🔹अन्नलिकेचा सर्वात लांब भाग
🔸वयासाने मोठ्या आतडे पेक्षा कमी
🔹लांबी : 5 ते 6 मीटर
🔸3 मुख्य भाग :-
1)अध्यात्र
2)मध्यांत्र
3)शेषांत्र
🔹संबंधित ग्रंथी :-
- स्वादुपिंड
- स्वादुरस स्त्रावते
🔸3 प्रमुख विकर असतात
🔘आमयलेज :-कर्बोदके पचन ग्लुकोज मध्ये
🔘ट्रिपसिन :-प्रथिन पचन अमिनो अम्ल मध्ये
🔘लायपेज :-मेद पचन मेदाम्ले मध्ये
1) विद्युतचुंबकीय लहरींची पुढीलपैकी कोणती उदाहरणे आहेत ?
अ. दूरदर्शन लहरी
ब. अतिनील किरणे
क. क्ष-किरणे
ड. सूर्यप्रकाश किरणे
A. अ, ब आणि क
B. अ, क आणि ड
C. अ, ब आणि ड
D. अ, ब, क आणि ड. ✍️
________________________
2) अभ्रक कपड्यांच्या इस्त्रीत वापरळा जातो. यासंदर्भात पुढील दोन विधानांपैकी कोणते योग्य आहे ?
अ. अभ्रक विजेचा सुवाहक आहे.
ब. अभ्रक उष्णतेचा सुवाहक आहे.
A. फक्त अ
B. फक्त ब✍️
C. दोन्ही अ आणि ब
D. दोन्ही नाहीत.
________________________
3) पुढील दोन विधानांपैकी कोणते अयोग्य आहे ?
अ. अणु अंक म्हणजे अणु केंद्रकातील एकूण प्रोटॉन्सची संख्या.
ब. अणु वस्तुमान म्हणजे अणु केंद्रकातील एकूण प्रोटॉन्स व न्यूट्रॉन्सची संख्या
A. फक्त अ
B. फक्त ब
C. दोन्ही अ आणि ब
D. दोन्ही नाहीत.✍️
________________________
4) एका मिनिटात मूत्रपिंडातून किती रक्त वाहते ?
A. 1 लीटर✍️
B. 0.75 लीटर
C. 0.50 लीटर
D. 0.25 लीटर.
________________________
5) 'बंडल ऑफ हिज़' (His) जे जाळे
A. संपुर्ण हृदयात पसरलेल्या मज्जातंतू चे असते
B. संपुर्ण हृदयात पसरलेल्या स्नायूतंतू चे असते
C. फक्त हृदयातील जवनिका (वेंट्रिकल) मध्ये पसरलेल्या स्नायूतंतूचे असते✍️
D. हृदयातील जवनिका मध्ये पसरलेल्या मज्जातंतू चे असते.
________________________
6) जस अशी रासायनिक अभिक्रिया होत रहाते वेळेनुसार तिचा वेग ____ .
A. मंदावतो✍️
B. वाढतो
C. बदलत नाही
D. खूप वेगाने वाढतो.
________________________
7) नैसर्गिक रबर हा एक _____ चा पॉलिमर आहे.
A. प्रोपीन
B. आइसोप्रीन✍️
C. फॉर्माल्डिहाइड
D. फिनॉल.
________________________
8) खालीलपैकी कोणता पिष्ठमय पदार्थ डायसँकैराइड आहे ?
A. ग्लुकोज
B. फ्रक्टोज
C. सुक्रोज✍️
D. सेल्युलोज.
_______________
◾️कोणत्या गव्हर्नर जनरलच्या कारकिर्दीत भारताची राजधानी कोलकाता येथून दिल्ली येते नेण्यात आली ?
A. लॉर्ड डलहौसी
B. लॉर्ड रिपन
C. लॉर्ड कर्झन
D. लॉर्ड हार्डिंग II ☑️
◾️रपया नावाचे नाणे भारतात प्रथम जारी करणारे कोण होते?
