★ महाराष्ट्राची स्थापना : १ मे १९६०
★ महाराष्ट्राची राजधानी : मुंबई
★ महाराष्ट्राची उपराजधानी : नागपूर
★ महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग : ६
★ महाराष्ट्राचे प्रादेशिक विभाग : ५
★ महाराष्ट्रातील एकुण जिल्हे : ३६
★ महाराष्ट्रातील महानगरपालिका : २७
★ महाराष्ट्रातील नगरपालिका : २२६
★ महाराष्ट्रातील सर्व नगरपंचायत : ७
★ महाराष्ट्रातील सर्व ग्रामपंचायती : २८,८१३
★ महाराष्ट्रातील जिल्हा परिषदा : ३४
★ महाराष्ट्रातील एकुण तालुके : ३५८
★ महाराष्ट्रातील पंचायत समित्या : ३५५
★ महाराष्ट्राची लोकसंख्या : ११,२३,७४,३३३
★ स्त्री : पुरुष प्रमाण : ९२९ : १०००
★ महाराष्ट्रातील एकुण साक्षरता : ८२.९१%
★ महाराष्ट्रातील सर्व साक्षर जिल्हा : सिंधुदुर्ग
★ सर्वांत जास्त साक्षरतेचा जिल्हा : मुंबई उपनगर (८९.९१% )
★ सर्वांत कमी साक्षरतेचा जिल्हा : नंदुरबार (६४.४% )
★ सर्वांत जास्त स्त्रियांचा जिल्हा : ठाणे
★ सर्वांत कमी स्त्रियांचा जिल्हा : सिंधुदुर्ग
★ क्षेत्रफळाने मोठा जिल्हा : अहमदनगर
★ क्षेत्रफळाने लहान जिल्हा : मुंबई शहर
★ जास्त लोकसंख्येचा जिल्हा : ठाणे
★ जास्त लोकसंख्या घनतेचा जिल्हा : मुंबई शहर
★ कमी लोकसंख्येचा जिल्हा : सिंधुदुर्ग
★ भारताच्या लोकसंख्येशी प्रमाण : ९.२८%
★ महाराष्ट्राचे राज्य झाड कोणते : आंबा
★ महाराष्ट्राचे राज्य फुल कोणते : मोठा बोंडारा
★ महाराष्ट्राचा राज्य पक्षी कोणता : हारावत
★ महाराष्ट्राचा राज्य प्राणी कोणता : शेकरु
★ महाराष्ट्राची राज्य भाषा कोणती : मराठी
★ महाराष्ट्रातील सर्वांत उंच शिखर : कळसुबाई (१६४६ मी. / ५,४०० फुट)
★ महाराष्ट्रातील सर्वांत लांब नदी : गोदावरी (पूर्ण लांबी : १,४६५ किमी)
★ महाराष्ट्रातील समुद्र किनाऱ्याची लांबी : ७२० किमी (४५० मैल)
★ महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री : मा. देवेंद्र फडणवीस
★ महाराष्ट्राचे राज्यपाल : चेन्नमनेनी विद्यासागर राव
★ महाराष्ट्राचा भारताच्या क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने क्रमांक : ३रा
★ महाराष्ट्राचा भारताच्या लोकसंख्येच्या दृष्टीने क्रमांक : २रा
★ महाराष्ट्राचा मानवी विकास निर्देशांक : ४था (०.६६५९)
★ महाराष्ट्राचा भारताच्या साक्षरतेच्यादृष्टीने क्रमांक : ६वा (८२.९%)
★ महाराष्ट्राचा एकूण देशांतर्गत उत्पादनानुसार क्रमांक (GDP) : १ला
★ महाराष्ट्रातील सर्वात कमी पर्जन्यछायेचा जिल्हा : सोलापूर
★ महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी टपाल कचेरी : मुंबई
★ महाराष्ट्रातील सर्वात मोठे नाटयगृह/सभागृह : षन्मुखानंद सभागृह, मुंबई
★ महाराष्ट्रातील सर्वाधिक किनारपट्टी लागलेला जिल्हा : रत्नागिरी
★ महाराष्ट्रातील सर्वाधिक तापमान असलेला जिल्हा : चंद्रपूर
★ महाराष्ट्रातील सर्वात वेगवान एक्सप्रेस : शताब्दी एक्सप्रेस (पुणे मुंबई)
★ महाराष्ट्रातील सर्वाधिक अंतर धावणारी रेल्वे :महाराष्ट्र एक्सप्रेस (कोल्हापूर-गोंदिया)
★ महाराष्ट्रातील सर्वाधिक सिंचन क्षेत्र असलेला जिल्हा : अहमदनगर
★ महाराष्ट्रातील सर्वाधिक साखर कारखाने असणारा जिल्हा : अहमदनगर
★ महाराष्ट्रातील सर्वाधिक लांबीची नदी : गोदावरी
★ महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी लाकूड पेठ : बल्लारपूर (चंद्रपूर)
★ महाराष्ट्रातील सर्वात जास्त क्षेत्र असलेली मुद्रा : रेगूर मृदा
★ महाराष्ट्राचे पहिले मुख्यमंत्री : यशवंतराव चव्हाण
★ महाराष्ट्राचे पहिले राज्यपाल : श्री. प्रकाश
★ महाराष्ट्रातील पहिली महानगरपालिका : मुंबई
★ महाराष्ट्रातील पहिले आकाशवाणी केंद्र : मुंबई (१९२७)
★ महाराष्ट्रातील पहिले दूरदर्शन केंद्र : मुंबई (२ ऑक्टोबर १९७२)
★ महाराष्ट्रातील पहिले मातीचे धरण : गंगापूर (गोदावरी नदीवर -जि.नाशिक)
★ महाराष्ट्रातील पहिले पक्षी अभयारण्य : कर्नाळा (रायगड)
★ महाराष्ट्रातील पहिले जलविद्युत केंद्र : खोपोली (रायगड)
★ महाराष्ट्रातील पहिला अणुविद्युत प्रकल्प : तारापुर
★ महाराष्ट्रातील पहिले विद्यापीठ : मुंबई विद्यापीठ (१८ जुलै १८५७)
★ महाराष्ट्रातील पहिले कृषि विद्यापीठ : राहुरी, जि.अहमदनगर (१९६८)
★ महाराष्ट्रातील पहिला सहकारी साखर कारखाना प्रवरानगर, जि.अहमदनगर : (१९५०)
★ महाराष्ट्रातील पहिली सहकारी सूत गिरणी : कोल्हापूर जिल्हा विणकर सहकारी संस्था, इचलकरंजी
★ महाराष्ट्रातील पहिला पवनविद्युत प्रकल्प : जमसांडे, देवगड (जि. सिंधुदुर्ग)
★ महाराष्ट्रातील पहिले उपग्रह दळणवळण केंद्र : आर्वी (पुणे)
★ महाराष्ट्रातील पहिला लोह पोलाद प्रकल्प : चंद्रपुर
★ महाराष्ट्रातील मराठी भाषेतील पहिले साप्ताहिक : दर्पण (१८३२)
★ महाराष्ट्रातील मराठी भाषेतील पहिले मासिक : दिग्दर्शन (१८४०)
★ महाराष्ट्रातील मराठी भाषेतील पहिले दैनिक वर्तमानपत्र : ज्ञानप्रकाश (१९०४)
★ महाराष्ट्रातील पहिली मुलींची शाळा : पुणे (१८४८)
★ महाराष्ट्रातील पहिली सैनिकी शाळा : सातारा (१९६१)
★ महाराष्ट्रातील पहिली कापड गिरणी : मुंबई (१८५४)
★ महाराष्ट्राचे पहिले पंचतारांकित हॉटेल : ताजमहाल, मुंबई
२३ जानेवारी २०२३
महाराष्ट्र - सामान्यज्ञान
महत्त्वाच्या दऱ्या :
काश्मीर दरी- पीरपंजाल व मुख्य हिमालयाच्या झास्कर रांगेदरम्यान ही प्रसिद्ध काश्मीर दरी आहे. काश्मीर दरीची लांबी सुमारे १३५ किमी तर रूंदी सुमारे ८० किमी इतकी आहे.
कांग्रा दरी- हिमाचल प्रदेशातील ही दरी धौलाधर रांगेच्या पायथ्यापासून बियास नदीच्या दक्षिण भागापर्यंत पोहचलेली आहे.
कुलू दरी- रावी नदीच्या उध्र्व प्रवाहात कुलू दरी आहे.
काठमांडू दरी – नेपाळमध्ये महाभारत रांगेच्या उत्तरेस काठमांडू दरी आहे.
शिवालिक रांगा / बाह्य हिमालय – हिमालय पर्वताच्या सर्वात बाहेरील रांग ही शिवालिक रांग आहे. या रांगेलाच ‘बाह्य हिमालय’ असे म्हणतात. हिमालयाच्या इतर रांगेच्या उत्पत्तीनंतर शिवालिक टेकडय़ांची निर्मिती झाल्याने हिमालयातील नद्यांनी वाहून आणलेला गाळ या ठिकाणी साठत गेला. येथे सपाट मदानी प्रदेशाची निर्मिती झाली यालाच डून (Doon) असे म्हणतात उदा. डेहराडून (उत्तराखंड), उधमपूर व कोटला (जम्मू-काश्मीर), शिवालिक रांगाच्या पूर्व भागात नेपाळपर्यंत वनांचे दाट आच्छादन आहे तर पश्चिमेकडे हे आच्छादन कमी होताना दिसते.
हिमालयाचे प्रादेशिक वर्गीकरण
बुरार्ड यांच्या मते हिमालयाचे वर्गीकरण खालील प्रकारे करण्यात आले आहे – १. पंजाब हिमालय २. कुमाऊँ हिमालय ३. नेपाळ हिमालय ४. आसाम हिमालय.
पंजाब हिमालय- सिंधू आणि सतलज नदी दरम्यान पंजाब हिमालयाचा भाग असून याची लांबी ५६० किमी इतकी आहे.
कुमाँऊ हिमालय – सतलज नदी आणि काली नदी यांच्या दरम्यान कुमाँऊ हिमालयाचा भाग असून याची लांबी ३२० किमी इतकी आहे.
नेपाळ हिमालय – काली नदी आणि तिस्ता नदी यांदरम्यान नेपाळ हिमालयाचा भाग असून याची लांबी ८०० किमी इतकी आहे.
आसाम हिमालय – तिस्ता नदी आणि दिहांग नदी यांच्यादरम्यान आसाम हिमालयाचा भाग असून यांची लांबी ७२० किमी इतकी आहे.
पूर्वाचल – पूर्वेकडे दिहांग घळई ओलांडल्यानंतर हिमालय पर्वतरांगा दक्षिणेकडे वक्राकार गतीने वळलेल्या दिसतात. उत्तर दक्षिणेकडे जाताना यांमुळे टेकडय़ांची एक मालिकाच तयार झाली आहे. यामध्ये पुढील उपविभागांचा समावेश होतो – पूर्व-नेफा, नागा रांगा, मणिपूर टेकडय़ा, उत्तर केचर टेकडय़ा, मिझो टेकडय़ा, त्रिपुरा टेकडय़ा.
पूर्व-नेफा: यांमध्ये मिश्मी टेकडय़ा आणि पतकोई रांगा यांचा समावेश होतो.
मिश्मी टेकडय़ा: मिश्मी टेकडय़ांमध्ये पूर्वाचलमधील सर्वात उंच रांगांचा समावेश होतो. येथील अनेक शिखरांची उंची ४५०० मी. पेक्षा अधिक आहे.
नागा रांगा: नागालँड आणि म्यानमार यांदरम्यान, नागा रांगा या जलविभाजक म्हणून कार्य करतात. नागा रांगांच्या पश्चिमेला कोहिमा टेकडय़ा आहेत.
मणिपूर टेकडय़ा: भारत आणि म्यानमारच्या सरहद्दीला लागून मणिपूर टेकडय़ा आहेत. मणिपूर टेकडय़ांमध्ये लोकटॅक सरोवर आहे. लोकटॅक सरोवरात अभिकेंद्री नदीप्रणाली (Centripetal Drainage) आढळून येते.
खळ क्लुप्त्यांचा :- अभ्यास थोडासा वेगळा
1) महाराष्ट्रातील प्रमुख डोंगररांगा व त्या दरम्यानच्या नद्या कशा ओळखाव्या
क्लुप्ती : विन सातसा गोहभी मकृ:
वि- विध्य पर्वत
न – नर्मदा
सा- सातपुडा
ता- तापी
सा – सातमाळ
गो- गोदावरी
ह –हरिचंद्र बालघाट
भी –भीमा
म- महादेव
कृ- कृष्णा
2) भारतातील कर्कवृत्त कोणत्या राज्यातून जाते ?
कर्कवृत्त हे अक्षवृत्त ८ राज्यातून जाते. कोणत्या राज्यातून जाते
*📚📖 🖊मिशन ऑफ स्पर्धा परिक्षा ग्रुप 📖वहाॅटस्अॅप ग्रुप 📖📚*
क्लूप्त्या : “गुझराती काका के 8 परममित्र है”
गु = गुजरात
झ = झारखंड
ती = छातीसगड
प = पं. बंगाल
र = राजस्थान
म = मध्यप्रदेश
मि = मिझोरम
त्र = त्रिपुरा
*📚📖 🖊मिशन ऑफ स्पर्धा परिक्षा ग्रुप 📖वहाॅटस्अॅप ग्रुप 📖📚*
3) भारतातील हिमालय पर्वताचे पश्चिमेकडून पूर्वेकडे प्रादेशिक विभाग कसे लक्षात ठेवणार
क्लूप्त्या : कप काकू ने पूर्व हिमालयातून आणले
क = काश्मीर हिमालय
प = पंजाब हिमालय
कु = कुमाऊ हिमालय
ने = नेपाळ हिमालय
पूर्व हिमालय = पूर्व हिमालय
*📚📖 🖊मिशन ऑफ स्पर्धा परिक्षा ग्रुप 📖वहाॅटस्अॅप ग्रुप 📖📚*
4) हिमाचल पर्वतरांगाच्या दक्षिण उत्तरावर असलेले गीरीस्थानके
क्लूप्त्या : 'शिमा नैनाला घेवून दार्जीलिंग ला गेली'
शि – शिमला
म – मसुरी
नैना – नैनिताल
दार्जी– दार्जीलिंग
*📚📖 🖊मिशन ऑफ स्पर्धा परिक्षा ग्रुप 📖वहाॅटस्अॅप ग्रुप 📖📚*
5) बांगलादेश या देशाला भारताच्या राज्यांच्या लागलेल्या सीमा
क्लूप्त्या : “मैत्री आमिप”
मै = मेघालय
त्री = त्रिपुरा
आ = आसाम
मि = मिझोरम
प =पश्चिम बंगाल.
6) द्वीपकल्पावरील महत्वाची शिखरे उतरत्या क्रमाने असे लक्षात ठेवा.
क्लुप्ती : "अन्ना दोन वेळा गुरु सोबत काळूबाईला धूप वाहायला गडावर गेला""
अन्ना = अनायमुडी - २६९५
दोन = दोडाबेटा - २६३
गुरु = गुरुशिखर - १७२२
काळूबाई = कळसुबाई - १६४६
धूप = धुपगड = १३५०
*📚📖 🖊मिशन ऑफ स्पर्धा परिक्षा ग्रुप 📖वहाॅटस्अॅप ग्रुप 📖📚*
7) भारतात ४ अल्ट्रा मेगा पॉवर प्रोजेक्ट खाजगी विकासकांना बहाल करण्यत आले आहेत
क्लुप्ती : "कृत्ति" मुंगूस.
कृ - कृष्णपट्टम (प्रकल्प आं.प्र)
ति - तिलैया प्रकल्प (झारखंड)
मुगू - मुद्रा प्रकल्प (गुजरात)
स - ससन प्रकल्प (मध्य प्रदेश)
*📚📖 🖊मिशन ऑफ स्पर्धा परिक्षा ग्रुप 📖वहाॅटस्अॅप ग्रुप 📖📚*
8) भारताच्या सागरी सीमेशी सल्लग्न असलेले देश कसे लक्षात ठेवाल?
क्लुप्ती : "MIM BSP"
M - म्यानमार
I - इंडोनेशिया
M - मालदीव
B - बांगलादेश
S -श्रीलंका
P - पाकिस्तान
9) आदिश राशी कशा लक्षात ठेवाल.
क्लुप्ती : “आकाशचा अवघा वेळ ऊर्जेत गेला”.
आ – आकारमान
का – कार्य
श – शक्ती
चा – चाल
अ – अंतर
व – वस्तुमान
घा – घनता
ला – लांबी
वेळ - ऊर्जा
१0) सदिश राशी कशा लक्षात ठेवाल.
क्लुप्ती : "सविता वेग वजन बग "
स - संवेग
वि - विस्थापन
त - त्वरण
वेग
वजन
ब - बल
ग - गती
१1) दगडी कोळसा कार्बन प्रमाण उतरत्या क्रमाने
क्लुप्ती : ऑबिलीपी
ऑ - अन्थ्रासाईड
बी - बिटूमिंस
लि - लिग्नाईट
पी - पिट
१2) महाराष्ट्रातील घाट
आंबा कोर -
आंबा घाट - कोल्हापूर ते रत्नागिरी
माथूना - मुंबई ते नाशिक - थळ घाट
बापुचादिवा - पुणे ते बारामती - दिवा घाट.
