कलमांचा गोषवारा
संविधानाच्या मूळ आवृत्तींचा गोषवारा -
भाग १ -
कलम १ - संघाचे नाव आणि भूप्रदेश
कलम २ - प्रदेश किंवा नविन राज्यांची निर्मीती
( भारतीय संघाचा भाग नसलेला नविन राज्याची निर्मीती करणे )
कलम २(अ) - सिक्कीम हे संघाचे सहयोगी राज्य (रद्द केले)
कलम ३ - नवीन राज्याची स्थापना, सीमा किंवा नावे बदलणे( भारतीय संघांचा भाग असलेला नविन राज्याची निर्मीती करणे )
१ . कोणताही राज्यची सिमा बदलने , क्षेत्र बहलने , नाव बदलने , क्षेत्र वाढ करणे , दोन किवा अधिक राज्य मिळून नविन राज्य स्थापन करणे .
कलम ४ - कलम २ आणि कलम ३ अंतर्गत केलेले बदल, कलम ३६८ अनुसार घटनादुरुस्ती समजली जाणार नाही
भाग २ - कलमे ५ ते ११ नागरिकत्वकलम५ . जी व्यक्ती भारतात वास्तवस करीत असेल आणि खालील अटपूर्ण करीत असेल
। - तिचा जन्म भारतात झाला असेल किंवा ॥ - तिच्या आई - वडिलपैकी एकाचा जन्म भारतात झाला असेल किवा 3 - राज्यघटना लागू होन्यापूर्वा लगतची ५ वर्षे सामान्यणे ती भारतात वास्तव्य करीत असेल . कलम ६ - जी व्यक्ती पाकिस्तानातून भारतात स्थळातरीत असेल व तिचा जन्म भारतात झाला असेल किंव तिच्या आई - वडिल पैकी एकाचा किवा आजी - आजोबा पैकी एकाचा जन्म अविभाजित भारतात झाला असेल आणि ति व्यक्ती खालील अट पूर्ण करीम असेल १ - जर ती १९ जुलै १९४८ पूर्व भारतात स्तलांतरीत झाली असेल आणि स्थंलातरीत झाल्या पासुन सामान्य पणे भारतात वास्तव करील . असेल
भाग ३ - कलमे १२-३५ मूलभूत हक्क
कलमे १४-१८ समानतेचा हक्क,
कलमे १९-२२ स्वातंत्र्याचा हक्क,
कलमे २३-२४ शोषणाविरुद्धचा हक्क,
कलमे २५-२८ धार्मिक स्वातंत्र्याचा हक्क,
कलमे २९-३0 सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक हक्क,
कलमे ३२-३५ सांविधानिक परिहाराचा हक्क.
भाग ४ - राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वे कलमे ३६ - ५१
कलम ४० -ग्रामपंचायतीचे संघटन
कलम ४१ - काम करण्याचा, शिक्षणाचा, गरजूंना सरकारी मदत मिळण्याचा अधिकार
भाग ४(अ) कलम ५१ अ - प्रत्येक भारतीय नागरिकाची मूलभूत कर्तव्ये.
भाग ५ -
प्रकरण १ - कलमे ५२-७८
कलमे ५२-७३ राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपती यांच्याबाबत,
कलमे ७४-७५ मंत्रीमंडळविषयक
कलम ७६ भारताचे मुख्य ॲटर्नीबाबत,
कलमे ७७-७८ सरकारच्या व्यवहाराबाबत
प्रकरण २ - कलमे ७९-१२२ संसदेबाबत.
कलमे ७९-८८ संसदेच्या संविधानाबाबत,
कलमे ८९-९८ संसदेच्या अधिकारांबाबत,
कलमे ९९-१००
कलमे १०१-१०४ सदस्यत्व रद्द करण्याबाबत
कलमे १०५-१०६ संसद व खासदारांचे अधिकार आणि विशेषाधिकार यांच्या बाबत,
कलमे १०७-१११ कायदे बनवण्याच्या रीतीसंबंधी
कलमे ११२-११७ आर्थिक बाबींबाबत,
कलमे ११८-१२२
प्रकरण ३ - कलम १२३
कलम १२३ संसदेच्या विरामकाळात राष्ट्रपतींच्या आदेशाबाबत
प्रकरण ४ - कलमे १२४-१४७
कलमे १२४-१४७ सर्वोच्च न्यायालयची रचना आणि संविधान याबाबत
प्रकरण ५ - कलमे १४८-१५१ भारताचे कंट्रोलर आणि ऑडिटर जनरल यांचेबाबत.
कलमे १४८ - १५१ कंट्रोलर आणि ऑडिटर जनरल यांचे अधिकार व कर्तव्ये यांबाबत
भाग ६ - राज्यांबाबतची कलमे.
प्रकरण १ - कलम १५२ भारताचे राज्यांची सामान्य व्याख्या
कलम १५२ - भारताचे राज्यांची सामान्य व्याख्या - जम्मू आणि काश्मीर वगळून
प्रकरण २ - कलमे १५३-१६७ कार्यांबाबत
कलमे १५३-१६२ राज्यपालाच्या बाबत,
कलमे १६३-१६४ मंत्रिमंडळावर,
कलम १६५ राज्याच्या ॲडव्होकेट-जनरल यांच्याबाबत.
कलमे १६६-१६७ सरकारच्या व्यवहारिक गरजांबाबत.
प्रकरण ३ - कलमे १६८ - २१२ राज्यांच्या शासनाशी निगडित.
