२५ जुलै २०१९

🌸🌸 महत्त्वाचे आंतराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय दिवस & संकल्पना 🌸🌸

✍ २०२३ हे वर्ष 'आंतरराष्ट्रीय भरड धान्य वर्ष' म्हणून साजरे करण्यास FAO ची मान्यता
✍ भारताने 2018 सालीच हे वर्ष साजरे केले.

✍ ४ जानेवारी : पहिला जागतिक ब्रेल दिन

✍ २ फेब्रुवारी : जागतिक पाणथळ प्रदेश दिन

✍ ४ फेब्रुवारी : जागतिक कर्करोग दिन

✍ १३ फेब्रुवारी : जागतिक नभोवाणी दिन (UNESCO)  : राष्ट्रीय महिला दिन

✍ २० फेब्रुवारी : जागतिक सामाजिक न्याय दिन

✍ २१ फेब्रुवारी : आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन (UNESCO)

✍ २३ फेब्रुवारी : जागतिक शांतता व समज दिन :केंद्रीय सीमाशुल्क दिन

✍ २६ फेब्रुवारी : सिंचन दिन (महाराष्ट्र)

✍ २७ फेब्रुवारी : मराठी राजभाषा दिन

✍ २८ फेब्रुवारी:- राष्ट्रीय विज्ञान दिन
विषय (थीम) - भविष्यासाठी विज्ञान व तंत्रज्ञान

✍ ३ मार्च : जागतिक वन्यजीव दिन

✍ ७ मार्च : देशभरात 'जनऔषधी दिवस' साजरा

✍ २० मार्च : जागतिक चिमणी दिन
विषय (थीम) - I Love Sparrows
( #Tricks : चिमणीकी क्या व ज ह थी क्षयरोग की २० ते २४ मार्च )

✍ २१ मार्च : जागतिक वन दिन
                  : जागतिक काव्य दिन

✍ २२ मार्च:- जागतिक जल दिन
विषय (थीम) - २०१९ : कोणीही मागे राहणार नाही ( Leaving no one behind)
२०१८ : नेचर ऑफ वाॅटर

✍ २३ मार्च:- जागतिक हवामान दिन
विषय (थीम) -  २०१९ : सूर्य, पृथ्वी आणि हवामान

✍ २४ मार्च :- जागतिक क्षय रोग दिन
विषय (थीम) - २०१९ : 'आता वेळ आली आहे (It's Time)
२०१८ : Wanted: Leaders for a TB-Free world

✍ २७ मार्च : जागतिक रंगभूमी दिन

✍ ५ एप्रिल :-राष्ट्रीय सागरी दिन
२०१८ विषय (थीम) - हिंदी महासागर : संधीचा महाराष्ट्र

✍ ७ एप्रिल :- जागतिक आरोग्य दिन
विषय (थीम) - सर्वांसाठी आरोग्य : प्रत्येकजण, सर्वत्र)

✍ १० एप्रिल : जागतिक होमिओपॅथी दिन

✍ १७ एप्रिल : जागतिक हिमोफिलिया दिन

✍ २२ एप्रिल :- जागतिक वसुंधरा दिन
विषय (थीम) - २०१९ : आपल्या प्रजातींचे संरक्षण करा (Protect Our Species)
२०१८ : प्लास्टिक प्रदूषणचा अंत

✍ २४ एप्रिल : पहिला 'शांततेसाठी बहुपक्षवाद आणि राजनीती आंतरराष्ट्रीय दिन'

✍ २६ एप्रिल : जागतिक बौद्धिक संपदा दिन

✍ मेचा पहिला रविवार - जागतिक हास्य दिम
      दुसरा शनिवार - जागतिक स्थलांतरित पक्षी दिन

✍ १ मे : जागतिक कामगार दिन

✍ २ मे : जागतिक टुना दिन

✍ ३ मे : जागतिक वृत्तपत्र स्वातंत्र्य दिन

✍ ६ मे : आंतरराष्ट्रीय अस्थमा दिन

✍ ६ ते १२ मे : संयुक्त राष्ट्रे जागतिक रस्ता सुरक्षा सप्ताह

✍ ८ मे : आंतरराष्ट्रीय रेड क्रॉस दिन

✍ ✍ १० मे : जलसंधारण दिन (महाराष्ट्र) (सुधाकरराव नाईक स्मृतिदिन)