कुंभा चिपक - कराड ते चिपळूण - कुंभार्ली घाट
खांबाला पूस - पुणे ते सातारा - खंबाटकी घाट.
फोकोगा - फोंडा घाट- कोल्हापूर ते गोवा.
मुना कसा आहेस - मुंबई ते नाशिक - कसारा घाट
१3) सह्याद्रीच्या पूर्वेस असलेल्या डोंगररांगा उत्तरे कडून दक्षिणे कडे
क्लूप्त्या : “साथ आहे मी तुझ्या”
सात – सातमाळ
आ - अजिंठा
हे - हरिश्चंद्र
मी - महादेव
१4) सह्याद्रीच्या पूर्वेस असलेल्या डोंगररांगा उत्तरे कडून दक्षिणे कडे
क्लूप्त्या : “साथ आहे मी तुझ्या”
सात – सातमाळ
आ - अजिंठा
हे - हरिश्चंद्र
मी - महादेव
१5) महाराष्ट्रातील पश्चिमेकडे वाहणाऱ्या नाद्याचा उत्तरेकडून दक्षिणेकडे क्रम कसा लक्षात ठेवावा
क्लूप्त्या : ‘सूर्य वैतागला उल्हासवर
आंबा पडला सावित्रीवर
वैशिष्टी काजळ लावून गेली वाघावर
काळी गेली तळ्यात खोलवर’
सूर्या नदी
वैतागला – वैतरणा नदी
उल्हास नदी
आंबा – आंबा नदी
सावित्री नदी
वशिष्टी नदी
काजळ - काजळी नदी
वाघ – वाघोठान नदी
काळी नदी
तेरेखोल नदी
१6) महाराष्ट्राच्या प्रमुख नद्यांचा विस्तारानुसार उतरता क्रम
क्लूप्त्या : 'गोभीकृतान '
गो - गोदावरी
भी - भीमा
कृ - कृष्णा
ता - तापी
न - नर्मदा
महत्वाचे प्रश्नसंच
➡️बियास
०२. भारताच्या कोणत्या राज्याची राजधानी सात वन्य टेकड्यांवर आहे?
➡️तिरुवनंतपुरम
०३. कोणत्या राज्यात देशातील पहिले गायींचे अभयारण्य (Cow's Sanctuary) स्थापन्यात येणार आहे?
➡️मध्य प्रदेश
०४. कोणत्या शहराला महाराष्ट्राची पर्यटन राजधानी म्हणून ओळखतात.?
➡️औरंगाबाद
०५. हुंडरू धबधबा भारताचा कोणत्या शहराजवळ आहे?
➡️रांची
०६. फेकरी हा औष्णिक विद्युतप्रकल्प कोणत्या जिल्ह्यात आहे?
➡️जळगाव
०७. मिनिकॉय, कदमत व बित्रा कोणत्या केंद्रशासीत प्रदेशाचे प्रांत आहेत?
➡️लक्षद्वीप
०८. भारतीय पठारी प्रदेशाने किती क्षेत्र व्यापले आहे?
➡️१२ लाख चौ.कि.मी.
०९. नर्मदा नदीच्या दक्षिण भागात असलेले भारतातील सर्वात मोठे पठार कोणते?
➡️दख्खनचे पठार
१०. महाराष्ट्रास लागून कोणत्या राज्याची सीमा सर्वात जास्त लांब आहे?
➡️मध्य प्रदेश
११. महाराष्ट्राच्या कोणत्या दिशेला सातपुडा पर्वतरांगा व गाविलगड टेकड्या आहेत?
➡️उत्तर
१२. परभणी व नांदेड जिल्ह्यातील डोंगरांच्या रांगेला कोणती रांग म्हणतात?
➡️निर्मळ रांग
१३. 'V' आकाराची दरी कशामुळे तयार होते?
➡️नदीचे अपघर्षण
१४. दगडी कोळशाचा निकृष्ठ दर्जाचा प्रकार कोणता आहे?
➡️Lignite
१५. बावन्न दरवाजांचे शहर म्हणून कोणते शहर ओळखले जाते?
➡️औरंगाबाद
१६. Table Land नावाने कोणता भाग ओळखला जातो?
➡️पाचगणी
१७. हाफलांग हे पर्वतीय पर्यटन स्थळ कोणत्या राज्यात आहे?
➡️आसाम
१८. पोलो खेळाचा उगम कोणत्या राज्यात झाला आहे?
➡️मणिपूर
१९. पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील सर्वांत खोल भाग कोणता?
➡️मरियाना गर्ता
२०. गोवरी' कोणत्या भारतीय राज्यातील नृत्य-नाटक आहे?
➡️राजस्थान
२१. घूमरा नृत्यात कोणत्या देवतेची पूजा केली जाते?
➡️दर्गा
भारतातली जागतिक वारसा स्थळे
👉आता भारतात एकूण 38 जागतिक वारसा स्थळे आहेत,
👉 तयात 30 (जयपूर सहित) सांस्कृतिक स्थळे,
👉 7 नैसर्गिक ठिकाणे
👉 एक मिश्रित ठिकाण आहे.
🎈🎈 ♻️सांस्कृतिक♻️ 🎈🎈
🔸आग्रा किल्ला 🏰, आग्रा( उत्तरप्रदेश)
🔸अजिंठा लेणी, महाराष्ट्र
🔸 नालंदा विद्यापीठ 🏢 , बिहार
🔸 बौद्ध स्मारक , सांची, मध्यप्रदेश (1989)
🔸 चपानेर-पावागढ इतिहास संशोधन उद्यान, गुजरात
🔸 छत्रपती शिवाजी टर्मिनस
🚂🚃🚃, मुंबई, महाराष्ट्र
🔸 गोव्याचे चर्च 🏥आणि कॉन्व्हेंट
🔸 एलिफंटा लेणी/ 🗿 घारापुरीची लेणी, मुंबई, महाराष्ट्र
🔸 वल्लोर/ 🗿वरूळ लेणी, महाराष्ट्र
🔸 फत्तेपूर सिक्री, उत्तरप्रदेश
🔸 चोला राजांची मंदिरे, तमिळनाडू
🔸 हपीमधील मंदिरे, कर्नाटक
🔸 महाबलीपुरममधील मंदिरे, तामिळनाडू
🔸 पट्टदकलमधील मंदिरे, कर्नाटक
🔸राजस्थानामधील 🏔पर्वतीय किल्ले
🔸 अहमदाबाद 🛣ह ऐतिहासिक शहर
🔸 हमायूनची कबर, दिल्ली
🔸 खजुराहो, मध्यप्रदेश
🔸महाबोधी मंदिर, बोध गया, बिहार
🔸 भारतातली पर्वतीय रेल्वे🚂🚃 (दार्जिलिंग रेल्वे, कालका-शिमला रेल्वे व नीलगिरी पर्वतीय रेल्वे)
🔸 कतुब मिनार🕌, दिल्ली
🔸 राणी की वाव🏟, पटना, गुजरात
🔸 लाल किल्ला 🏰🗼, दिल्ली
🔸 दगडी निवारे, भिमबेतका, मध्यप्रदेश
🔸 कोणार्क सूर्य मंदिर, कोणार्क, ओडिशा
🔸 ताज महाल, आग्रा, उत्तरप्रदेश
🔸 ल कोर्बुझियरचे वास्तू कलाकृती, चंदीगड
🔸 जतर मंतर, जयपूर
🔸 मबईची व्हिक्टोरियन गॉथिक अँड आर्ट डेको एन्सेम्बल ही इमारत
🌹♻️ नसर्गिक ♻️🌹
👉 गरेट हिमालयन राष्ट्रीय उद्यान 🦌🐕 , कुल्लू, हिमाचल प्रदेश
👉 काझीरंगा राष्ट्रीय उद्यान🦏🦏, आसाम
👉 मानस राष्ट्रीय उद्यान 🐘 , आसाम
👉 कवलदेव राष्ट्रीय उद्यान 🦢🦌, राजस्थान
👉 सदरबन राष्ट्रीय उद्यान 🐅🏝, पश्चिम बंगाल
👉 नदादेवी राष्ट्रीय उद्यान व व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्स राष्ट्रीय उद्यान🌻, उत्तराखंड
👉 पश्चिम घाट⛰⛰ (सह्याद्री पर्वतरांगा)
💧💧♻️ मिश्र ♻️💧💧
🔸 खांगचेंडझोंगा 🐼 🐆राष्ट्रीय उद्यान, सिक्किम
रशियाचा इतिहास
🔵रशिया हा युरेशिया खंडाच्या उत्तर भागातील एक देश आहे . रशिया हा क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने जगातील सर्वात मोठा देश आहे.
🔴पर्वेकडील स्लेव्स आणि फिंनो-युग्रिक लोक यांनी रशियाच्या इतिहास्ची सुरुवात केली .
🔵रशियाची राजधानी *मॉस्को* आहे . तिकडे अधिक्रत लोक रशियन भाषा म्हणतात .
🔴जन १२, १९९० तारिखला रशिया स्वातंत्र घोषित झाला पण मान्यता त्यांना डिसेंबर २६, १९९१ ला मिळाली .
*🎯रशियन साम्राज्य-🎯*
🔵रशियन साम्राज्य ही जगातील एक भूतपूर्व महासत्ता आहे. रशियातील *झारशाही* नंतर १७२१ साली रशियन साम्राज्याची स्थापना झाली व १९१७ सालच्या रशियन क्रांती दरम्यान त्याचा पाडाव झाला.
🔴रशियन साम्राज्याच्या अस्तानंतर सोविएट संघाचा उदय झाला.१७२१ साली, पीटर द ग्रेट अधिपत्याखाली रशियन साम्राज्य उदयास आले.
*🔵पीटरने*एप्रिल २७, इ.स. १६८२ पासून मृत्यूपर्यंत राज्य केले. इ.स. १६९६पर्यंत पीटरचा सावत्रभाऊ इव्हान पाचवा व पीटर असे दोघांनी एकत्र राज्य सांभाळले.
🔴पीटरने रशियाचे साम्राज्य युरोप व आशियामध्ये सर्वदूर फैलावले व रशियाला जगातील महासत्तेचा दर्जा दिला.
🔵या कारणास्तव त्याचा उल्लेख रशियात व इतरत्र पीटर द ग्रेट (प्योत्र वेलिकी, महान पीटर) असा करतात.
🔴इ.स. १६८२ ते १७२५ या काळात पीटर रशियावर राज्य करत होता. त्याने उत्तरेकडच्या एका युद्धात स्वीडिश साम्राज्याचा पराभव केला . व स्वीडनकडील प्रदेश स्वतःच्या ताब्यात घेतले.
🔵ह प्रदेश बाल्टिक समुद्राला लागून असल्याने रशियाला समुद्रातून व्यापार करणे शक्य झाले.
🔴 बाल्टिक समुद्राला लागूनच पीटर द ग्रेटने *सेंट पीटर्सबर्ग* ही राजधानी उभारली.
🔵 एलिझाबेथ ही पीटर द ग्रेट ची मुलगी होती . पीटरनंतर गादीवर *एलिझाबेथ* बसली . तिच्या कारकीर्दीत रशियाने ७ वर्षीय युद्धात भाग घेतला, व पूर्व प्रशिया जिंकुन घेतले.
🔵कथेरिन दुसरी किंवा *"महान कॅथेरिन"* हिने रशियावर इ.स. १७६२-९६ या कालावधीत राज्य केले. हिचा कालखंड रशियाच्या प्रबोधनाचा कालखंड म्हणून ओळखला जातो.
🔴१९१४ चा विश्व युद्ध मध्ये पण रशीयन्स्नी बरेच देशांना मजा चाखावला होता .१९२२ आणि १९९१ सदीच्या मध्यात रशियाचा इतिहासला लोक ' *सोविएट युनिअन 'चा इतिहास* असे म्हणत होते .
*🎯सोव्हियेत रशिया-🎯*
सोव्हियेत संघ हा एक भूतपूर्व देश आहे. सोव्हियेत संघाची स्थापना ३० डिसेंबर १९२२ रोजी झाली व २६ डिसेंबर १९९१ रोजी त्याचे १५ देशांमध्ये विघटन झाले.
🔵सोव्हियेत संघ हा जगातील सर्वात विशाल देश होता.
🔴सोवियेत संघातल्या लहान मोठ्या सर्व नद्या धरून त्यांची एकूण संख्या एक लाखाच्यावर होती.
🔵जगातील सर्वात मोठ्या ९ नद्यांपैकी *ओब, येनिसी, लेना व अमूर* या ४ मोठ्या नद्या सोवियेत संघात होत्या.
*🔴आर्क्टिक* समुद्राचा सुमारे ४,००० मैलांचा समुद्र किनारा सोवियेत संघाला लाभला होता. वर्षातील बहुतेक वेळ हा समुद्र बर्फाच्छादित राहत असल्याने नौकानयनास तो फारसा उपयोगी नव्हता.
🔵समारे एक लाख पन्नास हजार चौरस मैल क्षेत्रफळ असलेला व चारही बाजुने भूमीने वेढलेला *कास्पियन* समुद्राला तर जगातील सर्वात मोठे सरोवर म्हणता येईल.
🔴सबेरियातील *बैकाल सरोवर* जगातील सर्वात खोल सरोवर ठरते. विशाल आणि विस्तृत पर्वतरांगाही सोवियेत संघाला लाभल्या होत्या.सोव्हियेत संघामध्ये एकूण १५ संघीय गणराज्ये होती.
🔵१९९१ साली सोव्हियेत संघाचे विघटन झाल्यानंतर ह्या १५ गणराज्यांचे रुपांतर १५ स्वतंत्र देशांमध्ये झाले.
२२ जानेवारी २०२३
ग्रहाचे वर्गीकरण
- लघुग्रहांच्या पट्ट्यांच्या संदर्भाने ग्रहांचे दोन वर्ग केले आहे: अंतर्ग्रह, बहिर्ग्रह
अंतर्ग्रह :
- सूर्य आणि लघुग्रहांचा पट्टा, याच्या दरम्यान असलेल्या ग्रहांना अंतर्ग्रह म्हणतात.
- बुध, शुक्र, पृथ्वी, मंगळ हे अंतर्ग्रह आहेत. त्यांचे आकारमान लहान आहे. त्यांचे कवच खडकांचे बनले आहे.
- बुध व शुक्र या दोन्ही ग्रहांचे कक्षा पृथ्वीच्या कक्षेच्या आत येत असल्याने त्यांना कक्षान्तर्गत ग्रह असेही म्हणतात.
बहिर्ग्रह :
- लघुग्रहांच्या पट्ट्यापलीकडील ग्रहांना बहिर्ग्रह म्हणतात.
- यांत गुरू, शनी, युरेनस, नेपच्यून यांचा समावेश होतो.
- सर्व ग्रहांना खडक व धूलिकणांची बनलेली कडी आहेत.
- या ग्रहांचे आकारमान मोठे आहे व त्यांचे बाह्यावरण वायुरूप आहे.
महत्त्वाचे प्रश्न उत्तरे
● ऑक्सिजनचे वाटप सुरळीत करण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयाने नेमलेल्या राष्ट्रीय कृती दलामध्ये किती सदस्य आहेत ?
उत्तर: 12
● कोणत्या देशाने तिसरी आर्क्टिक विज्ञान मंत्रिस्तरीय बैठक आयोजित केली?
उत्तर: जपान
● कोणत्या संस्थेने 2 डी -ऑक्सी -डी -ग्लुकोज हे औषध कोविड-19 चे विकसित केले?
उत्तर: संरक्षण संशोधन व विकास संघटना
● म्यूकरमायकोसिस या आजारामध्ये अवयव कशाने प्रभावित होतात?
उत्तर: ब्लॅक फंगस
● आरबीआयने नेमलेल्या द्वितीय नियामक पुनरावलोकन प्राधिकरणासाठी नेमलेल्या सल्लागार गटाचे अध्यक्ष कोण?
उत्तर: एस जानकीरमण
● 2019 च्या जागतिक स्थलांतरित पक्षी दिवसाची संकल्पना काय?
उत्तर: सिंग, फ्लाय, सोअर- लाईक ए बर्ड !
● 'ग्लोबल मिथेन ॲसेसमेंट' शीर्षकाचा अहवाल प्रसिद्ध करणारी संस्था कोणती?
उत्तर: क्लायमेट अंड क्लीन एयर कोएलिशन
● ठाणे खाडी फ्लेमिंगो अभयारण्य हे कोणत्या प्रकारचे अभयारण्य आहे?
उत्तर: सागरी अभयारण्य
🔶 मानवाधिकाराचे जनक कोणाला म्हणतात?
- रेने कॅसिन
🔶 भारतात राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोगाची स्थापना कधी झाली ?
- 12 ऑक्टोबर 1993
🔶 सर्वाधिक उंच पर्वतरांगा कोणत्या खंडात आढळतात?
- आशिया खंडात
🔶 जगातील सर्वात जास्त लांबीच्या पर्वतरांगा कोठे आहेत ?
