भारत मानवी स्वातंत्र्य निर्देशांकातील 17 स्पॉट्स घसरून , 162 राष्ट्रांपैकी 111 व्या क्रमांकावर आहे
या दहा देशांमध्ये न्यूझीलंड पहिल्या स्थानावर आहेत
1] न्यूझीलंड,
2] स्वित्झर्लंड,
3] हाँगकाँग,
4] डेन्मार्क,
5] ऑस्ट्रेलिया,
6] कॅनडा,
7] आयर्लंड,
8] एस्टोनिया,
9] जर्मनी आणि
10] स्वीडन
◾️ कोरोना कवच - भारत सरकार
◾️आरोग्य सेतु - भारत सरकार
◾️ महाकवच - महाराष्ट्र
◾️ ऑपरेशन शील्ड - दिल्ली
◾️ 5T - दिल्ली
◾️ ऑपरेशन नमस्ते - इंडियन आर्मी
◾️ COVA PUNJAB - पंजाब
◾️ TEST YOURSELF - गोवा, पडूचेरी
◾️ क्वारंटाईन मॉनिटर - तामिळनाडू
◾️ क्वारंटाईन वाच अँप - कर्नाटक
◾️ कोरोना वाच अँप - कर्नाटक
◾️ ब्रेक द चेन - केरल
◾️ रक्षा सर्व - छत्तीसगढ़ पुलिस
◾️ समाधान - HRD मिनिस्ट्री
◾️ कोरोना सहायता अँप - बिहार
◾️ टीम 11- उत्तर प्रदेश
◾️कोव्हीड 19 ट्रकर - चंदीगड
◾️ सेल्फ deceleration अॅप - नागालैंड
◾️V-सेफ टनल - तेलंगाना
◾️ मो जीवन प्रोग्राम - ओडिशा
◾️ नमस्ते ओवर हैंडशेक अभियान - कर्नाटक
परराष्ट्र व्यवहारमंत्री एस. जयशंकर शनिवारपासून मालदीव आणि श्रीलंकेच्या दौऱ्यावर असल्याची माहिती परराष्ट्र मंत्रालयाने शनिवारी दिली.
जयशंकर या दौऱ्यात मालदीवचे अध्यक्ष इब्राहिम मोहम्मद सोलिह यांची भेट घेतील आणि परराष्ट्र व्यवहार मंत्री अब्दुल्ला शाहिद यांच्याशी चर्चा करतील.
जयशंकर यांच्या दौऱ्यात द्विपक्षीय विकास सहकार्य, उद्घाटन/हस्तांतरण आणि सामाजिक-आर्थिक क्षेत्रात भारताचे योगदान असलेल्या अनेक महत्त्वाच्या प्रकल्पांचा शुभारंभ करतील. तसेच दोन्ही देशांदरम्यान अनेक करारांवर स्वाक्षऱ्या करण्यात येणार आहेत. त्यात मालदीवचा विकास आणि त्याचे संरक्षण यावर अधिक भर असेल, असे परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले.
परराष्ट्र व्यवहार मंत्री जयशंकर २८ मार्च ते ३० मार्च या कालावधीत श्रीलंकेला भेट देतील. श्रीलंका आर्थिक संकटात असून त्याला तोंड देण्यासाठी भारताने त्या देशाला एक अब्ज डॉलर्सपर्यंतचे कर्ज देण्याची घोषणा केली आहे. या घोषणेनंतर एक आठवडय़ानेच जयशंकर दौऱ्यावर जात आहेत.
श्रीलंकेचे अर्थमंत्री बसिल राजपक्षे यांनी गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये आणि परराष्ट्रमंत्री जी. एल. पेरीस यांनी गेल्या फेब्रुवारीत भारताला भेट दिली होती. या दोन मंत्र्यांच्या भारतभेटीच्या पार्श्वभूमीवर जयशंकर यांचा श्रीलंका दौरा महत्त्वाचा मानला जातो. श्रीलंका भेटीत जयशंकर ज्या द्विपक्षीय बैठका घेतील आणि चर्चा करतील त्यातून भारताबाबतचा श्रीलंकेचा प्राधान्यक्रम अधोरेखित होईल, असे परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने निवेदनात म्हटले आहे.