✍ ११ मे : राष्ट्रीय तंत्रज्ञान दिन

✍ १२ मे : जागतिक परिचारिका दिन

✍ १३ मे : राष्ट्रीय एकता दिन

✍ १५ मे :- जागतिक कुटुंब दिन
विषय (थीम) - Families and Climate Action : Focus on SDG 13

✍ १८ मे : जागतिक एड्स लसीकरण दिन
         : आंतरराष्ट्रीय संग्रहालय दिन

✍ २० मे : जागतिक कीटक दिन

✍ २१ मे : राष्ट्रीय दहशतवादविरोधी दिन

✍ २२ मे : जागतिक जैवविविधता दिन

✍ २४ मे : राष्ट्रकुल दिन

✍ २९ मे : आंतरराष्ट्रीय संयुक्त राष्ट्र शांतिसेना दिन

✍ ३१ मे :- जागतिक तंबाखूविरोधी दिन
विषय (थीम) - तंबाखू आणि हृदयविकार

✍ १ जून:- जागतिक पालक दिन

✍ ५ जून:- जागतिक पर्यावरण दिन
विषय (थीम) - २०१९ : Beat Air Pollution (by China)
२०१८ : Beat Plastic Pollution (by India)

✍ ८ जून :- जागतिक महासागर दिन
विषय (थीम) - Preventing plastic pollution and encouraging solution for a health ocean
✍ ११ जुलै:- जागतिक लोकसंख्या दिन
विषय (थीम) - कुटुंब  नियोजन हा मानवी हक्क आहे

✍ १२ ऑगस्ट:-आंतराष्ट्रीय युवा दिन
विषय (थीम) - Safe Spaces For Youth

✍ ८ सप्टेंबर :- आंतराष्ट्रीय साक्षरता दिवस
विषय (थीम) - Literacy and skills Development

✍ १९ नोव्हेंबर : जागतिक शौचालय दिन.
(२०१८थीम : 'When Nature Calls')

✍ १ डिसेंबर :- जागतिक एड्स दिवस
विषय (थीम) - Know your status
✍ २ डिसेंबर : गुलामगिरीच्या उच्चाटनासाठीचा आंतरराष्ट्रीय दिन

✍ ४ डिसेंबर : भारतीय नौदल दिन

✍ ५ डिसेंबर : जागतिक मृदा दिन
(२०१८ थीम : मृदा प्रदूषणाचे उपाय व्हा)

✍ ९ डिसेंबर : आंतरराष्ट्रीय भ्रष्टाचार विरोधी दिन

✍ १० डिसेंबर : आंतरराष्ट्रीय मानवाधिकार दिन  (2018 Theme : मानवाधिकारांसाठी उभे राहा)

✍ १८ डिसेंबर : राष्ट्रीय अल्पसंख्याक हक्क दिन

✍ २२ डिसेंबर : राष्ट्रीय गणित दिन (गणितज्ञ श्रीनिवास रामानुजन यांची जयंती)
(२०१२ : राष्ट्रीय गणित वर्ष)

✍ २३ डिसेंबर : राष्ट्रीय शेतकरी दिन (भारताचे पाचवे पंतप्रधान चौधरी चरण सिंग यांची जयंती)

✍ २४ डिसेंबर : राष्ट्रीय ग्राहक दिन (२०१८ थीम : ग्राहक तक्रारींचे वेळेवर निराकरण)







🌺 सीए वन लाइनर्स, 24 जुलै 201 9 🌺


🔰 हैदराबादमधील हुसेन सागर येथे 11 व्या राष्ट्रीय मान्सून रेगट्टा आयोजित

🔰 फ्लॉइड मेवेदरने चीन बॉक्सिंग टीमला 'विशेष सल्लागार' म्हणून नियुक्त केले

🔰 साई प्रणित यांनी जपान ओपन बॅडमिंटन टूर्नामेंटचा दुसरा राउंड प्रवेश केला

🔰 1 9 ऑगस्ट पासून बेंगलुरुमध्ये 13 व्या राष्ट्रीय उत्पादकता शिखर सम्मेलन आयोजित करणे

🔰 संरक्षण मंत्री एनसीसी कॅडेट्सना पुरस्कृत पुरस्कारांच्या संख्येत वाढ करण्यास परवानगी देतात

