२७ मार्च २०२२

Current affair

14) उच्च शिक्षा, इलेक्ट्रॉनिक्स, आईटी-बीटी, एस एंड टी और कौशल विकास मंत्री डॉ सी एन असवथ नारायण ने 2026 तक महिलाओं को आवश्यक रूप से पांच लाख नौकरियां प्रदान करने के उद्देश्य से महिला@कार्य (डब्ल्यू @ डब्ल्यू) कार्यक्रम शुरू किया।

15) आर्मी स्टाफ के चीफ जनरल एमएम नरवने ने प्रतिष्ठित यूएसआई मैकग्रेगर मेमोरियल मेडल को चार पुरस्कार विजेताओं जिसमे भारतीय सेना से दो और भारतीय नौसेना और भारतीय वायु सेना से प्रत्येक से एक - एक को परिचालन पुनर्जागरण और चरम साहसिक खेलों में उनकी उत्कृष्ट उपलब्धियों के लिए प्रस्तुत किया।
▪️रक्षा मंत्रालय :- 
➨Headquarters - New Delhi
➨Founded - 15 August 1947
➨ थल सेनाध्यक्ष - जनरल मनोज मुकुंद नरवणे
➨ वायु सेना प्रमुख - एयर चीफ मार्शल विवेक राम चौधरी
➨नौसेना प्रमुख - एडमिरल आर. हरि कुमार

16) टोगो के गिल्बर्ट हौंगबो अंतर्राष्ट्रीय श्रम संगठन (ILO) के अगले महानिदेशक होंगे।
➠हौंगबो को संयुक्त राष्ट्र एजेंसी के शासी निकाय द्वारा चुना गया था, जिसमें जिनेवा में उनकी बैठक के दौरान सरकारों, श्रमिकों और नियोक्ताओं के प्रतिनिधि शामिल थे।
▪️अंतर्राष्ट्रीय श्रम संगठन (आईएलओ) :-
स्थापित - 1919
मुख्यालय - जिनेवा, स्विट्ज़रलैंड
संस्थापक - पेरिस शांति सम्मेलन

स्टेटिक जीके के साथ परीक्षा संबंधित करेंट अफेयर्स: 27 मार्च 2022

1) भारत के सर्वोच्च न्यायालय ने पूर्व न्यायमूर्ति एके सीकरी को चारधाम परियोजना की उच्चाधिकार प्राप्त समिति (एचपीसी) के अध्यक्ष के रूप में नामित किया है।

2) केंद्रीय विद्युत और नवीन एवं नवीकरणीय ऊर्जा मंत्री, श्री आर.के.  सिंह ने वर्चुअल स्मार्ट ग्रिड नॉलेज सेंटर (वर्चुअल एसजीकेसी) और इनोवेशन पार्क को वस्तुतः आजादी का अमृत महोत्सव कार्यक्रम के हिस्से के रूप में लॉन्च किया।

3) देश के सबसे करीबी राष्ट्रपति चुनावों में से एक में अपने प्रमुख उदार प्रतिद्वंद्वी को हराकर, एक रूढ़िवादी पूर्व शीर्ष अभियोजक, यूं सुक येओल को दक्षिण कोरिया का नया राष्ट्रपति चुना गया है।

4) प्रधान मंत्री श्री नरेंद्र मोदी की अध्यक्षता में केंद्रीय मंत्रिमंडल ने भारत सरकार और विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) के बीच एक मेजबान देश समझौते पर हस्ताक्षर करके गुजरात के जामनगर में डब्ल्यूएचओ ग्लोबल सेंटर फॉर ट्रेडिशनल मेडिसिन (डब्ल्यूएचओ जीसीटीएम) की स्थापना को मंजूरी दे दी है।
▪️गुजरात:-
➨CM -  Bhupendra Patel
➨Governor - Acharya Devvrat
➨Nageshwar Temple
➨Somnath Temple

5) केंद्रीय राज्य मंत्री कैलाश चौधरी ने नई दिल्ली में पूसा कृषि विज्ञान मेला 2022 का उद्घाटन किया।
➨केन्द्रीय कृषि एवं किसान कल्याण मंत्री श्री नरेन्द्र सिंह तोमर के मार्गदर्शन में भाकृअनुप-भारतीय कृषि अनुसंधान संस्थान (आईएआरआई) द्वारा तीन दिवसीय कृषि मेले का आयोजन किया जा रहा है।

6) केंद्रीय श्रम और रोजगार, पर्यावरण, वन और जलवायु परिवर्तन मंत्री श्री भूपेंद्र यादव ने प्रदर्शन वर्ष 2018 के लिए विश्वकर्मा राष्ट्रीय पुरस्कार (वीआरपी), राष्ट्रीय सुरक्षा पुरस्कार (एनएसए) और राष्ट्रीय सुरक्षा पुरस्कार (खान) प्रदान किए।

