महात्मा गांधी यांची 152 व्या जयंती

देशाच्या स्वातंत्र्यकालीन इतिहासातील महानक्रांतिकारक, शांतता व अहिंसेचे पुजारक महात्मा गांधी यांचा जन्म 2 ऑक्टोबर 1969 साली गुजरात मधील पोरबंदर या शहरात झाला होता.

महात्मा गांधींचे पूर्ण नाव मोहनदास करमचंद गांधी होते परंतु, लोक प्रेमाने त्यांना बापू म्हणत असतं.

आईचे नाव : पुतळाबाई

पत्नीचे नाव : कस्तुरबा गाधी

मुंबईत उच्च शिक्षण घेतल्यानंतर इंग्लंडमध्ये बॅरिस्टर ही पदवी मिळवून गांधीजी 1891 मध्ये भारतात परतले.

भारतात गांधीजी प्रथम राजकोट व नंतर मुंबईत वकिली करू लागले.

निधन : 30 जानेवारी 1948, दिल्ली.

  महात्मा गांधीजींवर प्रभाव टाकणारे ग्रंथ :
Unto This Last : जॉन रस्कीन,
Leaves of Grass : वॉल्ट हिटमन,
Waldel : हेरन्री डेव्हिड थोर

रवींद्रनाथ टागोर यांनी बापूना सर्वप्रथम “महात्मा” ही उपाधी धारण केली होती.

  सुभाषचंद्र बोस यांनी महात्मा गांधी यांना “राष्ट्रपिता” म्हणून पहिल्यांदा संबोधले होते.

आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिन

जगाला सत्याग्रहाबरोबरच अहिंसेचे तत्वज्ञान शिकवणा-या महात्मा गांधी यांचा जन्मदिवस (२ ऑक्टोबर) जगभरात आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिन म्हणून साजरा केला जातो.

महात्मा गांधी यांचा जन्म २ ऑक्टोबर १८६९ साली गुजरात मधील पोरबंदर शहरात झाला. गांधीजीच्या वडिलांचे नाव करमचंद तर आइचे नाव पुतळाबाई होते.

गांधीजीचे कार्य

अहिंसेच्या तत्वावर आधारित सत्याग्रहाचा उपयोग गांधीजीनी सर्वप्रथम दक्षिण अफ्रिकेत तेथील भारतीयांना त्यांचे नागरी हक्क मिळवून देण्यासाठी केला.

त्यानंतर १९१५ मध्ये भारतात परतल्यानंतर त्यांनी चंपारण मधील शेतक-यांना जुलमी कर आणि जमीनदार यांच्याविरोधात एकत्र करुन लढा दिला. त्यानंतर गांधीजीनी केलेल्या दांडी यात्रा, भारत छोडो चळवळ अशा सत्य आणि अहिंसा या तत्वांवर आधारित आंदोलनांनी ब्रिटिश सरकारचे धाबे दणाणले. गांधीजीनी सत्य आणि अहिंसा या तत्वांचा नुसताच पुरस्कार केला नाही तर ते स्वतः ती तत्वं जगले.

एका ओळीत सारांश, 02 ऑक्टोबर 2021

दिनविशेष

आंतरराष्ट्रीय अहिंसा दिवस - 2 ऑक्टोबर.

भारतात, गांधी जयंती - 2 ऑक्टोबर.

संरक्षण

01 ऑक्टोबर 2021 पासून भारतीय हवाई दलाच्या पश्चिम हवाई कमांडचे एअर ऑफिसर कमांडिंग इन चीफ (AOC-in-C) - एअर मार्शल अमित देव.

01 ऑक्टोबर 2021 पासून लष्करी परिचर्या सेवा (MNS) याचे अतिरिक्त महासंचालक - मेजर जनरल स्मिता देवराणी.

_ याने 01 ऑक्टोबर 2021 रोजी त्याचा 96 वा स्थापना दिवस साजरा केला - लष्करी परिचर्या सेवा (MNS).

30 सप्टेंबर 2021 पासून भारतीय हवाई दलाचे (IAF) प्रमुख (Chief of the Air Staff / CAS) - एअर चीफ मार्शल व्ही आर चौधरी.

01 ऑक्टोबर 2021 पासून भारतीय हवाई दलाचे (IAF) उप-प्रमुख (VCAS) - एअर मार्शल संदीप सिंग.

केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी 02 ऑक्टोबर 2021 रोजी दिल्लीच्या ऐतिहासिक लाल किल्ल्यावरून 'सुदर्शन भारत परिक्रमा' (7,500 किलोमीटर लांब प्रवास) नावाने __ याच्या अखिल भारतीय कार रॅलीला हिरवा झेंडा दाखवला – नॅशनल सेक्युरिटी गार्ड (NSG).

पर्यावरण

जगातील सर्वात सक्रिय ज्वालामुखींपैकी एक असलेल्या _ मधील 'किलाउआ' ज्वालामुखीचा 29 सप्टेंबर 2021 रोजी उद्रेक झाला - हवाई.

आंतरराष्ट्रीय

27 सप्टेंबर ते 1 ऑक्टोबर 2021 या काळात ____ येथे भारत आणि अमेरिका यांच्यात औद्योगिक सुरक्षा करार शिखर परिषद आयोजित करण्यात आली - नवी दिल्ली.

30 सप्टेंबर 2021 रोजी, भारत आणि ____ या देशांनी 2022 वर्षाच्या अखेरीस देशांदरम्यानचा मुक्त व्यापार करार (FTA) रद्द करण्याचा निर्णय घेतला - ऑस्ट्रेलिया.

राष्ट्रीय

01 ऑक्टोबर 2021 रोजी, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी “स्वच्छ भारत अभियान – शहरी 2.0” आणि ____ यांचा प्रारंभ केला - अटल शहर पुनरुज्जीवन आणि परिवर्तन अभियान 2.0 (अमृत / AMRUT 2.0).

आंतरराष्ट्रीय अन्न धोरण संशोधन संस्था (IFPRI), भारतीय लोकसंख्याशास्त्र संस्था (IIPS), UNICEF आणि आर्थिक विकास संस्था (IEG) यांच्या संयुक्त प्रयत्नातून _ याने 19 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांसाठी ‘द स्टेट न्यूट्रीशन प्रोफाइल्स’ याचे अनावरण केले – नीती आयोग.

30 सप्टेंबर 2021 रोजी __ याने ‘लोक योजना मोहीम 2021 - सबकी योजना सबका विकास आणि व्हायब्रंट ग्राम सभा डॅशबोर्ड’ याचे अनावरण केले - केंद्रीय पंचायतराज आणि ग्रामीण विकास मंत्रालय.

_ याने "जिल्हा रुग्णालयांच्या कामगिरीतील सर्वोत्तम पद्धती" अहवाल प्रकाशित केला, जो आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय आणि WHO इंडिया यांच्या सहकार्याचा परिणाम आहे - नीती आयोग.

असोसिएटेड चेंबर्स ऑफ कॉमर्स अँड इंडस्ट्री ऑफ इंडिया (ASOOCHAM) या संस्थेने आयुर्वेद, होमिओपॅथी, सिद्ध आणि आयुष पद्धतींच्या इतर प्रकारांमध्ये संशोधन आणि विकासाला प्रोत्साहन देण्यासाठी _ यांच्या नेतृत्वात एका राष्ट्रीय स्तरीय आयुष कृती दलाची स्थापना केली - डॉ सुदिप्त नारायण रॉय.

व्यक्ती विशेष

30 सप्टेंबर 2021 रोजी व्हाइस अॅडमिरल विनय बधवार यांच्या सेवानिवृत्तीनंतर, भारत सरकारचे मुख्य जलसर्वेक्षक / हायड्रोग्राफर - व्हाइस एडमिरल अधीर अरोरा.

क्रिडा

‘महिलांच्या राष्ट्रीय मुष्टियुद्ध विजेतेपद’ स्पर्धेची पाचवी आवृत्ती _ येथे 21 ऑक्टोबर ते 27 ऑक्टोबर 2021 या कालावधीत आयोजित केली जाईल - हिसार, हरियाणा.

_ हिने लिमा (पेरू) येथे झालेल्या ‘ISSF कनिष्ठ जागतिक अजिंक्यपद’ स्पर्धेत महिलांच्या 10 मीटर एअर पिस्तूल गटाचे सुवर्णपदक जिंकले - मनु भाकर.

राज्य विशेष

तेलंगणा सरकारने 01 ऑक्टोबर 2021 रोजी _ येथे 'हरा भरा' प्रकल्प सुरू केला, जो सीडकॉप्टर ड्रोनद्वारे चालवली जाणारी भारतातील पहिली हवाई बीजारोपण मोहीम आहे - केबीआर अभयारण्य, हैदराबाद.