-अँडिज (7000 मीटर), रॉकी पर्वत रांग (4,500 मीटर)
🔶 महाराष्ट्र राज्य वन्यजीव मंडळाने डिसेंबर 2020 मध्ये कोणत्या क्षेत्रास अभयारण्याचा दर्जा बहाल केला ?
-कन्हारगाव अभयारण्य
🔶 चीनने कोणत्या नदीवर बांध (धरण) बांधून जलविद्युत् प्रकल्प निर्माण करण्याचे योषित केले? - यारलुंग ल्सांग्पो (ब्रह्मपुत्रा)
🔶 शतपीकांचा हमीभाव कोण ठरवितो?
- कमिशन फॉर अॅग्रिकल्चररल कॉस्ट अँड प्रायसेस आयोग
🔶 माऊंट एव्हरेस्टची उंची किती सेंटीमीटरने वाढली, अशी घोषणा नेपाळ व चीनने केली?
- 86 सेंटिमीटर
🔶 माऊंट के-2 पर्वत शिरवरांची उंची किती आहे ?
- 8611 मीटर
🔶 माऊंट अॅल्बस कोणत्या पर्वत रांगेत आहे ?
- कॉकेशस पर्वतरांगेत (युरोप)
Q1) ऑक्सिजनचे वाटप सुरळीत करण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयाने नेमलेल्या राष्ट्रीय कृती दलात किती सदस्य आहेत?
उत्तर :- 12
Q2) कोणत्या देशाने तिसरी आर्क्टिक विज्ञान मंत्रीस्तरीय बैठक आयोजित केली?
उत्तर :- जपान
Q3) कोणत्या संस्थेने "2-डीऑक्सी-डी-ग्लूकोज (2-DG)" नामक कोविड-19 प्रतिबंधक औषध विकसित केले?
उत्तर :- संरक्षण संशोधन व विकास संघटना
Q4) कोणत्या रोग वा संसर्गाला ‘म्यूकोरमायकोसिस’ असे देखील म्हणतात?
उत्तर :- ब्लॅक फंगस
Q5) कोण द्वितीय नियामक पुनरावलोकन प्राधिकरण (RRA 2.0) याला सहाय्य करण्यासाठी भारतीय रिझर्व्ह बँकेने नेमलेल्या सल्लागार गटाचे अध्यक्ष आहेत?
उत्तर :- एस. जानकीरमन
Q6) कोणती 2021 साली ‘जागतिक स्थलांतरित पक्षी दिवस’ याची संकल्पना आहे?
उत्तर :- सिंग, फ्लाय, सोअर – लाइक ए बर्ड!
Q7) कोणत्या संस्थेने ‘ग्लोबल मिथेन असेसमेंट’ या शीर्षकाचा एक अहवाल प्रसिद्ध केला?
उत्तर :- क्लायमेट अँड क्लीन एअर कोएलिशन
Q8) ठाणे खाडी फ्लेमिंगो अभयारण्य हे कोणत्या प्रकाराचे अभयारण्य आहे?
उत्तर :- सागरी अभयारण्य
Q9) कोणत्या संस्थेने लेखा आणि लेखापरीक्षण मानदंडांचे पालन करण्यासंबंधी कंपन्या व लेखा परीक्षकांचा तात्पुरता माहितीसंग्रह तयार केला?
उत्तर :- राष्ट्रीय आर्थिक अहवाल प्राधिकरण
Q10)कोणत्या ठिकाणी भारतातील पहिल्या ‘ड्राइव्ह-इन लसीकरण केंद्र’ याचे उद्घाटन झाले?
उत्तर:- मुंबई
भारताची_राष्ट्रीय_प्रतिके
Q : भारताचा राष्ट्रीय प्राणी कोणता आहे?
उत्तर: वाघ
Q : भारताचा राष्ट्रीय पक्षी कोणता आहे?
उत्तरः मोर
Q : भारतातील राष्ट्रीय जलचर जीव कोणता आहे?
उत्तरः गंगा डॉल्फिन
Q : भारताचे राष्ट्रीय फळ कोणते आहे?
उत्तरः आंबा
Q :भारताचे राष्ट्रीय फूल कोणते आहे?
उत्तर: कमळ
Q : भारताचे राष्ट्रीय झाड कोणते आहे?
उत्तर: वटवृक्ष (दिर्घायूचे प्रतिक)
Q : भारताचा राष्ट्रीय खेळ कोणता आहे?
उत्तरः हॉकी
Q : भारताच्या राष्ट्रीय ध्वजाची लांबी आणि रुंदी यांच्यातील गुणोत्तर किती आहे?
उत्तर - 3 : 2
Q :भारताचे राष्ट्रगीत कोणी लिहिले?
उत्तर - रवींद्रनाथ टागोर
Q : भारताचे राष्ट्रगीत कोणते आहे?
उत्तरः वंदे मातरम्
राष्ट्रीय मुद्रा रुपया
राष्ट्रीय फळ आंबा
राष्ट्रध्वज तिरंगा
राष्ट्रचिन्ह राजमुद्रा
ब्रीदवाक्य सत्यमेव जयते (सत्याचा विजय होवो)
महाराष्ट्राच्या इतिहासातील प्रमुख वृत्तपत्रे
🛶 दिनबंधू :- कृष्णराव भालेकर
🛶शालापत्रक - विष्णूशास्त्री चिपळूणकर
🛥 दी इंडियन स्पेक्टॅटर :- बेहरामजी मलबारी
🛶गंभीर इशारा - वि. दा. सावरकर
🛥मुंबई समाचार - फरदुनजी (गुजराती १ ले)
🛶 क्रांती - मिरजेकर, जोगळेकर व घाटे
🛶 प्रगती - त्र्यंबक शंकर शेजवलकर
🛶 बॉम्बे क्रॉनिकल - फिरोजशहा मेहता
🛥संजीवनी - कृष्णकुमार मित्र
🛶ज्ञानोदय :- रे हेन्री व्हॅलेंटाईन
🛥ज्ञानसिंधू :- वीरेश्वर छत्रे
🛶दिनमित्र :- मुकुंदराव पाटील
🛥 विजय मराठा :- श्रीपतराव शिंदे
२१ जानेवारी २०२३
महाराष्ट्र पोलिस भरती प्रश्न सराव
1. देशातील पहिले सेंद्रिय शेतीचे प्रशिक्षण देणारे राज्य कोणते ?
1. गुजरात ✅
2. सिक्किम
3. आसाम
4. महाराष्ट्र
👉 भारतातील पहिले सेंद्रिय राज्य सिक्कीम असून सेंद्रिय शेती विषयी माहिती देणारे विद्यापीठ गुजरात मध्ये आहे
2. भारतातील पहिले बाल न्यायालय कोठे सुरू करण्यात आले ?
1.दिल्ली ✅
2. महाराष्ट्र
3. आंध्र प्रदेश
4. चंदिगढ
3............. या भागातील पठार मेवाड पठार व व मारवाड पठार म्हणून ओळखले जाते.
1. मध्य प्रदेश
2. राजस्थान ✅
3. सिक्किम
4. गुजरात
4. महाबळेश्वर या ठिकाणी किती नद्यांचा उगम होतो ?
1.02
2.06
3.07
4.05 ✅
👉 कृष्णा , सावित्री, कोयना, वेण्णा ,गायत्री
5. अरवली पर्वत राजस्थानमध्ये असून हा पर्वत अतिप्राचीन म्हणजेच सर्वात जुना पर्वत आहे. या पर्वताच्या पश्चिम भागामध्ये मही व लूनी ह्या दोन नद्या उगम पावतात. लुनी ही नदी पुढे कच्छच्या आखातात गायब होते. अरवली पर्वताच्या ............. भागात बनारसी नदी उगम पावते.
1. उत्तर
2. दक्षिण
3. मध्य
4. पूर्व ✅
6. भारतातले पहिले शासकीय दिव्यांगत्व क्रिडा केंद्र कोणत्या शहरात उभारले जाईल ?
1. ग्वाल्हेर ✅
2. इंदौर
3. दिल्ली
4. यापैकी नाही
7. मुंबई आणि महाराष्ट्र यांच्यातील नाते वर्णन करताना 'जसे गरूदाला पंख आणि वाघाला नखं' असे वर्णन कोणत्या कवीने केले ?
1. अमर शेख
2. अण्णाभाऊ साठे ✅
3. प्र. के.अत्रे
4. द.ना.गव्हाणकर
8. पुढील डोंगर रांगा पैकी चुकीची कोणती ?
1. धुळे -गाळणा डोंगर
2. नांदेड -मुदखेड डोंगर /निर्मल डोंगर
3. औरंगाबाद -वेरूळ डोंगर
4. हिंगोली -हिंगोली डोंगर
1. सर्वच बरोबर ✅
2. 1, 2बरोबर
3. 3, 4बरोबर
4. सर्वच चूक
9. खालील पैकी कोणते राज्य भारताच्या पुर्व किनाऱ्यावर वसलेले नाही ?
1. महाराष्ट्र ✅
2 तामिळनाडु
3. आंध्रप्रदेश
4. पश्चिमप्रदेश
10. सातपुडा डोंगररांगा ह्या कोणत्या नद्यांना विभाजित करतात ?
1. नर्मदा व तापी ✅
2. तापी व गोदावरी
3. कृष्णा व गोदावरी
4. कृष्णा व पंचगंगा
11. कोणता त्रिभुजप्रदेश हरित त्रिभुज प्रदेश म्हणून ओळखला जातो ?
1. महानदी त्रिभुज प्रदेश
2. गंगा ब्रह्मपुत्रा त्रिभुज प्रदेश ✅
3. गोदावरी त्रिभुज प्रदेश
4. कृष्णा त्रिभुज प्रदेश
12. खालीलपैकी कोणता चित्रपट भारतातील पहिला देशी रंगीत चित्रपट होता ?
1. मुगल ए आझम
2. किसान का नाम ✅
3. आलम आरा
4. राजा हरिश्चंद्र
13. भारतातील पहिले वैद्यकीय महाविद्यालय 1835 ला कोठे स्थापन झाले ?
1. चेन्नई
2. कोलकत्ता ✅
3. चंदिगड
4. मुंबई
14. मौलाना आझाद संशोधन केंद्र कोणत्या शहरात आहे ?
1. पैठण
2. सोयगाव
3. औरंगाबाद ✅
4. नांदेड
15. नंदुरबार जिल्ह्यातील तोरणमाळ हे थंड हवेचे ठिकाण कोणत्या पर्वतावर वसलेले आहे ?
1. सह्याद्री
2. गाविलगड
3. सातमाळा
4. सातपुडा ✅
👉 19 जून 1999 रोजी ’मैत्रेयी एक्सप्रेस’ या कोलकाता ते ढाका बससेवेचे तत्कालीन पंतप्रधान अटलबिहारी बाजपेयी यांनी उद्घाटन केले.
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
आधुनिक भारताच्या इतिहासात घडलेल्या सर्वप्रथम व एकमेव महत्वाच्या घटना.....
◆ भारतात रेल्वे सुरु करण्याची पहिली योजना ही भारतात कोणी आखली❓
- लॉर्ड हार्डींग्ज पहिला
◆ इंग्रजी भाषेत सुरु करण्यात आलेले मुंबईतील प्रथम वृत्तपत्र कोणते❓
- बॉम्बे हेराॅल्ड.
◆ भारतातील पहिली जातीय संघटना कोणती❓
- मुस्लिम लीग
◆ टिपू सुलतानाने कोणत्या लढाईत इंग्रजांविरुद्ध सर्वप्रथम रॉकेट चा वापर केला?
- 1780 ची पाल्लुतुरची लढाई
◆ भारतीय संस्थानिकांना सनद देऊ करणारा प्रथम इंग्रज अधिकारी❓
- लॉर्ड कॅनिंग
◆ निळीचा उठाव हा सर्वप्रथम कोठे घडून आला.
- बंगाल प्रांतात
◆ 1858 च्या कायद्यान्वये नियुक्त झालेला पहिला भारतमंत्री❓
- लॉर्ड स्टैनले
◆ 1857 च्या उठावाची पहिली ठिणगी ही सर्वप्रथम कोणत्या रेजिमेंटमध्ये❓
- 34 वी एन. आय. रजिमेंट
◆ इंग्रजी भाषेतून उच्च शिक्षण उपलब्ध करुन देणारे प्रथम कॉलेज कोणते❓
- कलकत्ता विद्यालय
महाराष्ट्र प्राथमिक माहिती
🌸लांबी:-
🔴पर्व-पश्चिम:-800 किमी
🔴उत्तर-दक्षिण:-720 किमी
⭕️महाराष्ट्र चा पूर्व पश्चिम विस्तार दक्षिण उत्तर विस्तारापेक्षा अधिक आहे.
🌸अक्षवृत विस्तार:-
🔴15°46 उत्तर ते 22°06 उत्तर
🌸रखावर्त विस्तार:-
🔴72°45 पूर्व ते 80°54 पूर्व
🌷भारत प्राथमिक माहिती🌷
🌸लांबी:-
🔴पर्व-पश्चिम:-2933 किमी
🔴दक्षिण-उत्तर:-3214 किमी
⭕️भारताचा दक्षिण-उत्तर विस्तार पूर्व-पश्चिम विस्तारापेक्षा अधिक आहे.
🌸अक्षवृत विस्तार:-
🔴8°28 उत्तर ते 37°53 उत्तर
🌸रखावर्त विस्तार:-
🔴68°33 पूर्व ते 97°47 पूर्व
⭕️अक्षवृत्तीय व रेखावृत्तीय विस्तारात या दोन्ही मध्ये 29° चा फरक आढळतो.
15 वा वित्त आयोग
📍लक्ष्यात ठेवा
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
अध्यक्ष:एन के सिंग, = सचिव: अरविंद मेहता
स्थापना:नोव्हेंबर 2017 =अहवाल : नोव्हेंबर 19
» मुख्य शिफारस - राज्यांचा वाटा 42% वरून 41 % करावा
» करातील वाट्यानुसार राज्ये
१. उत्तरप्रदेश - 17.9%
२. बिहार 10%
३. मध्यप्रदेश 7.9
४. पश्चिम बंगाल 7.5
५. महाराष्ट्र - 6.1( 5.5 वरून 6.1) (0.6 ची वाढ झाली )
» सर्वात शेवटचे राज्य - सिक्कीम - 0.388
» करातील वाटा ठरवण्यासाठी खालील आधार ठरवण्यात आले
१. लोकसंख्या : 15%
२. क्षेत्रफळ : 15%
३. वने आणि पर्यावरण : 10%
४. उत्पन्न तफावत : 45 %
५. लोकसंख्या कामगिरी : 12.5%
६. कर प्रयत्न : 2.5 %
२० जानेवारी २०२३
MPSC गट ब आणि गट क संयुक्त जाहिरात २०२३ प्रसिद्ध.
⭕️♦️⚠️महाराष्ट्र अराजपत्रित गट ब व गट क सेवा संयुक्त पूर्व परीक्षा 2023 मधून भरावयाच्या एकूण 8,169 पदांच्या भरतीकरिता आयोगाच्या संकेतस्थळावर जाहिरात(क्रमांक 01/2023) प्रसिद्ध करण्यात आली आहे.
