Maha MPSC Bharti Recruitment 2020 Combined Preliminary Exam

Apply now – MPSC PSI STI ASO 2020 – 806 Posts

MPSC महाराष्ट्र दुय्यम सेवा अराजपत्रित, गट-ब पूर्व परीक्षा- २०२० – ८०६ जागा

एकूण जागा – ८०६ जागा

पदांचे नाव –

सहायक कक्ष अधिकारी – MPSC ASO – 67 जागा

राज्य कर निरीक्षक – MPSC STI – 89 जागा

पोलीस उप निरीक्षक – MPSC PSI – 650 जागा

संयुक्त पूर्व परीक्षा योजना –

सामान्य क्षमता चाचणी

प्रश्नांची संख्या – १००

एकूण गुण – १००

माध्यम – मराठी व इंग्रजी

परीक्षेचा कालावधी – एक तास

प्रश्नपत्रिकेचे स्वरूप – वस्तुनिष्ठ बहुपर्यायी

शैक्षणिक पात्रता – Qualification

1. विद्यापीठाची पदवी किंवा तिच्याशी समतुल्य असणारी शासनाने घोषित केलेली इतर कोणतीही तत्सम अर्हता.
2. मराठी भाषेचे ज्ञान आवश्यक.

परीक्षा दिनांक संयुक्त पूर्व परीक्षा – ३ मे २०२०

वय – Age Limit –

1.सहायक कक्ष अधिकारी – 18 ते 38 [मागासवर्गीय: 05 वर्षे सूट]
2.राज्य कर निरीक्षक – 18 ते 38 [मागासवर्गीय: 05 वर्षे सूट]
3.पोलीस उप निरीक्षक – 19 ते 31 [मागासवर्गीय: 03 वर्षे सूट]

---

पोलीस उपनिरीक्षक (MPSC PSI) पदासाठी विकल्प नमूद करणाऱ्या उमेदवारांकडे उपरोक्त अर्हतेसोबत खालीलप्रमाणे –
किमान शारीरिक अर्हता असणे आवश्यक आहे.

पुरुष –
१) उंची – १६५ सें. मी. (अनवाणी) (कमीत कमी)
२) छाती – न फुगविता ७९ से.मी.
फुगविण्याची क्षमता किमान ५ सें. मी.

महिला –
उंची १५७ सें. मी. (अनवाणी) (कमीत कमी)

Online अर्ज करण्याची शेवटची तारीख: १९ मार्च २०२०

पगार –

९३००-३४८०० /- ग्रेड पे रुपये
४३०० अधिक महागाई भत्ता व नियमाप्रमाणे देय इतर भत्ते.

अभ्यासक्रम – MPSC PSI STI ASO 2020 Syllabus –

१) चालू घडामोडी – जागतिक तसेच भारतातील

२) नागरिकशाश्त्र – भारताच्या घटनेचा प्राथमिक अभ्यास, राज्य व्यवस्थापन (प्रशासन) ग्राम व्यवस्थापन (प्रशासन)

३) इतिहास – आधुनिक भारताचा विशेषतः महाराष्ट्राचा इतिहास

४) भूगोल (महाराष्ट्राच्या भूगोलाच्या विशेष अभ्यासासह) – पृथ्वी, जगातील विभाग, हवामान, अक्षांश -रेखांश, महाराष्ट्रातील जमिनीचे प्रकार, पर्ज्यन्यमान, प्रमुख पिके, शहरे, नद्या, उद्योगधंदे इत्यादी

५) अर्थव्यवस्था –
भारतीय अर्थव्यवस्था – राष्ट्रीय उत्पन्न, शेती, उद्योग, परकीय व्यापार, बँकिंग, लोकसंख्या, दारिद्य व बेरोजगारी मुद्रा आणि राजकोषीय नीती, इत्यादी
शासकीय अर्थव्यवस्था – अर्थसंकल्प, लेखा, लेखापरीक्षण, इत्यादी

६) सामान्य विज्ञान – भौतिकीशास्त्र (Physics), रसायनशाश्त्र (Chemistry), प्रमिशास्त्र(Zoology), वनस्पतीशास्त्र(Botany), आरोग्यशास्त्र(Hygiene)

७) बुद्धिमापन चाचणी व अंकगणित –
बुद्धिमापण चाचणी – उमेदवार किती लवकर व अचूकपणे विचार करू शकतो हे अजमावण्यासाठी प्रश्न
अंकगणित – बेरीज, वजाबाकी, गुणाकार, भागाकार, दशांश, अपूर्णांक व टक्केवारी