🔰 पीयूष गोयल यांनी नवी दिल्ली येथे ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स (# जीआयआय) सुरू केली

🔰 अमेरिकेच्या सुरक्षा सचिवाच्या रूपात मार्क टी. Esper यांची नियुक्ती

🔰 पी. के. सिंहला पंतप्रधानपदाचे खास सचिव म्हणून नियुक्त केले

🔰 आयएएस राजीव टोपेनो पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना वैयक्तिक सचिव म्हणून नेमले

🔰 201 9 ची फॉर्च्यून ग्लोबल 500 यादी रिलीझ झाली

🔰 वॉलमार्टने फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टची यादी दिली

🔰 सऊदी अरामो फॉर्च्यून ग्लोबल 500 यादीत सहाव्या स्थानावर आहे

🔰 फोक्सवॅगनने फॉच्र्युन ग्लोबल 500 लिस्टमध्ये 9व्या स्थान पटकावले

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 सूचीमध्ये टोयोटा मोटर 10 व्या स्थानावर आहे

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टमध्ये रिलायन्स इंडस्ट्रीज 106 व्या क्रमांकावर आहे

🔰 आयओसीने फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टमध्ये 117 व्या स्थानी स्थान मिळविले

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टमध्ये ओएनजीसी 160 व्या स्थानावर आहे

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टमध्ये एसबीआयने 236 व्या क्रमांकावर स्थान मिळविले

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टमध्ये टाटा मोटर्स 265 व्या क्रमांकावर आहेत

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 सूचीमध्ये बीपीसीएल 275 व्या स्थानावर आहे

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 यादीत ● झिओमी 468 व्या क्रमांकावर आहे

🔰 फॉर्च्यून ग्लोबल 500 लिस्टवर रिलायन्स इंडस्ट्रीज सर्वोच्च स्थानी असलेल्या भारतीय कंपनी बनली

🔰 चीनमध्ये फॉर्च्यून ग्लोबल 500 वरील बर्याच कंपन्या (12 9) आहेत

🔰 आयसीसीने कसोटी फलंदाजांच्या / गोलंदाजांच्या / ऑल-राउंडर्स रँकिंगची पुनरीक्षा केली

🔰 विराट कोहलीने आयसीसी कसोटीतील फलंदाजांच्या क्रमवारीत क्रमांक 11 राखला आहे

🔰 केन विलियम्सनने आयसीसी कसोटी फलंदाजांच्या क्रमवारीत द्वितीय स्थान पटकावले

🔰 चेतेश्वर पुजारा आयसीसी कसोटी फलंदाजांच्या क्रमवारीत तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत

🔰 पॅट कमिन्सने आयसीसी कसोटी बॉलरच्या रँकिंगमध्ये नंबर 1 स्पॉट ठेवला आहे

🔰 जेम्स अँडरसनने आयसीसी कसोटी बॉलरच्या रँकिंगमध्ये दुसरे स्थान मिळविले

🔰 जेसन होल्डरने आयसीसी कसोटी ऑल राउंडर्स रँकिंग्जमध्ये नंबर 1 स्पॉट ठेवला

🔰 आयसीसी टेस्ट ऑल राउंडर्स रँकिंगमध्ये रविंद्र जडेजा तिसऱ्या स्थानावर आहे

🔰 भारतीय संघाने आयसीसी कसोटी संघाचे स्थान पटकावले

🔰 आयसीसी कसोटी संघाच्या क्रमवारीत न्यूझीलंड दुसऱ्या स्थानावर आहे

🔰 संदीप एम प्रधान भारतीय क्रीडा प्राधिकरणाचे डीजी म्हणून नियुक्त

🔰 आर के सिंह यांना ईडी, वर्ल्ड बँक यांना वरिष्ठ सल्लागार म्हणून नियुक्त केले

🔰 प्रशांत गोयल यांना ईडी, एडीबीला वरिष्ठ सल्लागार म्हणून नियुक्त केले

🔰 विश्वास भुषण हरिश्चंदन आंध्रप्रदेशचे राज्यपाल म्हणून शपथ घेतात

🔰 आर. एन. रवि यांनी नागालँडचा 1 9 वा राज्यपाल म्हणून चार्ज घेतला

🔰 फागू चौहान बिहारचे 2 9 व्या राज्यपाल म्हणून प्रभार घेतात

🔰 लाल जी टंडन मध्यप्रदेशचे 22 वे राज्यपाल म्हणून प्रभार घेतात

🔰 बोरिस जॉन्सन यूकेचे पंतप्रधान म्हणून प्रभार घेतात

🔰 लोकसभेने मंजूर केलेले विना-नियत ठेव योजना विधेयक, 201 9 चे बंदी

🔰 राज्यसभा लैंगिक गुन्हेगारी (दुरुस्ती) विधेयक, 201 9 पासून मुलांचे संरक्षण पास करते