_ सरकारने बालविवाह थांबवण्यासाठी 'पोनवक्क' नावाचा एक नवीन प्रकल्प सुरू केला - केरळ.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

सामान्य ज्ञान

राष्ट्रीय मागासवर्गीय आयोगाची स्थापना – 14 ऑगस्ट 1993.

राष्ट्रीय अनुसूचित जाती आयोगाची स्थापना - 19 फेब्रुवारी 2004.

राष्ट्रीय अनुसूचित जमाती आयोगाची स्थापना - 19 फेब्रुवारी 2004.

राष्ट्रीय महिला आयोगाची स्थापना - 31 जानेवारी 1992.

राष्ट्रीय लोकसंख्या आयोगाची स्थापना - 11 मे 2000.

राष्ट्रीय मानवी हक्क आयोगाची स्थापना - 12 ऑक्टोबर 1993.

केंद्रीय विद्युत नियमन आयोगाची स्थापना - 24 जुलै 1998.

दिनविशेष

 

२ ऑक्टोबर :- घटना

१९०९: रमाबाई रानडे यांनी पुणे सेवासदन सोसायटीची स्थापना केली.

१९२५: जॉन लोगी बेअर्ड यांनी पहिल्या दूरदर्शन संचाचे प्रात्यक्षिक दाखवले.

१९५५: पेरांबूर येथे इन्टिग्रल कोच फॅक्टरी सुरू झाली.

१९५८: गिनी देशाला फ्रान्सपासुन स्वातंत्र्य मिळाले.

१९६७: थरगुड मार्शल हे अमेरिकन सर्वोच्‍च न्यायालयाचे पहिले कृष्णवर्णीय न्यायाधीश बनले.

१९६९: महात्मा गांधींच्या जन्मशताब्दीचे औचित्य साधून त्यांची प्रतिमा व सही असलेल्या २, ५, १० व १०० रुपयांच्या नोटा रिझर्व्ह बँकेने जारी केल्या.

२००६: निकेल माइन्स, पेनसिल्व्हानिया येथे चार्ल्स कार्ल रॉबर्ट्सने आमिश शाळेत पाच शाळकरी मुलींना गोळ्या घालून ठार मारले व नंतर आत्महत्या केली.

२ ऑक्टोबर :- जन्म

९७१: गझनीचा महमूद यांचा जन्म. (मृत्यू: ३० एप्रिल १०३०)

१८४७: जर्मनीचे दुसरे राष्ट्राध्यक्ष पॉल फॉन हिन्डेनबर्ग यांचा जन्म. (मृत्यू: २ ऑगस्ट १९३४)

१८६९: मोहनदास करमचंद गांधी उर्फ महात्मा गांधी यांचा पोरबंदर गुजरात येथे जन्म.

१८९१: पद्मश्री विजेते शिल्पकार विनायक पांडुरंग करमरकर यांचा जन्म. (मृत्यू: १३ जून १९६७)

१९०४: भारतरत्न लालबहादूर शास्त्री यांचा मुगलसराई उत्तरप्रदेश येथे जन्म. (मृत्यू: ११ जानेवारी १९६६)

१९०८: विचारवंत व साहित्यिक, पुरोगामी चळवळीचे भाष्यकार गंगाधर बाळकृष्ण सरदार तथा गं. बा. सरदार यांचा जन्म. (मृत्यू: १ डिसेंबर १९८८)

१९२७: शास्त्रीय गायक पं. दिनकर कैकिणी यांचा जन्म. (मृत्यू: २३ जानेवारी २०१०)

१९३९: भारतीय क्रिकेटपटू बुद्धी कुंदर यांचा जन्म. (मृत्यू: २३ जून २००६)

१९४२: चित्रपट अभिनेत्री आशा पारेख यांचा जन्म.

१९४८: अभिनेत्री, मॉडेल आणि लेखिका पर्सिस खंबाटा यांचा जन्म. (मृत्यू: १८ ऑगस्ट १९९८)

१९६८: झेक लॉन टेनिस खेळाडू याना नोव्होत्‍ना यांचा जन्म.

१९७१: संगीतकार व गायक कौशल इनामदार यांचा जन्म).