👇👇👇
01) PSI :- 374
02) STI :- 159
03) ASO :- 70
04) SR :- 49
05) Clerk :- 7035
06) Tax asst :- 468
07) Excise:- 05
08) Technical asst :- 01
09) Industrial:- 00
10) AMVI :- 00
🛑 ऐतिहासिक ७,०३५ क्लर्क ची पदे
🛑 एकूण पदे : ८,१६९ पदे
👉 परीक्षा दिनांक:- 30 एप्रिल 2023
घटना आणि देशातील पहिले राज्य
◆ प्लास्टिक बंदी लागू करणारे पहिले राज्य : हिमाचल प्रदेश
◆ माहितीचा अधिकार लाग करणारे पहिले राज्य : तामिळनाडू
◆ सेवेचा अधिकार लागू करणारे पहिले राज्य : राजस्थान
◆ पंचायत राजची अंमलबजावणी करणारे पहिले राज्य : राजस्थान
◆ संस्कृतला राजकीय भाषेचा दर्जा देणारे पहिले राज्य : उत्तराखंड
◆ मूल्यवर्धित करप्रणाली लागू करणारे पहिले राज्य : हरियाणा
◆ भाषेच्या आधारावर गठित झालेले पहिले राज्य : आंध्रप्रदेश
◆ जागतिक बँकेला कार्बन क्रेडिट विकणारे पहिले राज्य : हिमाचल प्रदेश
◆ संपूर्ण साक्षर असलेले पहिले राज्य : केरळ
◆ देशात सर्वप्रथम राष्ट्रपती राजवट लागू झालेले पहिले राज्य : पंजाब
◆ मतांची जनगणना करणारे पहिले राज्य : कर्नाटक
◆ विशेष व्याघ्र दल गठित करणारे पहिले राज्य : कर्नाटक
◆ भूमी सेना गठित करणारे पहिले राज्य : उत्तरप्रदेश
◆ मध्यान्ह भोजन योजनेला सुरुवात करणारे पहिले राज्य : तामिळनाडू
◆ महिला बँकेची स्थापना करणारे पहिले राज्य : महाराष्ट्र (मुंबई)
◆ रोजगार हमी योजना सरू करणारे पहिले राज्य : महाराष्ट्र
◆ राष्ट्रीय रोजगार हमी योजना (एनआरईजीए) लागू करणारे पहिले राज्य : आंध्रप्रदेश (2 फेब्रुवारी, 2006, बंदला पल्ली येथून)
◆ अन्न सुरक्षा कार्यक्रम लागू करणारे पहिले राज्य : छत्तीसगड
◆ मानव विकास अहवाल जाहीर करणारे पहिले राज्य : मध्यप्रदेश
भारतातील पहिल्या महिला
१ दिल्लीच्या तख्तावरील पहिली मुस्लिम राज्यकर्ती रझिया सुलताना ( १२३६ )
२ भारतीय राष्ट्रीय सभेच्या पहिल्या महिला अध्यक्षा ॲनी बेझंट ( १९१७ कलकत्ता अधिवेशन)
३ युनोच्या आमसभेचे अध्यक्ष पद भूषविणारी पहिली भारतीय महिला विजयालक्ष्मी पंडित ( १९५३ )
४ पहिली महिला राज्यपाल सरोजिनी नायडू
५ भारताची परदेशातील पहिली महिला राजदूत सी. बी़ मुथाम्मा
६ केंद्रीय कॅबिनेट मंत्री पद भूषविणारे पहिली महिला राजकुमारी अमृत कौर
७ भारताच्या रशियातील पहिल्या महिला राजदूत विजयालक्ष्मी पंडित
८ पहिल्या महिला परराष्ट्रमंत्री सुषमा स्वराज (२०१४)
९ उच्च न्यायालयात नेमणूक होणाऱ्या पहिल्या महिला न्यायाधीश ॲनी चंडी ( ६ फेब्रुवारी १९५९)
१० भारतातील पहिल्या महिला पंतप्रधान इंदिरा गांधी
११ भारतातील पहिल्या महिला मुख्यमंत्री सुचेता कृपलानी (१९६२ – ६७, उत्तर प्रदेश)
१२ भारतीय राष्ट्रीय सभेच्या पहिल्या भारतीय (महिला) अध्यक्षा सरोजिनी नायडू ( १९२५ )
१३ लढाऊ विमानाच्या पहिल्या महिला वैमानिक अवनी चतुर्वेदी, भावना कंठ, मोहना सिंह
१४ एव्हरेस्ट शिखर सर करणारी भारतातील (जगातील) अपंग महिला अरुनिमा सिन्हा
१५ इंग्लिश खाडी पोहून जाणारी पहिली महिला आरती साहा (गुप्ता)
१६ पहिल्या महिला मुख्य निवडणूक आयुक्त व्ही एस रामादेवी
१७ मोनोरेल चालविणारी पहिली महिला जुईली भंडारे
१८ उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश पद भूषविणारी पहिली महिला न्या. लैला शेठ (हिमाचल प्रदेश- 1991)
१९ भारतीय वंशाची पहिली महिला अंतराळवीर कल्पना चावला (१९९७)
२० पहिल्या महिला आयएएस अधिकारी अन्ना राजन जॉर्ज
२१ एव्हरेस्टवर पाऊल ठेवणारी पहिली भारतीय महिला प्रा. बचेंद्री पाल
२२ सर्वोच्च न्यायालयाच्या पहिल्या महिला न्यायाधीश न्या. मीरासाहिब फातिमाबिबी (१९८९)
२३ पहिल्या महिला आयपीएस अधिकारी किरण बेदी (१९७२)
२४ नोबेल पारितोषिकाच्या पहिल्या महिला मानकरी Pahili Mahila मदर तेरेसा (१९७९)
२५ भारताच्या पहिल्या महिला केंद्रीय माहिती आयुक्त दीपक संधू
२६ भारतीय राष्ट्रीय सभेच्या पहिल्या भारतीय अध्यक्षासरोजिनी नायडू(1925)२७पहिली २७ महिला राष्ट्रपतीश्रीमती. प्रतिभाताई पाटील.
महत्त्वाचे साहित्यिक व त्यांची टोपणनावे
◆ दादोबा पांडुरंग तर्खडकर - मराठी भा. पाणिनी
◆ विष्णुशास्त्री चिपळूणकर - मराठी भा. शिवाजी
◆ कृष्णशास्त्री चिपळूणकर - मराठी भा. जॉन्सन
◆ त्र्यंबक बापुजी ठोंबरे - बालकवी
◆ कृष्णाजी केशव दामले - केशवसुत
◆ प्रल्हाद केशव अत्रे - केशवकुमार
◆ नारायण मुरलीधर गुप्ते - बी
◆ चिंतामण त्र्यंबक मुरलीधर - आरतीप्रभू
◆ राम गणेश गडकरी - गोविंदाग्रज/बाळकराम
◆ गोपाळ हरी देशमुख - लोकहितवादी
◆ विष्णू वामन शिरवाडकर - कुसुमाग्रज
◆ माणिक शंकर गोडघाटे - ग्रेस
◆ दिनकर गंगाधर केळकर - अज्ञातवासी
◆ यशवंत दिनकर पेंढारकर - महाराष्ट्र कवी
◆ सौदागर नागनाथ गोरे - छोटा गंधर्व
◆ श्रीपाद नारायण राजहंस - बालगंधर्व
◆ नारायण सूर्याजीपंत ठोसर - रामदास
◆ बा. सी. मर्ढेकर - निसर्गप्रेमी
◆ सेतु माधवराव पगडी - कृष्णकुमार
◆ शंकर काशिनाथ गर्गे - दिवाकर
◆ ना. धो. महानोर - रानकवी
◆ न. चि. केळकर - साहित्यसम्राट
◆ माधव त्र्यंबक पटवर्धन - माधव ज्युलियन
◆ काशिनाथ हरी मोडक - माधवानुज
◆ हरिहर गुरुनाथ कुलकर्णी - कुंजविहारी
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
महत्वाच्या जागतिक संघटना व त्यांचे प्रमुख :-
◆ संयुक्त राष्ट्रसंघ — एंटोनियो गुटेरेस
◆ आंतरराष्ट्रीय न्यायालय — जोआन दोनोग
◆ जागतिक व्यापार संघटना — न्गोज़ी ओकोंजो-इवेला
◆ जागतिक कामगार संघटना — गिल्बर्ट होंगबो
◆ जागतिक आरोग्य संघटना — टेड्रोस अधानोम गेब्रेयसस
◆ जागतिक बँक — डेव्हिड मालपास
◆ आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी — क्रिस्टालिना जॉर्जिव्हा
◆ ओपेक संघटना — हैथम अल-घैसी
◆ आशियाई विकास बँक - मासात्सुगु असाकावा
◆ युरोपियन युनियन — उर्सुला वॉन डेर लेयेन
◆ आशियान संघटना — लिम जॉक होई
◆ सार्क संघटना — एसाला रुवान वीराकून
◆ युनेस्को — ऑड्रे अज़ोले
◆ युनिसेफ — कैथरीन रसेल
◆ आयसीसी — ज्योफ ॲलार्डिस
◆ ऑलिम्पिक समिती — थॉमस बक
◆ इंटरपोल — अहमद नासर अल-रईसी
ग्रहांविषयी महत्त्वाची माहिती
🔹सर्वात मोठा ग्रह - गुरु
🔸सर्यमालेतील सर्वात लहान ग्रह- बुध
🔹पर्वेकडून पश्चिमकडे परिवलन करणारे ग्रह- शुक्र व युरेनस
🔸 पश्चिमकडून पूर्वेकडे परिवलन - बुध, पृथ्वी, मंगळ, गुरु, शनी, नेपच्यून
🔹सर्वात प्रकाशमान ग्रह - शुक्र
🔸लाल ग्रह-/धुलीकामय ग्रह - मंगळ
🔹सकाळी किंवा संध्याकाळी दिसणारा ग्रह - शुक्र.
🔸पहुडलेला किंवा घरंगळत जाणारा ग्रह - युरेनस
🔹सर्वात जास्त वेगाने परिवलन करणारा ग्रह - गुरु
🔸सर्वात कमी वेगाने परिवलन करणारा ग्रह - शुक्र
🔹सूर्यापासून अंतरानुसार ग्रह - बुध, शुक्र, पृथ्वी, मंगळ, गुरू, शनी, युरेनस, नेपच्यून
🔸आकारानुसार उतरत्या क्रमाने - गुरु,शनी, युरेनस, नेपच्यून, पृथ्वी, शुक्र, मंगळ, बुध.
🔹पृथ्वीपासून अंतरानुसार ग्रहांचा क्रम - शुक्र, मंगळ, बुध, गुरु, शनी, युरेनस, युरेनस, नेपच्यून
सामान्य ज्ञान
1) महाराष्ट्रात सर्वात कमी पाऊस पडणारा जिल्हा?
उत्तर- सोलापूर
2) महाराष्ट्रातील क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने सर्वात मोठा जिल्हा कोणता?
उत्तर- अहमदनगर
3) जागतिक योग दिवस कोणत्या दिवशी साजरा केला जातो?
उत्तर- 21 जून
4) पानिपतचे तिसरे युद्ध कोणत्या वर्षी झाले?
उत्तर- 1761
5) कोणत्या तारखेस घटना समितीने राष्ट्रीय ध्वज स्विकृत केला?
उत्तर- 22 जुलै 1947
6) वाफेवर चालणाऱ्या इंजिनाचा शोध कोणी लावला?
उत्तर-जेम्स वॅट
7) भारतीय पोलीस प्रशिक्षण अकादमी कोणत्या राज्यात आहे?
उत्तर- तेलंगणा
8) अजिंठा लेणी कोणत्या जिल्ह्यात आहे?
उत्तर-औरंगाबाद
9) अहिराणी भाषेतील जगप्रसिद्ध कवयित्रि कोण आहेत?
उत्तर- बहिणाबाई चौधरी
10) डेसीबल या एककाने काय मोजतात ?
उत्तर- ध्वनीची तीव्रता
जगातील सर्वात उंच 10 शिखर
(1)......माउंट एव्हरेस्ट (नेपाळ)
🔹8848 मीटर उंच.
(2)..... माउंट के 2 (पाकव्याप्त काश्मीर)
🔹8611 मीटर उंच.
(3).... कांचनगंगा (भारत )
🔹8586 मीटर उंच.
(4)...... ल्होत्से (नेपाळ)
🔹8516 मीटर उंच.
(5)...... मकालू (नेपाळ)
🔹8463 मीटर उंच
(6).......चो ओयू (नेपाळ)
🔹8201 मीटर उंच.
(7).......धौलागिरी (नेपाळ)
🔹8167 मीटर उंच.
(8).......मानसलू (पश्चिम नेपाळ)
🔹8163 मीटर उंच
(9).....नंगा पर्वत (पाकव्याप्त काश्मीर)
🔹8125 मीटर उंच.
(10).....अन्नपूर्णा (उत्तरमध्य नेपाळ)
🔹8091 मीटर उंच.
(11).....गशेरब्रु( हिमालय)
🔹8068 मीटर उंच.
(12).....ब्रॉड पिक (बाल्टिस्तान)
🔹8051 मीटर उंच.
(13)...... गशेरब्रूम --2
🔹(हिमालय) 8035 मीटर उंच
(14)..... शिशापंग्मा (तिबेट)
🔹8027 मीटर उंच.
जगातील 8 हजाराहून उंच अशी 14 हिमशिखरे आहेत ही सर्व शिखरे सर करणारे आज जगात केवळ 27 गिर्यारोहक आहेत.
जनरल नॉलेज (सा.ज्ञान)
🔸१) हवाई बेटे कोणत्या महासागरात आहेत ?
- उत्तर पॅसिफिक
🔹२) उत्तर समुद्र आणि बाल्टिक समुद्र यांना जोडणारा कालवा कोणता ?
- किएल कालवा
🔸३) कोणत्या सामुद्रधुनीमुळे आशिया खंड उत्तर अमेरिकेपासून वेगळे झाले आहे ?
- बेरिंगची सामुद्रधुनी
🔹४) अल्मा-अटा हे कोणत्या देशाच्या राजधानीचे शहर आहे ?
- कझाकिस्तान
🔸५) पीत समुद्र कोणत्या महासागरात आहे ?
- उत्तर पॅसिफिक
🔸१) न्यूयॉर्क हे बंदराचे शहर आहे असे विधान केल्यास .... ते ठरेल.
- बरोबर
🔹२) कोणत्या धातूला 'मेटल ऑफ होप' म्हणून ओळखले जाते ?
- युरेनिअम
🔸३) कोणत्या देशास युरोपचे क्रीडांगण म्हणून ओळखले जाते ?
- स्वित्झर्लंड
🔹४) मुख्यत्वे तिबेटमध्ये आढळणारा प्राणी कोणता?
- याक
🔸५) हरमिट किंग्डम म्हणून कोणता देश ओळखला जातो ?
- कोरिया
🔸१) महाराष्ट्रातील .... हा जिल्हा अलीकडील काळात द्राक्षोत्पादनात अग्रेसर ठरला आहे.
- सांगली
🔹२) .... हा जिल्हा पूर्वी चंद्रपूर जिल्ह्याचा एक भाग होता.
- गडचिरोली
🔸३) 'महाबळेश्वर' व 'पाचगणी' ही थंड हवेची ठिकाणे सातारा जिल्ह्यात आहेत; तर तितकेच प्रसिद्ध असलेले 'माथेरान' हे थंड हवेचे ठिकाण .... या जिल्ह्यात आहे.
- रायगड
🔹४) औष्णिक विद्युत्केंद्रासाठी प्रसिद्ध असलेली 'कोराडी' व 'खापरखेडा' ही ठिकाणे कोणत्या जिल्ह्यात मोडतात ?
- नागपूर
🔸५) 'कळसूबाई' हे महाराष्ट्रातील सर्वोच्च पर्वतशिखर .... या जिल्ह्यांच्या सीमेवर आहे.
- अहमदनगर व नाशिक
🔸१) सन १९६० मध्ये महाराष्ट्र राज्य स्थापन होत असतानाच मूळच्या द्वैभाषिक राज्यातून .... हेही स्वतंत्र राज्य अस्तित्वात आले.
- गुजरात
🔹२) .... जिल्ह्यातील तेरेखोलची खाडी हे राज्याचे व कोकण किनारपट्टीचेही अगदी दक्षिणेकडील टोक होय.
- सिंधुदुर्ग
🔸३) गडचिरोली, चंद्रपूर, यवतमाळ व नांदेड या जिल्ह्यांची सरहद्द... या राज्यास भिडलेली आहे.
- तेलंगाणा
🔹४) महाराष्ट्राच्या पूर्वेस व काहीशा ईशान्येस .... हे राज्य आहे.
- छत्तीसगढ
🔸५) महाराष्ट्राच्या आग्नेयेस असलेले राज्य ....
- तेलंगाणा
🔸१) कच्च्या फळाची कडू किंवा आंबट चव कशाच्या तीव्रतेमुळे येते ?
- सेंद्रिय आम्ले
🔹२) दुधाचे दही होते तेव्हा कोणते आम्ल तयार होते ?
- लॅक्टिक आम्ल
🔸३) कोणत्या जीवनसत्त्वाच्या अभावामुळे पर्निशिअस अॅनिमिया हा रोग होतो ?
- 'ब-१२' जीवनसत्त्व
🔹४) 'सायनाईड' हे विष म्हणून थेट कोणत्या घटकावर परिणाम घडवते ?
- हृदय व श्वसन संस्था
🔸५) डोळ्यांचे आरोग्य नीट राखण्यासाठी कोणत्या जीवनसत्त्वाचा उपयोग होतो ?
- 'अ' जीवनसत्त्व
1) भारताचे संरक्षण, अणुऊर्जा, रेल्वे, खाणी, आयकर हे विषय घटनेच्या परिशिष्ट सातमधील कोणत्या सूचीत नमूद केलेले आहेत ?
- केंद्र सूची
2) शिक्षण, कुटुंबकल्याण, वीज, वने हे विषय घटनेच्या परिशिष्ट सातमधील ------------- मध्ये दिलेले आहेत.
- समवर्ती सूची
3) पोलीस आणि कायदा व सुव्यवस्था, स्थानिक स्वराज्य संस्था, सार्वजनिक आरोग्य हे विषय घटनेच्या परिशिष्ट सातमधील ------------------ मध्ये नमूद केलेले आहेत.
- राज्य सूची
4) राष्ट्रपती जेव्हा ------------- या कलमान्वये आणीबाणी पुकारतात तेव्हा घटनेतील एकोणिसावे कलम व त्यात अंतर्भूत असलेली सहा स्वातंत्र्ये आपोआपच रद्दबातल ठरतात.
- 352
5) भारताच्या घटना समितीचे वैधानिक सल्लागार म्हणून कोणाचा नामनिर्देश कराल ?
- डॉ. बी. एन. राव
🔸१) हाडे व दात यांच्या योग्य बांधणीसाठी कोणते जीवनसत्त्व आवश्यक आहे ?
- 'ड' जीवनसत्त्व
🔹२) डोळ्यातील भिंग (नेत्रस्फटिक) धूसर होते, तेव्हा त्या रोगास ..... म्हणतात.