A. अकबर
B. अलेक्झांडर लोदी
C. शेरशाह सुरी ☑️
D. बल्बन
◾️मट्टूर धरण - कोणत्या नदीवर बांधले आहे?
A. कृष्णा
B.कावेरी☑️
C. नर्मदा
D. तुंगभद्रा
◾️राजा राममोहन रॉय यांनी ब्राह्मो समाजाची स्थापना कधी केली?
A. 1815
B. 1812
C. 1828 ☑️
D. 1830
◾️नॉर्वे ची राजधानी कोठे आहे?
A. ओस्लो ☑️
B. पेरिस
C. वॉर्न
D. लिस्बन.
*‘दिनबंधू’ हे वृत्तपत्र कोणी सुरु केले?*
A) महात्मा ज्योतिबा फुले ✅
B) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
C) म. गो. रानडे
D) यापैकी नाही
*खालीलपैकी कोणते शहर गोदावरी नदीच्या काठावर नाही?*
A) पैठण
B) नाशिक
C) वर्धा ✅
D) यापैकी नाही
*नगराध्यक्ष आपला राजीनामा कोणाकडे सादर करतात?*
A) उपनगराध्यक्ष
B) विभागीय आयुक्त ✅
C) मुख्याधिकारी
D) यापैकी नाही
*‘इंडियन इंस्टीट्युट ऑफ अँस्ट्रो फिजिक्स’ हि संस्था कोठे आहे?*
A) मुंबई
B) बंगळूर ✅
C) दिल्ली
D) यापैकी नाही
डॉ. सलीम अली पक्षी अभयारण्य खालीलपैकी कोणत्या राज्यात आहे?
A) गुजरात
B) महाराष्ट्र
C) कर्नाटक
D) गोवा✅
‘रामगुंडम’ औष्णिक वीज प्रकल्प कोणत्या राज्यात आहे?
A) तामिळनाडू
B) गुजरात
C) तेलंगणा ✅
D) केरळ
नदी गावाजवळून वाहत होती’ या वाक्यात विधेय विभाग कोणता?
A) गावाजवळून वाहत होती. ✅
B) होती.
C) वाहत होती.
D) नदी वाहत होती.
खालील वाक्यातील काळ ओळखा.“आम्ही सिनेमा पाहत आहोत?”
A) अपूर्ण वर्तमानकाळ ✅
B) पूर्ण वर्तमानकाळ
C) अपूर्ण भूतकाळ
D) अपूर्ण भविष्यकाळ
*अ) मान्सूनचे आगमन व मान्सूनची वाटचाल*
*ब) पर्जन्यक्षमप्रणाली व मान्सूनच्या पावसाचे वितरण*
*क) मान्सूनचा खंड*
*ड) मान्सूनचे निर्गमन*
*🚺अ) मान्सूनचे आगमन व मान्सूनची वाटचाल*
या घटकाची माहिती आपण भाग 2 मध्ये बघितली आहे आता समोरची माहिती 👇 👇 👇 👇
*🚺ब) पर्जन्यक्षमप्रणाली व मान्सूनच्या पावसाचे वितरण*
*1) आर्द काल व शुष्क काल*
👉 सर्वसामान्य माणसाच्याया दृष्टीने मान्सून म्हणजे पाऊस असाच निगडित आहे.
अर्थात मान्सूनचा पाऊस कधीच सातत्याने पडत नाही तर तो अधून मधून पडतो .
आर्द कालाच्या पाठोपाठ शुष्क काल येतो
*2 पाऊसचे वितरण*
👉बगालच्या उपसागरात निर्माण झालेल्या उष्ण कठीबंधीय आवरतामूळे भारतीय मैदानी प्रदेशात पाऊस पडतो .
नैऋत्य मान्सून वाऱ्याच्या अरबी समुद्राच्या शाखेमुळे भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीला पाऊस मिळतो .