२ ऑक्टोबर :- निधन

१९०६: चित्रकार राजा रविवर्मा याचं निधन. (जन्म: २९ एप्रिल १८४८)

१९२७: स्वीडीश भौतिक व रसायनशास्त्रज्ञ स्वांते अर्‍हेनिअस याचं निधन. (जन्म: १९ फेब्रुवारी १८५९)

१९७५: स्वातंत्र्यसैनिक, खासदार व तामिळनाडुचे मुख्यमंत्री के. कामराज याचं निधन. (जन्म: १५ जुलै १९०३)

१९८५: अमेरिकन अभिनेते रॉक हडसन याचं निधन. (जन्म: १७ नोव्हेंबर १९२५).

ज्ञान-विज्ञान

ज्ञान-विज्ञान

_ येथील शास्त्रज्ञांच्या चमूने मोठ्या प्रमाणावर रीअॅक्टर विकसित केले आहे जे सूर्यप्रकाश आणि पाणी सारख्या शाश्वत स्त्रोतांचा वापर करून भरपूर प्रमाणात हायड्रोजन तयार करते - इन्स्टिट्यूट ऑफ नॅनो सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी (INST), मोहाली.

सामान्य ज्ञान

भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरण (TRAI) - स्थापनाः 20 फेब्रुवारी 1997; मुख्यालय: नवी दिल्ली.

भारतीय निवडणूक आयोग (ECI) - स्थापनाः 25 जानेवारी 1950; मुख्यालय: नवी दिल्ली.

भारतीय लेखानियंत्रक व महालेखापरीक्षक (CAG) याची स्थापना - भारतीय संविधानाच्या कलम 148 अन्वये.

केंद्रीय माहिती आयोग (CIC) याची स्थापना - 12 ऑक्टोबर 2005.

केंद्रीय दक्षता आयोग (CVC) याची स्थापना - 11 फेब्रुवारी 1964.

कोणत्या ठिकाणी २७ सप्टेंबर २०२१ रोजी आकाश प्राइम क्षेपणास्त्राची उड्डाण चाचणी घेण्यात आली?
उत्तर :  इंटेग्रेटेड टेस्ट रेंज, चांदीपूर

  तैवान समुद्रधुनी ही १८० किलोमीटर रुंदी असलेली समुद्रधुनी असून ती तैवानचे बेट आणि _ खंडाला विभागते.
उत्तर : आशिया

कोणत्या दिवशी ‘जागतिक रेबीज दिवस’ साजरा करतात?
उत्तर : २८ सप्टेंबर

_ राज्यामधील प्रसिद्ध ‘सोजात मेहंदी’ला सरकारकडून भौगोलिक संकेत (GI) टॅग प्राप्त झाला आहे.
उत्तर : राजस्थान

  २०२१ साली “जागतिक हृदय दिवस”ची संकल्पना कोणती आहे?
उत्तर : यूज हार्ट टू कनेक्ट

कोणत्या मंत्रालयाने ‘स्वच्छ सर्वेक्षण २०२२’ या कार्यक्रमाचा प्रारंभ केला?
उत्तर : गृहनिर्माण आणि शहरी कार्ये मंत्रालय

‘ऑस्ट्रावा ओपन २०२१ (टेनिस)’ स्पर्धेच्या महिला दुहेरी गटाचे विजेतेपद कोणी जिंकले?
उत्तर : सानिया मिर्झा-शुई झांग

कोणत्या दिवशी ‘अन्नाचे नुकसान आणि कचरा कमी करण्याबाबत आंतरराष्ट्रीय जागृती दिवस’ साजरा करतात?
उत्तर : २९ सप्टेंबर

एका ओळीत सारांश, 01 ऑक्टोबर 2021

दिनविशेष

2021 साली ‘आंतरराष्ट्रीय वृद्ध व्यक्ती दिवस’ (1 ऑक्टोबर) याची संकल्पना - "डिजिटल इक्विटी फॉर ऑल एजेस".

जागतिक शाकाहारी दिवस - 1 ऑक्टोबर.

अर्थव्यवस्था

NTPC रिन्यूएबल एनर्जी लिमिटेड (REL) या कंपनीने राजस्थानमधील 470 मेगावॅट सौर प्रकल्प आणि गुजरातमधील 200 मेगावॅट सौर प्रकल्पासाठी त्याच्या पहिल्या हरित कर्जासाठी _ सोबत करार केला – बँक ऑफ इंडिया.