- मोतीबिंदू
🔸३) जखमा लवकर बऱ्या करण्याचे कार्य .... या जीवनसत्त्वाद्वारे होते.
- 'के'
🔹४) उतींमध्ये पाण्याचे संचयन कोणत्या जीवनसत्त्वाच्या अभावामुळे होते ?
- 'ब' जीवनसत्त्व
🔸५) गोवर होऊन गेल्यावर साधारणतः किती काळ शरीरावर चट्टे दिसतात ?
- एक दिवस
जाने चालू घडामोडी
Q.1) सांस्कृतिक मंत्रालयातर्फे ‘सूर सरिता-सिम्फनी ऑफ गंगा’ या कार्यक्रमाचे आयोजन कोठे करण्यात आले?
✅ वाराणसी
Q.2) ब्राझीलने स्वदेशी लोक मंत्रालयाच्या प्रथम मंत्री म्हणून कोणाची नियुक्ती केली आहे?
✅ सोनिया गुजजारा
Q.3) COP28 हवामान चर्चेच्या प्रमुखपदी कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?
✅ सुलतान अल-जाबेर
Q.4) तेलंगणाच्या पहिल्या महिला मुख्य सचिवपदी कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?
✅ शांती कुमारी
Q.5) मध्य प्रदेश टुरिझम बोर्डाने GOPIO च्या किती देशांसोबत सामंजस्य करार केला आहे?
✅ आठ
Q.6) बाह्य सौरमालेतील एक ‘हिरवा’ धूमकेतू या महिन्यात किती वर्षात प्रथमच आपल्या अंतराळ क्षेत्रातून जाईल?
✅ 50,000 वर्ष
Q.7) डिसेंबरसाठी ICC प्लेयर्स ऑफ द मंथ कोणाला घोषित करण्यात आले?
✅ हॅरी ब्रूक आणि अँशले गार्डनर
Q.8) “ब्रेव्हिंग अ व्हायरल स्टॉर्म: इंडियाज कोविड-19 वॅक्सीन स्टोरी” या पुस्तकाचे लेखक कोण पुस्तक आहे?
✅ आशिष चांदोरकर
Q.9) रिव्होल्युशनरीज – द अदर स्टोरी ऑफ हाऊ इंडिया वॉन इट्स फ्रीडम’ या पुस्तकाचे लेखक कोण आहेत?
✅ संजीव सन्याल
Q.10) अत्याधुनिक 5G तंत्रज्ञांचा वापर करणारा पहिला भारतीय जिल्हा कोणता ठरला आहे?
✅ विदिशा
Q.1) महाराष्ट्र केसरी 2023 स्पर्धा कोणी जिंकली?
✅ शिवराज राक्षे
Q.2) दरवर्षी भारतीय सैन्य दिवस केव्हा साजरा केला जातो?
✅ 15 जानेवारी
Q.3) भारतातील पहिला 5G सक्षम ड्रोन कोणत्या स्टार्टअप तंत्रज्ञानाने विकसित केला आहे?
✅ IG Drones
Q.4) पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी कोणत्या ठिकाणी डॉ. श्यामा प्रसाद मुखर्जी राष्ट्रिय जल आणि स्वच्छता संस्थेचे उद्घाटन केले?
✅ पश्चिम बंगाल
Q.5) 2026 मधील इंटरनॅशनल हॉकी फेडरेशन पुरुष हॉकी विश्र्वचषक कोणता देश आयोजित करणार आहे?
✅ बेल्जियम
Q.6) टाटा पॉवरने कोणत्या शहरात हाऊसिंग सोसायटीसाठी भारतातील पहिला सोलर प्लांट बसवला आहे?
✅ मुंबई
Q.7) छत्रपती संभाजी महाराज यांचा राज्याभिषेक दिवस केव्हा साजरा केला जातो?
✅ 16 जानेवारी
Q.8) WHO च्या माहितीनुसार कोणत्या देशाने इबोला रोगाचा उद्रेक संपल्याची माहिती दिली आहे?
✅ युगांडा
Q.9) इंटर ऑफ इंटरप्राईजेस प्रकल्प ही भारतातील कोणत्या राज्याची प्रमुख योजना आहे?
✅ केरळ
Q.10) किती जिल्ह्यांमध्ये प्रधानमंत्री राष्ट्रीय शिकाऊ मेळावा PMNAM घेण्यात आला आहे?
✅ 242
Q.1) 71 वी मिस युनिव्हर्स 2022 चा ताज कोणी जिंकला?
✅ आर’बोनी गॅब्रिएल
Q.2) वुमनिया ऑन गव्हर्नमेंट ई-मार्केटप्लेस’ सक्सेस कार्यक्रम कोठे साजरा करण्यात आला?
✅ नवी दिल्ली
Q.3) अंधत्व नियंत्रण धोरण लागू करणारे पहिले राज्य कोणते बनले आहे?
✅ राजस्थान
Q.4) OECD चीफ इकॉनॉमिस्ट म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?
✅ क्लेअर लोम्बार्डेली
Q.5) जाखमोला BRO मध्ये नियुक्त होणार्‍या पहिल्या महिला अधिकारी कोण ठरल्या आहेत?
✅ कॅप्टन सुरभी
Q.6) वनडे क्रिकेटमध्ये सर्वाधिक धावा करणारा पाचवा खेळाडू कोण ठरला आहे?
✅ विराट कोहली
Q.7) जयपूर फिल्म फेस्टिव्हलमध्ये जीवनगौरव पुरस्काराने कोणाला सन्मानित करण्यात आले?
✅ अपर्णा सेन
Q.8) अलीकडेच कोणत्या राज्यात मोंगीट उत्सव साजरा करण्यात आला?
✅ आसाम
Q.9) ऑनलाइन गेमिंग मधील भारतातील पहिले सेंट्रल ऑफ एक्सलन्स कोणत्या राज्यात स्थापन करण्यात येणार आहे?
✅ मेघालय
Q.1) संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेने (UNSC) कोणाला जागतिक दहशतवादी घोषित केले आहे?
✅ अब्दुल रहमान मक्की
Q.2) नुकतेच भारत आणि कोणत्या देशादरम्यान 21 व्या वरुणा नौदल सरावाला सुरुवात झाली?
✅ फ्रान्स
Q.3) इस्रोचे ‘शुक्रयान I’ मिशन शुक्र ग्रहावर कोणत्या वर्षापर्यंत पोहोचेल?
✅ 2031
Q.4) आशियातील सर्वात श्रीमंत अभिनेता आणि चौथा श्रीमंत अभिनेता कोण बनला आहे?
✅ शाहरुख खान
Q.5) मलेशिया ओपन सुपर 1000 महिला आणि पुरुष एकेरीचे विजेतेपद कोणी जिंकले?
✅ अकाने यामागुची आणि व्हिक्टर एक्सेलसेन
Q.6) हैदराबादचा शेवटचा निजाम कोण होता ज्यांचे नुकतेच निधन झाले आहे?
✅ मुकर्रम जहा बहादूर
Q.7) पर्यावरण मंत्रालयाने संरक्षित वनस्पतींच्या यादीत कोणत्या नवीन वनस्पतींचा समावेश केला आहे?
✅ नीलकुरिंजीचा
Q.8) भारतातील स्टार्ट-अप्सना प्रोत्साहन देण्यासाठी “जिओस्पेशिअल हॅकाथॉन” कोण लाँच केले आहे?
✅ डॉ. जितेंद्र सिंग
Q.9) 2023 मधील प्रजासत्ताक दिनाचा उत्सव नुकतेच कोठे सुरू झाला?
✅ नवी दिल्ली
Q.10) राष्ट्रीय स्टार्टअप दिवस केव्हां साजरा केला जातो?
✅ 16 जानेवारी
Q.1) भारतातील पहिला संविधान साक्षर जिल्हा कोणता ठरला आहे?
✅ कोल्लम
Q.2) नुकतेच भारतातील पहिले राष्ट्रीय मूल्यांकन नियामक, PARAKH कोणी जारी केले आहे?
✅ NCERT
Q.3) सरकारने PCICDA 2009 साठी कोणते क्षेत्र ‘मुक्त क्षेत्र’ म्हणून घोषित केले?
✅ जम्मू आणि काश्मीर
Q.4) भारताने कोणत्या देशाला पेंटाव्हॅलेंट लसींचे 12,500 डोस दान करण्याची घोषणा केली?
✅ क्युबा
Q.5) राष्ट्रीय सुरक्षा परिषद सचिवालयात उपराष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?
✅ पंकज कुमार सिंह
Q.6) नासाच्या जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपने कोणते नवीन एक्सोप्लॅनेट शोधले आहे?
✅ LHS 475b
Q.7) फेडरल बँक लिटररी अवॉर्ड 2023 कोणाला मिळाला आहे?
✅ लेखक के वेणू
Q.8) अजिंठा-एलोरा फिल्म फेस्टिव्हलमध्ये कोणत्या चित्रपटाला ‘गोल्डन कैलाशा’ पुरस्कार मिळाला आहे?
✅ नानेरा
Q.9) ए. डी. दामोदरन यांचे नुकतेच निधन झाले, आहे ते कोण होते?
✅ प्रख्यात शास्त्रज्ञ
Q.10) ASI पाटणा सर्कलने कोणत्या ठिकाणी 1200 वर्षे जुने दोन लघु स्तूप शोधले?
✅ नालंदा
Q.11) कोणत्या वर्षापर्यंत संपूर्ण भारत डॉपलर वेदर रडार नेटवर्कद्वारे कव्हर केला जाईल?
✅ वर्ष 2025
१९ जानेवारी २०२३
सामान्य ज्ञान
11)अचमद सुकार्नो – इंडोनेशियाचे संस्थापक अध्यक्ष.
12)अजिंठा – भारतातील सर्वात लांब लेणी.
13)अटल बिहारी वाजपेयी – भारतीय जनता पार्टीचे पहिले अध्यक्ष.
14)अठरा – हिंदू धर्मातील पुराणांची संख्या.
15)अणू – मुलद्रव्याचा सर्वात लहान अविभाज्य कण.
16)अथर्ववेद – चार वेदांपैकी सर्वात शेवटी लिहीला गेलेला वेद.
17)अथेन्स – ग्रीस ची राजधानी.
18)अदिती – वामनावतारी विष्णुची माता.
19)अनिल – कवी आत्माराम रावजी देशपांडे यांचे टोपण नाव.
20)अनुराधा पाल – देशातील पहिली महिला तबलजी.
21) अपोलो मोहीम – चंद्रावरील पहिली मोहीम. या मोहीमेद्वारे नीलआर्मस्ट्रॉंग यांनी चंद्रावर प्रथम पाऊल टाकले.
22) अबुजा – नायजेरियाची राजधानी.
23) अबोध – माधुरी दीक्षितचा पहिला चित्रपट.
24) अभिनव भारत – वि.दा.सावरकर यांनी बांधलेली तरुण क्रांतिकारकांची गुप्तसंघटना.
25) अमरकंटक – नर्मदा नदीचे उगमस्थान.
26) अमूल डेरी – भारतातील सर्वात मोठी सहकारी दूध वितरण संस्था.
27) अमृतसर – जालियनवाला बाग येथे आहे.
28) अमृतसर – हे शहर सुवर्ण मंदिरांचे शहर म्हणुन ओळखले जाते.
29) अमेझॉन नदी – जगातील नाईल खालोखाल दुस-या क्रमांकाची लांब नदी.
30) अमेरिका – कॉपीराईटचा कायदा प्रथम या देशाने केला.
31)अमेरिका – मानवाला चंद्रावर उतरविण्यात यशस्वी ठरलेले पहिले राष्ट्र.
32)अमेरिका – सूर्यास्ताचा देश.
33)अयोध्या – श्रीरामाची जन्मभूमी.
34)अरबी – इजिप्तची अधिकृत भाषा.
35)अरुणाचल प्रदेश – आसाम पासून १९८७ साली निर्माण झालेले राज्य.
36)अरुणाचल प्रदेश – भारतातील सर्वात पुर्वेकडील राज्य.
37)अर्कल स्मिथ – रिझर्व बॅंक ऑफ इंडीयाचे पहिले गव्हर्नर.
38)अलहाबाद – भारतीय प्रमाणवेळ या ठिकाणापासुन मोजण्यात येते.
39)अलिबाग – रायगड जिल्ह्याचे मुख्यालय.
40)अलेक्झांडर कनिंगहॅम – भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण खात्याचे पहिले महानिर्देशक.
41) अलेक्झांडर कनिंगहॅम – भारतीय पुरातत्त्वशास्त्राचे जनक.
42) अल्टीमिटर – उंची मापक उपकरण.
43) अल्ट्राव्हायोलेट – या किरणांमुळे त्वचा काळी पडते.
44) अल्लाउद्दीन खलजी – दक्षिण भारतावर स्वारी करणारा पहिला तुर्की सेनापती.
45) अशोक स्तंभ – भारताचे राजचिन्ह.
46) अस्ताना – कजाकस्तान या देशाचीच राजधानी.
47) अहमदनगर – प्रसिद्ध साई शिर्डी मंदिर या जिल्ह्यात आहे.
48) अहमदनगर – महाराष्ट्रातील क्षेत्रफळाने सर्वात मोठा जिल्हा.
49) आंबेडकर डॉ.बाबासाहेब – भारताचे पहिले कायदामंत्री.
50) आईस हॉकी – कॅनडाचा राष्ट्रीय खेळ.
51) आकियो मोरिता – sony कंपनीचे संस्थापक.(जपान)
52) आग्रा – सुप्रसिद्ध ताजमहाल या शहरामध्ये आहे.
53) आनंदपूर साहेब – गुरु तेगबहादूर यांनी स्थापन केलेले पंजाब मधील खेडे.
54) आनंदवन – समाजसेवक स्व.बाबा आमटे यांचा आश्रम येथे आहे.
55) आफ्रा बेन – गुलामांविषयी कळकळीने लिहिणा-या पहिल्या ब्रिटिश लेखिका.
56) आयसोबार्स – नकाशावर समानहवेचा दाब जोडणा-या जगाच्या रेषा.
57) आयोडीन – गॉयटर हा रोग आहारातील .... या घटका अभावी होतो.
58) आरती शहा – इंग्लीश खाडी पोहून गेलेली पहिली भारतीय महिला.
59) आर्द्रता – हवेतील बाष्पाचा अंश.
60) आर्यभट्ट – भारतातील पहिला उपग्रह.
61) आर्यभट्ट – यांनी शुन्य़ाचा शोध लावला.
62) आळंदी – संत ज्ञानेश्वरांची समाधी येथे आहे.
63) आवली – संत तुकारामांची पत्नी.
64) आशिया – सर्वात मोठे व दाट लोकवस्ती असलेला खंड.
65) अस्थिमज्जा – शरीरात लाल रक्तपेशी या अवयवात तयार होतात.
66) इंग्रजी – या भाषेत सर्वात जास्त शब्द आहेत.
67) इंग्लंड – या देशाचे लिखीत संविधान नाही.
68) इंटरपोल – आंतरराष्ट्रीय पोलीस संघटना.
69) इंडीया गॅजेट – हे भारतातील पहिले वर्तमानपत्र कोलकाता येथुन प्रकाशित झाले.
70) इंडोनेशिया – भारताच्या आग्नेय दिशेला हा देश आहे.
महत्वाचे प्रश्नसंच
1) . संयुक्त राष्ट्रातर्फे जाहीर मानव विकास निर्देशांकानुसार खालील देशांचा त्यांच्या मानव विकास निर्देशांकानुसार चढता क्रम लावा.?
1) नॉर्वे-डेन्मार्क-ऑस्ट्रेलिया-अमेरिका
2) डेन्मार्क-स्वित्झर्लंड-नॉर्वे- ऑस्ट्रेलिया
3) डेन्मार्क- नॉर्वे- ऑस्ट्रेलिया-नेदरलँड
4) *नॉर्वे- ऑस्ट्रेलिया- स्वित्झर्लंड- डेन्मार्क. ☑️*
2. राष्ट्रीय ओष्णिक उर्जा महामंडळाची स्थापना ....
१) ७ नोव्हेंबर १९५४
*२) ७ नोव्हेंबर १९७५*☑️
३) १ नोव्हेंबर १९६४
3) लोकसभेला एकदाही सामारे न गेलेले पंतप्रधान कोण?
1) मोरारजी देसाई
2) लालबहादूर शास्त्री
3) चौधरी चरणसिंह ☑️
4) इंदिरा गांधी
4) राजस्थान मैदानी प्रदेशाला काय म्हणतात.?
१) सहारा वाळवंट
२) कलहारी वाळवंट
३) थरचे वाळवंट ☑️
४) गोबी वाळवंट
5) जास्तीत जास्त किंबहुना इतर राज्यांच्या तुलनेत सर्वाधिक जमिन लागवडीखाली आणणारे भारतातील राज्य
१) पंजाब
२) हरियाना
३) उत्तर प्रदेश ☑️
४) महाराष्ट्र
6) राष्ट्रीय ओष्णिक उर्जा महामंडळाची स्थापना ....
१) ७ नोव्हेंबर १९५४
२) ७ नोव्हेंबर १९७५☑️
३) १ नोव्हेंबर १९६४
४) ३१ डिसेंबर १९९५
7 )खालील जोड्यांपैकी चुकीची जोडी ओळखा.
