CAA 2019: महत्त्वाचे मुद्दे

Citizenship Amendment Act 2019
नागरिकत्व (सुधारणा) कायदा 2019

- नागरिकत्व कायदा, 1955 भारतीय नागरिकत्व संपादन, निर्धार आणि समाप्तीची तरतूद करतो. भारताचे नागरिकत्व जन्माने (कलम-3), वंशाद्वारे (कलम 4), नोंदणीद्वारे (कलम 5) किंवा नैसर्गिकीकरण (कलम 6) किंवा प्रदेश समाविष्ट करून (कलम 7) मिळवता येते. पात्र झाल्यावर कोणताही परदेशी नागरिक नोंदणी करून किंवा त्याच्या देशाचा किंवा त्याच्या समुदायाचा विचार न करता नागरिकत्व मिळवू शकतो.

- CAA भारतीय नागरिकांना लागू होत नाही. ते पूर्णपणे प्रभावित नाहीत. हे तीन शेजारील देशांमध्ये त्यांच्या धर्माच्या आधारावर छळ सहन केलेल्या विशिष्ट परदेशी लोकांना भारतीय नागरिकत्व देण्याचा प्रयत्न करते.

- गेल्या सहा वर्षांत अंदाजे 2830 पाकिस्तानी नागरिकांना, 912 अफगाणी नागरिकांना आणि 172 बांगलादेशी नागरिकांना भारतीय नागरिकत्व देण्यात आले आहे. त्यापैकी शेकडो लोक या तिन्ही देशांतील बहुसंख्य समुदायातील आहेत. अशा स्थलांतरितांना भारतीय नागरिकत्व मिळत राहते आणि त्यांनी नोंदणी किंवा नैसर्गिकीकरणासाठी कायद्यात आधीच प्रदान केलेल्या पात्रतेच्या अटी पूर्ण केल्यास ते मिळत राहतील. 2014 मध्ये दोन्ही देशांमधील सीमा करारानंतर बांगलादेशातील 50 हून अधिक एन्क्लेव्ह भारतीय हद्दीत समाविष्ट केल्यानंतर सुमारे 14,864 बांगलादेशी नागरिकांनाही भारतीय नागरिकत्व देण्यात आले.

- सीएए राज्यघटनेच्या सहाव्या अनुसूची अंतर्गत क्षेत्रे आणि इनर लाइन परमिट सिस्टीममध्ये समाविष्ट असलेल्या क्षेत्रांना वगळून ईशान्य प्रदेशातील आदिवासी आणि स्थानिक लोकांच्या हिताचे रक्षण करते. या भागात राहणारे असे स्थलांतरित भारतीय नागरिकांसाठी अर्ज करू शकणार नाहीत. त्यामुळे स्वदेशी लोकसंख्येवर विदेशी लोकांचा ओघ येण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. CAA 31 डिसेंबर 2014 ची कट-ऑफ तारीख प्रदान करते. त्यामुळे असे स्थलांतरित गेल्या अनेक वर्षांपासून भारतात आहेत.

- CAA परदेशातील कोणत्याही धार्मिक समुदायाला लक्ष्य करत नाही. हे केवळ काही स्थलांतरितांसाठी एक यंत्रणा प्रदान करते.

- नागरिकत्व (सुधारणा) कायदा, 2019 (CAA) तीन विशिष्ट देशांतील सहा अल्पसंख्याक समुदायातील स्थलांतरित/परदेशींना भारतीय नागरिकत्वासाठी अर्ज करण्यास सक्षम करते जे त्यांच्या धर्माच्या कारणास्तव छळामुळे भारतात आले आहेत. हे कोणत्याही विद्यमान कायदेशीर तरतुदीत सुधारणा करत नाही ज्यामुळे कोणत्याही वर्ग, पंथ, धर्म, श्रेणी इत्यादी कोणत्याही परदेशी व्यक्तीला नोंदणी किंवा नैसर्गिकरण पद्धतींद्वारे भारतीय नागरिकत्वासाठी अर्ज करता येतो. अशा परदेशी व्यक्तीने किमान कायदेशीर आवश्यकता पूर्ण केल्यानंतर नागरिकत्वासाठी अर्ज करण्यास पात्र बनले पाहिजे.