आंतरराष्ट्रीय

आरोग्य आणि जैववैद्यकीय विज्ञान क्षेत्रात सहकार्य आणि इंटरनॅशनल सेंटर फॉर एक्सलन्स इन रिसर्च (ICER) याच्यासोबत सहकार्यासाठी भारत आणि _ या देशांनी 30 सप्टेंबर 2021 रोजी दोन सामंजस्य करारांवर स्वाक्षरी केली - अमेरिका.

‘नाइट फ्रँक’ या संस्थेच्या अभ्यासानुसार, रिअल इस्टेटसाठी जगातील सर्वात हरित शहर - लंडन (त्याखालोखाल शांघाय, न्यूयॉर्क, पॅरिस आणि वॉशिंग्टन डीसी).

रिअल इस्टेटसाठी भारतीय हरित शहरे - दिल्ली (जागतिक स्तरावर 63 वा), चेन्नई (224 वा), मुंबई (240 वा), हैदराबाद (245 वा), बेंगळुरू (259 वा) आणि पुणे (260 वा).

संयुक्त राष्ट्रसंघाचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस संयुक्त राष्ट्रसंघ व्यापार आणि विकास परिषदेच्या पंधराव्या सत्राचे (UNCTAD15) _ येथे उद्घाटन करतील, जे 4 ऑक्टोबर ते 7 ऑक्टोबर 2021 या काळात "सर्वांसाठी विषमता आणि असुरक्षिततेपासून समृद्धीपर्यंत" या विषयाखाली आयोजित केले जाईल - ब्रिजटाउन, बार्बाडोस.

‘ग्रीन इनिशिएटिव्ह’ याद्वारे कार्बन न्यूट्रल प्रमाणपत्र मिळवणारे पहिले आंतरराष्ट्रीय गंतव्यस्थान - माचू पिचू, पेरू.

राष्ट्रीय

30 सप्टेंबर 2021 रोजी श्रम आणि रोजगार मंत्री, श्री भूपेंद्र यादव यांनी _ याला सुरुवात केली, जो तरुणांमध्ये रोजगारक्षमता वाढवण्यासाठी डिजिटल कौशल्य कार्यक्रम आहे – डिजीसक्षम / DigiSaksham.

वृद्धाच्या फायद्याची उत्पादने तयार करणाऱ्या स्टार्ट-अप कंपणीची निवड करण्यासाठी पारदर्शक यंत्रणा प्रदान करणारे समर्पित संकेतस्थळ-आधारित मंच - 'सीनियर केअर एजिंग ग्रोथ इंजिन' (SAGE).

भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण (FSSAI) याने _ येथे पश्चिम क्षेत्रामधील पहिली राष्ट्रीय अन्न प्रयोगशाळा (NFL) स्थापन केली - JNPT, नवी मुंबई.

देशभरात विज्ञान संग्रहालयांद्वारे तर्कसंगत विचारसरणी निर्माण करण्यासाठी आणि अनुभवावर आधारित शिक्षण बळकट करण्यासाठी संस्कृती मंत्रालयाचे __ आणि वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषद (CSIR) यांनी सामंजस्य करार केला - राष्ट्रीय विज्ञान संग्रहालये परिषद.

आर्थिक व्यवहार मंत्रिमंडळाच्या समितीने पुढील पाच वर्षांसाठी 'पीएम पोषण' योजनेला मंजुरी दिली, ज्याद्वारे विद्यमान मध्यान्ह भोजन योजनेचे नाव बदलून ____ असे केले जाईल - राष्ट्रीय पीएम-पोषण योजना (PM-POSHAN  / POshan SHAkti Nirman).

व्यक्ती विशेष

आयुध कारखाने मंडळ (OFB) याची उत्तराधिकारी संस्था असलेल्या, आयुध संचालनालयाचे पहिले महासंचालक (समन्वय आणि सेवा) - ई. आर. शेख.

यूएस इंडिया बिझनेस कौन्सिल (USIBC) कडून घोषित ‘2021 ग्लोबल लीडरशिप अवॉर्ड’चे भारतीय प्राप्तकर्ते - शिव नादर आणि मल्लिका श्रीनिवासन (भारतीय उद्योगपती).

‘कॉमनवेल्थ इनोव्हेशन फॉर सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट पुरस्कार 2021’ याचा भारतीय विजेता - कैफ अली.

22 सप्टेंबर 2021 पासून नॅशनल सिक्युरिटीज डिपॉझिटरीज लिमिटेड (NSDL) याचे नवीन व्यवस्थापकीय संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी - पद्मजा चुंडुरू.