👉 पश्चिम घाटांमुळें पडणारा हा पाऊस प्रतिरोध पर्जन्याचा असतो . पश्चिम किनारपट्टीजवळींल विषुववृत्तीय जेट स्ट्रीमच्या स्थानावर पश्चिम किनारपट्टीवरील पाऊस अवलंबून असतो .
*3) मान्सून द्रोणी व आवर्ताचा संबंध*
👉बगालच्या उपसागरात निर्माण होणाऱ्या उष्ण कटिबंधीय अवरताची वारंवारिता दरवर्षी बदलत असते .आंतर उष्ण कटिबंधीय केंद्रीभावन पट्याच्या स्थानावर आवर्ताचा मार्ग अवलंबून असते ;
*👉 याला भारतीय मौसम science मध्ये `मान्सून द्रोणी' ( mansoon trough) म्हणतात . ज्याप्रामाने मान्सून द्रोणीचा आस आंदोलीत होत जातो त्याप्रमाने आवर्ताचा मार्गही बदलतो . त्यामुळे पाऊसाची तीव्रता दरवर्षी पडणार्या वितरणामध्ये फरक असतो.*
👉 पश्चिम किनारपट्टीपासून पूर्व व ईशान्यकडे तर भारतीय मैदानावर व द्विकल्पाच्या उत्तर भागात वायव्येकडे गेल्यास पावसाचे प्रमाण कमी-कमी होत जाते.
*🚺क) मान्सूनचा खंड*
*👉 नऋत्य मान्सूनच्या काळात पाऊसात साधारणपणे खंड पडतो. हा खंड बऱ्याच वेळा एक वा दोन आठवडे किंवा आणखी काही आठ्वडेही असू शकतो .यालाच मान्सूनमधील खंड असे म्हणतात*
पाऊस न पडण्याचे अनेक करणे पुढीलप्रमाणे ....
🔹 पाऊस घेऊन येणारे *उष्ण काठिबंधीय आवार्ते वारंवार निर्माणन न झाल्याने* अश्या प्रकारचा खण्ड पडतो .
🔹उत्तर भारतात *मान्सून द्रोणीच्या स्थानामुळे* पाऊस पडत नाही.
🔹भारताच्या *पश्चिम किनारपट्टीला समांतर वारे वाहत असतील* तर पश्चिम किनारपट्टीवर पाऊस येत नाही.
*🔹पश्चिम राजस्थानात वातावरणाच्या भिन्न स्तरावर तापिय परिस्तितीमुळे*
पाऊस पडत नाही .
तापमानाच्या विपरीततमुळे घेऊन जाणार्या वाऱ्याना उंचीवर जाता येत नाही .
*🚺ड) मान्सूनचे निर्गमन*
👉 वायव्य भरतामधून सप्टेंबरमध्ये मान्सूनचे निर्गमन होते . द्विकल्पाच्या दक्षिण भागमधून मध्य ऑक्टोबरला मान्सूनचे निर्गमन होते . *मान्सूनचे निर्गमन होत असताना बंगालच्या उपसगरावरून वारे वाहतात .बाष्प गोळा व ईशान्य मान्सून वारे म्हणून तामिळनाडूच्या किनारपट्टीवर पाऊस देतात.
💠 भारत जगातील सर्वात जास्त भाषा बोलणारा देश.
💠 भारत मोठय़ा संख्येत मतदार असणारा लोकशाही देश.
💠भारत जगातील सर्वाधिक चित्रपट निर्मिती करणारा देश.
💠 भारतात जगात सर्वाधिक पाऊस पडतो.
💠 शरीलंकेत वर्षभर पाऊस पडतो.
💠 नपाळ हे जगातील एकमेव हिंदू राष्ट्र आहे.
💠 जगात ख्रिश्चन धर्माची लोकसंख्या सर्वात जास्त आहे.
