आहे.

◆ प्रबीर मजुमदार यांचे निधन झाले. ते फुटबॉल खेळाशी संबंधित होते.

◆ देशातील पहिला मध महोत्सव-2024 महाराष्ट्र राज्यात आयोजित करण्यात येणार आहे.

◆ कोटक महिंद्रा बँकेच्या अध्यक्षपदी CS राजन यांची निवड झाली आहे.

◆ 2018 ते 2022 या काळातल्या आकडेवारीनुसार जगभरातल्या शस्त्रास्त्र निर्यातीत सर्वात मोठा वाटा(40%) अमेरिकेचा आहे.

◆ अमेरिकेतून निर्यात होणाऱ्या शस्त्रास्त्रांचे सर्वात मोठे खरेदीदार आहेत सौदी अरेबिया आणि जपान.

◆ इंडो-तिबेट सीमा पोलिस दलाचे प्रमुख अनिश दयाल सिंह यांची केंद्रीय राखीव पोलिस दलाच्या (सीआरपीएफ) महासंचालकपदी नियुक्ती झाली.

◆ IPS अधिकारी नीना सिंह यांची CISF च्या महासंचालकपदी नियुक्ती केली आहे.

◆ नीना सिंग या राजस्थान केडरमधील पहिल्या महिला IPS अधिकारी आहेत.

◆ उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी महाराष्ट्र परकीय गुंतवणुकीत नंबर एक राज्य असल्याचा दावा केला आहे.

◆ राज्यात एप्रिल 2022 ते सप्टेंबर 2023 या काळात 01 लाख 83 हजार 924 कोटी रुपयांची परकीय गुंतवणूक आली असून, परदेशी गुंतवणूकदारांची सर्वाधिक पसंती ही महाराष्ट्राला आहे.

◆ केंद्र सरकारचा मोठा निर्णय; मुस्लिम लीग जम्मू-काश्मीर संघटनेवर UAPA अंतर्गत बंदी.

◆ अयोध्या विमानतळ आता 'महर्षी वाल्मिकी' नावाने ओळखले जाणार आहे.

◆ भारत आणि रशिया यांनी कुडनकुलम अणु प्रकल्प युनिट्ससाठी करार केला.

◆ RBI ने परकीय चलन सेवा वाढवण्यासाठी फॉरेक्स करस्पॉन्डंट स्कीमचे अनावरण केले.

◆ भारतीय कुस्तीपटू पूजा धांडा या आंतरराष्ट्रीय पुरस्काराने सुशोभित झालेली ऍथलीट हिला नॅशनल अँटी-डोपिंग एजन्सी (NADA) ने तीन ठिकाणी अयशस्वी झाल्यामुळे एका वर्षासाठी निलंबित केले आहे.

◆ चॅट जीपीटी च्या धर्तीवर देशात भारत जीपीटी तंत्रज्ञान विकसित करण्यात येत आहे.

◆ राष्ट्रीय विधी सेवा प्राधिकरण च्या कार्यकारी अध्यक्ष पदी संजीव खन्ना यांची नियुक्ती झाली आहे.

━━━━━

Daily चालू घडामोडी

प्रश्न – अलीकडेच FY23 NREGS मध्ये महिलांचा सहभाग किती वाढला आहे?
उत्तर – ५९%

प्रश्न – अलीकडे 1500 हून अधिक लोकांनी तबला वाजवून गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड कुठे केला?
उत्तर - ग्वाल्हेर

प्रश्न – अलीकडेच, भारताने कोणत्या देशाकडून खरेदी केलेल्या कच्च्या तेलासाठी रुपयात पैसे दिले आहेत?
उत्तर - UAE

प्रश्न – नुकताच आंतरराष्ट्रीय महामारी तयारी दिन कधी साजरा करण्यात आला?
उत्तर - 27 डिसेंबर

प्रश्न – अलीकडेच कोणत्या राज्याने 2023 मध्ये 40 लाख कोटी रुपयांपेक्षा जास्त गुंतवणूक केली?
उत्तर - उत्तर प्रदेश

प्रश्न – अलीकडे कोणत्या राज्यात ADB ने पर्यटन पुनरुज्जीवित करण्यासाठी 100 दशलक्ष डॉलर्सचे कर्ज दिले आहे?
उत्तर - त्रिपुरा

प्रश्न – नुकत्याच सापडलेल्या बॅक्टेरियाचे नाव काय ठेवले आहे?
उत्तर - रवींद्रनाथ टागोर

प्रश्न – मोबाईल कंपनी टेक्नोने अलीकडेच ब्रँड अॅम्बेसेडर म्हणून कोणाची नियुक्ती केली आहे?
उत्तर - दीपिका पदुकोण

प्रश्न – अलीकडे कोणता देश जगातील सर्वात मोठा अणु प्रकल्प पुन्हा सुरू करण्याच्या मार्गावर आहे?
उत्तर - जपान

Important information

1) ✅️ हाडांची संख्या  =  206

2) ✅️ स्नायूंची संख्या  = 639

3) ✅️ मूत्रपिंडांची संख्या =  2

4) ✅️ दुधाच्या दातांची संख्या = 20

5) ✅️  फासांची संख्या  = 24 (12 जोड्या)