2021-23 या कालावधीसाठी कन्झ्युमर इलेक्ट्रॉनिक्स अँड अप्लायन्सेस मॅन्युफॅक्चरर्स असोसिएशन (CEAMA) याचे अध्यक्ष - एरिक ब्रागांझा.

क्रिडा

भारतात, पहिला एलजी हॉर्स पोलो कप स्पर्धा ____ येथे आयोजित केली गेली - द्रास, लडाख.

भारतीय हॉकी खेळाडू, ज्यांनी खेळातून निवृत्तीची घोषणा केली - रुपिंदर पाल सिंह आणि बीरेंद्र लाकरा.

राज्य विशेष

महाराष्ट्र सरकारने ____ येथे एक ‘युद्ध स्मारक-सह-संग्रहालय’ उभारण्याची योजना जाहीर केली - मुंबई.

कर्नाटक सरकारने वर्ष 2020 आणि वर्ष 2021 यासाठी ‘महात्मा गांधी सेवा पुरस्कार’ अनुक्रमे _ आणि श्री सिद्धगंगा शिक्षण संस्था आणि श्री सिद्धगंगा मठ (तुमाकुरू जिल्हा) यांना जाहीर केले - मीराबाई कोप्पीकर.

वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर.

स्वीडनच्या स्वांते पाबो यांना वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर.

स्वीडनच्या स्वांते पाबो यांना यावर्षीचा वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर झाले आहे.

मानवी उत्क्रांतीच्या अनुवांशिकतेसंदर्भातील (Discoveries concerning the genomes of extinct hominins and human evolution) अभ्यासासाठी हा पुरस्कार जाहीर.

नोबेल समितीचे सचिव थॉमस पर्लमन यांनी केली घोषणा.

कोण आहेत स्वांते पाबो?
स्वांते पाबो हे पॅलेओजेनेटीक्सच्या संस्थापकांपैकी एक
त्यांनी निएंडरथल जीनोमवर मोठ्या प्रमाणावर काम केले आहे.
ते जर्मनीतील लीपझिंग येथील मॅक्स प्लँक इन्स्टिट्यूट फॉर इव्होल्यूशनरी एन्थ्रोपोलॉजी येथील जेनेटिक्स विभागाचे संचालक

गेल्या वर्षीचे विजेते :- डेव्हिड ज्युलियस आणि आर्डेन पेटामूटियम 

या दोन्ही संशोधकांना शरीराचे तापमान, दाब आणि वेदना या रिसेप्टर्सचा शोध लावल्याबद्दल पुरस्कार मिळाला होता.

10 डिसेंबर रोजी नोबेल पुरस्कार प्रदान केले जातात.

लक्षात ठेवा

           

१) भारतातील अठ्ठाविसावे राज्य ......
- झारखंड

२) १ ऑक्टोबर, १९५३ रोजी अस्तित्वात आलेले .... हे भाषिक तत्त्वावरील भारतातील पहिले राज्य होय.
- आंध्र राज्य

३) २ जून, २०१४ रोजी आंध्र प्रदेश राज्याचे विभाजन करण्यात येऊन तेलंगाणा हे भारतातील २९ वे राज्य निर्माण झाले. तेलंगाणा प्रदेशाचा समावेश असलेले मूळ आंध्र प्रदेश राज्य केव्हा आकारास आले होते?
- १ नोव्हेंबर, १९५६

४) .... हा घटक राज्याचा घटनात्मक प्रमुख असून त्याच्या नावाने राज्याचे कार्यकारी आदेश काढले जातात.
- राज्यपाल

५) राज्यपाल त्याचे कार्यकारी अधिकार थेट किंवा दुय्यम अधिकाऱ्यांद्वारा वापरू शकतो, असे कलम १५४ मध्ये म्हटले आहे. दुय्यम अधिकारी या संज्ञेत कोणाचासमावेश होतो ?
- सर्व मंत्री व मुख्यमंत्री

१) घटक राज्याच्या राज्यपालास राजीनामा द्यावयाचा असल्यास त्याने तो .... कडे सादर करावा लागतो.
- राष्ट्रपती

🔹२) राज्याच्या अॅडव्होकेट जनरलची नेमणूक कोणाकडून केली जाते ?
- राज्यपाल

३) .... ची संमती मिळाल्याशिवाय विधेयकाचे राज्य शासनाच्या कायद्यात रूपांतर होत नाही.
- राज्यपाल