जयशंकर २९ मार्चला कोलंबो येथे बिम्स्टेक (बहुक्षेत्रीय तांत्रिक आणि आर्थिक सहकार्यासाठी बे ऑफ बंगाल इनिशिएटिव्ह) या मंत्रिस्तरीय बैठकीतही सहभागी होतील. मालदीव आणि श्रीलंका हे दोन्ही हिंदू महासागर क्षेत्रातील भारताचे प्रमुख शेजारी आहेत. पंतप्रधानांच्या संकल्पनेत ‘‘सागर’ आणि शेजारधर्म प्रथम’ यांना विशेष स्थान आहे, असेही परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने नमूद केले आहे.
मालदीव आणि श्रीलंका यांच्याशी असलेल्या घनिष्ठ आणि मैत्रीपूर्ण संबंधांना भारत किती महत्त्व देतो याची साक्ष परराष्ट्रमंत्री जयशंकर यांच्या या दौऱ्यातून पटते, असेही परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाच्या निवेदनात म्हटले आहे.
🔹लेफ्टनंट जनरल विनोद जी. खंदारे (निवृत्त) यांची संरक्षण मंत्रालयात सल्लागार म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.
🔸जनरल खंदारे हे जानेवारी 2018 अखेर लष्करातून निवृत्त झाले.
🔹तेव्हापासून ते ऑक्टोबर २०२१ पर्यंत पंतप्रधान कार्यालयाच्या राष्ट्रीय सुरक्षा परिषद सचिवालयात (NSCS) लष्करी सल्लागार म्हणून त्यांनी काम केले.
🔸ते नोव्हेंबर 2015 ते जानेवारी 2018 पर्यंत संरक्षण गुप्तचर संस्थेचे महासंचालक आणि गुप्तचर विभागासाठी एकात्मिक संरक्षण स्टाफचे उपप्रमुख होते.
प्र. शहीद दिनानिमित्त कोलकाता येथील व्हिक्टोरिया मेमोरियल हॉलमध्ये बिप्लोबी भारत गॅलरीचे नुकतेच उद्घाटन कोणी केले?
उत्तर :- नरेंद्र मोदी
प्र. अलीकडेच CSK चा नवा कर्णधार म्हणून कोणाची नियुक्ती करण्यात आली आहे?
उत्तर :- रवींद्र जडेजा
प्र. अलीकडेच, नासाने पृथ्वीच्या सूर्यमालेबाहेर किती नवीन ग्रह शोधले आहेत?
उत्तर :- ६५
प्र. अलीकडेच योगी आदित्यनाथ यांनी कोणत्या राज्याचे मुख्यमंत्री म्हणून पुन्हा शपथ घेतली आहे?
उत्तर :- उत्तर प्रदेश
प्र. अनफिल्ड बॅरल्स: इंडियाज ऑइल स्टोरी हे नुकतेच लाँच झालेले पुस्तक कोणी लिहिले आहे?
उत्तर :- ऋचा मिश्रा
प्र. अलीकडेच भारतीय लष्कराने कोणत्या राज्याच्या पोलिसांसोबत "सुरक्षा कवच 2" हा सराव केला आहे?
उत्तर :- महाराष्ट्र
प्र. लेफ्टनंट जनरल विनोद जी खंदारे यांची कोणत्या मंत्रालयाचे सल्लागार म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे?
उत्तर :- संरक्षण मंत्रालय
प्र. अलीकडेच कोणत्या देशाचे नवे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून सरदार बर्दीमुहामेडो यांची निवड झाली आहे?