कलमे १६८ - १७७ सामान्य माहिती
कलमे १७८ - १८७ राज्यांच्या शासनाचे अधिकार
कलमे १८८ - १८९ कार्यकालाविषयी
कलमे १९० - १९३ सदस्यत्व रद्द करण्याबाबत
कलमे १९४ - १९५ विधिमंडळ सदस्यांचे अधिकार, सवलती, कायदेशीर संरक्षणे
कलमे १९६ - २०१ कार्यकाविषयी
कलमे २०२ - २०७ अर्थिक विषयांसंबधी
कलमे २०८ - २१२ इतर सामान्य विषयांसंबधी
प्रकरण ४ - कलम २१३ राज्यपालांच्या अधिकारांबाबत
कलम २१३ - राष्ट्रपती व अधिवेशन काळातील विधेयके.
प्रकरण ५ - कलमे २१४ - २३१ राज्यांच्या उच्च न्यायालयांबाबत.
कलमे २१४ - २३१ राज्यांच्या उच्च न्यायालयांबाबत.
प्रकरण ६ - कलमे २३३ - २३७ अधीन न्यायालयांबाबत.
कलमे २३३ - २३७ अधीन न्यायालयांच्या बाबत
भाग ७ - राज्यांच्या बाबतील कलमे.
कलम २३८ -
भाग ८ - केंद्रशासित प्रदेशांशी निगडित कलमे
कलमे २३९ - २४२ मंत्रिमंडळ रचना आणि उच्चन्यायालयांबाबत
भाग ९ - पंचायती पद्धतीबाबतची कलमे
कलमे २४३ - २४३ ओ ग्रामसभा आणि पंचायती पद्धतीबाबत
भाग ९ अ - नगरपालिकांबाबतची कलमे.
कलमे २४३पी - २४३ झेड नगरपालिकांबाबत
भाग १० -
कलमे २४४ - २४४ अ
भाग ११ - केंद्र आणि राज्यांच्या संबंधांविषयी
प्रकरण १ - कलमे २४५ - २५५ शासनाच्या अधिकारांच्या वितरणाविषयी
कलमे २४५ - २५५ शासनाच्या अधिकारांच्या वितरणाविषयी
प्रकरण २ - कलमे २५६ - २६३
कलमे २५६ - २६१ - सामान्य
कलमे २६२ - पाण्याचा विवादाबाबत.
कलमे २६३ - राज्यांचे परस्पर संबंध.
भाग १२ - संपत्ती, मालमत्ता व दिवाणी दावे यांबाबत
प्रकरण १ - कलमे २६४ - २९१ संपत्तीबाबत
कलमे २६४ - २६७ सामान्य
कलमे २६८ - २८१
कलमे २८२ - २९१ इतर
प्रकरण २ - कलमे २९२ - २९३
कलमे २९२ - २९३
प्रकरण ३ - कलमे २९४ - ३००
कलमे २९४ - ३००
प्रकरण ४ - कलम ३०० अ मालमत्तेच्या अधिकारांविषयक
कलम ३०० अ -
भाग १३ - भारताच्या व्यापारविषयक आणि वाणिज्यविषयक कलमे
कलमे ३०१ - ३०५
कलम ३०६ -
कलम ३०७ -
भाग १४ -
प्रकरण १ - कलमे ३०८ - ३१४
कलमे ३०८ - ३१३
कलम ३१४ -
प्रकरण २ -
कलमे ३१५ - ३२३ लोकसेवा आयोगाबाबतची कलमे
भाग १४ अ - आयोगांच्या बाबतची कलमे
कलमे ३२३ अ - ३२३ बी
भाग १५ - निवडणूकविषयक कलमे
कलमे ३२४ - ३२९ निवडणूकविषयक कलमे
कलम ३२९ अ -
भाग १६ -
कलमे ३३० -३४२
भाग १७ - अधिकृत भाषेबाबतची कलमे
प्रकरण १ - कलमे ३४३ - ३४४ केंद्र भाषेबाबत
कलमे ३४३ - ३४४ केंद्राच्या अधिकृत भाषेबाबत
प्रकरण २ - कलमे ३४५ - ३४७ प्रांतीय भाषांबाबत
कलमे ३४५ -३४७ प्रांतीय भाषांबाबत
प्रकरण ३ - कलमे ३४८ - ३४९ सर्वोच्च न्यायालय, उच्च न्यायालयांच्या भाषेबाबत, इत्यादी
कलमे ३४८ - ३४९ सर्वोच्च न्यायालय, उच्च न्यायालयांच्या भाषेबाबत, इत्यादी
प्रकरण ४ - कलमे ३५० - ३५१ विशेष निर्देश
कलम ३५० -
कलम ३५० अ -
कलम ३५०बि - भाषिक अल्पसंख्याकांविषयीचे कलम
कलम ३५१ - हिंदी भाषेविषयक कलम
भाग १८ - आणीबाणी परिस्थितीबाबतची कलमे
कलमे ३५२ - ३५९ - आणीबाणी परिस्थितीबाबतची कलमे
कलम ३५९ अ -
कलम ३६० - आर्थिक आणीबाणी
भाग १९ - इतर विषय
कलमे ३६१ - ३६१अ - इतर विषय
कलम ३६२ -
कलमे ३६३ - ३६७ - इतर
भाग २० -घटनादुरुस्ती पद्धत
कलम ३६८ -घटनादुरुस्ती
भाग २१ -
कलमे ३६९ -३७८ अ
कलमे ३७९ - ३९१ -
कलम ३९२ - आणीबाणीच्या परिस्थितीतील राष्ट्रपतींचे हक्क
भाग २२ -
कलमे ३९३ -३९५