💠 यशू ख्रिस्ताची जन्मभूमी बेथलहेम पॅलेस्टाईन देशात आहे.
💠जरुसलेम हे पवित्र शहर म्हणून प्रसिद्ध आहे.
💠 अमेरिकेचा शोध कोलंबसने लावला.
💠 फिनलंड जगातील सर्वात जास्त सरोवरे असलेला देश.
💠 वहॅटीकन सिटी सर्वात कमी प्रादेशिक क्षेत्र असलेले राष्ट्र.
💠बर्मुडा ट्रँगल हे उत्तर अलटान्टिक महासागरातील भौगोलिक ठिकाण.
💠 इग्लंडमध्ये जगातील पहिला तुरुंग (जेल) स्थापन केला.
💠लडनमध्ये सर्वात पहिली भुयारी रेल्वे सुरू.
💠 नॉर्वे हा जगातील सर्वाधिक कर असलेला देश.
💠 चीन हा जगातील सर्वात जास्त लोकसंख्या असलेला देश.
💠 सवित्र्झलड हा जगातील सर्वात कमी बेकारी असणारा देश.
💠 कनिया हा जगातील सर्वाधिक जन्मदर असलेला देश.
💠 जपान भारताकडून लोह खनिज आयात करतो.
💠रशियातील ट्रान्स सैबेरियन रेल्वे जगात सर्वाधिक लांबीची समजली जाते.
💠 नॉर्वे देशाला मध्यरात्रीचा सूर्य दिसतो.
💠 चीनमध्ये उन्हाळ्यात होणाऱ्या प्रचंड वादळांना टायफून म्हणतात.
💠 सवीडन हा जगातील सर्वात जुने वृत्तपत्र अस्तित्वात असलेला देश.
💠 दमास्कस जगातील सर्वात प्राचीन शहर.
💠टोकियो जगातील सर्वाधिक महागडे शहर.
💠 नदरलँडमध्ये जगातील सर्वात जुना वायदेबाजार आहे.
💠तर्की देशाचे चलन सर्वप्रथम सुरू झालेला देश.
💠 हिरोशिमा शहरावर जगातील पहिला अणुबॉम्ब टाकण्यात आला.
💠 अमेरिकेच्या अध्यक्षांचे निवासस्थान व्हाईट हाऊस या नावाने ओळखतात.
💠अमेरिकेचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार मेडल ऑफ फ्रीडम आहे.
💠 लडनला लोकशाही संसदीय पद्धतीचा जनक म्हणतात.
💠 दक्षिण अमेरिकेतील निकाराग्वाने पूर्ण साक्षरतेचा टप्पा गाठला.
💠मक्सिकोमध्ये स्वाईन फ्ल्यूचा पहिला रुग्ण आढळला.
💠 दबईतील बुर्ज दुबई या इमारतीला जगातील सर्वात उंच इमारतीचा किताब मिळाला.
💠 फिलिपाईन्सची मारिया कॉरिझॉन अकिनो ही आशियातील पहिली महिला राष्ट्राध्यक्ष आहे. नुकतेच कर्करोगाने निधन)
💠 बिजिंग (चीन) येथे जगातील सर्वात मोठे मत्स्यालय आहे.
💠 शिकागो येथे जगातील सर्वात मोठा कत्तलखाना आहे.
💠 फिलिपाईन्स देशाकडून रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार देण्यात येतो.
💠 लहासा (तिबेट) जगातील सर्वात जास्त उंचीवरील विमानतळ. येथे बुद्धधर्मियांचे पवित्र र्थक्षेत्र. दलाई लामांचा प्रसिद्ध राजवाडा येथे आहे.
💠 बकिंगहॅम पॅलेस इंग्लंडच्या राणीचे राहण्याचे ठिकाण.
💠 मक्का (सौदी अरेबिया) मुस्लीम धर्मियांचे पवित्र तीर्थक्षेत्र, मक्केच्या यात्रेवरून परत लेल्यांना हाजी ही उपाधी दिली जाते.