उत्तर :- तुर्कमेनिस्तान
प्र. अलीकडेच कार्बन-न्यूट्रल शेती पद्धती लागू करणारे पहिले राज्य कोण बनले आहे?
उत्तर :- केरळ
प्र. नुकत्याच झालेल्या ऑल इंग्लंड बॅडमिंटन स्पर्धेत कोण उपविजेता ठरला आहे?
उत्तर :- लक्ष्य सेन
प्र. अलीकडेच पद्मभूषण प्राप्त करणारा पहिला पॅरा-अॅथलीट कोण बनला आहे?
उत्तर :- देवेंद्र झाझरिया
प्र. नागरी उड्डयन मंत्रालय आणि FICCI द्वारे अलीकडे कोणत्या शहरात विंग्स इंडिया 2022 चे आयोजन करण्यात आले आहे?
उत्तर :- हैदराबाद
प्र. अलीकडील जागतिक वायु गुणवत्ता अहवाल 2022 मध्ये कोणता देश सर्वाधिक प्रदूषित देश ठरला आहे?
उत्तर :- बांगलादेश
प्र. अलीकडे कोणत्या राज्याच्या नरसिंगपेट्टाई नागस्वर्मला भौगोलिक ओळख टॅग (GI टॅग) मिळाला आहे?
उत्तर :- तामिळनाडू
प्र. नुकताच जागतिक क्षयरोग दिन 2022 कधी साजरा करण्यात आला?
उत्तर :- २४ मार्च
प्र. 2022 बळींचा सत्याचा हक्क आणि सन्मानाचा आंतरराष्ट्रीय दिवस अलीकडे कधी साजरा करण्यात आला?
उत्तर :- २४ मार्च
---------------------------------------
1. लाटा हलतात, त्यामुळे ते त्यांच्यासोबत वाहून जातात
उत्तर :- ऊर्जा
2.:- सूर्यग्रहणाच्या वेळी सूर्याचा कोणता भाग दिसतो?
उत्तर :- किरीट
3. :- कपड्यांवरील गंजाचे डाग काढण्यासाठी वापरले जाते
उत्तर :- ऑक्सॅलिक अॅसिड
4. :- उसामध्ये 'रेड रॉट रोग' कशामुळे होतो?
उत्तर :- बुरशीमुळे
5.:- दूरदर्शनचा शोध कोणी लावला?
उत्तर :- जे. आले. बेर्ड
6.:- कोणत्या प्रकारचे ऊतक शरीराचे संरक्षणात्मक कवच म्हणून काम करतात?
उत्तर :- एपिथेलियम टिश्यू
7.:- माणसाने सर्वप्रथम आपला पाळीव प्राणी कोणता बनवला?
उत्तर :- कुत्रा
8.:- कोणत्या शास्त्रज्ञाने प्रथम बर्फाचे दोन तुकडे एकत्र घासून वितळवले?
उत्तर :- डेव्ही
9:- हिरा चमकदार का दिसतो?
उत्तर :- वस्तुमान अंतर्गत परावर्तनामुळे
10. :- 'गोबर गॅस' मध्ये प्रामुख्याने काय आढळते.
उत्तर :- मिथेन
11.:- खालीलपैकी कोणता आहार मानवी शरीरात नवीन उतींच्या वाढीसाठी पोषक तत्त्वे पुरवतो?
उत्तर :- पनीर
12. :- खालीलपैकी कोणता उडणारा सरडा आहे?
उत्तर :- ड्रॅको
13.:- द्राक्षांमध्ये कोणते आम्ल आढळते?
उत्तर :- टार्टेरिक ऍसिड
14. :- कर्करोगाशी संबंधित रोगांचा अभ्यास म्हणतात
उत्तर :- ऑन्कोलॉजी
15.:- घरटे बांधणारा एकमेव साप कोणता?
उत्तर :- किंग कोब्रा
16.:- भारतात आढळणारा सर्वात मोठा मासा कोणता आहे?