7) कोलकाता मेट्रो ने यात्रियों के लिए क्रिस द्वारा विकसित एक नया ऐप "मेट्रो राइड कोलकाता" लॉन्च किया है। ऐप को गूगल प्ले स्टोर से डाउनलोड किया जा सकता है।
▪️पश्चिम बंगाल :-
➠CM - Mamata Banerjee
➠राज्यपाल - जगदीप धनखड़ी
➠लोक नृत्य - लाठी, गंभीर, धाली, जात्रा, बाउल, छऊ, संथाली नृत्य
➠Kalighat Temple

8) साहित्य अकादेमी, भारत का सबसे समावेशी साहित्य उत्सव, साहित्योत्सव 10 से 15 मार्च 2022 तक नई दिल्ली में आयोजित किया जा रहा है।
➨साहित्य अकादमी, भारत की राष्ट्रीय पत्र अकादमी, भारत की भाषाओं में साहित्य को बढ़ावा देने के लिए समर्पित एक संगठन है।

9) बोधगया में भगवान बुद्ध की भारत की सबसे बड़ी झुकी हुई मूर्ति का निर्माण किया जा रहा है। इसका निर्माण बुद्ध इंटरनेशनल वेलफेयर मिशन द्वारा किया गया है।
➨ यह प्रतिमा 100 फीट लंबी और 30 फीट ऊंची होगी। मूर्ति में भगवान बुद्ध शयन मुद्रा में हैं।
✸बिहार CM - Nitish Kumar
➭ Governor - Phagu Chauhan
➭Mangala Gowri Temple
➭Mithila Shakti Peeth Temple
➭Valmiki National Park

10) भारतीय वैज्ञानिकों ने यूरिया के इलेक्ट्रोलिसिस की मदद से ऊर्जा कुशल हाइड्रोजन उत्पादन के लिए एक इलेक्ट्रोकैटलिस्ट सिस्टम तैयार किया है, जो कम लागत वाले हाइड्रोजन उत्पादन के साथ यूरिया आधारित अपशिष्ट उपचार की दिशा में सहायक है।

11) सरकार ने भारतीय स्टेट बैंक (SBI) के प्रबंध निदेशक अश्विनी भाटिया को भारतीय प्रतिभूति और विनिमय बोर्ड (SEBI) का पूर्णकालिक सदस्य (WTM) नियुक्त किया है।
➠भारतीय प्रतिभूति और विनिमय बोर्ड (सेबी) भारत सरकार के वित्त मंत्रालय के अधिकार क्षेत्र में भारत में प्रतिभूतियों और कमोडिटी बाजार के लिए नियामक निकाय है।  यह 12 अप्रैल 1988 को स्थापित किया गया था और सेबी अधिनियम, 1992 के माध्यम से 30 जनवरी 1992 को वैधानिक शक्तियां प्रदान की गईं।

12) केंद्रीय मंत्री श्री जी. किशन रेड्डी ने भारतीय पर्यटन और यात्रा प्रबंधन संस्थान (IITTM), ग्वालियर में आयोजित एक कार्यक्रम में ई-मार्केटप्लेस प्लेटफॉर्म का शुभारंभ किया।

▪️मध्य प्रदेश
➨CM - Shivraj Singh Chouhan
➨Governor -  Mangubhai Chhaganbhai
➨Bhimbetka Caves
➨Buddhist Monument at Sanchi
➨Khajuraho Temple

13) केंद्रीय मंत्रिमंडल ने पोटाश, एमराल्ड और प्लैटिनम समूह धातुओं सहित कुछ खनिजों की रॉयल्टी दरों को निर्दिष्ट करने के लिए खान और खनिज (विकास और विनियमन) अधिनियम, 1957 की दूसरी अनुसूची में संशोधन के लिए खान मंत्रालय के प्रस्ताव को मंजूरी दे दी है।

लक्षात ठेवा

🔸१) .... हे अत्यंत प्रभावशाली कीडनाशक आहे.
- बेन्झीन हेक्साक्लोराइड

🔹२) .... हे उत्कृष्ट तणनाशक आहे.
- कॅल्शिअम सायनाइड

🔸३) सुका बर्फ म्हणजेच ....
- स्थायूरूप कार्बन -डाय-ऑक्साइड

🔹४) मिथेन हे .... इंधन होय.
- वायुरूप

🔸५) .... या कार्बोहायड्रेट्सचा उपयोग कागद व कृत्रिम धाग्यांच्या निर्मितीमध्ये केला जातो.
- सेल्युलोज