🔰 2 ऑगस्टपासून 6 ऑगस्टपर्यंत पंजाब विधानसभेचा मानसून सत्र

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये स्वित्झर्लंड शीर्षस्थानी राहिल

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये स्वीडन दुसर्या स्थानावर आहे

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये युनायटेड स्टेट्स तिसऱ्या क्रमांकावर आहे

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये नेदरलँड्स 4 रे स्थानांकित झाले

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये यूके 5 व्या स्थानावर आहे

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये चीन 14 व्या स्थानावर आहे

🔰 ग्लोबल इनोवेशन इंडेक्स 201 9 मध्ये भारत 52 व्या स्थानावर आहे

🔰 सेंट्रल बोर्ड ऑफ डायरेक्ट टॅक्स 15 9. आयकर डे आज साजरा करतात

२४ जुलै २०१९

चालू घडामोडी (24/07/2019)


▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

📕 *हिमा दास:- महिन्याभरात पटकावली ५ सुवर्ण*

◆ 'ढिंग एक्स्प्रेस' नावाने प्रसिद्ध असलेली भारताची स्टार धावपटू हिमा दास 

◆ हिमाने चेक रिपब्लिक येथील "मेटूजी ग्रँड प्रिक्स अॅथलेटिक्स" स्पर्धेत महिलांच्या ४०० मीटरच्या शर्यतीत सुवर्णपदक पटकावले.

◆ तीने हे अंतर ५२.०९ सेकंदात पार केले.

◆ हिमाने या महिन्यात पटकावलेले हे पाचवे सुवर्ण आहे.

★हिमा दासचा यापूर्वीचा 'सुवर्ण चौकार'*

◆ 2 जुलै 2019:- पोझनन अथेलेटिक्स , पोलंड - 200 मीटर धावणे - सुवर्णपदक

◆ 7 जुलै 2019:- कुत्नो अथेलेटिक्स , पोलंड - 200 मीटर धावणे - सुवर्णपदक

◆ 13 जुलै 2019-क्लादनो अथेलेटिक्स , चेक प्रजासत्ताक, 200 मीटर धावणे - सुवर्णपदक

◆ 17 जुलै 2019- टाबोर अथेलेटिक्स , चेक प्रजासत्ताक - 200 मीटर धावणे , सुवर्णपदक
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

📕 *राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांनी 6 नवीन राज्यपालांच्या नियुक्त्या केल्या.*

◆ राज्य /   सध्याचे राज्यपाल /   नवे राज्यपाल

1) उत्तर प्रदेश - राम नाईक - आनंदीबेन पटेल
  
2) पश्चिम बंगाल - केसरीनाथ त्रिपाठी - जगदीप धनखड़

3) मध्य प्रदेश - आनंदीबेन पटेल - लालजी टंडन

4) बिहार- लालजी टंडन - फगु चौहान

5) त्रिपुरा - कप्तान सिंह सोलंकी - रमेश बैस

6) नागालँड - पद्मनाभ आचार्य - आर. एन. रवी
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

📕 *मुकुंद नरवणे लष्कराचे नवे उपप्रमुख* #Appointment

◆ केंद्र सरकारने लष्करात नव्या नियुक्त्यांची घोषणा केली आहे. मराठमोळे लेफ्टनंट जनरल मनोज मुकुंद नरवणे यांची लष्कराच्या उपप्रमुखपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे. यापदी नियुक्ती झालेले ते पहिलेच मराठी अधिकारी आहेत.

◆ तर सध्या पूर्व कमांडचे प्रमुख असलेले नरवणे लेफ्टनंट जनरल देवराज अंबू यांच्याकडून सूत्रे स्वीकारतील. अंबू हे 31 डिसेंबरला निवृत्त होणार आहेत.