6) ✅️ हार्ट चेंबर क्रमांक  = 4

7) ✅️  मोठी धमनी   = महाधमनी

8) ✅️ सामान्य रक्तदाब = 120/80 मिमीएचजी

9) ✅️ रक्त पीएच =  7.4

10)✅️  पाठीच्या स्तंभात कशेरुकाची संख्या  = 33

11) ✅️ मान मध्ये कशेरुकांची संख्या = 7

12) ✅️ मध्यम कानात हाडांची संख्या =6

13) ✅️ चेहर्यावरील हाडांची संख्या = 14

14) ✅️ कवटीतील हाडांची संख्या =  22

15) ✅️ छातीत हाडांची संख्या =  25

16) ✅️ हात मध्ये हाडांची संख्या = 6

17) ✅️ मानवी हातातील स्नायूंची संख्या =  72

18) ✅️ हृदयातील पंपांची संख्या = 2

19) ✅️  सर्वात मोठा अवयव = त्वचा

20) ✅️ सर्वात मोठी ग्रंथी =  यकृत

21) ✅️ सर्वात मोठा सेल  = मादी अंडाशय

22) ✅️  सर्वात लहान सेल = शुक्राणू

23) ✅️ सर्वात लहान हाड =  मध्यवर्ती कान

24) ✅️  प्रथम प्रत्यारोपण केलेले अवयव  = मूत्रपिंड

25) ✅️ लहान आतड्याची सरासरी लांबी =  7 मी

26) ✅️  मोठ्या आतड्याची सरासरी लांबी  = 1.5 मी

27) ✅️  नवजात बाळाचे सरासरी वजन =  3 किलो

28 )✅️  एका मिनिटात नाडी दर  = 72 वेळा

29) ✅️शरीराचे सामान्य तापमान = 37 से ° (98.4 फ °)

30 ) ✅️ रक्ताची सरासरी मात्रा  = 4 ते 5 लिटर

31) ✅️ लाइफटाइम लाल रक्तपेशी  =  १२० दिवस

32) ✅️ लाइफटाइम पांढऱ्या रक्त पेशी =  10 ते 15 दिवस

33 ) ✅️ गरोदरपण =  280 दिवस (40 आठवडे)

34) ✅️  मानवी पायात हाडांची संख्या =  33

35) ✅️ प्रत्येक मनगटात हाडांची संख्या  =  8

36) ✅️  हातात हाडांची संख्या =  27

37) ✅️ सर्वात मोठी अंतःस्रावी ग्रंथी  =  थायरॉईड

38 ) ✅️  सर्वात मोठे लिम्फॅटिक अवयव =  प्लीहा

26 डिसेंबर 2023 चालू घडामोडी

Q.1 अलीकडेच, ग्रामीण विकास मंत्रालयाने स्वयं-सहायता गटांची पोहोच वाढवण्यासाठी कोणाशी करार केला आहे?
उत्तर - जिओ मार्ट

Q.2 नुकताच टागोर साहित्य पुरस्कार कोणाला मिळाला आहे?
उत्तर - सुकृता पॉल

Q.3 UNESCO ने नुकताच रामबाग गेट आणि रामपार्ट यांना कुठे पुरस्कार दिला आहे?
उत्तर - अमृतसर

Q.4 नुकत्याच जाहीर झालेल्या LEADS रँकिंगमध्ये कोण अव्वल आहे?
उत्तर - तामिळनाडू

Q.5 अलीकडेच प्रतिष्ठित FIH पुरस्कार कोणी जिंकले आहेत?
उत्तर - सविता पुनिया

Q.6 नुकत्याच प्रसिद्ध झालेल्या स्किल्स रिपोर्ट 2024 नुसार, भारतात काम करण्यासाठी सर्वात पसंतीचे राज्य कोणते बनले आहे?
उत्तर - केरळ

Q.7 दोन दिवसीय आदिवासी केंद्रित कार्यक्रम इत्यादी व्याख्यानांचे उद्घाटन नुकतेच कोणी केले?
उत्तर - अर्जुन मुंडा

Q.8 अलीकडे T2 कोणत्या विमानतळाला जागतिक स्तरावर सर्वात सुंदर विमानतळ म्हणून ओळखले गेले आहे?
उत्तर - बेंगळुरू विमानतळ

Q.9 अलीकडील WHO अहवालानुसार, कोणत्या देशात 10 लाखांहून अधिक मुले कुपोषणाचा सामना करत आहेत?
उत्तर - अफगाणिस्तान

Q.10 VGGS 2024 प्री समिट सेमिनार ऑन केमिकल्स नुकताच कुठे आयोजित केला जाईल?
उत्तर - गुजरात

Q.11 भारतीय नौदलाने अलीकडे कोणत्या जलक्षेत्रात स्वदेशी मार्गदर्शित क्षेपणास्त्र तैनात केले आहे?
उत्तर - एडनचे आखात