Details of Exam –

सहायक कक्ष अधिकारी, विक्रीकर निरीक्षक व पोलीस उपनिरीक्षक या पदांवरील भरतीकरीता सध्या आयोगाकडून स्वतंत्र जाहिरात, स्वतंत्र अर्ज व स्वतंत्र पूर्व परीक्षा घेतल्या जातात. या तीनही पूर्व परीक्षांसाठी परीक्षा योजना, अभ्यासक्रम, प्रश्‍नसंख्या, गुण, वेळ एकसमान आहेत. तरीही स्वतंत्र पूर्व परीक्षांमुळे प्रत्येक परीक्षेसाठी अर्ज करणे, परीक्षा शुल्क भरणे, पूर्व/अभ्यास, प्रवास, निवास, व्यवस्था, रजा घेणे अशा बाबींवर उमेदवारांना स्वतंत्रपणे व पुन्हा पुन्हा वेळ व पैसा खर्च करावा लागतो. निवड प्रक्रियेतही विलंब होतो.

या बाबी टाळण्यसाठी सहायक कक्ष अधिकारी, विक्रीकर निरीक्षक व पोलीस उपनिरीक्षक पदांवरील भरतीकरीता एकच संयुक्त पूर्व परीक्षा MPSC PSI STI ASO 2020 Combine Exam घेण्याचा आयोगाने निर्णय घेतला आहे.

आता या तीनही पदांकरीता संयुक्त पूर्व परीक्षेच्या जाहिरातीस अनुसरुन, अर्ज करणार्‍या उमेदवारांकडून ते या पैकी एक, दोन किंवा तीनही पदांसाठी बसू इच्छितात काय, याबाबत विकल्प घेण्यात येईल. संबंधित पदांकरीता उमेदवाराने दिलेला/ले विकल्प हा/हे संबंधित पदभरतीकरीता अर्ज समजण्यात येईल/येतील व त्याच्या आधारे तसेच, भरावयाच्या पदसंख्येच्या आधारे, संबंधित पदाच्या मुख्य परीक्षेसाठी पात्र करावयाच्या उमेदवारांची संख्या निश्‍चित करुन, सामाईक पूर्व परीक्षेच्या आधारे तीनही पदांकरीता स्वतंत्र निकाल जाहीर करण्यात येतील.

त्यानंतर त्या-त्या पदाच्या मुख्य परीक्षेस पात्र ठरणार्‍या उमेदवारांची विद्यमान मुख्य परीक्षा योजना व अभ्यासक्रमाच्या आधारे, स्वतंत्र मुख्य परीक्षा घेण्यात येईल. पूर्व परीक्षा व मुख्य परीक्षांचा अभ्यासक्रम, प्रश्‍नसंख्या, गुण, वेळ अशा इतर बाबींमध्ये कोणताही बदल नाही.

Online अर्ज : Apply Online

वाचा :- चालू घडामोडी

❇ केल्विन दुश्नीस्की यांना वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिलचे अध्यक्ष म्हणून नियुक्त केले

❇ सौरव गांगुली पॉलीक्रॉलचा ब्रँड अ‍ॅम्बेसेडर आहे

❇ दीपक प्रकाश झारखंडचे नवे भाजप अध्यक्ष म्हणून नियुक्त

❇ 1 लेव्हल खेलो इंडिया हिवाळी खेळ लडाखमध्ये प्रारंभ

❇ खालिद जावेद खान पाकिस्तानचे नवे अ‍ॅटर्नी जनरल बनले

❇ यूएन शिष्टमंडळात ट्रान्स वूमनचा समावेश करणारा पाकिस्तान पहिला देश बनला

❇ विपुल अग्रवाल यांची राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरणाचे उप सीईओ म्हणून नेमणूक

❇ आयसीसी बंदी ओमानचा क्रिकेटर यूसुफ अब्दुल्रहिम अल बलुशी 7 वर्षांसाठी

❇ मास्टरकार्डचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी अजय बंगा पुढील वर्षी पद सोडतील