◆ तसेच नरवणे हे लष्कर प्रमुख बिपीन रावत यांच्यानंतरचे सर्वात ज्येष्ठ अधिकारी आहेत. त्यामुळे नवे लष्कप्रमुख म्हणूनही त्यांच्याकडे पाहिलं जात आहे. रावत हे 31 जानेवारीला निवृत्त होत आहेत

◆ लेफ्टनंट जनरल नरवणे हे जून 1980 रोजी ते लष्कराच्या 7व्या शीख बटालियनमध्ये रुजू झाले होते. आपल्या 37 वर्षांच्या कारकिर्दीत नरवणे यांनी लष्करातल्या विविध पदांवर आणि विविध भागांमध्ये काम केले आहे.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

📕 *जाणून घ्या देशातील प्रदूषित आणि औद्योगिक शहरांची यादी *

◆ देशातील सर्वात प्रदूषित आणि औद्योगिक शहरांची यादी राष्ट्रीय हरित लवादाच्या (NGT) प्रदूषण नियमन मंडळाने केली जाहीर 

◆ देशात सर्वाधिक प्रदूषित शहरे : तारापूर, दिल्ली, मथुरा, कानपूर, वडोदरा, मुरादाबाद, वाराणसी, बुलंद  गुडगाँव, मनाली.

★ राज्यातील 'टॉप 5' :

◆ चंद्रपूर (75 सीपी) I
◆ तारापूर (72 सीपी) I
◆ डोंबिवली (62 सीपी) I
◆ नाशिक (56.50 सीपी) I
◆ नवी मुंबई (56 सीपी)

★ प्रदूषण निर्देशांक कसा ठरतो?

◆ केंद्रीय व राज्य स्तरीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळ, केंद्रीय परीक्षण समिती यांच्या माध्यमातून औद्योगिक परिसरांमध्ये असलेल्या प्रदूषणकारी घटकांचे गुणधर्म, प्रदूषणामुळे प्रभावित होणाऱ्या नागरिकांची संख्या तसेच उच्च धोका घटकांचा समावेश यांच्या धर्तीवर प्रदूषण निर्देशांक ठरवण्यात येतो.

★ निकष काय? :

◆ प्रदूषित : 70 सर्वंकष पर्यावरण प्रदूषण निर्देशांकांच्या आतील
◆  अत्यंत प्रदूषित : 60-70 सर्वंकष पर्यावरण प्रदूषण निर्देशांक
◆ घातक प्रदूषित : 70 च्या वर सर्वंकष पर्यावरण प्रदूषण निर्देशांक असल्यास
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

२२ जुलै २०१९

चांद्रयान 2 अवकाशात झेपावले


---------------------------------------------------
📌 इस्रोच्या श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रावरून आज (दि.22) दुपारी 2 वाजून 43 मिनिटांनी 'चांद्रयान-2' चे प्रक्षेपण केले.

📌 संपूर्ण जगाचे लक्ष लागलेले 'चांद्रयान-2' यान यशस्वीपणे अवकाशात झेपावल्यानंतर शास्त्रज्ज्ञांसह देशवासियांनी जल्लोष केला.

🔵चांद्रयान कसं आहे?
------------------------------------------------

▪ चांद्रयानाचे ऑर्बिटर, लँडर आणि सहाचाकी रोव्हर असे तीन भाग असतील.

▪ लँडरचं नाव 'विक्रम' असे ठेवण्यात आले आहे.

▪ रोव्हरचे नाव 'प्रग्यान' असे ठेवण्यात आले असून हे सर्व भाग इस्रोने तयार केले आहेत.

▪ ऑर्बिटर चंद्राभोवती फिरत राहील.

✅ मोहीम कशी असेल?
------------------------------------------------
▪ चंद्रापासून 30 किलोमीटरवर गेल्यानंतर 'चांद्रयान-2'ची गती कमी करण्यात येईल.

▪ भारत पहिल्यांदाच सॉफ्ट लँडिंग करणार आहे. हे यशस्वी झाल्यास भारत जगातला चौथा देश ठरणार आहे.

▪ पृथ्वी आणि चंद्रादरम्यानचे अंतर 3 लाख 84 हजार किलोमीटर इतके आहे.

▪ चांद्रयान-2 द्वारे लँडर विक्रम आणि रोव्हर प्रज्ञान चंद्रापर्यंत जातील.