Q.12 अलीकडेच कोणत्या राज्याच्या मुख्यमंत्र्यांनी आठवीच्या वर्गातील विद्यार्थ्यांना टॅबचे वाटप सुरू केले?
उत्तर - आंध्र प्रदेश

Q.13 जागतिक बँकेने अलीकडेच कोणत्या राज्यात $300 दशलक्ष कार्यक्रम मंजूर केला आहे?
उत्तर - तामिळनाडू

Q.14 अलीकडेच, 2024 मध्ये भारताच्या प्रजासत्ताक दिनाच्या सोहळ्यासाठी कोणत्या देशाच्या राष्ट्रपतींना आमंत्रित करण्यात आले होते?
उत्तर - फ्रान्स

चालू घडामोडी :- 26 डिसेंबर 2023

◆ ओडिशातील सिमिलीपाल व्याघ्र प्रकल्प हा भारतातील एकमेव व्याघ्र प्रकल्प आहे जिथे देशातील सर्व काळे किंवा 'मेलेनिस्टिक' वाघ आहेत.[जगातील 75% वाघ भारतात]

◆ NTPC कांती ला "औद्योगिक पाणी वापर कार्यक्षमता" श्रेणी अंतर्गत FICCI जल पुरस्कार 2023 च्या 11 व्या आवृत्तीने सन्मानित करण्यात आले आहे.

◆ तिबेटी अध्यात्मिक नेते दलाई लामा यांनी बिहारमधील बोधगया येथे तीन दिवसीय आंतरराष्ट्रीय संघ मंच 2023 चे उद्घाटन केले.

◆ Razorpay आणि Cashfree ला रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाकडून पेमेंट ॲग्रीगेटर (PAs) म्हणून काम करण्यासाठी अंतिम अधिकृतता प्राप्त झाली आहे.

◆ दुसऱ्या राज्यातील प्रमाणपत्र असल्याने एखाद्याला केंद्रीय विद्यालयात आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक (ईडब्ल्यूएस) कोट्यातून प्रवेश नाकारला जाऊ शकत नाही, असे दिल्ली उच्च न्यायालयाने स्पष्ट केले आहे.

◆ सर्वाधिक बेरोजगारी असलेल्या दहा देशांत दक्षिण आफ्रिका पहिल्या क्रमांकांवर असून यामध्ये भारत सातव्या क्रमांकावर आहे.

◆ FDI बाबत महाराष्ट्र देशात पहिल्या क्रमांकावर असून कर्नाटक व गुजरात अनुक्रमे दुसऱ्या व तिसऱ्या स्थानी आहेत.

◆ जपानच्या कोयासन विद्यापीठाकडून फडणवीसांना मानद डॉक्टरेट प्रदान केली असून संध्याकाळी मुंबई विद्यापीठाच्या दिक्षांत सभागृहात हा सोहळा पार पडला.

◆ जपानच्या कोयासन विद्यापीठाने 120 वर्षांच्या इतिहासात प्रथमच मानद डॉक्टरेट बहाल करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

◆ तानसेन संगीत समारोह दरवर्षी डिसेंबर महिन्यात ग्वाल्हेर येथे साजरा केला जातो.

◆ राष्ट्रपती द्रोपद्री मूर्मू यांच्या हस्ते क्रॉम्प्टन ग्रीव्हज या कंपनीला ऊर्जा संवर्धन पुरस्कार 2023 प्रदान करण्यात आला आहे.

◆ 85 व्या वरिष्ठ राष्ट्रीय बॅडमिंटन स्पर्धेचे विजेतेपद चिराग सेन याने पटकावले असून हि स्पर्धा गुवाहटी येथे पार पडली.

◆ वीर बाल दिवस 26 डिसेंबर रोजी साजरा करण्यात येतो.

◆ 100 व्या अखिल भारतीय मराठी नाट्य संमेलनाचा प्रारंभ तंजावर, तामिळनाडू येथून होणार असून याचे अध्यक्ष डॉ. जब्बार पटेल आहेत.

◆ BBC sport personality of the years 2023 साठी "मैरी ईअर्स" ची निवड करण्यात आली आहे.

◆ जगातील सर्वाधिक सुरक्षित शहर ठरलेल्या अबुधाबी शहराचा सुरक्षा निर्देशांक 88.8 आहे.

◆ जगातील सर्वात सुरक्षित 50 शहराच्या यादीत भारतातील कर्नाटक राज्यातील मंगळूरु शहराचा सामावेश आहे.

◆ जगभरातील सर्वात सुरक्षित 50 शहराच्या यादीत पहिल्या 5 पैकी युएई देशातील 4 शहराचा सामावेश आहे.

◆ ग्वाल्हेर या ठिकाणच्या तानसेन महोत्सवात 1600 तबला वादकानी एकाच वेळी तबला वादनाच्या विक्रमाची नोंद गिनीज बुकमध्ये झाली आहे.

◆ UN ने 2024 हे वर्ष उंटाचे आंतरराष्ट्रीय वर्ष म्हणून घोषित केले तर 2023 आंतरराष्ट्रीय बाजरीचे वर्ष म्हणून घोषित केलेले आहे.

━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━