१) कथ्थकली : आंध्र प्रदेश ☑️☑️
२) भारतनाट्यम : तमिलनाडू
३) मोहिनीअट्यम : केरळ
४) सात्रीय : आसाम
8) खालीलपैकी कोणते नैसर्गिक बंदरे नाही ?
१) मुंबई
२) मार्मागोवा ☑️
३) कोची
४) परव्दीप
9) भारतातील खेंड्याची एकूण संख्या सुमारे .....इतकी आहे
१) साडेसहा लाख ☑️
२) दहा लाख
३) सात लाख
४) साडेतीन लाख
10) मराठी उपसर्ग लागून तयार न झालेला शब्द कोणता ?
A) अजाण
B) अबोल
C) दररोज ☑️
D) आडनाव
11) सन २०१८ मधील उपलब्ध माहितीनुसार भारतीय स्त्रिया सरासरी .... इतक्या अपत्याना जन्म देतात
१) ४.५
२) २.३ ☑️
३) २.६
४) २.५
12) महात्मा गांधी तंटामुक्त गाव मोहिमेचा प्रारंभ दरवर्षी ..... रोजी केला जातो
१) २६ जानेवारी
२) १ मे
३) १५ ऑगस्ट ☑️
४) २ ऑक्टोबर
13) घटनेच्या ७९ व्या कलमानुसार संसदमध्ये खालील घटकांचा समावेश होतो.
१) लोकसभा
२) कार्यकारी मंडळ, लोकसभा व राज्यसभा
३) लोकसभा व राज्यसभा
४) राष्ट्रपती, लोकसभा व राज्यसभा☑️
14) .हुंडा प्रतिबंध कायदा , १९६१ च्या कलम ८ - ब नुसार हुंडा घेणे किंवा घेण्यास प्रवृत्त किंवा मागणी करणे या घटना रोखण्यासाठी राज्य शासन ........ची नेमणूक करू शकते .( PSI मुख्य २०१७ )
१ ) हुंडा प्रतिबंध पथक
२ ) हुंडा प्रतिबंध अधिकारी ☑️
३) हुंडा प्रतिबंध कक्ष
४) हंड्याच्या खटल्यासाठी विशेष न्यायालय
15) .हुंडाबंदी अधिनियमानुसार हुंडा देणे किंवा घेणे यास ......अशी शिक्षा होतो .( PSI मुख्य २०१८ )
१ ) दोन वर्षापेक्षा कमी नाही
२ ) तीन वर्षापेक्षा कमी नाही
३ ) चार वर्षापेक्षा कमी नाही
४ ) पाच वर्षांपेक्षा कमी नाही ☑️
16) . ............... हे जगातील सर्वात मोठे बेट आहे.
श्रीलंका
आयर्लंड
ग्रीनलंड ☑️
ऑस्ट्रेलिया
17) . नैसर्गिक परिस्थिती कशावर अवलंबून असते?
पाणी
तापमान
*वातावरण ☑️*
18) . आठव्या पंचवार्षिक योजनेत रेल्वेच्या कशावर अधिक भर देण्यात आला आहे.
विद्युतीकरणावर ☑️
रूंदीकरणावर
संगणकीकरणावर
खासगीकरणावर
19) . पृथ्वीच्या उत्तर किंवा दक्षिण धृवाकडे चालत गेल्यास कोणत्या रेखा किंवा अक्ष वृत्तवर पृथ्वीच्या भूपृष्ठाचा शेवट होतो.
९०° अक्षांश
६०° अक्षांश
१८०° अक्षांश ☑️
३८०° अक्षांश
20) . भारतातील प्रमुख अवकाश केंद्र ………… आहे?
श्रीहरीकोटा ☑️
कोचीन
हसन
बेंगलोर
21). भाक्रा नांनगल प्रकल्प………… नदिवर आहे.?
कॄष्णा
दामोदर
अलमाटी
सतलज ☑️
22) . ........... हा भारतातील सर्वात उंच धबधबा आहे.
जोग ☑️
नायगारा
कपिलधारा
शिवसमुद्र
23) . भारतासाठी संविधान सभेची कल्पना सर्वप्रथम कोणी मांडली?
१. महात्मा गांधी
२. मानवेंद्र नाथ रॉय ☑️
३. डॉ बाबासाहेब आंबेडकर
४. जवाहरलाल नेहरू
24) . संविधान सभेच्या तात्पुरत्या अध्यक्ष पदी कोणाची निवड केली होती?
१. डॉ राजेंद्र प्रसाद
२. एच सी मुखर्जी
३. डॉ सच्चीदानंद सिन्हा ☑️
४. पं मोतीलाल नेहरू
25. मूलभूत उप हक्क समिती चे अध्यक्ष कोण होते?
१. एच सी मुखर्जी
२. के एम मुन्शी
३. वल्लभभाई पटेल
४. जे बी कृपलानी ☑️
26). कलम नं.....मध्ये भारताचे वर्णन 'राज्यांचा संघ' असे करण्यात आले आहे.?
१. कलम न 1 ☑️
२. कलम न 2
३. कलम न 3
४. कलम न 4
Q : ICC च्या मानाच्या समजल्या जाणाऱ्या Hall of fame-2020 मध्ये कोणाचा समावेश करण्यात आला आहे?
अ) जॅक कॅलिस (दक्षिण आफ्रिका)
ब) झहीर अब्बास (पाकिस्तान)
क) लिसा स्थळेकर (ऑस्ट्रेलियन)
ड) वरील सर्व ✔️✔️
Q : येत्या ७३ दिवसांमध्ये__________ नावाची कोविड-19 आजारावरील भारताची पहिली विक्रीसाठी उपलब्ध होणार आहे.
अ) कोविडशिल्ड
ब) कोविशिल्ड-19
क) कोविशिल्ड ✔️✔️
ड) वरील एकही नाही
Q : नुकतीच बॉर्डर सिक्युरिटी फोर्स म्हणजे सीमा सुरक्षा दलाचे पूर्णवेळ संचालक म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आली?
अ) राकेश अस्थाना ✔️✔️
ब) S S Deswal
क) V S K Kaumudi
ड) अजोय मेहता
Q : PUC चे विस्तृत रूप ओळखा?
अ) Pollution Use Control Certificate
ब) Pollution Under Control Certificate ✔️✔️
क) Petrol Under Control Certificate
ड) Pollution Under Category Certificate
Q : महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार अंतर्गत एका दिवसाला 100 रु एवढी रक्कम देण्यात येत होती, ती रक्कम वाढवून सध्याला किती करण्यात आली आहे?
अ) 103 रु प्रतिदिन
ब) 203 रु प्रतिदिन ✔️✔️
क) 200 रु प्रतिदिन
ड) 110 रु प्रतिदिन
Q : " राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार गारंटी अधिनियम" या योजनेला कोणत्या वर्षांपासून महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार योजना म्हणून नामकरण करण्यात आले आहे?
अ) 2 ऑक्टोबर 2009✔️✔️
ब) 2 ऑक्टोबर 2005
क) 2 ऑक्टोबर 2007
ड) 2 फेब्रुवारी 2006
Q : इंग्लंडमध्ये असताना महात्मा गांधींनी वापरलेल्या सोन्याच्या कडा असलेल्या दोन चष्म्यांचा लिलाव कोठे झाला?
अ) वेल्स (UK )
ब) प्रीटोरिया (द. आफिका)
क) ब्रिस्टॉल (UK) ✔️✔️
ड) वरील एकही नाही
Q : उसाच्या रसापासून __ निर्मिती करण्याचे ‘ब्राझील प्रारूप’ प्रसिद्ध आहे?
अ) मिथेनॉल ✔️✔️
ब) इथेनॉल
क) पेट्रोल
ड) डिझेल
(केंद्र सरकारने पेट्रोल व डिझेलमध्ये इथेनॉल मिसळण्यास परवानगी दिली)
Q : मार्च २०२० मध्ये मंत्रीमंडळाने सार्वजनिक क्षेत्रातील १० बँकांचे विलीनीकरण करुन सार्वजनिक क्षेत्रात चार बँका कार्यकरत राहण्यासंदर्भातील निर्णयाला मंजूरी दिली. याला अनुसरून खालील बँकांचे बँक आणि विलीनीकरण यांची योग्य जोडी ओळखा?
अधिग्रहण बँक विलीनीकरण बँक
अ) पंजाब नॅशनल बँक ओरिएंटल बँक ऑफ कॉमर्स आणि युनायटेड बँक
ब) कॅनरा बँक सिंडिकेट बँक
क) युनियन बँक ऑफ इंडिया आंध्रा बँक आणि कॉर्परेशन बँक
ड) अलहाबाद बँक इंडियन बँक
All are correct✔️✔️✔️
२०१७ साली भारतीय महिला बँक आणि इतर पाच लहान बँकांचे स्टेट बँक ऑफ इंडियामध्ये विलीनीकरण करण्यात आलं. तर २०१८ साली विजया बँक आणि देना बँकेचे बॅक ऑफ बडोदामध्ये विलीनीकरण करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. सरकारने एलआयसीला आयडीबीआय बँकेतील ५१ टक्के समभाग घेण्यासाठी परवानगी दिली.
Q: 2030 पर्यंत, अध्यापनासाठी किमान पदवी पात्रता ही किती वर्षांची एकात्मिक बी.एड. पदवी असेल?
अ) 2 वर्षे
ब) 3 वर्षे
क) 4 वर्षे✔️✔️
ड) 1 वर्षे
आमचे चॅनेल
Q : कोणत्या बँकेने अलीकडेच नोकरी देण्यासाठी ''GIG-A-Opportunities' नावाची मोहीम सुरू केली आहे?
(अ) एचएसबीसी बँक
(ब) अ‍ॅक्सिस बँक ✔️✔️
(क) एचडीएफसी बँक
(ड) पीएनबी बँक
Q : सौदी अरेबियाची तेल कंपनी सौदी अरामकोने चीनबरोबर किती हजार कोटी रुपयांचा करार रद्द करण्याचा निर्णय घेतला आहे?
(अ) 55 हजार कोटी
(ब) 45 हजार कोटी
(क) 75 हजार कोटी✔️✔️
(ड) 25 हजार कोटी
Q : अयोध्येत मशिदीच्या बांधकामासाठी नेमलेल्या ट्रस्टला कोणते नाव देण्यात आले आहे?
(अ) इंडो शीख कल्चरल फाउंडेशन ट्रस्ट
(ब) इंडो ख्रिश्चन कल्चरल फाउंडेशन ट्रस्ट
(क) इंडो इस्लामिक सांस्कृतिक फाउंडेशन ट्रस्ट✔️✔️
(ड) इंडो हिंदू कल्चरल फाउंडेशन ट्रस्ट
Q : अलीकडेच सर्वसाधारण पात्रता परीक्षेसाठी खालीलपैकी कोणत्या पोर्टलला केंद्र सरकारने परवानगी दिली आहे?
(अ) राष्ट्रीय परीक्षा संघटना
(ब) राष्ट्रीय भरती समिती
(क) राष्ट्रीय भरती एजन्सी National Recruitment Agency✔️✔️
(ड) सामान्य पात्रता चाचणी मंडळ
Q : नुकतीच कोणत्या राज्य सरकारने सर्व कर्त्यव्यावर रुजुअसणारे व सेवानिवृत्त सैनिकांना ग्रामपंचायत मालमत्ता करामधून सूट जाहीर केली आहे?
(अ) मध्य प्रदेश
(ब)महाराष्ट्र✔️✔️
(क) छत्तीसगड
(ड) उत्तर प्रदेश
Q : कोरोना विषाणूचा वाढता संसर्ग रोखण्यासाठी इंग्लंड सरकारने एकाच ठिकाणी जमलेल्या 30 लोकांना किती रुपयांचा दंड जाहीर केला आहे?
(अ) दोन लाख रुपये
(ब) एक लाख रुपये (10 हजार पौंड)✔️✔️
(क) तीन लाख रुपये
(ड) चार लाख रुपये
Q : तसाई इंग-वेन नुकत्याच कोणत्या देशाचे अध्यक्ष म्हणून पुन्हा निवडून आले?
(अ) व्हिएतनाम
(ब) तैवान✔️✔️
(क) थायलंड
(ड) उत्तर कोरिया
आजचे सराव प्रश्न
१) महाराष्ट्रातील पहिली स्त्री शिक्षिका कोण ?
उत्तर -- सावित्रीबाई फुले
---------------------------------------------------
२) ' सावरपाडा एक्सप्रेस ' कोणाला म्हणतात ?
उत्तर -- कविता राऊत ( धावपटू)
---------------------------------------------------
३) महाराष्ट्रातील पहिली महिला डाॅक्टर कोण ?
उत्तर -- आनंदीबाई जोशी
---------------------------------------------------
४) महाराष्ट्रातील भारतरत्न मिळविणारी पहिली महिला कोण ?
उत्तर -- लता मंगेशकर
--------------------------------------------------
५) भारताच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान कोण ?
उत्तर -- इंदिरा गांधी
---------------------------------------------------
६) भारताच्या पहिल्या महिला राष्ट्रपती कोण ?
उत्तर -- प्रतिभाताई पाटील
--------------------------------------------------
७) भारताची पहिली महिला अंतराळवीर कोण ?
उत्तर -- कल्पना चावला
--------------------------------------------------
८) भारतरत्न मिळविणारी पहिली भारतीय महिला कोण ?
उत्तर -- इंदिरा गांधी
--------------------------------------------------
९) एव्हरेस्ट शिखर सर करणारी पहिली भारतीय महिला कोण ?
उत्तर -- बचेंद्री पाल
--------------------------------------------------
१०) भारताच्या पहिल्या महिला लोकसभा सभापती कोण ?
उत्तर -- मीरा कुमार
--------------------------------------------------
११) भारताच्या पहिल्या महिला आय. पी. एस. अधिकारी कोण ?
उत्तर -- किरण बेदी
-------------------------------------------------
१२) भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाच्या पहिल्या महिला न्यायाधीश कोण ?
उत्तर -- मीरासाहेब फातेमा बीबी
--------------------------------------------------
१३) भारताच्या पहिल्या महिला वैमानिक कोण ?
उत्तर -- प्रेमा माथूर
--------------------------------------------------
१४) ' भारताची सुवर्णकन्या ' कोणाला म्हणतात ?
उत्तर -- पी. टी. उषा
--------------------------------------------------
१५) अंजली भागवत ही कोणत्या क्रीडाप्रकारासाठी प्रसिद्ध आहे ?
उत्तर -- नेमबाजी
--------------------------------------------------
१६) पहिली भारतीय विश्वसुंदरी कोण ?
उत्तर -- सुश्मिता सेन
--------------------------------------------------
१७)भारतातील पहिली नोबेल पारितोषिक विजेती महिला कोण ?
उत्तर -- मदर तेरेसा
--------------------------------------------------
१८) ' सायना नेहवाल ' ही खेळाडू कोणत्या खेळाशी संबंधित आहेत ?
उत्तर -- बॅडमिंटन
-------------------------------------------------
१९) ' सानिया मिर्झा ' कोणत्या खेळाशी निगडीत आहे ?
उत्तर -- लाॅन टेनिस
-------------------------------------------------
२०) ' मेरी काॅम ' कोणत्या खेळाशी संबंधित आहे ?
उत्तर -- बाॅक्सिंग
---------------------------------------------------
२१) ' पूर्णिमा महतो ' हे कोणत्या खेळाशी संबंधित आहेत ?
उत्तर -- तिरंदाजी
---------------------------------------------------
२२) ' आरती साहा ' कोणत्या खेळाशी संबंधित आहेत ?
उत्तर -- जलतरण
---------------------------------------------------
२३) ' रोहिणी खाडिलकर ' कोणत्या खेळाशी संबंधित आहेत ?
उत्तर -- बुध्दिबळ
---------------------------------------------------
२४) ' कर्नामा मल्लेश्वरी ' ही कोणत्या खेळाशी संबंधित आहेत ?
उत्तर -- वेट लिफ्टिंग
---------------------------------------------------
२५) ' कोसबाडच्या टेकडीवरून ' हे आत्मवृत कोणाचे आहे ?
उत्तर -- अनुताई वाघ
---------------------------------------------------
२६) विश्वसुंदरी किताब मिळविणारी पहिली भारतीय महिला कोण ?
उत्तर -- सुश्मिता सेन
---------------------------------------------------
२७) ' सरिता गायकवाड ' कोणात्या खेळाशी संबंधित आहेत ?
उत्तर -- धावपटू
___________
महत्वपूर्ण प्रश्न व उत्तरे
प्र. 1 "इंदिरा गांधी मेमोरियल ट्यूलिप गार्डन" कोठे आहे?
उत्तर श्रीनगर (जम्मू आणि काश्मीर)
प्रश्न 2 दरवर्षी "जागतिक पर्यावरण दिन" कधी साजरा केला जातो?
उत्तर 5 जून रोजी
Q. 3 PSLV चे पूर्ण रूप काय आहे?
उत्तर ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन
Q. 4 जगातील सर्वात उंच झाड कोणते आहे?
उत्तर रेडवुड
Q.5 कोणत्या चित्रपटाला "सर्वोत्कृष्ट चित्रपट" मध्ये ऑस्कर पुरस्कार मिळाला?