४) घटक राज्याच्या मुख्यमंत्र्याचा राजीनामा म्हणजे घटक राज्याच्या .... राजीनामा होय.
- संपूर्ण मंत्रिमंडळाचा

५) महाराष्ट्राच्या विधानसभेची व विधानपरिषदेची सदस्य संख्या ....
- २८८ व ७८

चालू घडामोडी

भारतीय महिला हक्क कार्यकर्त्या सृष्टी बक्षी यांना 'चेंजमेकर' पुरस्कार

भारतातील महिला हक्क कार्यकर्त्या, सृष्टी बक्षी यांनी जर्मनीतील बॉन येथे आयोजित केलेल्या UN SDG (युनायटेड नेशन्स सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट गोल्स) कृती पुरस्कारांमध्ये 'चेंजमेकर' पुरस्कार जिंकला आहे.

सृष्टी बक्षी यांच्या लिंग-आधारित हिंसा आणि असमानतेबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी केलेल्या प्रयत्नांची दखल घेऊन हा पुरस्कार दिला जातो.

रिलायन्स जिओचे अध्यक्ष आकाश अंबानी टाईमच्या 100 उदयोन्मुख नेत्यांच्या यादीत

रिलायन्स जिओचे अध्यक्ष आकाश अंबानी, अब्जाधीश मुकेश अंबानी यांचा मुलगा, याला TIME मासिकाने TIME100 नेक्स्ट यादीत नाव दिले आहे जे “उद्योग आणि जगभरातील उगवत्या तारे ओळखतात.

विशेष म्हणजे या वर्षी या यादीत स्थान मिळालेले ते एकमेव भारतीय आहेत.

या यादीत आणखी एक भारतीय वंशाचा अमेरिकन व्यावसायिक नेता, सबस्क्रिप्शन सोशल प्लॅटफॉर्म OnlyFans'ची भारतीय वंशाची सीईओ आम्रपाली गान देखील आहे.

भारत सरकारने "साइन लर्न" स्मार्टफोन अॅप सादर केले आहे

साइन लर्न” स्मार्टफोन अॅप: केंद्राने “साइन लर्न” स्मार्टफोन अॅप जारी केला , जो भारतीय सांकेतिक भाषेसाठी (ISL) 10,000 शब्दांचा शब्दकोश आहे.

सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण राज्यमंत्री प्रतिमा भौमिक यांनी अॅपची ओळख करून दिली.

10,000 शब्दांचे भारतीय सांकेतिक भाषा संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्र (ISLRTC) शब्दकोष साइन लर्नचा पाया आहे.

आयएसएल डिक्शनरीमधील सर्व शब्द अॅपवर हिंदी किंवा इंग्रजी वापरून शोधले जाऊ शकतात, जे Android आणि iOS आवृत्त्यांमध्ये प्रवेशयोग्य आहेत.

नोबेल पारितोषिक 2022: स्वंते पाबो यांना वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक घोषित करण्यात आला .

2022 चे औषध किंवा शरीरविज्ञानासाठीचे नोबेल पारितोषिक स्वीडिश अनुवंशशास्त्रज्ञ स्वंते पाबो यांना देण्यात आले.

नोबेल पारितोषिक समितीने "विलुप्त होमिनिन्स आणि मानवी उत्क्रांती यांच्या जीनोमबद्दलच्या शोधांसाठी" स्वंते पाबो यांना हा पुरस्कार देण्यात आला.

2021 मध्ये विदेशी पर्यटकांसाठी तामिळनाडू आणि महाराष्ट्र ही प्रमुख ठिकाणे आहेत

केंद्रीय पर्यटन मंत्रालयाच्या अहवालानुसार , 2021 मध्ये महाराष्ट्र आणि तामिळनाडूमध्ये सर्वाधिक विदेशी पर्यटकांनी भेट दिली , अनुक्रमे 1.26 दशलक्ष आणि 1.23 दशलक्ष. 'इंडिया टुरिझम स्टॅटिस्टिक्स 2022' नावाचा 280 पानांचा अहवाल वायस यांनी प्रसिद्ध केला.

भारताला 2021 मध्ये 677.63 दशलक्ष देशांतर्गत पर्यटक भेटी मिळाल्या, 2020 मध्ये 610.22 दशलक्ष वरून 11.05 टक्क्यांनी वाढ झाली, असे अहवालात म्हटले आहे.