▪ चंद्राच्या भूमीवर उतरण्यापूर्वी रोव्हर 'विक्रम' उतरण्याच्या जागेची पाहणी करणे सुरू करेल.

▪ त्यानंतर लँडर यानापासून डिबूस्ट होईल. त्यानंतर विक्रम चंद्राच्या भूमीच्या अगदी जवळ पोहोचेल. जिथे उतरायचे आहे त्या जागेचे स्कॅनिंग सुरू होईल.

▪ त्यानंतर 6 ते 7 सप्टेंबरदरम्यान लँडिंगची प्रक्रिया सुरू होईल.

▪ लँडिंगनंतर लँडर विक्रमचा दरवाजा उघडेल. त्यानंतर रोव्हर प्रज्ञान बाहेर येईल.

▪ रोव्हर बाहेर येण्यासाठी सुमारे 4 तास लागतील. त्यानंतर तो वैज्ञानिक परिक्षणांसाठी चंद्राच्या भूमीवर चालू लागेल.

▪ यानंतर पुढील 15 मिनिटांच्या आत इस्रोला लँडिगचे फोटो मिळणे सुरू होईल.

▪️चंद्राच्या पृष्ठभागावर हे यान उतरवून चंद्राच्या आजवर अभ्यास न झालेल्या दक्षिण ध्रुवाजवळील भागाचा अभ्यास करणे या मोहिमेचे उद्दिष्ट आहे.

◼️रितु करिधल आणि एम.वनिता
भारताच्या इतिहासात पहिल्यांदाच चांद्रयान -२ सारख्या
महत्वपूर्ण मोहिमेचे नेतृत्व करणा-या
या भारतीय महिला शक्तीला सलाम!

दोन अंकी संख्येचा वर्ग करणे


🎗102 वी घटना दुरुस्ती🎗

घटना दुरुस्ती कायदा 

📌जुलै २०१८ मध्ये राज्यसभेच्या मान्यतेनंतर ११ ऑगस्ट २०१८ रोजी त्याचे १०२व्या घटना दुरुस्ती कायद्यामध्ये रूपांतर झाले.

📌राष्ट्रीय अनुसूचित जाती आयोग व अनुसूचित जमाती आयोगाच्या धर्तीवर राष्ट्रीय मागासवर्गीय आयोगास घटनात्मक दर्जा देण्यासाठीचे एकशे तेविसावे घटना दुरुस्ती विधेयक लोकसभेमध्ये ५ एप्रिल २०१७ रोजी मांडण्यात आले. जुलै २०१८ मध्ये राज्यसभेच्या मान्यतेनंतर ११ ऑगस्ट २०१८ रोजी त्याचे १०२व्या घटना दुरुस्ती कायद्यामध्ये रूपांतर झाले. स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या उमेदवारांसाठी हा विषय राज्यव्यवस्था, समर्पक कायदे, मानवी हक्क आणि चालू घडामोडी अशा वेगवेगळ्या घटकांच्या तयारीमध्ये अत्यंत महत्त्वाचा आहे. या घटना दुरुस्तीमधील परीक्षोपयोगी तरतुदींबाबत या लेखामध्ये चर्चा करण्यात येत आहे.

✅ घटना दुरुस्ती कायद्यातील महत्त्वाच्या तरतुदी

📌या कायद्याद्वारे भारतीय राज्यघटनेमध्ये कलम ३३८(ब), ३४२(अ) आणि ३६६(२६क) ही तीन कलमे समाविष्ट करण्यात आली. या कलमांद्वारे विहित करण्यात आलेल्या तरतुदी पुढीलप्रमाणे –

✅ कलम ३३८ (ब)-

1. सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गासाठी ‘राष्ट्रीय मागास वर्ग आयोग’ स्थापन करण्यात येईल.

2. आयोगामध्ये अध्यक्ष, उपाध्यक्ष आणि इतर तीन असे एकूण पाच सदस्य असतील व त्यांची नेमणूक राष्ट्रपती करतील.

📌आयोगाची कार्ये –

1.  भारताच्या राज्यघटनेने आणि अस्तित्वात असलेल्या संबंधित कायद्यांन्वये सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गास दिलेल्या संरक्षक तरतुदींशी संबंधित बाबींमध्ये तपास करणे आणि त्याबाबत संनियंत्रण.

2. सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गास भारताच्या राज्यघटनेने आणि अस्तित्वात असलेल्या संबंधित कायद्यांन्वये देण्यात आलेल्या संरक्षण आणि हक्कांच्या पायमल्लीबाबतच्या तक्रारींमध्ये तपास करणे.

3. सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गाच्या सामाजिक आíथक विकासामध्ये प्रयत्न करणे आणि त्यांचे मूल्यमापन करून आवश्यक तेथे सल्ला देणे.

4. सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गाच्या संरक्षण, कल्याण आणि विकासाच्या दृष्टीने केंद्र व राज्य शासनाला शिफारसी करणे.

5. राष्ट्रपतींनी निश्चित केलेल्या मुद्दय़ांबाबत शिफारसी करणे.

6. केलेल्या कार्याचा अहवाल दरवर्षी तसेच आवश्यक वाटेल त्या वेळी राष्ट्रपतींना सादर करणे.

7. राष्ट्रपती हा अहवाल संसदेस सादर होईल असे पाहतील. आयोगाच्या शिफारशींपकी काही नाकारण्यात आल्यास त्याबाबतचे स्पष्टीकरणही संसदेसमोर मांडण्यात येईल.

📌आयोगाचे अधिकार –

1.  आयोगासमोर येणाऱ्या तक्रारींबाबत तपास करतेवेळी आयोगास दिवाणी न्यायालयाचे अधिकार असतील.

2.  देशातील कोणत्याही व्यक्तीस आयोगासमोर हजर राहण्याचे समन्स काढण्याचा व त्याची शपथेवर साक्ष नोंदविण्याचा अधिकार आयोगास देण्यात आला आहे.

3. कोणत्याही प्रकारची कागदपत्रे मागविण्याचा तसेच शपथपत्रावर साक्ष नोंदवून घेण्याचा अधिकारही आयोगास आहे.

4.  कोणत्याही शासकीय कार्यालयातील किंवा न्यायालयातील कागदपत्रे मागविण्याचाही अधिकार.

5.  सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गाच्या बाबतीत कोणत्याही प्रकारचे धोरणात्मक निर्णय घेण्यापूर्वी केंद्र वा राज्य शासनांनी आयोगाशी सल्लामसलत करणे आवश्यक आहे.

📌कलम ३४२(अ)

1.  एखाद्या घटकराज्यासाठी किंवा केंद्रशासित प्रदेशासाठी सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गाची यादी राष्ट्रपती घोषित करतील. घटकराज्यांसाठी सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गाची यादी घोषित करण्यापूर्वी ते संबंधित राज्याच्या राज्यपालांबरोबर सल्लामसलत करतील.

2.  केंद्र शासनाच्या मागास प्रवर्गाच्या यादीमध्ये बदल करण्याचे अधिकार संसदेस आहेत.

📌 कलम ३६६(२६क)

1.  या कलमान्वये सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्टय़ा मागास प्रवर्गाची व्याख्या ‘राज्यघटनेच्या कलम ३४२(अ) अन्वये विहित प्रवर्ग’ अशी विहित करण्यात आली आहे.

📌पार्श्वभूमी

1.  सन १९८७मध्ये अनुसूचित जाति व जमातींसाठीच्या आयोगाची स्थापना करण्यात आली.

2.  सन १९९०व्या पासष्टाव्या घटना दुरुस्तीने ‘राष्ट्रीय अनुसूचित जाती व जमाती आयोगा’ची स्थापना

📌१२ मार्च १९९२ रोजी करण्यात आली. यामुळे आयोगास घटनात्मक दर्जा प्राप्त झाला.

1.  सन २००३च्या एकोणनव्वदाव्या घटना दुरुस्तीने स्वतंत्र राष्ट्रीय अनुसूचित जमाती आयोग स्थापन करण्यात आला.

2.  सन १९९२च्या इंद्रा साहनी खटल्यातील सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्देशानुसार राष्ट्रीय मागास प्रवर्ग आयोगाची स्थापना १४ ऑगस्ट १९९३ रोजी करण्यात आली. एखाद्या सामाजिक गटाचा समावेश करण्याबाबतची प्रकरणे या आयोगाकडून हाताळली जात असत, तर या प्रवर्गाच्या हक्कांशी तसेच भेदभावाशी संबंधित तक्रारींबाबत कार्यवाहीचे अधिकार राष्ट्रीय अनुसूचित जाती आयोगाकडे होते.