💠 परिस येथे इंटरपोलचे मुख्यालय आहे.
💠 लडन पोलिसांचे केंद्र कार्यालय स्कॉटलंड यार्ड या नावाने प्रसिद्ध आहे.
💠चीन हा लष्करी शिक्षण सक्तीचे असलेला आशियाई देश आहे.
💠बोट्सवाना हा जगातील स्वत:चे लष्कर नसलेला देश आहे.
💠 चीन हा जगातील सर्वात लांब भिंत असलेला देश आहे.
💠 कनडा सर्वात लांब रस्ते.
💠 जपान हा जहाजबांधणी व्यवसायात जगातील अग्रेसर देश.
💠 चीन हा मातीच्या भांडय़ांसाठी प्रसिद्ध असलेला देश आहे.
💠 कनडा हा वृत्तपत्र कागद निर्मितीत जगात अग्रेसर असलेला देश आहे.
💠 बराझील कॉफी उत्पादनात प्रथम.
💠 भारत चहा उत्पादनात प्रथम.
💠 बांगलादेश ताग उत्पादनात प्रथम.
💠 घाना कोकोच्या उत्पादनात प्रथम.
💠 अमेरिका मका उत्पादनात प्रथम.
💠सौदी अरेबिया क्रूड तेल उत्पादनात प्रथम.
💠कयुबा साखर निर्यात करणारा प्रमुख देश.
💠 चिली तांबे उत्पादनात प्रथम.
💠 मगनीज उत्पादनात रशिया प्रथम.
💠 कोळसा उत्पादनात रशिया अग्रेसर.
💠अमेरिका जगातील सर्वात मोठा अॅल्युमिनियम उत्पादक देश.
💠 कांगो देशात युरेनियमचे सर्वात जास्त साठे आहेत.
💠 अमेरिका अणुऊर्जा निर्मितीत प्रथम
💠 ऑस्ट्रेलियात जगातील सर्वात मोठी हिमनदी आहे.
💠अमेझॉन नदी विषुववृत्ताला दोन वेळा छेदून जाणारी नदी आहे.
💠 इटलीमध्ये जगातील सर्वात लहान नाव असलेली डी नदी आहे.
💠चीनचे दु:खाश्रू हो-हॅग-हो नदीस म्हणतात.
💠इडोनेशिया जगातील ज्वालामुखींची सर्वात जास्त संख्या असलेला देश आहे.
💠जपानमध्ये सर्वात जास्त भूकंप होतात.
💠गरीनलंड जगातील सर्वात जास्त लांबीचे बेट.
💠 बराझीलमधील उष्ण कटिबंधीय गवताळ प्रदेशाला कॅम्पोज म्हणतात.
💠दक्षिण अमेरिकेतील वृक्षहीन गवताळ प्रदेशाला प्रेअरीज म्हणतात.
💠इग्लंडमधील प्रसिद्ध वृत्तपत्र द ऑब्झव्र्हर.
💠 रशियातील प्रसिद्ध वृत्तपत्र प्रवदा
💠 अमेरिकेतील प्रसिद्ध वृत्तपत्र द वॉशिंग्टन पोस्ट
💠चीनमधील प्रसिद्ध वृत्तपत्र पीपल्स डेली
💠 भारतातील प्रसिद्ध वृत्तपत्र द इंडियन एक्स्प्रेस
💠 वहिएन्ना (ऑस्ट्रिया) येथे आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा कमिशनचे मुख्यालय आहे.
💠 बरुसेल्स (बेल्जियम) येथे युरोपियन एकॉनॉमी कम्युनिटीचे मुख्यालय आहे.
💠 मनिला (फिलिपाईन्स) येथे आंतरराष्ट्रीय तांदूळ संशोधन केंद्र आहे.
💠 हग (हॉलंड) येथे आंतरराष्ट्रीय न्यायालय आहे.
💠 कप केनेडी (संयुक्त संस्थाने) नासाचे मुख्यालय.
💠ऑक्सफर्ड इंग्लंडमधील सर्वात जुने विद्यापीठ.
💠 मोनॅको फ्रान्समधील आंतरराष्ट्रीय जुगार अड्डय़ांचे केंद्र.
💠अमेरिकेतील व्हेनिझुएला येथील एन्जल धबधबा जगातील सर्वात उंच धबधबा आहे.
💠नपाळ व तिबेटच्या सरहद्दीवर माऊंट एव्हरेस्ट जगातील सर्वात उंच पर्वतशिखर आहे.
💠आफ्रिकेतील सहारा वाळवंट हे जगातील सर्वात मोठे वाळवंट आहे.
💠 रोम शहराला सात टेकडय़ांचे शहर म्हणतात.
💠 थायलंडला पांढऱ्या हत्तीचा देश म्हणतात.
💠मबई शहराला सात बेटांचे शहर म्हणतात.
💠 जपानला उगवत्या सूर्याचा देश म्हणतात.
💠 शिकागो शहराला उद्यानांचे शहर म्हणतात.
💠 इजिप्तला नाईलची देणगी म्हणतात.
💠जगप्रसिद्ध पिरॅमिड नाईल नदीच्या काठी इजिप्तमध्ये आहे.
💠 इटलीमध्ये पिसा येथे सुप्रसिद्ध झुकता मनोरा आहे.
💠 भारतातील आग्रा येथे मोगल सम्राट शहाजहान याने आपली पत्नी मुमताज हिच्या स्मृत्यर्थ
जगप्रसिद्ध ताजमहाल ही वास्तू बांधली.
■ प्राथमिक लहरी (P waves) :
» प्राथमिक लहरींचा वेग इतर सर्व लहरींपेक्षा जास्त असतो.
» प्राथमिक लहरी या स्थायुरूप व द्रव्यरूप पदार्थावरून प्रवेश करू शकतात.
» प्राथमिक लहरी या ध्वनी लहरींप्रमाणे असतात.
» यात कणांचे कंपन लहरींच्या संचरण दिशेने घडून येते.
■ दुय्यम लहरी (S waves) :
» दुय्यम लहरी या प्रकाश लहरींप्रमाणे असून यात कणांचे कंपन संचरण दिशेशी समलंब दिशेने घडून येते.
» दुय्यम लहरी या घनपदार्थापासून जाऊ शकतात; परंतु द्रवरूप पदार्थातून त्या जाऊ शकत नाहीत.
» सर्व साधारणपणे त्यांचा वेग प्राथमिक लहरींच्या वेगापेक्षा निम्मा असतो.
■ भूपृष्ठ लहरी (L waves) :
» भूपृष्ठ लहरी या भूपृष्ठांवरूनच सागरी लहरींप्रमाणे प्रवाहित होतात.
» सर्व भूकंप लहरींमध्ये भूपृष्ठ लहरी या अधिक विनाशक असतात.
» भूपृष्ठांवरून अधिक खोलवर या लहरी प्रवास करू शकत नाही.
» भूपृष्ठ लहरी पृथ्वीपासून आरपार न जाता पृथ्वीगोलाला फेरी मारतात.
» भूकंप अभिलेखावर या लहरींची नोंद सर्वात शेवटी होते.
_____________________
■ रिश्टर स्केल (Richter Scale) :
» अमेरिकन भूकंप शास्त्रज्ञ चार्ल्स रिश्टर यांनी १९३५ साली भूकंपाच्या लहरींची तीव्रता मोजण्यासांठी रिश्टर प्रमाण शोधून काढले. याच्या साह्य़ाने भूकंपाच्या तीव्रतेची सातत्याने नोंद केली जाते. याच्या कक्षा एक ते नऊ या दरम्यान असतात.