❇ तिरुचिराप्पल्लीत केळी 2020 चे आंतरराष्ट्रीय परिषद आयोजित

❇ अभय कुमार सिंग यांना एनएचपीसीचे सीएमडी नियुक्त केले

❇ Realme ने भारतात प्रथम 5G स्मार्टफोन मॉडेल लाँच केले

❇ अयशस्वी ग्नसिंगबे यांनी टोगोचे पुन्हा अध्यक्ष निवडले

❇ राज्यसभा निवडणुका 26 मार्च रोजी होणार आहेत

❇ भारत-अमेरिकेने 3 अब्ज डॉलर्स किमतीच्या संरक्षण करारांचे करार केले

❇ जम्मू-काश्मीरमधील पायाभूत सुविधांना चालना देण्यासाठी नाबार्डने 400 कोटी रुपये मंजूर केले

❇ सिक्किममध्ये राष्ट्रीय एकत्रीकरण शिबीर (एनआयसी) आयोजित

❇ 22 व्या कायदा आयोगाच्या स्थापनेस शासनाने मान्यता दिली

❇ डॉ. नीति कुमार यांना एसईआरबी महिला उत्कृष्टता पुरस्कार -2020 देऊन गौरविण्यात येईल

❇ टी -20 वर्ल्ड कपमधील सामनावीर ऑफ द मॅच ऑफ शाफली वर्मा सर्वात युवा

❇ शाओमी 2020 मध्ये इस्रो तंत्रज्ञान नेव्हिक स्मार्टफोनमध्ये आणेल

❇ बिहार विधानसभेने एनआरसीविरोधात ठराव पास केला

❇ राणा अयूब यांनी पत्रकार धैर्याने 2020 चे मॅक्गिल पदक मिळवले.

10 महत्त्वाचे सराव प्रश्न उत्तरे

▪ ‘नेचर रँकिंग इंडेक्स 2020’ यामध्ये कोणती संस्था अग्रस्थानी आहे?
उत्तर : वैज्ञानिक व औद्योगिक संशोधन परिषद (CSIR)

▪ ‘वर्ल्ड वाइड एज्युकेशन फॉर द फ्यूचर इंडेक्स’ कोणी प्रकाशित केले?
उत्तर : इकनॉमिक इंटेलिजेंस यूनिट

▪ ‘अटल किसान - मजदूर कँटीन’ उघडण्याचा निर्णय कोणत्या राज्य सरकारने घेतला?
उत्तर : हरयाणा

▪ कोणत्या व्यक्तीने ‘2020 ESPN फिमेल स्पोर्टसपर्सन ऑफ द ईयर’ पुरस्कार पटकवले?
उत्तर : पी. व्ही. सिंधू

▪ ‘जागतिक सामाजिक न्याय दिन 2020’ याची संकल्पना काय होती?
उत्तर : क्लोजिंग द इनइक्वलिटीज गॅप टु अचिव्ह सोशल जस्टिस

▪ कोणते आसाम राज्याचे पहिले "कचरा विरहित गाव" ठरले?
उत्तर : तिताबोर

▪ कोणत्या राज्यात ‘शाश्वत विकास ध्येये (SDG) परिषद 2020’ आयोजित केली जाणार आहे?
उत्तर : आसाम

▪ नवनियुक्त मुख्य दक्षता आयुक्त कोण आहेत?
उत्तर : संजय कोठारी

▪ कोणते राज्य 20 फेब्रुवारी या दिवशी स्थापना दिवस साजरा करतात?
उत्तर : अरुणाचल प्रदेश

▪ कोणत्या संस्थेनी ‘HRMS’ मोबाइल अॅप सादर केले?
उत्तर : भारतीय रेल्वे

विज्ञान :- क्षयरोग (टीबी)

⭐️ क्षयरोग म्हणजे काय?

◾️क्षयरोग - किंवा टीबी, याला सामान्यतः म्हणतात - हा एक संसर्गजन्य संसर्ग आहे जो सामान्यत: फुफ्फुसांवर हल्ला करतो . हे मेंदू आणि मणक्यांप्रमाणेच शरीराच्या इतर भागातही पसरू शकते . मायकोबॅक्टीरियम क्षयरोग नावाच्या जीवाणूंचा एक प्रकार होतो.
- २० व्या शतकात अमेरिकेत टीबी हा मृत्यूचे मुख्य कारण होते. आज बहुतेक प्रकरणे अँटीबायोटिक्सने बरे होतात . पण त्यासाठी बराच वेळ लागतो. आपल्याला कमीतकमी 6 ते 9 महिने मेडस घ्यावे लागतील.

● क्षयरोगाचा आपल्या शरीरावर कसा परिणाम होतो?

- क्षयरोगाच्या संसर्गाचा अर्थ असा नाही की आपण आजारी व्हाल. रोगाचे दोन प्रकार आहेत:
- अव्यक्त टीबी: आपल्या शरीरात जंतू असतात, परंतु आपली रोगप्रतिकारक शक्ती त्यांना पसरण्यापासून रोखते. याचा अर्थ असा की आपल्याकडे कोणतीही लक्षणे नाहीत आणि आपण संक्रामक नाही. परंतु संक्रमण अद्यापही आपल्या शरीरात जिवंत आहे आणि एक दिवस सक्रिय होऊ शकतो. आपल्याला पुन्हा सक्रिय होण्याचा धोका असल्यास - उदाहरणार्थ, आपल्यास एचआयव्ही आहे, आपला प्राथमिक संसर्ग मागील 2 वर्षात होता, आपल्या छातीचा एक्स-रे असामान्य आहे, किंवा आपण इम्युनोकोमप्रॉम्मेड आहात --- डॉक्टर आपल्याला प्रतिजैविकांनी उपचार करेल सक्रिय टीबी होण्याचा धोका कमी करण्यासाठी.  
- अ‍ॅक्टिव्ह टीबी रोगः याचा अर्थ जंतूंचा गुणाकार होतो आणि तो आपल्याला आजारी बनवू शकतो. आपण हा रोग इतरांपर्यंत पसरवू शकता. अक्टिव्ह टीबीची ० टक्के प्रौढ प्रकरणे ही सुप्त टीबी संसर्गाच्या पुनःसक्रियतेपासून होते.

● क्षयरोगाची लक्षणे कोणती?

- आपण संक्रमित आहात की नाही हे शोधण्यासाठी आपल्याला त्वचेची किंवा रक्त तपासणीची आवश्यकता असेल.
- परंतु आपल्याला सक्रिय टीबी रोग असल्यास सामान्यतः अशी चिन्हे आहेत. त्यात समाविष्ट आहे:
- एक खोकला काळापासून 3 आठवड्यांपेक्षा जास्त, छाती दुखणे, रक्त खोकला, सर्व वेळ थकल्यासारखे वाटत आहे, रात्री घाम येणे, थंडी वाजून येणे, ताप, भूक न लागणे, वजन कमी होणे

● टीबी कसा पसरतो?

- हवा माध्यमातून, फक्त एक आवडत थंड किंवा फ्लू . आजारी असलेल्या एखाद्याला खोकला , शिंकणे, बोलणे, हसणे किंवा गाणे, जंतूंचा लहान थेंब सोडला जातो. आपण या ओंगळ जंतूंमध्ये श्वास घेतल्यास , आपल्याला संसर्ग होतो.
- टीबी संक्रामक आहे, परंतु पकडणे सोपे नाही. ज्या व्यक्तीच्या फुफ्फुसात जास्त प्रमाणात बॅक्टीली असते अशा व्यक्तीस आपण सहसा बराच वेळ घालवला पाहिजे. म्हणूनच हे सहसा कामगार, मित्र आणि कुटुंबातील सदस्यांमध्ये पसरते.
- क्षय रोग जंतू पृष्ठभागांवर भरभराट होत नाहीत. ज्यांना हा आजार आहे अशा व्यक्तीशी हात हलवून किंवा त्यांचे भोजन किंवा पेय सामायिक करून आजार आपण घेऊ शकत नाही. 

● क्षयरोगाचा धोका कोणाला आहे?