सामान्य माहिती

‘द एस्ट्रोफिजिकल’ जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासामध्ये कशाचा नवीन वर्ग स्पष्ट करण्यात आला आहे, ज्याला ‘हायसिन किंवा हायशन ग्रह’ असे नाव देण्यात आले आहे?
उत्तर : सूर्यमालेबाहेरील ग्रह

कोणत्या व्यक्तीला ‘बेहलर कासव संवर्धन पुरस्कार’ प्रदान करण्यात आला?
उत्तर : शैलेंद्र सिंग

कोणत्या राज्यात ‘भीतरकनिका राष्ट्रीय अभयारण्य’ आहे?
उत्तर : ओडिशा

कोणत्या राज्यात डायनासोर प्रजातीच्या तीन उपजातींच्या पायाचे ठसे शोधले गेले आहेत, ज्यामुळे ‘मेसोझोइक’ युगादरम्यान ‘टेथिस’ महासागरासाठी समुद्रकिनाऱ्याची निर्मिती झाली होती?
उत्तर : राजस्थान

कोणत्या खेळाडूने ‘२०२० टोकियो पॅरालिम्पिक’मध्ये बॅडमिंटन पुरुष एकेरी SL3 स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकले?
उत्तर : प्रमोद भगत

कोणत्या अंतराळ संस्थेने “इन्सपायरसॅट-1 क्यूबसॅट” उपग्रह तयार केला?
उत्तर : ISRO

कोणत्या देशाने २०१५ साली झालेल्या भूकंपामुळे क्षतिग्रस्त झालेल्या 117 वारसा वास्तु आणि आरोग्यविषयक प्रकल्पांचे पुनर्बांधकाम करण्यासाठी नेपाळसोबत सामंजस्य करार केला?
उत्तर : भारत

कोणत्या संस्थेने ‘ग्लोबल स्टेटस रिपोर्ट ऑन द पब्लिक हेल्थ रिस्पॉन्स टू डिमेंशिया’ या शीर्षकाखाली एक अहवाल प्रकाशित केला?
उत्तर :  WHO

चालू घडामोडी सराव प्रश्नोत्तरे

कोणत्या दिवशी उत्तराखंडमध्ये 'हिमालय दिवस' साजरा करतात?
उत्तर : ९ सप्टेंबर

कोणत्या ठिकाणी भारतातील पहिले स्वदेशी हाय ॲश कोल गॅसिफिकेशन आधारित मेथनॉल उत्पादन संयंत्र स्थापन करण्यात आले?
उत्तर : BHEL संशोधन आणि विकास केंद्र, हैदराबाद

९ सप्टेंबर २०२१ रोजी संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेने (DRDO) प्रथम डेलीवरेबल फायरिंग युनिट (FU) MRSAM प्रणाली _ याकडे सोपवली.
उत्तर : भारतीय हवाई दल

कोणत्या व्यक्तीला पर्यावरणविषयक कठीण समस्यांचे निराकरण करण्याच्या प्रयत्नांसाठी ‘२०२१ इंटरनॅशनल यंग इको-हिरो’ हा सन्मान देण्यात आला?
उत्तर : अयान शंकता

कोणती व्यक्ती औषधे, सौंदर्य प्रसाधने आणि वैद्यकीय उपकरणांसाठी नवीन कायदे तयार करण्यासाठी नेमण्यात आलेल्या ८ जणांच्या तज्ञ समितीचे अध्यक्ष असतील?
उत्तर : डॉ वेणुगोपाल जी सोमाणी

कोणत्या मंत्रालयाने ‘स्वच्छ भारत अभियान (ग्रामीण) टप्पा-२’ अंतर्गत "स्वच्छ सर्वेक्षण ग्रामीण २०२१" या उपक्रमाचा प्रारंभ केला?
उत्तर : जलशक्ती मंत्रालय

कोणत्या क्रूझ सेवा कंपनीसोबत IRCTC याने १८ सप्टेंबर २०२१ पासून भारतात लक्झरी क्रूझ सेवा पुरवण्यासाठी करार केला?
उत्तर :  कॉर्डेलिया क्रूझेस

कोणत्या मंत्रालयाने 'मैं भी डिजिटल ३.०' या मोहिमेचा प्रारंभ केला?
उत्तर : गृहनिर्माण आणि शहरी कार्ये मंत्रालय, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालय