एका ओळीत सारांश, 01 ऑक्टोबर 2021

दिनविशेष

2021 साली ‘आंतरराष्ट्रीय वृद्ध व्यक्ती दिवस’ (1 ऑक्टोबर) याची संकल्पना - "डिजिटल इक्विटी फॉर ऑल एजेस".

जागतिक शाकाहारी दिवस - 1 ऑक्टोबर.

अर्थव्यवस्था

NTPC रिन्यूएबल एनर्जी लिमिटेड (REL) या कंपनीने राजस्थानमधील 470 मेगावॅट सौर प्रकल्प आणि गुजरातमधील 200 मेगावॅट सौर प्रकल्पासाठी त्याच्या पहिल्या हरित कर्जासाठी _ सोबत करार केला – बँक ऑफ इंडिया.

आंतरराष्ट्रीय

आरोग्य आणि जैववैद्यकीय विज्ञान क्षेत्रात सहकार्य आणि इंटरनॅशनल सेंटर फॉर एक्सलन्स इन रिसर्च (ICER) याच्यासोबत सहकार्यासाठी भारत आणि _ या देशांनी 30 सप्टेंबर 2021 रोजी दोन सामंजस्य करारांवर स्वाक्षरी केली - अमेरिका.

‘नाइट फ्रँक’ या संस्थेच्या अभ्यासानुसार, रिअल इस्टेटसाठी जगातील सर्वात हरित शहर - लंडन (त्याखालोखाल शांघाय, न्यूयॉर्क, पॅरिस आणि वॉशिंग्टन डीसी).

रिअल इस्टेटसाठी भारतीय हरित शहरे - दिल्ली (जागतिक स्तरावर 63 वा), चेन्नई (224 वा), मुंबई (240 वा), हैदराबाद (245 वा), बेंगळुरू (259 वा) आणि पुणे (260 वा).

संयुक्त राष्ट्रसंघाचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस संयुक्त राष्ट्रसंघ व्यापार आणि विकास परिषदेच्या पंधराव्या सत्राचे (UNCTAD15) _ येथे उद्घाटन करतील, जे 4 ऑक्टोबर ते 7 ऑक्टोबर 2021 या काळात "सर्वांसाठी विषमता आणि असुरक्षिततेपासून समृद्धीपर्यंत" या विषयाखाली आयोजित केले जाईल - ब्रिजटाउन, बार्बाडोस.

‘ग्रीन इनिशिएटिव्ह’ याद्वारे कार्बन न्यूट्रल प्रमाणपत्र मिळवणारे पहिले आंतरराष्ट्रीय गंतव्यस्थान - माचू पिचू, पेरू.

राष्ट्रीय

30 सप्टेंबर 2021 रोजी श्रम आणि रोजगार मंत्री, श्री भूपेंद्र यादव यांनी _ याला सुरुवात केली, जो तरुणांमध्ये रोजगारक्षमता वाढवण्यासाठी डिजिटल कौशल्य कार्यक्रम आहे – डिजीसक्षम / DigiSaksham.

वृद्धाच्या फायद्याची उत्पादने तयार करणाऱ्या स्टार्ट-अप कंपणीची निवड करण्यासाठी पारदर्शक यंत्रणा प्रदान करणारे समर्पित संकेतस्थळ-आधारित मंच - 'सीनियर केअर एजिंग ग्रोथ इंजिन' (SAGE).

भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण (FSSAI) याने _ येथे पश्चिम क्षेत्रामधील पहिली राष्ट्रीय अन्न प्रयोगशाळा (NFL) स्थापन केली - JNPT, नवी मुंबई.

देशभरात विज्ञान संग्रहालयांद्वारे तर्कसंगत विचारसरणी निर्माण करण्यासाठी आणि अनुभवावर आधारित शिक्षण बळकट करण्यासाठी संस्कृती मंत्रालयाचे __ आणि वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषद (CSIR) यांनी सामंजस्य करार केला - राष्ट्रीय विज्ञान संग्रहालये परिषद.

आर्थिक व्यवहार मंत्रिमंडळाच्या समितीने पुढील पाच वर्षांसाठी 'पीएम पोषण' योजनेला मंजुरी दिली, ज्याद्वारे विद्यमान मध्यान्ह भोजन योजनेचे नाव बदलून ____ असे केले जाईल - राष्ट्रीय पीएम-पोषण योजना (PM-POSHAN  / POshan SHAkti Nirman).

व्यक्ती विशेष

आयुध कारखाने मंडळ (OFB) याची उत्तराधिकारी संस्था असलेल्या, आयुध संचालनालयाचे पहिले महासंचालक (समन्वय आणि सेवा) - ई. आर. शेख.

यूएस इंडिया बिझनेस कौन्सिल (USIBC) कडून घोषित ‘2021 ग्लोबल लीडरशिप अवॉर्ड’चे भारतीय प्राप्तकर्ते - शिव नादर आणि मल्लिका श्रीनिवासन (भारतीय उद्योगपती).

‘कॉमनवेल्थ इनोव्हेशन फॉर सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट पुरस्कार 2021’ याचा भारतीय विजेता - कैफ अली.

22 सप्टेंबर 2021 पासून नॅशनल सिक्युरिटीज डिपॉझिटरीज लिमिटेड (NSDL) याचे नवीन व्यवस्थापकीय संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी - पद्मजा चुंडुरू.

2021-23 या कालावधीसाठी कन्झ्युमर इलेक्ट्रॉनिक्स अँड अप्लायन्सेस मॅन्युफॅक्चरर्स असोसिएशन (CEAMA) याचे अध्यक्ष - एरिक ब्रागांझा.

क्रिडा

भारतात, पहिला एलजी हॉर्स पोलो कप स्पर्धा ____ येथे आयोजित केली गेली - द्रास, लडाख.

भारतीय हॉकी खेळाडू, ज्यांनी खेळातून निवृत्तीची घोषणा केली - रुपिंदर पाल सिंह आणि बीरेंद्र लाकरा.

राज्य विशेष

महाराष्ट्र सरकारने ____ येथे एक ‘युद्ध स्मारक-सह-संग्रहालय’ उभारण्याची योजना जाहीर केली - मुंबई.

कर्नाटक सरकारने वर्ष 2020 आणि वर्ष 2021 यासाठी ‘महात्मा गांधी सेवा पुरस्कार’ अनुक्रमे _ आणि श्री सिद्धगंगा शिक्षण संस्था आणि श्री सिद्धगंगा मठ (तुमाकुरू जिल्हा) यांना जाहीर केले - मीराबाई कोप्पीकर.

वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर.

स्वीडनच्या स्वांते पाबो यांना वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर.

स्वीडनच्या स्वांते पाबो यांना यावर्षीचा वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर झाले आहे.

मानवी उत्क्रांतीच्या अनुवांशिकतेसंदर्भातील (Discoveries concerning the genomes of extinct hominins and human evolution) अभ्यासासाठी हा पुरस्कार जाहीर.

नोबेल समितीचे सचिव थॉमस पर्लमन यांनी केली घोषणा.

कोण आहेत स्वांते पाबो?
स्वांते पाबो हे पॅलेओजेनेटीक्सच्या संस्थापकांपैकी एक
त्यांनी निएंडरथल जीनोमवर मोठ्या प्रमाणावर काम केले आहे.
ते जर्मनीतील लीपझिंग येथील मॅक्स प्लँक इन्स्टिट्यूट फॉर इव्होल्यूशनरी एन्थ्रोपोलॉजी येथील जेनेटिक्स विभागाचे संचालक

गेल्या वर्षीचे विजेते :- डेव्हिड ज्युलियस आणि आर्डेन पेटामूटियम 

या दोन्ही संशोधकांना शरीराचे तापमान, दाब आणि वेदना या रिसेप्टर्सचा शोध लावल्याबद्दल पुरस्कार मिळाला होता.

10 डिसेंबर रोजी नोबेल पुरस्कार प्रदान केले जातात.

लक्षात ठेवा

           

१) भारतातील अठ्ठाविसावे राज्य ......
- झारखंड

२) १ ऑक्टोबर, १९५३ रोजी अस्तित्वात आलेले .... हे भाषिक तत्त्वावरील भारतातील पहिले राज्य होय.
- आंध्र राज्य

३) २ जून, २०१४ रोजी आंध्र प्रदेश राज्याचे विभाजन करण्यात येऊन तेलंगाणा हे भारतातील २९ वे राज्य निर्माण झाले. तेलंगाणा प्रदेशाचा समावेश असलेले मूळ आंध्र प्रदेश राज्य केव्हा आकारास आले होते?
- १ नोव्हेंबर, १९५६

४) .... हा घटक राज्याचा घटनात्मक प्रमुख असून त्याच्या नावाने राज्याचे कार्यकारी आदेश काढले जातात.
- राज्यपाल

५) राज्यपाल त्याचे कार्यकारी अधिकार थेट किंवा दुय्यम अधिकाऱ्यांद्वारा वापरू शकतो, असे कलम १५४ मध्ये म्हटले आहे. दुय्यम अधिकारी या संज्ञेत कोणाचासमावेश होतो ?
- सर्व मंत्री व मुख्यमंत्री

१) घटक राज्याच्या राज्यपालास राजीनामा द्यावयाचा असल्यास त्याने तो .... कडे सादर करावा लागतो.
- राष्ट्रपती

🔹२) राज्याच्या अॅडव्होकेट जनरलची नेमणूक कोणाकडून केली जाते ?
- राज्यपाल

३) .... ची संमती मिळाल्याशिवाय विधेयकाचे राज्य शासनाच्या कायद्यात रूपांतर होत नाही.
- राज्यपाल

४) घटक राज्याच्या मुख्यमंत्र्याचा राजीनामा म्हणजे घटक राज्याच्या .... राजीनामा होय.
- संपूर्ण मंत्रिमंडळाचा

५) महाराष्ट्राच्या विधानसभेची व विधानपरिषदेची सदस्य संख्या ....
- २८८ व ७८

चालू घडामोडी

भारतीय महिला हक्क कार्यकर्त्या सृष्टी बक्षी यांना 'चेंजमेकर' पुरस्कार

भारतातील महिला हक्क कार्यकर्त्या, सृष्टी बक्षी यांनी जर्मनीतील बॉन येथे आयोजित केलेल्या UN SDG (युनायटेड नेशन्स सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट गोल्स) कृती पुरस्कारांमध्ये 'चेंजमेकर' पुरस्कार जिंकला आहे.

सृष्टी बक्षी यांच्या लिंग-आधारित हिंसा आणि असमानतेबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी केलेल्या प्रयत्नांची दखल घेऊन हा पुरस्कार दिला जातो.

रिलायन्स जिओचे अध्यक्ष आकाश अंबानी टाईमच्या 100 उदयोन्मुख नेत्यांच्या यादीत

रिलायन्स जिओचे अध्यक्ष आकाश अंबानी, अब्जाधीश मुकेश अंबानी यांचा मुलगा, याला TIME मासिकाने TIME100 नेक्स्ट यादीत नाव दिले आहे जे “उद्योग आणि जगभरातील उगवत्या तारे ओळखतात.

विशेष म्हणजे या वर्षी या यादीत स्थान मिळालेले ते एकमेव भारतीय आहेत.

या यादीत आणखी एक भारतीय वंशाचा अमेरिकन व्यावसायिक नेता, सबस्क्रिप्शन सोशल प्लॅटफॉर्म OnlyFans'ची भारतीय वंशाची सीईओ आम्रपाली गान देखील आहे.

भारत सरकारने "साइन लर्न" स्मार्टफोन अॅप सादर केले आहे

साइन लर्न” स्मार्टफोन अॅप: केंद्राने “साइन लर्न” स्मार्टफोन अॅप जारी केला , जो भारतीय सांकेतिक भाषेसाठी (ISL) 10,000 शब्दांचा शब्दकोश आहे.

सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण राज्यमंत्री प्रतिमा भौमिक यांनी अॅपची ओळख करून दिली.

10,000 शब्दांचे भारतीय सांकेतिक भाषा संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्र (ISLRTC) शब्दकोष साइन लर्नचा पाया आहे.

आयएसएल डिक्शनरीमधील सर्व शब्द अॅपवर हिंदी किंवा इंग्रजी वापरून शोधले जाऊ शकतात, जे Android आणि iOS आवृत्त्यांमध्ये प्रवेशयोग्य आहेत.

नोबेल पारितोषिक 2022: स्वंते पाबो यांना वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक घोषित करण्यात आला .

2022 चे औषध किंवा शरीरविज्ञानासाठीचे नोबेल पारितोषिक स्वीडिश अनुवंशशास्त्रज्ञ स्वंते पाबो यांना देण्यात आले.

नोबेल पारितोषिक समितीने "विलुप्त होमिनिन्स आणि मानवी उत्क्रांती यांच्या जीनोमबद्दलच्या शोधांसाठी" स्वंते पाबो यांना हा पुरस्कार देण्यात आला.

2021 मध्ये विदेशी पर्यटकांसाठी तामिळनाडू आणि महाराष्ट्र ही प्रमुख ठिकाणे आहेत

केंद्रीय पर्यटन मंत्रालयाच्या अहवालानुसार , 2021 मध्ये महाराष्ट्र आणि तामिळनाडूमध्ये सर्वाधिक विदेशी पर्यटकांनी भेट दिली , अनुक्रमे 1.26 दशलक्ष आणि 1.23 दशलक्ष. 'इंडिया टुरिझम स्टॅटिस्टिक्स 2022' नावाचा 280 पानांचा अहवाल वायस यांनी प्रसिद्ध केला.

भारताला 2021 मध्ये 677.63 दशलक्ष देशांतर्गत पर्यटक भेटी मिळाल्या, 2020 मध्ये 610.22 दशलक्ष वरून 11.05 टक्क्यांनी वाढ झाली, असे अहवालात म्हटले आहे.

सामान्य माहिती

‘द एस्ट्रोफिजिकल’ जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासामध्ये कशाचा नवीन वर्ग स्पष्ट करण्यात आला आहे, ज्याला ‘हायसिन किंवा हायशन ग्रह’ असे नाव देण्यात आले आहे?
उत्तर : सूर्यमालेबाहेरील ग्रह

कोणत्या व्यक्तीला ‘बेहलर कासव संवर्धन पुरस्कार’ प्रदान करण्यात आला?
उत्तर : शैलेंद्र सिंग

कोणत्या राज्यात ‘भीतरकनिका राष्ट्रीय अभयारण्य’ आहे?
उत्तर : ओडिशा

कोणत्या राज्यात डायनासोर प्रजातीच्या तीन उपजातींच्या पायाचे ठसे शोधले गेले आहेत, ज्यामुळे ‘मेसोझोइक’ युगादरम्यान ‘टेथिस’ महासागरासाठी समुद्रकिनाऱ्याची निर्मिती झाली होती?
उत्तर : राजस्थान

कोणत्या खेळाडूने ‘२०२० टोकियो पॅरालिम्पिक’मध्ये बॅडमिंटन पुरुष एकेरी SL3 स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकले?
उत्तर : प्रमोद भगत

कोणत्या अंतराळ संस्थेने “इन्सपायरसॅट-1 क्यूबसॅट” उपग्रह तयार केला?
उत्तर : ISRO

कोणत्या देशाने २०१५ साली झालेल्या भूकंपामुळे क्षतिग्रस्त झालेल्या 117 वारसा वास्तु आणि आरोग्यविषयक प्रकल्पांचे पुनर्बांधकाम करण्यासाठी नेपाळसोबत सामंजस्य करार केला?
उत्तर : भारत

कोणत्या संस्थेने ‘ग्लोबल स्टेटस रिपोर्ट ऑन द पब्लिक हेल्थ रिस्पॉन्स टू डिमेंशिया’ या शीर्षकाखाली एक अहवाल प्रकाशित केला?
उत्तर :  WHO

चालू घडामोडी सराव प्रश्नोत्तरे

कोणत्या दिवशी उत्तराखंडमध्ये 'हिमालय दिवस' साजरा करतात?
उत्तर : ९ सप्टेंबर

कोणत्या ठिकाणी भारतातील पहिले स्वदेशी हाय ॲश कोल गॅसिफिकेशन आधारित मेथनॉल उत्पादन संयंत्र स्थापन करण्यात आले?
उत्तर : BHEL संशोधन आणि विकास केंद्र, हैदराबाद

९ सप्टेंबर २०२१ रोजी संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेने (DRDO) प्रथम डेलीवरेबल फायरिंग युनिट (FU) MRSAM प्रणाली _ याकडे सोपवली.
उत्तर : भारतीय हवाई दल

कोणत्या व्यक्तीला पर्यावरणविषयक कठीण समस्यांचे निराकरण करण्याच्या प्रयत्नांसाठी ‘२०२१ इंटरनॅशनल यंग इको-हिरो’ हा सन्मान देण्यात आला?
उत्तर : अयान शंकता

कोणती व्यक्ती औषधे, सौंदर्य प्रसाधने आणि वैद्यकीय उपकरणांसाठी नवीन कायदे तयार करण्यासाठी नेमण्यात आलेल्या ८ जणांच्या तज्ञ समितीचे अध्यक्ष असतील?
उत्तर : डॉ वेणुगोपाल जी सोमाणी

कोणत्या मंत्रालयाने ‘स्वच्छ भारत अभियान (ग्रामीण) टप्पा-२’ अंतर्गत "स्वच्छ सर्वेक्षण ग्रामीण २०२१" या उपक्रमाचा प्रारंभ केला?
उत्तर : जलशक्ती मंत्रालय

कोणत्या क्रूझ सेवा कंपनीसोबत IRCTC याने १८ सप्टेंबर २०२१ पासून भारतात लक्झरी क्रूझ सेवा पुरवण्यासाठी करार केला?
उत्तर :  कॉर्डेलिया क्रूझेस

कोणत्या मंत्रालयाने 'मैं भी डिजिटल ३.०' या मोहिमेचा प्रारंभ केला?
उत्तर : गृहनिर्माण आणि शहरी कार्ये मंत्रालय, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालय

सामान्य माहिती

खालीलपैकी कोणते ‘२०२० टोकियो ऑलिम्पिक’ खेळांचे घोषवाक्य आहे?
उत्तर : फास्टर, हायर, स्ट्रॉंगर – टुगेदर

कोणत्या व्यक्तीची हैती देशाच्या पंतप्रधान पदावर नियुक्ती झाली?
उत्तर : एरियल हेन्री

कोणत्या संस्थेत ऑक्सिजन वायुचा नियंत्रित पुरवठा करणारे ‘AMLEX’ नामक उपकरण विकसित करण्यात आले?
उत्तर : आयआयटी रोपार

“फार्मास्युटिकल उत्पादनाचे प्रमाणपत्र” कोणती संस्था देते?
उत्तर : जागतिक आरोग्य संघटना

कोणत्या देशाने ताशी ६०० किलोमीटर या गतीने धावणारी जगातील पहिली हाय-स्पीड मॅगलेव्ह परिवहन व्यवस्था’ कार्यरत केली आहे?
उत्तर : चीन

कोणत्या शहरात ‘२०३२ ऑलिम्पिक आणि पॅरालिम्पिक’ आयोजित केले जाईल?
उत्तर : ब्रिस्बेन

खालीलपैकी कोणते विधान ‘मंकीपॉक्स’ या आजाराच्या संदर्भात चुकीचे आहे?
उत्तर : मानवामध्ये मंकीपॉक्सच्या संक्रमनाची पहिली नोंद १९४५ साली झाली होती.

२१ जुलै २०२१ रोजी, कोणत्या  स्थळाला युनेस्को संस्थेच्या जागतिक वारसा यादीतून हटविण्यात आले.
उत्तर : लिव्हरपूल

MPSC सराव प्रश्न

1)कोरोना विषाणूला रोखण्यासाठी आशियाई विकास बँकेनी सदस्यांसाठी किती कर्ज मंजूर केले?
(A) 1 दशलक्ष डॉलर
(B) 4 दशलक्ष डॉलर.  √
(C) 3 दशलक्ष डॉलर
(D) 5 दशलक्ष डॉलर

2)भारताने कोणत्या देशासोबत 40 दशलक्ष डॉलर एवढ्या रकमेचा संरक्षण करार केला?
(A) संयुक्त अरब अमिराती
(B) दक्षिण आफ्रिका
(C) अर्मेनिया.  √
(D) न्युझीलँड

3)शून्य भेदभाव दिन कधी साजरा केला जातो?
(A) 1 मार्च.  √
(B) 2 मार्च
(C) 3 मार्च
(D) 29 फेब्रुवारी

4)मार्च 2020 या महिन्यात भारत सरकारने UNESCOच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या यादीमध्ये समाविष्ट करण्यासाठी किती स्थळांचे नामांकन दिले?
(A) 1
(B) 3
(C) 2.  √
(D) 5

5)कोणत्या व्यक्तीची मुंबई विद्यापीठाच्या सल्लागार समितीच्या अध्यक्षपदी निवड करण्यात आली?
(A) मुकेश अंबानी
(B) रतन टाटा.  √
(C) सी. रमेशचंद्र
(D) राघव राजपुरोहित

6)राष्ट्रीय विज्ञान दिन कधी साजरा केला गेला?
(A) 29 फेब्रुवारी 2020
(B) 3 मार्च 2020
(C) 28 फेब्रुवारी 2020. √
(D) 1 मार्च 2020

7)केंद्रीय कृषी व शेतकरी कल्याण मंत्री नरेंद्र सिंग तोमार ह्यांच्या हस्ते कितव्या राष्ट्रीय कृषी विज्ञान केंद्र (KVK) परिषदेचे उद्घाटन झाले?
(A) 7 वा
(B) 8 वा
(C) 9 वा
(D) 11 वा.  √

8)‘केंद्रीय संस्कृत विद्यापीठ विधेयक-2019’ राज्यसभेत चर्चेसाठी कधी मांडले गेले?
(A) 29 फेब्रुवारी 2020
(B) 3 मार्च 2020
(C) 28 फेब्रुवारी 2020
(D) 2 मार्च 2020.  √
9)जुन्या आयफोन संचांचा वेग कमी केल्याचा आरोपाखाली दाखल केलेला खटला निकाली काढण्यासाठी अॅपल कंपनीने किती रक्कम देण्याचे मान्य केले?
(A) 600 दशलक्ष डॉलर
(B) 300 दशलक्ष डॉलर
(C) 200 दशलक्ष डॉलर
(D) 500 दशलक्ष डॉलर.  √

10)सौदी अरबचे ‘प्रीमियम नागरिकत्व’ मिळविणारा पहिला भारतीय कोण आहे?
(A) फारुख अब्दुल्ला
(B) ख्वाजा अब्दुल घानी
(C) गुलाम मोहम्मद अब्दुल खादर
(D) युसुफ अली.  √

राज्य आणि त्यांचे प्रमुख लोक नृत्य

❀ मध्य प्रदेश   ➭  पंडवानी, गणगौर नृत्य

❀ असम  ➭ बिहू

❀ उत्तरप्रदेश  ➭ नौटंकी

❀ गुजरात  ➭ गरबा

❀ कर्नाटक ➭  यक्षगान

❀ पंजाब   ➭  भांगड़ा, गिद्दा

❀ राजस्थान ➭   कालबेलिया, घुमर,
तेरहताली, भवाई नृत्य

❀ महाराष्ट्र ➭   तमाशा, लावणी

❀ उत्तराखंड ➭  कजरी, छौलिया

❀ जम्मू-कश्मीर  ➭  कूद दंडीनाच, रुऊफ

❀ हिमाचल प्रदेश ➭   छपेली,दांगी, थाली

❀ बिहार  ➭ छऊ, विदेशिया, जाट- जतिन

❀ केरल ➭ कथकली, मोहिनीअट्टम

❀ नागालैंड  ➭ लीम, छोंग

❀ पश्चिमबंगाल  ➭ जात्रा,ढाली, छाऊ

❀ गोवा ➭ मंदी, ढकनी

❀ आन्ध्रप्रदेश ➭   कुचीपुडी

❀ झारखंड  ➭ विदेशिया, छऊ

❀ उड़ीसा ➭ ओडिसी, धुमरा

❀ छत्तीसगढ़  ➭  पंथी नृत्य

समानार्थी शब्द

 

परीक्षेसाठी अत्यंत महत्वाचे

चक्रपाणी - विष्णु, रमापती, नारायण केशव, कृष्ण, वासुदेव, शेषशायी
 
चतुर - धूर्त, हुशार, चाणाक्ष
 
चाल - चढाई, रीत, हला, चालण्याची रीत
 
छाया - सावली, प्रतिबिंब, छटा, शैली
 
छाप - ठसा, छापा, अचानक हल्ला
 
छळ - लुबाडनुक, गांजवणूक, ठकवणे, जाच
 
छिद्र - छेद, दोष, भोक, कपट
 
छडा - तपास, शोध, माग
 
जतावणी - सूचना, इशारा, ताकीद
 
जन्म - उत्पति, जनन, आयुष्य
 
जप - ध्यास, ध्यान, देवाचेनाव मंत्राची पुन्हा पुन्हा आवृति
 
जबडा - तोंड, दाढ
 
जुलूम - जबरदस्ती, जबरी, बळजोरी, अन्याय
 
जरब - दहशत, दरारा, धास्ती, वचक
 
जल - जीवन, तोय, उदक, पाणी, नीर
 
झाड - वृक्ष, पादप, दुम, तरु
 
झुंज - टक्कर, संघर्ष, लढा
 
झुणका - बेसन, पिठले, अळण
 
झटका - झोक, डौल, शरीराचा तोल, कल  

चढण - चढ, चढाव, चढाई
 
चातुर्य - हुशारी, कुशलता, चतुराई
 
चवड - ढीग, रास, चळत
 
चव - रुचि, शशांक, सोम, सुधाकर, इंदु, रंजनीकांत, कुमुदनाथ
 
चंद्रिका - कौमुदी, चांदणे, ज्योत्स्ना
 

भारताचे पहिले व्यक्ती

  पहिले राष्ट्रपती ⇔ डॉ. राजेंद्र प्रसाद

  पहिले मुस्लीम राष्ट्रपती ⇔ डॉ. झाकीर हुसेन

  पहिले शीख राष्ट्रपती ⇔ ग्यानी झेलसिंग

  राष्ट्रपतीपदी निवडून येणारे पहिले उपराष्ट्रपती ⇔ डॉ. सर्वपल्ली राधाकृषणन

  पदावर असताना मृत्यू पावणारे पहिले राष्ट्रपती ⇔ डॉ. झाकीर हुसेन

  पदावर असतांना मृत्यू पावणारे पहिले उपराष्ट्रपती ⇔कृष्णकांत

  राष्ट्रपती होणारी सर्वात तरुण व्यक्ती ⇔ नीलम संजीव रेड्डी

  सर्वाधिक पंतप्रधानासोबत काम केलेले राष्ट्रपती ⇔ आर. व्यंकटरमन

  अनुसुची जमातीतील पहिले राष्ट्रपती ⇔ के. आर. नारायणन्

  राष्ट्रपती होणारी पहिली महिला ⇔ प्रतिभाताई पाटिल

  राष्ट्रपती होणारे पहिले भारतीय शास्त्रज्ञ ⇔ डॉ. ए. पी. जे. अब्दूल कलाम

 पहिले उपराष्ट्रपती ⇔ डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन

 पहिले पंतप्रधान ⇔ पंडित जवाहरलाल नेहरु

  कॉग्रेसेत्तर पक्षाचे पहिले पंतप्रधान ⇔ मोरारजी देसाई

 पहिले उपपंतप्रधान ⇔ वल्लभभाई पटेल

 लोकसभेचे पहिले सभापती ⇔ ग. वा. मावळणकर

  ब्रिटीश हिंदुस्थानचे पहिले गर्व्हनर जनरल ⇔ वॉरन हेस्टींग

  ब्रिटीश हिंदुस्थानचे शेवटचे गर्व्हनर जनरल ⇔ लॉर्ड कॅनिंग

  स्वतंत्र भारताचे पहिले गर्व्हनर जनरल ⇔ लॉर्ड माऊंटबॅटन

  स्वतंत्र भारताचे पहिले व शेवटचे भारतीय गर्व्हनर जनरल⇔ चक्रवर्ती राजगोपालचारी

  ब्रिटीश हिंदुस्थानाचे पहिले व्हाईसरॉय ⇔ लॉर्ड कॅनिंग

  ब्रिटीश हिंदुस्थानाचे शेवटचे व्हाईसरॉय ⇔ लॉर्ड माऊंटबॅटन

  भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले अध्यक्ष ⇔ व्योमेशचंद्र बॅनर्जी

 भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले पार्शी अध्यक्ष ⇔ दादाभाई नौरोजी

  भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले हिंदू अध्यक्ष ⇔ पी. आनंद चार्लु

  भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे पहिले मुस्लीम अध्यक्ष ⇔ बद्रुदिन तैयबजी

 भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे सर्वात जास्त काळ अध्यक्ष ⇔ मौलाना आझाद

  स्वतंत्र भारताचे पहिले भारतीय सरसेनानी ⇔ जनरल करिअप्पा

 स्वतंत्र भारताचे पहिले नौदल प्रमुख ⇔ व्हॉईस ऍडमिरल, आर. डी. कटारी

  स्वतंत्र भारताचे पहिले भूदल प्रमुख ⇔ जनरल एम. राजेंद्रसिंग

  स्वतंत्र भारताचे पहिले हवाईदल प्रमुख ⇔ एअर मार्शल एस. मुखर्जी

  इंग्लंडला भेट देणारे पहिले भारतीय ⇔ राजा राममोहन रॉय

 ब्रिटीश पार्लमेंटचे पहिले भारतीय सदस्य ⇔ दादाभाई नौरोजी

 हाऊस ऑफ लॉर्डचे पहिले भारतीय सभासद ⇔ एस. पी. सिन्हा

 अमेरिकन काँग्रेसचे पहिले भारतीय सभासद ⇔दिलीपसिंग सौध

  आंतरराष्ट्रीय न्यायालयाचे पहिले भारतीय न्यायाधीश ⇔डॉ. नागेंद्र सिन्हा

  युनोमध्ये हिंदीमध्ये भाषण करणारे पहिले भारतीय ⇔अटलबिहारी वाजपेयी

  सर्वोच्च न्यायालयाचे पहिले सरन्यायाधीश ⇔ न्या. हिरालाल केनिया

 उच्च न्यायालयाचे पहिले भारतीय न्यायाधीश ⇔ शंभुनाम पंडित

  भारताचे पहिले मुख्य निवडणुक आयुक्त ⇔ सुकुमार सेन

 भारताचे पहिले रॅग्लर ⇔ रघूनाथ परांजपे

  आय सी एस( ICS) परीक्षा उत्तीर्ण होणारे पहिले भारतीय ⇔ सुरेंद्रनाथ बॅनर्जी

  पहिले भारतीय आय सी एस( ICS ) अधिकारी ⇔सत्येंद्रनाथ टागोर

भारतात सर्वप्रथम प्रिटींग प्रेस सुरु करणारा ⇔ जेम्स हिके

 पहिल्या भारतीय अंटार्टिका मोहिमेचे नेतृत्व ⇔ प्रा. कासीम

  अंटार्टिकावर पाऊल ठेवणारे पहिले भारतीय ⇔ लेफ्टनंट रामचरन (१९६०)

दक्षिण ध्रुवावर पाऊल ठेवणारे पहिले भारतीय ⇔ कर्नल जे. के. बजाज (१९८९)

  इंग्लीश खाडी पोहुन जाणारा पहिला भारतीय ⇔ मिहीर सेन (१९५८)

 भारताचा पहिला अंतराळवीर ⇔ स्क्रॉड्रन लिडर राकेश शर्मा (१९८४)

 जगाला चक्कर मारणारे पहिले भारतीय ⇔ लेफ्ट. के. राव

  एव्हरेस्टवर सर्वप्रथम पाउल ठेवणारा भारतीय ⇔ तेनसिंग नोर्के

  प्राणवायुशिवाय एव्हरेस्ट शिखर सर करणारा ⇔ फु–दोरजी (१९८४)

  नोबेल पुरस्कार मिळविणारे पहिले भारतीय ⇔ रविंद्रनाथ टागोर

  रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार मिळविणारे पहिले भारतीय ⇔आचार्य विनोबा भावे

  पद्मश्री, पद्मभूषण, पद्मविभूषण व भारतरत्न हे चारही पुरस्कार मिळविणारे पहिले भारतीय ⇔ उस्ताद बिस्मीला खाँ

भारतीय ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळविणारे पहिले भारतीय ⇔ जी. शंकर कुरुप

आर बी आय (RBI) चे पहिले भारतीय गर्व्हनर ⇔ सी. डी. देशमुख

योजना आयोगाचे पहिले अध्यक्ष ⇔ पंडित जवाहरलाल नेहरु

लोकसभेत महाभियोगाला समोर जाणारे पहिले न्यायाधीश ⇔ न्या. व्ही. रामस्वामी

  परदेशातून डॉक्टरची पदवी घेऊन येणारी पहिली भारतीय महिला डॉक्टर ⇔ डॉ. आनंदीबाई जोशी

  दिल्लीच्या तक्तावरील पहिली मुस्लिम राज्यकर्ती ⇔ रझिया सुलताना

  भारताच्या पहिल्या महिला राष्ट्रपती ⇔ प्रतिभाताई पाटील

  भारताच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान ⇔ इंदिरा गांधी

  भारतातील पहिल्या महिला डॉक्टर ⇔ डॉ. कादम्बनी गांगुली

  राष्ट्रीय सभेच्या पहिल्या महिला अध्यक्षा ⇔ ऍनी बेझंट (१९१७