- जर आपण इतर लोकांच्या संपर्कात आला तरच आपण टीबी घेऊ शकता. आपल्या जोखीम वाढवू शकतील अशा काही परिस्थिती येथे आहेतः
- मित्र, सहकारी किंवा कुटुंबातील सदस्याला सक्रीय टीबी रोग होतो.
- रशिया, आफ्रिका, पूर्व युरोप, आशिया, लॅटिन अमेरिका आणि कॅरिबियन सारख्या टीबीसारख्या सामान्य ठिकाणी आपण राहता किंवा प्रवास केला आहे.
- आपण अशा गटाचा एक भाग आहात जिथे टीबीचा प्रसार होण्याची शक्यता जास्त आहे किंवा आपण काम करत असलेल्या किंवा एखाद्याच्याबरोबर जगता. यात बेघर लोक, एचआयव्ही ग्रस्त लोक आणि आयव्ही औषध वापरकर्त्यांचा समावेश आहे.
- आपण रूग्णालयात किंवा नर्सिंग होममध्ये काम करता किंवा राहता.
- टीबी जीवाणू  एक निरोगी रोगप्रतिकार प्रणाली आहे परंतु आपल्याकडे पुढीलपैकी काही असल्यास, आपण कदाचित सक्रिय टीबी रोगाचा प्रतिबंध करण्यास सक्षम नसाल: एचआयव्ही किंवा एड्स, मधुमेह, गंभीर मूत्रपिंडाचा आजार, डोके आणि मान कर्करोग, केमोथेरपीसारख्या कर्करोगाचा उपचार, कमी वजन आणि कुपोषण, औषधे साठी अवयव प्रत्यारोपणासाठी, संधिवात , क्रोहन रोग आणि सोरायसिसचा उपचार करण्यासाठी काही विशिष्ट औषधे

- बाळ आणि लहान मुलांनाही जास्त धोका असतो, कारण त्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती पूर्णत: तयार केलेली नाही.

नवीन ‘राष्ट्रीय पोषण मोहिम’ आणि ‘बेटी बचाओ बेटी पढाओ’ योजनेची प्रगती

‘बेटी बचाओ बेटी पढाओ’

22 जानेवारी 2015 रोजी केंद्र सरकारने ‘बेटी बचाओ बेटी पढओ’ योजना हाती घेतली. बालिकांचे संरक्षण सुनिश्चित करुन त्यांना शिक्षण देण्याच्या उद्देशाने हा कार्यक्रम हाती घेण्यात आला. या कार्यक्रमाला देशात उत्तम प्रतिसाद मिळाला. जिल्हाधिकारी आणि त्यांच्या पथकाने या कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीचे काम केले.

आरोग्य व्यवस्थापन माहिती यंत्रणेद्वारे प्राप्त माहिती नुसार मुलींच्या जन्मदरात सुधारणा झाल्याचे दिसून आले. 2014-15 साली प्रति हजार मुलांमागे 918 असे मुलींचे प्रमाण होते. 2016-17 मध्ये ते 926 पर्यंत वाढले.

महिला आणि बाल विकास मंत्रालय, आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय आणि मनुष्यबळ विकास मंत्रालय या तिन्ही मंत्रालयांच्या माध्यमातून हा कार्यक्रम राबविण्यात आला.

▪️‘बेटी बचाओ बेटी पढाओ’अंतर्गत राबविलेले उपक्रम :

गुड्डी-गुड्डा बोर्डच्या माध्यमातून मुली आणि मुलांच्या जन्मदराची आकडेवारी सार्वजनिकरित्या प्रदर्शित करण्यात आली.
सर्व शासकीय इमारती, वाहने, सार्वजनिक कार्यालये आणि इतर आस्थापनांवर ‘बेटी बचाओ, बेटी पढाओ’ योजनेचे लोगो प्रदर्शित करण्यात आले.
मुलींच्या जन्मानिमित्त विशेष उपक्रम साजरे करण्यात आले. मुलींसाठी सुकन्या समृद्धी सारख्या योजना राबविण्यात आल्या.
लोकल चॅम्पियन्स उपक्रमांतर्गत क्रीडा, शिक्षण, लेखक, विद्यार्थी अशा विविध क्षेत्रांमधून स्थानिक चॅम्पियन्सची निवड करण्यात आली.
बालिकांच्या प्रगतीला प्राधान्य देणाऱ्या उत्कृष्ट पंचायती आणि पालकांना सन्मानित करण्यात आले.
स्कूल चले हम, अपना बच्चा-अपना विद्यालय, कलेक्टर की क्लास अशा उपक्रमांच्या माध्यमातून मुलींच्या शिक्षणाला प्राधान्य देण्यात आले.
बालविवाह रोखण्यासाठी जिल्हे आणि राज्यांमध्ये विशेष मोहिमा राबविण्यात आल्या.
घटत्या स्त्री जन्मदराचा मुद्दा लक्षात घेत त्याबाबत जनजागृती करण्यासाठी विशेष ग्रामसभांचे आयोजन करण्यात आले.
नागरी संघटनांकडून संकल्पनांवर आधारीत मोहिमा राबविण्यात आल्या.
‘बेटी बचाओ, बेटी पढाओ’ सप्ताह या उपक्रमांतर्गत 11 ऑक्टोबर या आंतरराष्ट्रीय बालिका दिनाचे औचित्य साधून मुलींच्या शिक्षणाबाबत जनजागृती करण्यासाठी सप्ताहभर कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले.

▪️राष्ट्रीय पोषण मोहिम

पोषणाशी संबंधित क्षेत्रांमध्ये गेल्या तीन वर्षात उल्लेखनीय काम करण्यात आले. स्वच्छ भारत मोहिमेअंर्तगत उघड्यावरील शौचमुक्तीसंदर्भात जनजागृती करण्यात आली. प्रधानमंत्री मातृवंदना योजनेअंतर्गत गर्भवती आणि स्तनदा महिलांना सहाय्य देण्यात आले. मिशन इंद्रधनुष्य अंतर्गत महिला आणि बालकांच्या लसीकरणाची काळजी घेण्यात आली. तर बालकांना वयाच्या सहाव्या महिन्यापर्यंत स्तनपान करण्यास मातांना प्रोत्साहन देण्यासाठी ‘मां’ हा उपक्रम राबविण्यात आला.

महिला आणि बालकांच्या समग्र पोषणासाठी केंद्र सरकारने अशा प्रकारचे अनेक उपक्रम राबविले. नव भारताला सुपोषित भारत करण्याच्या उद्देशाने आरोग्य आणि पोषणविषयक जनजागृती वाढविण्यासाठी केंद्र सरकारने असे अनेक उपक्रम हाती घेतले आहेत. त्यासाठी सर्व स्तरांवर सहभाग वाढवण्याच्या दृष्टीने अंगणवाडी, जिल्हा आणि राज्य पातळीवर सातत्याने प्रयत्न होत आहेत.

जगात पाचवा सर्वाधिक प्रदूषित देश भारत: IQ एअर व्हिज्युअल

🔷IQ एअर व्हिज्युअल या संस्थेनी प्रसिद्ध केलेल्या ‘वर्ल्ड एअर क्वालिटी रीपोर्ट 2019’ या अहवालानुसार, भारत जगातला पाचवा सर्वाधिक प्रदूषित देश ठरला. 

🔴अहवालातल्या ठळक बाबी..

🔷2019 साली जगातल्या सर्वाधिक प्रदूषित राजधानी असलेल्या शहरांच्या यादीत दिल्ली ही शहर अग्रस्थानी आहे.

🔷जगातल्या पहिल्या 30 सर्वाधिक प्रदूषित शहरांपैकी 21 शहरे भारतात आहेत.गाझियाबाद हे जगातले सर्वाधिक प्रदूषित शहर आहे.

🔷द्वितीय क्रमांकावर चीनचे होतान, तृतीय व चतुर्थ क्रमांकावर पाकिस्तानचे गुजरनवाल आणि फैसलाबाद ही शहर आणि पाचव्या क्रमांकावर दिल्ली हे शहर आहे.

🔷पहिल्या 30 प्रदूषित शहरांमध्ये असलेली 21 भारतीय शहरे (अनुक्रमाने) - गाझियाबाद, दिल्ली, नोएडा, गुरुग्राम, ग्रेटर नोएडा, बंधवाडी, लखनऊ, बुलंदशहर, मुझफ्फरनगर, बागपत, जिंद, फरीदाबाद, कोरोट, भिवाडी, पटना, पडवल, मुझफ्फरपूर, हिसार, कुटेल, जोधपूर आणि मुरादाबाद.

🔷देशाला मिळालेल्या क्रमांकानुसार, बांग्लादेश ही जगातले सर्वाधिक प्रदूषित देश ठरले. त्यापाठोपाठ पाकिस्तान, मंगोलिया, अफगाणिस्तान आणि पाचव्या क्रमांकावर भारत हे देश आहेत.

🔷तथापि, गेल्या वर्षांच्या तुलनेत भारतीय शहरांमध्ये सुधारणा झाल्याचे दिसून आले आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेनी (WHO) ठरवून दिलेल्या PM 2.5 या प्रदूषकाच्या वार्षिक सरासरी मर्यादेच्या तुलनेनी भारतात PM 2.5 500 टक्क्यांनी अधिक होते. राष्ट्रीय वायू प्रदूषण 2018-2019 या काळात 20 टक्क्यांनी कमी झाले असून 98 टक्के शहरांमध्ये सुधारणा दिसून आली आहे.