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

भीमराव रामजी आंबेडकर तथा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (१४ एप्रिल, १८९१ – ६ डिसेंबर, १९५६), हे भारतीय न्यायशास्त्रज्ञ, अर्थशास्त्रज्ञ, राजकारणी, तत्त्वज्ञ आणि समाजसुधारक होते. त्यांनी दलित बौद्ध चळवळीला प्रेरणा दिली आणि अस्पृश्य (दलित) लोकांविरुद्ध होणारा सामाजिक भेदभाव नष्ट करण्यासाठी चळवळ उभारली, तसेच महिलांच्या आणि कामगारांच्या हक्कांचे समर्थन केले. ते ब्रिटिश भारताचे मजूरमंत्री, स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदेमंत्री, भारतीय संविधानाचे शिल्पकार, भारतीय बौद्ध धर्माचे पुनरुज्जीवक होते. देशाच्या विविध क्षेत्रांत दिलेल्या योगदानामुळे त्यांना 'आधुनिक भारताचे शिल्पकार' किंवा 'आधुनिक भारताचे निर्माते' असेही म्हणतात.[१]

बोधिसत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
भीमराव रामजी आंबेडकर
Dr. Bhimrao Ambedkar.jpg
राज्यसभेचे सदस्य (मुंबई राज्य)
कार्यकाळ
३ एप्रिल १९५२ – ६ डिसेंबर १९५६
राष्ट्रपती
राजेंद्र प्रसाद
पंतप्रधान
जवाहरलाल नेहरू
भारताचे पहिले कायदा व न्याय मंत्री
कार्यकाळ
१५ ऑगस्ट १९४७ – ६ ऑक्टोबर १९५१
राष्ट्रपती
राजेंद्र प्रसाद
पंतप्रधान
जवाहरलाल नेहरू
मागील
पद स्थापित
पुढील
चारू चंद्र बिस्वार
संविधान सभेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष
कार्यकाळ
३० ऑगस्ट १९४७ – २४ जानेवारी १९५०
भारतीय संविधान सभेचे सदस्य
कार्यकाळ
९ डिसेंबर १९४६ – २४ जानेवारी १९५०
मतदारसंघ
बंगाल प्रांत (१९४६–१९४७)
मुंबई राज्य (१९४७–१९५०)
ब्रिटिश भारताचे मजूरमंत्री, ऊर्जामंत्री व बांधकाममंत्री; व्हाइसरॉयचे कार्यकारी मंडळ
कार्यकाळ
२० जुलै १९४२ – २० ऑक्टोबर १९४६
मागील
फेरोज खान नून
मुंबई विधानसभेचे विरोधी पक्षनेते
कार्यकाळ
इ.स. १९३७ – इ.स. १९४२
मुंबई विधानसभेचे सदस्य
कार्यकाळ
इ.स. १९३७ – इ.स. १९४२
मुंबई विधिमंडळाचे सदस्य
कार्यकाळ
डिसेंबर इ.स. १९२६ – इ.स. १९३७
जन्म
१४ एप्रिल, इ.स. १८९१
महू, मध्य प्रांत, ब्रिटिश भारत
(सध्या भीम जन्मभूमी, डॉ. आंबेडकर नगर, मध्य प्रदेश)
मृत्यू
६ डिसेंबर, १९५६ (वय ६५)
नवी दिल्ली, दिल्ली, भारत
(सध्या डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक, दिल्ली)
राष्ट्रीयत्व
भारतीय
राजकीय पक्ष
• स्वतंत्र मजूर पक्ष
• शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन
• रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया
मागील इतर राजकीय पक्ष
सामाजिक संस्था :
• बहिष्कृत हितकारिणी सभा
• समता सैनिक दल

शैक्षणिक संस्था :
• डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी
• द बाँबे शेड्युल्ड कास्ट्स इम्प्रुव्हमेंट ट्रस्ट
• पिपल्स एज्युकेशन सोसायटी

धार्मिक संस्था :
• भारतीय बौद्ध महासभा
आई
भीमाबाई सकपाळ
वडील
रामजी सकपाळ
पत्नी
• रमाबाई आंबेडकर
(विवाह १९०६ - निधन १९३५)

• सविता आंबेडकर
(विवाह १९४८ - निधन २००३)
नाते
आंबेडकर कुटुंब
अपत्ये
यशवंत आंबेडकर
निवास
राजगृह, मुंबई
धर्म
बौद्ध धर्म
सही
बाबासाहेब आंबेडकरयांची सही
बाबासाहेब आंबेडकर यांनी कोलंबिया विद्यापीठ आणि लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स या शिक्षण संस्थांमधून अर्थशास्त्र विषयात पीएच.डी. पदव्या मिळविल्या; तसेच त्यांनी कायदा, अर्थशास्त्र आणि राज्यशास्त्र या विषयांवर संशोधन केले. त्यांच्या सुरूवातीच्या कारकीर्दीत, ते एक अर्थशास्त्रज्ञ, प्राध्यापक आणि वकील होते. त्यानंतर त्यांनी सामाजिक व राजकीय क्षेत्रांत काम केले. ते भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी प्रचारामध्ये व चर्चांमध्ये सामील झाले, वृत्तपत्रे प्रकाशित केली, दलितांसाठी राजकीय हक्कांचा व सामाजिक स्वातंत्र्याचा पुरस्कार केला, तसेच आधुनिक भारताच्या निर्मितीत मोलाचे योगदान दिले.

इ.स. १९५६ मध्ये त्यांनी आपल्या अनुयायांसह बौद्ध धर्म स्वीकारला. धर्मांतरानंतर काही महिन्यांनीच त्यांचे निधन झाले. इ.स. १९९० मध्ये, त्यांना मरणोत्तर भारतरत्‍न हा भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात केला. त्यांचा जन्मदिवस दरवर्षी आंबेडकर जयंती म्हणून भारतासह जगभरात साजरा केला जातो.[२] इ.स. २०१२ मध्ये, "द ग्रेटेस्ट इंडियन" नावाच्या सर्वेक्षणात आंबेडकरांची 'सर्वश्रेष्ठ भारतीय' म्हणून निवड करण्यात आली आहे. आंबेडकरांच्या स्मरणार्थ अनेक स्मारके आणि चित्रणे लोकसंस्कृतीत उभारली गेली आहेत.

अर्थशास्त्रावरची काही पुस्तके

अर्थशास्त्र संज्ञा - सिद्धान्त कोश (डॉ. भीमसेन रंगाचार्य जोशी) - या कोशात अर्थशास्त्रातील संज्ञा, संकल्पना आणि सिद्धान्तांचे स्पष्टीकरण वगैरे माहिती दिली आहे. (प्रकाशक - सुनिधी पब्लिशर्स)
डायमंड अर्थशास्त्र शब्दकोश (इंग्रजी-मराठी) - डायमंड प्रकाशन, लेखक व्ही.जी. गोडबोले).
अर्थशास्त्र शब्दकोश (इंग्रजी-हिंदी, संपादक जी.आर. वर्मा)
अर्थशास्त्र शब्दकोश (इंग्रजी-हिंदी; हिंदी-इंग्रजी. लेखक बारबरा कोल्म, राजपाल प्रकाशन)
अर्थशास्त्र शब्दकोश (हिंदी, लेखक - सी.एस. बरला) (प्रकाशक जैन प्रकाशन नंदिर, जयपूर)
अर्थशास्त्र एवं वाणिज्यशास्त्र का पारिभाषिक शब्दकोश (इंग्रजी-हिंदी; लेखक - राज दत्त आणि रुद्र दत्त; प्रकाशन - एस.चंद पब्लिशिंग)
अर्थशास्त्र परिभाषा कोश (हिंदी, लेखक - सुदर्शन कुमार कपूर; प्रकाशक - राजकमल प्रकाशन)
डायमंड बँक व्यवहार व वित्तीय सेवा शब्दकोश (वि.ज. गोडबोले)
सुक्ष्म अशास्त्र {डाॅ. एस व्ही ढमढेरे) micro Economic
अर्थक्षेत्रातील मराठी तारे (उदय कुलकर्णी)
गुंतवणूक गाथा (गोपाल गलगली)
ग्यानवाचे अर्थशास्त्र (न.वि. गाडगीळ)
जागतिक अर्थकारणाचे नवे संदर्भ (सी. पं. खेर)
नव्या जगाचे अर्थकारण (डॉ. मधुसूदन साठे)
पतसंस्था व्यवस्थापन (डॉ. अविनाश शाळीग्राम)
डायमंड बँक व्यवहार व वित्तीय सेवा शब्दकोश (वि.ज. गोडबोले)
बँकिंग जिज्ञासा (वंदना धर्माधिकारी)
भटकंती (रमेश पाध्ये)
भारतातील बँक कायदे आणि व्यवहार पद्धती (थॉमस दियोग फर्नांडिस)
भारतीय अर्थव्यवस्था (सतीश श्रीवास्तव)
मैत्री बँकिंगशी (वंदना धर्माधिकारी)
शिवाजी महाराजांचे अर्थशास्त्र (प्रा. नामदेवराव जाधव)
संघराज्याचा वित्त व्यवहार भाग १, २, ३ (डॉ. मधुसूदन साठे)
सी. ई. ओ. भूमिका व जबाबदारी (माधव गोगटे)
सूक्ष्म अर्थशास्त्र (डॉ. पुष्पा तायडे)
अर्थात (अच्युत गोडबोले  )
भारतीय अर्थव्यवस्था (देसाई ,भालेराव)

अर्थशास्त्राच्या काही प्रमुख शाखा :

कृषी अर्थशास्त्र
विकास आणि संशोधन अर्थशास्त्र
आंतराष्टीय  अर्थशास्त्र
स्थूल अर्थशास्त्र
सूक्ष्म  अर्थशास्त्र
सार्वजानिक आयव्यय
गणिती  अर्थशास्त्र
वर्तुणुकीचे  अर्थशास्त्र
पर्यावरणीय अर्थशास्त्र
अर्थमिती
श्रमाचे अर्थशास्त्र
मौद्रिक अर्थशास्त्र

अर्थतज्ज्ञ मराठी माहिती

बाबासाहेब आंबेडकर, ॲडम स्मिथ, जॉन मेनार्ड केन्स, कार्ल मार्क्स, डेव्हिड रिकार्डो, मिल्टन फ्रिडमन, पॉल क्रुगमन, पॉल सॅम्युलसन, अमर्त्य सेन, जोसेफ स्टिग्लिट्झ इत्यादी अर्थशास्त्रज्ञ प्रसिद्ध आहेत.

ॲडम स्मिथ याच्यापासून सूक्ष्मलक्षी अर्थशास्त्राची सुरूवात झाली. भांडवलशाहीला पूरक अशा मुक्त अर्थव्यवस्थेचा त्याने पुरस्कार केला. "बाजारपेठेतील  घटकावर कुठलेही  नियंत्रण ठेवु नये. या घटकावर बाजारच स्वतः नियंत्रण ठेवत असतो" असे मत त्याने मांडले ,जणू काही बाजाराला स्वतःचा एक अदृश्य हात असतो असा सिद्धांत त्याने मांडला. ॲडम स्मिथ यांना सनातनवादी अर्थशास्त्रज्ञ तसेच अर्थशास्त्राचे जनक असे मानले जाते त्यांनी अर्थशास्त्राची संपत्ती विषयक व्याख्या १७७६ मध्ये प्रकाशित केलेल्या राष्ट्राची संपत्ती (इंक्वायरी ॲन्ड कॉसेस ऑफ द वेल्थ ऑफ नेशन्स) या ग्रंथात मांडली आणि त्यांच्यामते अर्थशास्त्र हे संपत्तीचे शास्त्र आहे.

ॲडम स्मिथ यांच्या व्याख्येतील महत्त्वाचे मुद्दे:

निर हस्तक्षेपाचे धोरण
भांडवल व संपत्तीचा साठा
आर्थिक घडामोडींमध्ये नैसर्गिक नियम
वृद्धीच्या सिद्धांतामध्ये "श्रमविभाजन" या विशिष्ट पैलूला महत्त्व
सूक्ष्मलक्ष्मी अर्थशास्त्रामध्ये बाजारपेठेचा अभ्यास केला जातो. मक्तेदारीयुक्त स्पर्धांची संकल्पना व गट संकल्पना या सिंबार्लिनने पहिल्यांदा मांडल्या. माल्थसच्या मते अन्नधान्याचे उत्पादन अंकगणिती श्रेणीने वाढते, तर लोकसंख्या ही भूमिती श्रेणीने वाढते. प्रा मार्शल यांनी कल्याणकारी अर्थशास्त्राची व्याख्या मांडली. ते नवसनातनवादी अर्थशास्त्रज्ञ असून त्यांनी अर्थशास्त्राची मूलतत्वे (प्रिन्सिपल्स ऑफ इकॉनॉमिक्स) हे पुस्तक १८९० साली प्रकाशित केले. प्राध्यापक आल्फ्रेड मार्शल यांच्या मते अर्थशास्त्र हे मानवी कल्याणाचा अभ्यास करणारे शास्त्र आहे, या शास्त्रात प्राप्ती व आवश्यकतेनुसार उपलब्ध साधनांचा पर्याप्त वापर या संबंधित वैयक्तिक व सामाजिक वर्तणुकीचा अभ्यास केला जातो.

मार्शल यांच्या व्याख्येचे महत्त्वाचे मुद्दे:

अर्थशास्त्र म्हणजे सामान्य माणसाचा अभ्यास
अर्थशास्त्र म्हणजे आर्थिक वर्तनाचे शास्त्र
अर्थशास्त्र म्हणजे भौतिक कल्याणाचा अभ्यास
अर्थशास्त्र केवळ संपत्तीचा अभ्यास नाही

मुलद्रव्ये


निसर्गात एकूण ९२ मूलद्रव्ये सापडतात. या मूलद्रव्यांना त्यांच्या अणुकेंद्रकातील धनभारित कणांच्या संख्येएवढे क्रमांक दिले आहेत. या क्रमांकाला अणुक्रमांक असे म्हणतात. केवळ अणुक्रमांकानेही मूलद्रव्य ओळखले जात असले तरी मूलद्रव्यांना नावेही दिली जातात. ९२ अणुक्रमांकाच्या नंतरची मूलद्रव्ये शास्त्रज्ञांनी प्रयोगशाळेत कृत्रिमरीत्या मिळवली आहेत. या सर्व मूलद्रव्यांची त्यांच्या अणुक्रमांकानुसार एक सारणी (तक्ता) बनविली आहे. तिला ‘आवर्त सारणी’ (पिरियॉडिक टेबल) असे म्हणतात.

आपल्या सर्वाना हे माहिती आहे कि द्रव्य हे संयुग किंवा मिश्रणे  या स्वरूपात आढळते. परंतु या मूलद्रव्याचा अभ्यास करण्यासाठी त्यांचे वर्गीकरण आपण धातू व अधातू मध्ये केले. कालांतराने असे लक्षात आले कि काही मूलद्रव्ये धातू  आणि अधातू या दोघांचेही  गुणधर्म दाखवितात त्यांना धातूसादृश्य असे म्हणतात . ज्या  मूलद्रव्यांचा शोध लागलेला होता  त्यांची नावे लक्षात ठेवणे कठीण होते. या सर्व गोंधळातून बाहेर पडण्यासाठी शास्त्रज्ञानासुद्धा बरीच कसरत करावी लागली.परंतु अथक प्रयत्नानंतर जे समोर येत गेले त्याचा अभ्यास आपण या पाठात करणार आहोत .

डोबेरायनर ची त्रिके

डोबेरायनर या शास्त्रज्ञाने मूलद्रव्यांचा अभ्यास करताना असे लक्षात आले कि काही काही  मूलद्रव्यांचे गुणधर्मांची पुनरावृत्ती होते आहे. मग ज्या मुलद्रव्याची  पुनरावृत्ती होते आहे ते गट त्याने शोधले.त्या गटांत  तीन मुलद्रव्ये होती म्हणुन त्यांना त्रिके असे संबोधले जाते.

डोबेरायनर ची त्रिकांचा नियम पुढीलप्रमाणे :-

 कोणत्याही तीन मुलद्रव्यांची मांड्णी करताना  मधल्या मूलद्रव्याचे अणुवस्तुमान हे पहिल्या व तिसऱ्या  मुलद्रव्याच्या अणुवस्तुमानाच्या बेरजेच्या सरासरी एवढे असते.

उदाहर्णार्थ
समजा तीन मूलद्रव्ये आहेत लिथियम,सोडीअम आणि पोटॅशियम या तीन मुलद्रव्यांची अणुवस्तुमान अनुक्रमे ६.९,२३,३९ आहेत. आता वरील नियमानुसार मधल्या मूलद्रव्याचे अणुवस्तुमान काढू
पहिल्या व तिसऱ्या मुलद्रव्याची बेरीज करू  ६.९+३९=४५.९
सरासरी काढू  ४५.९/३=२२.९५ म्हणजेच २३ आता बघा मधला मूलद्रव्य सोडिअम याचे अणूवस्तुमान २३ आहे . परंतु अभ्यासानंतर असे लक्षात आले कि हा नियम सगळ्या मूलद्रव्यांना लागू पडत नव्हता. म्हणून या त्रीकांच्या नियमाला मान्यता मिळाली नाही .

लक्षात ठेवा

मूलद्रव्यांना देशाची/प्रांताची/शहराची नावे

अमेरिकियम (Am), कॅलिफोर्नियम (Cf), जर्मेनियम (Ge), टेनिसीन (Ts), डब्नियम (Db), निहोनियम (Nh), फ्रान्सियम Fr), मॉस्कोव्हियम (Mc).

मूलद्रव्यांना शास्त्रज्ञांची नावे

आइन्स्टाइनियम (Es), ऑगॅनेसॉन (Og), क्यूरियम (Cm), रुदरफोर्डियम (Rf), सीबोर्जियम.

नवीन मूलद्रव्यांसाठी सुचविलेली नावे

जुने तात्पुरते दिलेले नाव -> सुचवलेले नवीन नाव

अनुनट्रियम (Uut) -> निहोनियम (Nh)

अनुनक्वेडियम (Uuq) -> ?

अनुनपेन्टियम (Uup) -> मॉस्कोव्हियम (Mc)

अनुनहेक्झियम (Uuh) -> ?

अनुनसेप्टियम (Uus) -> टेनिसीन (Ts)

अनुनॉक्टियम (Uuo) -> ऑगॅनेसॉन (Og)

♻️ जाणून घेऊया महत्त्वपूर्ण सामान्य माहिती.

💐 मेघालय राज्याची राजधानी कोणती आहे ?
🎈शिलाॅंग.

💐 जोग / गिरसप्पा धबधबा कोणत्या नदीवर आहे ?
🎈शरावती नदी.

💐 राधानगरी अभयारण्य कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?
🎈कोल्हापूर.

💐 पंढरपूर कोणत्या नदीकाठी वसलेले आहे ?
🎈भीमा नदी.

💐 मुलींसाठी भाग्यलक्ष्मी योजना कोणत्या राज्याने सुरू केली ?
🎈कर्नाटक.

वाचा :- महत्त्वाची माहिती


🔶 1 इंच  = 2.54 सेमी
🔶 1 फूट = 12 इंच ,30 सेमी 
🔶 1 मीटर  =100 सेमी, 3.10 सेमी
🔶 1 कि. मी. = 1000 मीटर
🔶 1 मैल  =  1.6 किलोमीटर

🔶 1 गुंठा = 100 चौ. मी 
🔶 1 एकर = 40 गुंठे, 4000चौ.मी.
🔶 1 हेक्टर = 100 गुंठे, 2.5 एकर
🔶 1 हेक्टर = 10000 चौ. मी.

🔶 1 डझन = 12 वस्तू / नग
🔶 12 डझन = 1 ग्रोस.
🔶 1  दस्ता = 24 कागद.
🔶 20 दस्ता  = 1रीम, 480 कागद
🔶 1तोळा =  10 ग्रॅम.

🔶 1 तास = 60 मिनिटे
🔶 1 मिनिट = 60 सेकंद
🔶 1 तास  = 3600 सेकंद
🔶 1 दिवस =24तास, 86400सेकंद
🔶 1 दिवस =24 तास =1440 मि.

🔰 17 मार्च 2022 चालू घडामोडी


प्र.1.  अलीकडेच एअर इंडियाच्या अध्यक्षपदी कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?
उत्तर :- एन चंद्रशेखरन

प्र.2. भारतातील पहिल्या व्हर्च्युअल स्मार्ट ग्रिड नॉलेज सेंटरचे नुकतेच उद्घाटन कोणत्या राज्यात झाले?
उत्तर :- मानेसर, हरियाणा

प्र.3.  नुकताच जागतिक ग्राहक हक्क दिन 2022 कधी साजरा करण्यात आला?
उत्तर :- १५ मार्च

प्र.4.  अलीकडे चर्चेत असलेले 'पेंद्रथान मंदिर' कोणत्या राज्यात आहे?
उत्तर :- जम्मू काश्मीर

प्र.5.  अलीकडेच कोणत्या भारतीय खेळाडूने सर्वात वेगवान कसोटी अर्धशतक करण्याचा कपिल देव यांचा विक्रम मोडला आहे?
उत्तर :- ऋषभ पंत

प्र.6.  नद्यांसाठी आंतरराष्ट्रीय कृती दिन 2022 कधी साजरा केला जातो?
उत्तर :- १४ मार्च

प्र.7.  अलीकडे डिजिटल शॉपिंग 2021 मधील जागतिक गुंतवणूकीत कोणत्या देशाने अव्वल स्थान पटकावले आहे?
उत्तर :- अमेरिका

प्र.8.  नुकतेच जर्मन ओपन बॅडमिंटन 2022 मध्ये कोणत्या भारतीय खेळाडूने रौप्य पदक जिंकले आहे?
उत्तर :- लक्ष्य सेन

प्र.9.  अलीकडेच कोणत्या राज्य सरकारने वार्षिक आर्थिक योजनेचा भाग म्हणून प्रथमच 'मुलांचा अर्थसंकल्प' सादर केला आहे?
उत्तर :- मध्य प्रदेश

प्र.10.  अलीकडेच ऑइल इंडिया लिमिटेड (OIL) चे पुढील अध्यक्ष आणि व्यवस्थापकीय संचालक म्हणून कोणाचे नाव घेतले आहे?
उत्तर :- रणजित रथ

*घटना आणि देशातील पहिले राज्य*

1).प्लास्टिक बंदी लागू करणारे पहिले राज्य :- *हिमाचल प्रदेश*

2). माहितीचा अधिकार लाग करणारे पहिले राज्य :- *तामिळनाडू*

3). सेवेचा अधिकार लागू करणारे पहिले राज्य :- *राजस्थान*

4).पंचायत राजची अंमलबजावणी करणारे पहिले राज्य :- *राजस्थान*

5).संस्कृतला राजकीय भाषेचा दर्जा देणारे पहिले राज्य :- *उत्तराखंड*

6).मूल्यवर्धित करप्रणाली लागू करणारे पहिले राज्य :- *हरियाणा*

7).भाषेच्या आधारावर गठित झालेले पहिले राज्य :- *आंध्रप्रदेश*

8). जागतिक बँकेला कार्बन क्रेडिट विकणारे पहिले राज्य :- *हिमाचल प्रदेश*

9).संपूर्ण साक्षर असलेले पहिले राज्य :- *केरळ*

10).देशात सर्वप्रथम राष्ट्रपती राजवट लागू झालेले पहिले राज्य :- *पंजाब*

Practice solve question & answer

11. Find the value of 3 + 2 • (8 – 3)

(a) 25,

(b) 13,

(c) 17,

(d) 24,

(e) 15.

Solution:

3 + 2 • (8 – 3)

= 3 + 2 (5)

= 3 + 2 × 5

= 3 + 10

= 13

Answer: (d)

12. Rice weighing 33/4 pounds was divided equally and placed in 4 containers. How many ounces of rice were in each?

Solution:

33/4 ÷ 4 pounds.

= (4 × 3 + 3)/4 ÷ 4 pounds.

= 15/4 ÷ 4 pounds.

= 15/4 × 1/4 pounds.

= 15/16 pounds.

Now we know that, 1 pound = 16 ounces.

Therefore, 15/16 pounds = 15/16 × 16 ounces.

= 15 ounces.

Answer: 15 ounces.

13. Factor: 16w3 – u4w3

Solution:

16w3 – u4w3.

= w3(16 – u4).

= w3(42 - ((u2)2).

= w3(4 + u2)(4 - u2).

= w3(4 + u2)(22 - u2).

= w3(4 + u2)(2 + u)(2 - u).

Answer: w3(4 + u2)(2 + u)(2 - u).

14. Factor: 3x4y3 – 48y3.

Solution:

3x4y3– 48y3.

= 3y3(x4 – 16).

= 3y3[(x2)2 - 42].

= 3y3(x2 + 4)(x2 - 4).

= 3y3(x2 + 4)(x2 - 22).

= 3y3(x2 + 4)(x + 2)(x -2).

Answer: 3y3(x2 + 4)(x + 2)(x -2)

15. What is the radius of a circle that has a circumference of 3.14 meters?

Solution:

Circumference of a circle = 2πr.

Given, circumference = 3.14 meters.

Therefore,

2πr = Circumference of a circle

or, 2πr = 3.14.

or, 2 × 3.14r = 3.14,[Putting the value of pi (π) = 3.14].

or, 6.28r = 3.14.

or, r = 3.14/6.28.

or, r = 0.5.

Answer: 0.5 meter.

Maths practice

1. Which is greater than 4?

(a) 5,

(b) -5,

(c) -1/2,

(d) -25.

Solution:

5 greater than 4.

Answer: (a)

2. Which is the smallest?

(a) -1,

(b) -1/2,

(c) 0,

(d) 3.

Solution:

The smallest number is -1.

Answer: (a)

3. Combine terms: 12a + 26b -4b – 16a.

(a) 4a + 22b,

(b) -28a + 30b,

(c) -4a + 22b,

(d) 28a + 30b.

Solution:

12a + 26b -4b – 16a.

= 12a – 16a + 26b – 4b.

= -4a + 22b.

Answer: (c)

4. Simplify: (4 – 5) – (13 – 18 + 2).

(a) -1,

(b) –2,

(c) 1,

(d) 2.

Solution:

(4 – 5) – (13 – 18 + 2).

= -1-(13+2-18).

= -1-(15-18).

= -1-(-3).

= -1+3.

= 2.

Answer: (d)

5. What is |-26|?

(a) -26,

(b) 26,

(c) 0,

(d) 1

Solution:

|-26|

= 26.

Answer: (b)



6. Multiply: (x – 4)(x + 5)

(a) x2 + 5x - 20,

(b) x2 - 4x - 20,

(c) x2 - x - 20,

(d) x2 + x - 20.

Solution:

(x – 4)(x + 5).

= x(x + 5) -4(x + 5).

= x2 + 5x – 4x – 20.

= x2 + x - 20.

Answer: (d)

7. Factor: 5x2 – 15x – 20.

(a) 5(x-4)(x+1),

(b) -2(x-4)(x+5),

(c) -5(x+4)(x-1),

(d) 5(x+4)(x+1).

Solution:

5x2 – 15x – 20.

= 5(x2 – 3x – 4).

= 5(x2 – 4x + x – 4).

= 5{x(x - 4) +1(x - 4)}.

= 5(x-4)(x+1).

Answer: (a).

8. Factor: 3y(x – 3) -2(x – 3).

(a) (x – 3)(x – 3),

(b) (x – 3)2,

(c) (x – 3)(3y – 2),

(d) 3y(x – 3).
Solution:

3y(x – 3) -2(x – 3).

= (x – 3)(3y – 2).

Answer: (c).

9. Solve for x: 2x – y = (3/4)x + 6.

(a) (y + 6)/5,

(b) 4(y + 6)/5,

(c) (y + 6),

(d) 4(y - 6)/5.

Solution:

2x – y = (3/4)x + 6.

or, 2x - (3/4)x = y + 6.

or, (8x -3x)/4 = y + 6.

or, 5x/4 = y + 6.

or, 5x = 4(y + 6).

or, 5x = 4y + 24.

or, x = (4y + 24)/5.

Therefore, x = 4(y + 6)/5.

Answer: (b).

10. Simplify:(4x2 - 2x) - (-5x2 - 8x).

Solution:

(4x2 - 2x) - (-5x2 - 8x)

= 4x2 - 2x + 5x2 + 8x.

= 4x2 + 5x2 - 2x + 8x.

= 9x2 + 6x.

= 3x(3x + 2).

Answer: 3x(3x + 2)

Latest post

यशाचा राजमार्ग प्रश्नसंच

 खालील विधाने विचारात घ्या? अ  पोर्तुगीजांनी भारतात पहिला छापखाना 1556 ला गोवा येथे स्थापित केला. ब  मुंबई ला पहिला छापखाना आणण्याचा प्रयत्न...