✅✅चालू घडामोडी, 22 जुलै 2019✅✅

🌹🌳🌴अर्थव्यवस्था🌴🌳🌹

👉जागतिक बँकेच्या आकडेवारीनुसार 2018 साली परदेशातून सर्वाधिक रक्कम प्राप्त करणारा देश - भारत.

🌹🌳🌴आंतरराष्ट्रीय🌴🌳🌹

👉वैश्विक संशोधनात्मक प्रकाशकांच्या संख्येनुसार 2019 सालाच्या स्किमॅगो जर्नल रँकिंगमध्ये पहिला क्रमांक – ब्रिटन (UK).

🌹🌳🌴राष्ट्रीय🌴🌳🌹

👉वैश्विक संशोधनात्मक प्रकाशकांच्या संख्येनुसार 2019 सालाच्या स्किमॅगो जर्नल रँकिंगमध्ये भारताचा क्रमांक - पाचवा.

👉या उपक्रमाच्या अंतर्गत सर्वसमावेशक हरित अर्थव्यवस्था तयार करण्यासाठी भारताच्या पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालय कार्यरत आहे - पार्टनशिप फॉर एक्शन ऑन ग्रीन इकॉनॉमी (PAGE) इंडिया.

👉20 जुलै रोजी केंद्रीय संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंग यांनी या ठिकाणी बांधलेल्या दोन पुलांचे उद्घाटन केले - उजआणि बसंतार (जम्मू-काश्मीर).

🌹🌳🌴व्यक्ती विशेष🌴🌳🌹

👉उत्तरप्रदेश राज्याचे नवे राज्यपाल - आनंदीबेन पटेल.

👉दिल्लीच्या या माजी मुख्यमंत्रीचे 20 जुलै रोजी निधन झाले - शीला दिक्षित.

🌹🌳🌴क्रिडा🌴🌳🌹

👉कझाकस्तानच्या प्रेसिडेंट चषक मुष्टियुद्ध स्पर्धेत सुवर्णपदक पटकाविणारा पहिला भारतीय मुष्टियोद्धा - शिवा थापा.

👉ऑलम्पिकमध्ये हा वजन गट नव्याने सामील करण्यात आला आहे - 63 किलो.

👉कटक (ओरिसा) येथे ‘राष्ट्रकुल टेबल टेनिस अजिंक्यपद 2019’ या स्पर्धेत या देशाच्या पुरुष व महिला संघाने अजिंक्यपद पटकावले - भारत.

👉‘2019 आफ्रिका चषक’ फुटबॉल स्पर्धेचा विजेता फुटबॉल संघ – अल्जेरिया.

🌹🌳🌴राज्य विशेष🌴🌳🌹

👉जुलै 2019 मध्ये ई-चालान आणि ई-पेमेंट प्रणाली सुरू करणारा केंद्रशासित प्रदेश - दिल्ली.

👉महाराष्ट्र सरकारचा 2018 या वर्षासाठी लोकमान्य टिळक जीवनगौरव पत्रकारिता पुरस्कार याचे विजेता - पंढरीनाथ सावंत.

👉महाराष्ट्र सरकारचा 2018 या वर्षासाठी यशवंतराव चव्हाण पुरस्कार (राज्यस्तर) याचे विजेता - डॉ. सुरेखा मधुकर मुळे.

🌹🌳🌴सामान्य ज्ञान🌴🌳🌹

👉भारताच्या राष्ट्रपतीकडून राज्यपालांची नियुक्ती करण्यासंदर्भात असलेले भारतीय राज्यघटनेतले कलम - कलम 155.

👉कारगिल युद्धाला दिलेले नाव - ऑपरेशन विजय.

👉पहिली ‘आफ्रिका चषक’ फुटबॉल स्पर्धा – सन 1957.

👉आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल महासंघ (FIFA) – स्थापना वर्ष: सन 1904; मुख्यालय: झ्युरिक (स्वित्झर्लंड).

Latest post

यशाचा राजमार्ग प्रश्नसंच

 खालील विधाने विचारात घ्या? अ  पोर्तुगीजांनी भारतात पहिला छापखाना 1556 ला गोवा येथे स्थापित केला. ब  मुंबई ला पहिला छापखाना आणण्याचा प्रयत्न...