उत्तर परजीवी
Q.6 "पहिल्या पंचवार्षिक योजनेची" मुदत काय होती?
उत्तर 1951 ते 1956
Q.7 भारतात नोटाबंदी कधी झाली?
उत्तर 2016
Q.8 कोणते जीवनसत्व रक्त गोठण्यास मदत करते?
उत्तर व्हिटॅमिन के
प्र.९ काँग्रेसच्या लाहोर अधिवेशनात १९२९ मध्ये काय घडले?
उत्तर पूर्ण स्वराज्याची मागणी करण्यात आली
प्र.१० “द व्हाईट टायगर” या पुस्तकाचे लेखक कोण आहेत?
उत्तर अरविंद अडिगा
प्र.११ “जागतिक आरोग्य संघटना” कुठे आहे?
उत्तर जिनिव्हा (स्वित्झर्लंड)
Q.12 BRAC चे जुने नाव काय आहे?
उत्तर टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च
प्र. 13 कोणत्या IT कंपनीने संगणकाचे उत्पादन बंद केले आहे?
उत्तर IBM
Q.14 कोणत्या घटनेमुळे वाळवंटातील वाळू पाण्यासारखी दिसते?
उत्तर मारिचिका
Q.15 खालीलपैकी कोणते स्थळ युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत समाविष्ट नाही?
उत्तर कोणार्क मंदिर, आग्रा किल्ला, हवा महाल, एलिफंटा लेणी
प्रश्न 16. कोणत्या वयोगटातील मुलांना मोफत शिक्षण अनिवार्य आहे?
उत्तर 6 ते 14 वर्षे
Q. 17 डिसेंबर 2020 पर्यंत T20 क्रिकेटमध्ये कोणता देश प्रथम क्रमांकावर होता?
उत्तर इंग्लंड
Q.18 “FORTRAN” चे पूर्ण रूप काय आहे?
उत्तर सूत्र भाषांतर
प्र. 19 काँग्रेसच्या कोणत्या अधिवेशनात प्रथमच "राष्ट्रगीत" गायले गेले?
उत्तर कोलकाता
प्र. २० “F7 की” MS Word मध्ये वापरली जाते –
उत्तर शुद्धलेखन आणि व्याकरणाच्या चुका तपासण्यासाठी
प्र.२२ "कॉफी आणि चहा" ही कोणत्या प्रकारची शेती आहे?
उत्तर नगदी पिक
Q.23 "एडीस डास" चावल्यामुळे कोणता रोग होतो?
उत्तर डेंग्यू
Q.24 कोणती संस्था भारतात "विमा" नियंत्रित करते?
उत्तर IRDA (IRDA)
Q.25 "भटियाली लोकगीत" कोणत्या राज्याशी संबंधित आहे?
उत्तर पश्चिम बंगाल
जागतिक भूगोल विशेष
1. जगातील सर्वात मोठा महासागर - पॅसिफिक महासागर
2. महासागरातील सर्वात जास्त खोल गर्ता - मारीयाना गर्ता (पॅसिफिक महासागर)
3. सर्वात मोठे आखात - मेक्सिकोचे आखात (अमेरिका) 15,42,990 चौ.कि.मी.
4. सर्वात मोठा उपसागर - हडसन बे (कॅनडा) - 12,32,320 चौ.कि.मी.
5. सर्वात मोठा व्दिपकल्प - अरेबिया
6. सर्वात मोठा त्रिभुज प्रदेश - सुंदरबन (प.बंगाल)
7. सर्वात मोठे भूखंड - युरेशिया (युरोप+आशिया)
8. सर्वात लहान भूखंड - ऑस्ट्रेलिया - 76,87,120 चौ.कि.मी.
9. सर्वात मोठे बेट - ग्रीनलँड - 21 लाख 75 हजार चौ.कि.मी.
10. सर्वात मोठे व्दिपसमूह - इंडोनेशिया (13,000) बेटे
11. सर्वात उंच शिखर - माऊंट एव्हरेस्ट (8848 मी)
12. सर्वात मोठी पर्वतरांग - हिमालय पर्वताची
13. सर्वात मोठे व उंचीवरील पठार - तिबेटचे पठार.
14. सर्वात मोठी नदी व खोरे - अॅमेझोन (द. अमेरिका)
15. सर्वात लांब नदी - नाईल ( आफ्रिका) 6671कि.मी.
16. सर्वात लांब हिमनदी - लॅम्बर्ट हिमनदी (अंटार्क्टिका) 402 कि.मी.
17. सर्वात उंच धबधबा - एंजल धबधबा (व्हेनेझुयेला) 936.6 मी.
18. सर्वात मोठे खार्‍या पाण्याचे सरोवर - कॅस्पियन समुद्र (रशिया व इराण यांच्या दरम्यान) 3,93,900 चौ.कि.मी.
19. सर्वात गोड्या खार्‍या पाण्याचे सरोवर - सुपिरीयर सरोवर (अमेरिका 82,110 चौ. किमी)
20. सर्वाधिक उंचीवरील सरोवर - टिटीकाका (द.अमेरिका - पेरु व बोलव्हीया यांच्या दरम्यान)
21. सर्वात मोठे वाळवंट - सहारा (आफ्रिका) 90,65,000 चौ.कि.मी.
22. सर्वात कमी तापमानाचे ठिकाण - वोस्टोक (अंटार्क्टिका) उणे 89.6 सें.
23. सर्वात उष्ण ठिकाण - डेथ व्हॅली (अमेरिका)
24. सर्वात मोठा देश (आकारमान) - रशिया 1,70,75,400 चौ.कि.मी.
25. सर्वात मोठा ज्वालामुखी (कुंड) - टोबा (सुमात्रा बेट) क्षेत्रफळ 1755 चौ.कि.मी.
26. सर्वात छोटा देश (आकारमान) - व्हेटिकन सिटी (44 हेक्टर)
27. सर्वाधिक शेजारी असणारा देश - चीन 13 शेजारी
28. सर्वाधिक लोकसंख्येचा देश - चीन 126 कोटी (2011)
29. सर्वात कमी लोकसंख्येचा देश - व्हेटकिन सिटी - 900 फक्त (2011)
30. सर्वात जास्त घनदाट वस्तीचा प्रदेश - मकाव (चीनच्या दक्षिण किनार्‍यावरील पोर्तुगीज वसाहत) दर चौ.कि.मी. ला 24,411 व्यक्ती.
31. सर्वात विरळ वस्तीचा प्रदेश - अंटार्क्टिका. लोकसंख्येची घनता अंदाजे (दर 3000 चौ.कि.मी. ला एक व्यक्ती)
32. सर्वाधिक वस्तीचे शहर - टोकियो (जपान) - 2 कोटी 70 लाख (2000)
33. सर्वाधिक उंचीवरील राजधानी - ला पाझ (बोलेव्हीया) समुद्रसपाटीपासून उंची 3600 मी.
34. सर्वात मोठे बंदर (विस्ताराने) - न्यूयॉर्क
35. सर्वात गजबजलेले बंदर - रोटरडॅम (हॉलंड)
36. सर्वात मोठे लोहमार्गाचे जाळे - अमेरिका एकूण लांबी 2,95,000 कि.मी.
37. सर्वात मोठे रस्त्यांचे जाळे - अमेरिका एकूण लांबी 62 लाख कि.मी.
38. सर्वात लांब मानवनिर्मित कालवा - सुवेझ कालवा (इजिप्त) 162 कि.मी.
39. सर्वात लांब बोगदा - न्यूयॉर्क डेलावेअर जलवाहिनी 170 कि.मी.
40. सर्वात लांब बोगदा (रेल्वे) - सेइकन रेल टनेल जपान. समुद्राखालून जाणारा 2 बेटे 53.85 कि.मी.
41. सर्वात लांब बोगदा (रस्ता) - सेंट गॉटहर्ड, स्वित्झर्लंड (16 किमी.)
42. सर्वाधिक उंचीवरील रेल्वे स्टेशन - बोलीव्हीयामधील कंडोर स्टेशन (4800 मी)
43. सर्वात मोठे रेल्वे स्टेशन - ग्रँड सेंट्रल टर्मिनल (न्यूयॉर्क)
44. सर्वाधिक उंचीवरील विमानतळ - ल्हासा विमानतळ, तिबेट उंची 4363 मी.
45. सर्वात मोठे विमानतळ - राजा खालिद आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, रियाध (अरबस्तान) विस्तार 222 चौ.कि.मी.
46. सर्वात मोठे स्टेडीयम - झेकोस्लावियातील प्राग येथील स्ट्राव्ह स्टेडीयम सुमारे
47. सर्वात मोठे मुक्त विद्यापीठ - नवी दिल्ली येथील इंदिरा गांधी नॅशनल ओपन युनिव्हर्सिटी
48. सर्वात मोठा पुतळा - हैदराबाद येथील हुसेनसागर तलावातील भगवान बुद्धाचा पुतळा, वजन सुमारे 350 टन, इंची 17.2 मीटर
49. सर्वात मोठा नियोक्ता - भारतीय रेल्वे - सुमारे 16.5 लाख कर्मचारी
50. सर्वात मोठी बँक - वर्ल्ड बँक, वॉशिंग्टन
51. सर्वाधिक शाखा असणारी बँक - भारतीय स्टेट बँक
52. सर्वात मोठे संग्रहालय - अमेरिकन म्युझियम ऑफ नॅचरल हिस्ट्री, न्यूयॉर्क
53. सर्वात मोठे ग्रंथालय - लायब्ररी ऑफ काँग्रेस, वॉशिंग्टन
54. सर्वात जुनी भाषा - चीन 6000 - 7000 वर्ष जुनी.
55. सर्वाधिक लोकांकडून बोलली जाणारी भाषा - मॅडारिन (उत्तर चीनमध्ये बोलली जाणारी चीनी बोली.)
56. सर्वात मोठी संसद - नॅशनल पीपल्स काँग्रेस (चीन)
57. सर्वात मोठे लष्कर - रशियन लष्कर 50 लाख (1985)
58. सर्वात लांब भिंत - चीनची भिंत 3500 कि.मी.
59. सर्वात लांब रेल्वे प्लेटफॉर्म (फलाट) - खरगपूर (प.बंगाल) 820 मी.
60. सर्वात मोठा ग्रह -गुरु..
महाराष्ट्र पोलिस भरती-प्रश्नमंजुषा
1 वंदे उत्तकल जननी या गीतास कोणत्या राज्याने राज्य गीताचा दर्जा दिला आहे
A तमिळनाडू
B तेलंगणा
C ओडिशा✅
D केरळ
2 हागिया सोफिया हे संग्रहालय सध्या चर्चेत आहेत तर ते कोणत्या देशात आहे
A अफगाणिस्तान
B कझाकिस्तान
C अजरबैजान
D तुर्कस्तान✅
3 श्रीलंकेचे नवे पंतप्रधान महिंदा राजपाक्षे यांनी कीतव्यांदा श्रीलंकेच्या पंतप्रधान पदाची शपथ घेतली
A 1ल्या
B 2 ऱ्या
C 4 थ्या✅
D 3 ऱ्या
4 रोको टोको अभियान कोणत्या राज्याने सुरू केले आहे
A महाराष्ट्र
B मध्यप्रदेश✅
C गुजरात
D छत्तीसगड
5राजीव गांधी किसान न्याय योजना कोणत्या राज्याने सुरू केली
A कर्नाटक
B राजस्थान
C पंजाब
D छत्तीसगड✅
6 देशात सर्वाधिक क्षय रुग्ण कोणत्या राज्यात आहेत
A उत्तरप्रदेश ✅
B झारखंड
C बिहार
D यापैकी नाही
7 संसदीय लोकशाहीचा ही कोणत्या देशाकडून स्वीकारली आहे
A इंग्लंड
B ब्रिटन
C स्वित्झर्लंड
D A आणि B✅
8 भारतीय संविधान सभेतील मूलभूत हक्कांच्या उपसमितीचे अध्यक्ष कोण होते
A गोपीनाथ बरडोलाई
B सरदार पटेल
C जे बी कृपलानी✅
D पंडित नेहरू
9 भारताच्या फाळणी नंतर भारताच्या संविधान सभेच्या सदस्यांची संख्या किती झाली
A 290
B 293
C 301
D 299✅
10 राष्ट्रीय संख्यांकीय कार्यालया नुसार देशातील सर्वात कमी साक्षरता असलेले राज्य कोणते
A अांध्रप्रदेश✅
B कर्नाटक
C अरुणाचल प्रदेश
D आसाम
11 प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना सप्ताह अंमलबजावणीत महाराष्ट्र देशात कितव्या स्थानी आहे
A पहिल्या
B तिसऱ्या
C दुसऱ्या✅
D सहाव्या
12 लव्ह ऑफ गॉड,इन द सर्व्हिस ऑफ मॅन हे बोध वाक्य कोणत्या संस्थेचे होते
A प्रार्थना समाज✅
B सत्यशोधक समाज
C आर्य समाज
D परमहंस सभा
13 पद्म पुरस्कार 2020 एकूण किती व्यक्तींना देण्यात आले
A 114
B 141✅
C 132
D 143
14पद्म पुरस्कार 2019 एकूण किती व्यक्तींना देण्यात आले
A 112✅
B 111
C 113
D 110
प्रश्न.१.कोणत्या घटनादुरुस्ती द्वारे मुलभत कर्तव्याचा भारतीय राज्यघटनेत समावेश करण्यात आला ?
१)४२ वी घनादुरुस्ती🖋️🖋️
२)४४) वी घनादुरुस्ती
३)६१ वी घनादुरुस्ती
४)२४ वी घटनादुरुस्ती
प्रश्न.२. भारताच्या घटना समितीचे पाहिले अधिवेशन केव्हा झाले ?
१)८ डिसेंबर १९४६
२)९ डिसेंबर १९४६🖋️🖋️
३)१५ डिसेंबर १९४६
४) १५ ऑगस्ट १९४७
प्रश्न.३.कोणत्या राजकीय पक्षाचे संविधान सभेत केवळ एक उमेदवार निवडून आले होते ?
a) कृषक प्रजा पक्ष b) शेड्युल कास्ट फेडरेशन c)कम्युनिस्ट पक्ष d) अपक्ष
१)a.c.d
२)b.c.d
३)a.b.d
४)a.b.c🖋️🖋️
प्रश्न.४. खालीलपैकी कोणती भाषा भारताची अधिकृत भाषा नाही ?
१) मराठी
२)सिंधी
३)मारवाडी🖋️🖋️
४) संथाली
प्र.५. भारतीय राज्यघटनेमध्ये आंतरराष्ट्रीय शांतता आणि सुरक्षा यांचा समावेश पुढीलपैकी कशात केलेला आहे ?
१)राज्यघटनेची उद्द्देशिका
२)राज्याची मार्गदर्शक तत्वे✔️✔️
३)मूलभूत कर्तव्य
४) नववी सूची
प्रश्न.६.योग्य कथन/कथने ओळखा.
१)४२ व्या घटनादूरूस्थीद्वारे सविधानामध्ये मूलभूत कर्तव्ये समाविष्ट करण्यात आली.
२)८६ व्या घटनादूरूस्थीद्वारे सविधानामध्ये ११ कर्तव्ये समाविष्ट करण्यात आली.
A)कथन (A) फक्त
B)कथन (ब) फक्त
C)दोन्ही कथने (A) (B) बरोबर आहेत🖋️🖋️
D)दोन्ही कथने (A) (B) चूक आहेत
प्रश्न.७.रजनेतीच्या मार्गदर्शक तत्त्वंच्या संधर्भात कोणते गुंणशिष्टे गैरलागू ठरते ?
१)मूलभूत आधीकारांशी अनुरूप
२) न्यायालयीन निर्णय योग्य 🖋️🖋️
३) परिवर्तन
४) कल्याणप्रद
प्रश्न.९.कमवा व शिकवा या योजनेचा पुरस्कार कोणत्या आयोगाने केला आहे ?
१)राधाकृष्ण आयोग🖋️🖋️
२)मुदलियार आयोग
३)कोठारी आयोग
४) जॉन सार्जंट आयोग
प्रश्न.१०.१९४९ मध्ये कोणत्या प्रादेशिक विद्यापीठांची स्थापना झाली ?
१)मुंबई
२)पुणे🖋️🖋️
३) अमरावती
४)कोल्हापूर
प्रश्न.११.सेंट्रल हिंदु कॉलेज ची स्थापना कोणी केली ?
१)स्वामी दयानंद
२)स्वामी विवेकानंद
३) अँनी बेझंट🖋️🖋️
४) केशव चंद्र सेन
प्रश्न.१२.मराठी भाषा पंधरवाडा केव्हा साजरा केला जातो ?
१)१९ ते २४ नोव्हेंबर
२)१५ ते २९ डिसेंबर
३)१ ते १५ जानेवारी🖋️🖋️
४)१ ते १५ फेब्रुवार
प्रश्न.१३.'खटूआ समिती' खालीलपैकी कशाशी संबधित आहे ?
१)GST संकलन
२) ओला उबेर भाडे निश्चिती
३)रेल्वे आधुनिकीकरण🖋️🖋️
४)सरपंच - गोपिनियातेची शपत
प्रश्न.१४.महाराष्ट्रातील सिक्युरिटी ऑपरेशन सेंटर चा हेतू कोणता ?
१) मुख्यमंत्र्यांना सुरक्षा प्रदान करणे सुरक्षित ठेवणे
२) सामाजिक सुरक्षा
३) शासकिय संकेत स्थळावरील माहिती सुरक्षित ठेवणे
४)सांस्कृतिक वारसा स्थळांची सुरक्षा🖋️🖋
सहकाराची तत्वे.
🅾️इ.स. 1895 मध्ये जिनिव्हा (स्वित्झरलँड) येथे आंतरराष्ट्रीय सहकारी संघाची (International Co-operative Alliance - ICA) स्थापना झाली.
🅾️ICA ने 1937 मध्ये सहकारी तत्वांची तपासणी करून पद्धतशीर मांडणी करण्यासाठी एक समिती नेमली.
🅾️ सहकारी संस्थांचे संघटन व व्यवस्थापन करण्यासाठी वापरलेले मार्गदर्शक तत्व म्हणजे सहकारी तत्व होय.मात्र, या समितीने ठरविलेल्या तत्वांवर एकमत न झाल्याने ICA ने 1963 मध्ये सहकार तत्वाचे मूल्यांकन व फेरतपासणी करण्यासाठी भारतातील जागतिक किर्तीचे सहकार तत्वज्ञ प्रा.डि.जी. कर्वे यांच्या अध्यक्षतेखाली दुसरी समिती नियुक्त केली.तसेच या समितीच्या 1966 च्या अहवालात पुढील सहकाराची तत्वे देण्यात आली आहेत.
1. मूलभूत तत्वे -
🅾️ऐच्छिक सभासदत्वलोकशाही संघटनगुंतविलेल्या पुंजीवर व्याजधारण केलेल्या भागांच्या प्रमाणात लाभांश वाटपसभासद शिक्षणसहकारी संस्थातील सहकार्य
2. सामान्य तत्वे -
🅾️रोखीने व्यवहारराजकीय व धार्मिक अलिप्तता - हे तत्व मात्र अव्यवहार्य वाटल्याने वगळण्यात आले.काटकसरस्वावलंबन व परस्पर मदबसेवा भाव
🧩सहकारी संस्थांचे प्रकार -
सहकारी संस्थांचे प्रमुख चार वर्ग पडतात.
1. कृषी पतसंस्था (Agricultural Credit Co-Operatives) -
🅾️भारतात राज्यांमधील कृषी पतसंस्था रचना त्रिस्तरीय आहे.
🅾️गरामीण स्तरावरील प्राथमिक कृषी सहकारी पतसंस्था.जिल्हा स्तरावरील जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँक.राज्य स्तरावरील राज्य सहकारी बँक (शिखर बँक).तसेच दीर्घ मुदतीचा कर्जपुरवठा करण्यार्‍या भू-विकास बँका राज्य व जिल्हा स्तरावर कार्य करतात.
2. बिगर कृषी पतसंस्था (Non-Agricultural Credit Co-Operatives) -
🅾️नागरी सहकारी बँकापगारदार नोकरांच्या पतसंस्थाप्राथमिक शिक्षकांच्या पतसंस्था इ.
3. कृषी बिगर पतसंस्था (Agricaltural-Non-Credit Co-Operatives) -
🅾️सहकारी साखर कारखाने, खांडसरी उद्योगसहकारी सूत गिरण्यासहकारी दूध उत्पादक संस्थासहकारी तेलप्रक्रिया संस्थाकृषी खरेदी-विक्री संघकृषी सहकारी पणन संस्थाप्राथमिक मच्छिमारी सह.संस्था. इ.
4. बिगर-कृषी-बिगर-पतसंस्था (Non-Agricaltural-Non-Credit Co-Operatives) -
🅾️सहकारी ग्राहक भांडारे.सहकारी गृहनिर्माण संस्था.पावरलुम विणकर सह. संस्था.चर्मकार सह. संस्था.कुंभार सह. संस्था इ.
सराव प्रश्न
1) खालीलपैकी बरोबर जोडी ओळखा ?
A भाई कोतवाल - आझाद दस्ता
B जनरल आवारी - लाल सेना
C उषा मेहता - आझाद रेडिओ
D इंदिरा गांधी - वानर सेना
1⃣ A B C बरोबर
2⃣ A B बरोबर
3⃣ C D बरोबर
4⃣ सर्व बरोबर
Ans - 4
2) १७ ऑक्टोबर १९४० रोजी विनोबा भावे यांनी...............येथे युध्दविरोधी भाषण केल्यामुळे ते पहिले वैयक्तिक सत्याग्रही ठरले.
1⃣ मबई
2⃣ वर्धा
3⃣ पवनार
4⃣ दांडी
Ans - 3
3) -------- यांच्या पुढाकाराने 1918 साली उत्तर प्रदेशातील शेतकऱ्यांनी 'किसान सभा ' ही संघटना स्थापन केली.
1⃣ एन. जी. रंगा
2⃣ दीनबंधू
3⃣ मा. गांधी
4⃣ बाबा रामचंद्र
Ans - 4
4) 1936 साली अखिल भारतीय किसान सभा एन. जी. रंगा यांच्या पुढाकाराने स्थापन झाली.खालील पैकी -------------- हे सभेचे अध्यक्ष होते.
1⃣ एन. माधव
2⃣ सवामी सहजानंद सरस्वती
3⃣ पडित नेहरू
4⃣ बाबा रामचंद्र
Ans - 2
5) भारताची सागरी सीमा किती देशांशी संलग्न आहे?
1⃣ 5
2⃣ 6
3⃣ 7
4⃣ 8
Ans-2 ( पाकिस्तान, श्रीलंका, मालदीव, बांग्लादेश, म्यानमार, इंडोनेशिया.)
6) ------------ हा मासा फुफ्फुसाद्वारे श्वसन करतो.
1⃣ लगफिश
2⃣ ईल
3⃣ दवमासा
4⃣ कोणताही मासा फुफ्फुसाद्वारे श्वसन करत नाही.
Ans- 1
7) रत्नागिरी जिल्ह्यातील राजापूर तालुक्यातील होऊ घातलेला "नाणार प्रकल्प" कोणत्या देशाच्या संयुक्त विद्यमाने होणार आहे?
1⃣ इराक
2⃣ इराण
3⃣ सौदी अरेबिया
4⃣ फरान्स
Ans - 3
8) सुभाषचंद्र बोस यांच्या the Indian struggle या पुस्तकाचा पहिला भाग खालीलपैकी कोणत्या देशात प्रथम प्रकाशित झाला.
1⃣ अमेरिका
2⃣ इग्लंड
3⃣ फरान्स
4⃣ जर्मनी
Ans - 2
9) ---------- या व्यवसायाला भारत सरकारने NKM 16 या कार्यक्रमाद्वारे उत्पादन वाढीसाठी प्रोत्साहन दिले आहे.
1⃣ शती व्यवसाय
2⃣ कक्कुटपालन
3⃣ मत्स्यव्यवसाय
4⃣ शळीपालन
Ans - 3
१६ जानेवारी २०२३
कांही वैशिष्ट्ये असलेल्या जिल्ह्यांची नावे :-
◆ भारताचे प्रवेशद्वार -- मुंबई✅
◆ भारताची आर्थिक राजधानी -- मुंबई✅
◆ महाराष्ट्रातील घनदाट लोकवस्तीचा जिल्हा -- मुंबई शहर✅
◆ महाराष्ट्रातील तांदळाचे कोठार -- रायगड✅
◆ महाराष्ट्रातील मिठागरांचा जिल्हा -- रायगड✅
◆ मुंबईची परसबाग -- नाशिक✅
◆ महाराष्ट्रातील देशभक्त व समाजसेवकांचा जिल्हा -- रत्नागिरी✅
◆ मुंबईचा गवळीवाडा -- नाशिक✅
◆ द्राक्षांचा जिल्हा -- नाशिक✅
◆ आदिवासींचा जिल्हा -- नंदूरबार✅
◆ महाराष्ट्रातील कापसाचे शेत -- जळगाव✅
◆ महाराष्ट्रातील कापसाचा जिल्हा-- यवतमाळ✅
◆ संत्र्याचा जिल्हा -- नागपूर✅
◆ महाराष्ट्रातील कापसाची बाजारपेठ -- अमरावती✅
◆ जंगलांचा जिल्हा -- गडचिरोली✅
◆ महाराष्ट्रातील केळीच्या बागा -- जळगाव✅
◆ साखर कारखान्यांचा जिल्हा -- अहमदनगर✅
◆ महाराष्ट्रातील ज्वारीचे कोठार -- सोलापूर✅
◆ महाराष्ट्रातील गुळाचा जिल्हा -- कोल्हापूर✅
◆ कुस्तीगिरांचा जिल्हा -- कोल्हापूर✅
◆ लेण्यांचा जिल्हा -- औरंगाबाद✅
◆ महाराष्ट्रातील बावन्न दरवाजांचे शहर -- औरंगाबाद✅
◆ महाराष्ट्रातील जुन्या मराठी कवींचा जिल्हा -- बीड✅
◆ महाराष्ट्रातील भवानी मातेचा जिल्हा -- उस्मानाबाद✅
◆ महाराष्ट्रातील संस्कृत कवींचा जिल्हा -- नांदेड✅
◆ देवी रुक्मिणी व दमयंतीचा जिल्हा -- अमरावती✅
मराठवाडा मुक्ती संग्राम
मराठवाड्याचे क्षेत्रफळ हे 64590 चौ. किमी असून यामध्ये
1)औरंगाबाद
2)नांदेड
3)परभणी
4)बीड
5)जालना
6)लातूर
7)उस्मानाबाद व
8) हींगोली
हे 8 जिल्हे, 78 तालूके व 63 बाजारपेठेची शहरं आहेत
लोकसंख्या ही जवळपास 2 कोटी आहे. साक्षरता 76% तर लोकसंख्या घनता ही 352 एवढी आहे. लिंग गूणोत्तर 932 एवढे आहे.
दक्षिणगंगा गोदावरी ही मराठवाड्याच्या 5 जिल्ह्यातून वाहते. जायकवाडी हा सर्वात मोठा महाराष्ट्रातील सिंचनप्रकल्प मराठवाड्यात असून मोठा ऐतिहासिक व धार्मिक वारसा हा मराठवाड्यास लाभलेला आहे.
यामध्ये वेरूळ,अजिंठा जगप्रसिद्ध लेणी, देवगिरी, कंधार किल्ले, हेमाडपंथी मंदिरे, मकबरा, 52 दरवाजे, पानचक्की, 3 जोतिर्लिंग मंदिरे, संतांची भूमी पैठण,तूळजाभवानी मंदिर इत्यादी अप्रतिम संस्कृतीचे दर्शन घडवतात.
पूर्वी मराठवाडा हा हैद्राबाद संस्थानात विलीन होता.
हैदराबाद संस्थानावर निजाम मीर उस्मान अली खान निजाम-उल मुल्क आसफजाह यांचे राज्य होते . त्यांच्या निजामांच्या राज्यातून मुक्त होऊन भारतीय संघराज्यात सामील होण्यासाठी स्वामी रामानंद तीर्थ यांच्या नेतृत्वाखाली संपूर्ण हैदराबाद संस्थानात मुक्ती संग्राम सुरु झाला होता.
हैदराबाद संस्थानची त्यावेळची लोकसंख्या 1 कोटी 60 लाख होती. यात तेलंगणा, मराठवाडा आणि कर्नाटकचा कांही भाग येत होता. मुक्ती संग्राम सुरु झाल्यावर निजामाचा सेनापती कासीम रझवी याने जनतेवर खूप अत्याचार सुरु केले. दुसज्या बाजूला मुक्ती संग्राम वेगात सुरु झालेला होता. यांच नेतृत्व स्वामी रामानंद तीर्थ, गोविंदभाई श्रॉफ, रविनारायण रेड्डी, बाबासाहेब परांजपे या आणि इतर अनेक नेत्यांकडे होते.
मराठवाडयाच्या गावागावात हा संग्राम लढला गेला. यात जीवाची पर्वा न करता अनेक स्वातंत्र्यवीर पुढे आले. मराठवाडयात निजामांच्या पंतप्रधानास रोखण्यासाठी पूल उडवून देणारे काशीनाथ कुलकर्णी, मराठवाडयाची राणी लक्ष्मीबाई म्हणून प्रसिध्द झालेल्या बदनापूर तालुक्यातील धोपटश्र्वर गावच्या दगडाबाई शेळके, रोहिल्यांना जेरीस आणणारे बीडचे विठ्ठलराव काटकर, बर्दापूर पोलीस ठाणे उडवून देणारे लातूरचे हरिश्चंद्गजी जाधव, नळदूर्ग सर करणारे उस्मानाबाद जिल्हयातील जनार्दन होर्टीकर गुरुजी तसेच परभणीत रझाकारांना हुसकावून लावणारे सूर्यभान पवार, आदींच्या रुपाने मराठवाड्याच्या कानाकोपज्यात स्वातंत्र्य संग्राम उत्स्फूर्तपणे लढला गेला.
या मुक्ती संग्रामात श्रीधर वर्तक, शंकरराव जाधव, जालन्याचे जनार्दन मामा, गोविंदराव पानसरे, जयंतराव पाटील आदींसारख्यांनी आपल्या जीवाची तमा न बाळगता काम केले. या सर्व हुतात्म्यांनी आणि मुक्ती संग्रामातील स्वातंत्र्य सैनिकांनी केलेल्या संग्रामाचं मोल हे खूप मोठे आहे.
निजाम शरण येत नाही आणि नागरिकांवर अत्याचार वाढले आहेत हे पाहून 13 सप्टेंबर 1948 रोजी पोलीस ऍक्शन सुरु झाले. ते सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्यमूळे ते भारताचे तत्कालीन ग्रहमंत्री होते खूप धाडसी परंतू योग्य अशा निर्णयामूळ॓ जनतेस न्याय मिळाला.
मुख्य फौजा सोलापूरकडून घुसल्या. पहाटे 4 वाजता ऑपरेशन सुरु झाल्यावर 2 तासात नळदुर्ग व सायंकाळपर्यंत तुळजापूर, परभणी ते मणिगढ, कनेरगाव, चाळीसगावकडून आलेल्या तुकडीने कन्नड, दौलताबाद काबिज केले.
15 सप्टेंबर रोजी औरंगाबाद सर करुन फौजा पुढे निघाल्या. तेंव्हा निजामी सैन्य माघार घ्यायला लागले होते.
हैदराबादचे सेनाप्रमुख जन अल इद्गीस यांनी 17 सप्टेंबर 1948 रोजी शरणांगती स्वीकारली आणि खुद्द निजाम शरण आला. हैदराबाद मुक्ती संग्राम यशस्वी झाला. हैदराबाद संस्थानात तिरंगा फडकला. हैदराबाद संस्थानातील अन्यायी राजवटीविरुध्दचा लढा मराठवाड्यातील जनतेनं यशस्वी केला.
मराठवाडा मुक्तिसंग्रामाला यश प्राप्त होऊन येत्या 17 सप्टेंबर रोजी तब्बल 68वर्षे पूर्ण होत आहेत. 68 वर्षांपूर्वी 17सप्टेंबर 1948 रोजी ‘हैदराबाद पोलीस ऍक्शन’ झाली व हैदराबाद संस्थान देशाचे अविभाज्य अंग झाले. इतकी वर्षे होऊनही मराठवाड्याच्या जनतेच्या मनात अजूनपर्यंत त्याच्या स्मृती जिवंत आहेत. मराठवाडा मुक्तिसंग्रामामुळे स्वातंत्र्याला खर्‍या अर्थाने पूर्णत्व प्राप्त झाले आहे. अन्यथा हैदराबादचा निजाम ‘स्वतंत्र राष्ट्रा’चे स्वप्न बघत होता.
या संग्रामाच्या उज्ज्वल पर्वाच्या आठवणींना उजाळा देताना मुक्तीनंतर महाराष्ट्रात विलीन होणार्‍या मराठवाड्याचा कितपत विकास झाला याचाही गांभीर्याने विचार होण्याची आवश्यकता आहे.
आज एवढ्या वर्षांनंतरही मराठवाडा मागास व विकासापासून वंचितच राहिला आहे हे एक न नाकारता येणारे सत्य आहे. ही विकासाची दरी संपवून मराठवाडा उर्वरित महाराष्ट्राच्या बरोबरीने यायला हवा होता, पण तसे झाले नाही. महाराष्ट्रात विलीन होऊनसुद्धा त्याच्या पदरी उपेक्षाच पडली. गेल्या अनेक वर्षांत मराठवाडा आणि उर्वरित महाराष्ट्र यांच्यामधील अंतर वाढत गेले. हे अंतर कमी व्हायला हवे. पश्चिम महाराष्ट्रात दरडोई उत्पन्न ६४५ रु. आहे, तर मराठवाड्यात ते फक्त दरडोई ३७५रु. आहे. मराठवाड्याचा खरा विकास कधी होणार ? हा माञ एक पडलेला प्रश्न आहे.
१ मे १९६० पासून मराठवाडा हा नवीन प्रशासकिय विभाग म्हणून ओळखला जाउ लागला.