उत्तर :- व्हेल शार्क
17. :- कडधान्ये हा चांगला स्त्रोत आहे
उत्तर :- प्रथिने
18.:- देशी तूप सुगंध का देते?
उत्तर :- डायसिटाइलमुळे
19. :- इंद्रधनुष्यात कोणत्या रंगाचे जास्त विक्षेपण असते?
उत्तर :- लाल रंग
20.:- सूर्यकिरणात किती रंग असतात?
उत्तर :- ७
21.:- 'टाइपरायटर' चा शोधकर्ता कोण आहे?
उत्तर :- शोल्स
22.:- लॅटिन भाषेत व्हिनेगर कशाला म्हणतात.
उत्तर :- एसिटम
23.:- दुधाची शुद्धता मोजण्यासाठी कोणते उपकरण वापरले जाते?
उत्तर :- लॅक्टोमीटर
24.:- पृथ्वीवरील सर्वात जास्त प्रमाणात आढळणारा धातू कोणता आहे?
उत्तर :- अॅल्युमिनियम
25. :- मोती प्रामुख्याने कोणत्या पदार्थापासून बनवले जातात?
उत्तर :- कॅल्शियम कार्बोनेट
26.:- मानवी शरीरात कोणते घटक सर्वाधिक प्रमाणात आढळतात?
उत्तर :- ऑक्सिजन
27.:- आंब्याचे वनस्पति नाव काय आहे?
उत्तर :- मॅंगीफेरा इंडिका
28. :- कॉफी पावडरमध्ये चिकोरी पावडर मिसळून मिळते
उत्तर :- - मुळापासून
29. :- 'व्हिटॅमिन-सी' चा सर्वोत्तम स्त्रोत कोणता आहे?
उत्तर :- आवळा
30.:- सर्वात मोठा आवाज कोण निर्माण करतो?
उत्तर :- वाघ
31.:- मानवी शरीरातील सर्वात लांब पेशी कोणती?
उत्तर :- चेतापेशी
32. :- दात प्रामुख्याने कोणत्या पदार्थाचे बनतात?
उत्तर :- डेंटाइन
33. :- कोणत्या प्राण्याचा आकार पायाच्या चपलासारखा आहे?
उत्तर :- पॅरामेशियम
34. :- खालीलपैकी कोणत्या पदार्थात प्रथिने आढळत नाहीत?
उत्तर :- तांदूळ
35. :- मानवी मेंदू किती ग्राम असतो?
उत्तर :- १३५०
३६. :- रक्तामध्ये आढळणारा धातू आहे
उत्तर :- लोह
३७. :- स्नायूंमध्ये कोणते आम्ल साचल्याने थकवा येतो?
उत्तर :- लॅक्टिक ऍसिड
38. :- किण्वनाचे उदाहरण आहे
उत्तर:- दुधाचा आंबटपणा, अन्नाच्या भाकरीची निर्मिती, ओल्या पिठाचा आंबटपणा
39. :- गांडुळाला किती डोळे असतात?
उत्तर :- काहीही नाही
40.:- गाजर हे कोणत्या जीवनसत्वाचा समृद्ध स्रोत आहे?
उत्तर :- व्हिटॅमिन ए
💊 RBC ची कमतरता कारण...
👉 अॅनिमिना
💊 व्हिटॅमिन डी च्या कमतरतेमुळे...
👉रिकेट्स
💊 व्हिटॅमिन सी च्या कमतरतेमुळे....
👉स्कर्वी
💊 कॅल्शियम आणि पास्पोरसची कमतरता. ..
👉रिकेट्स
💊पार्किन्सन हा आजार आहे....
👉मेंदू
💊बेरी बेरी रोगामुळे होतो...
👉मिळलेल्या तांदळाचा वापर
💊 व्हिटॅमिन बी 1 (थायामिन) च्या तलावामुळे...
👉बेरी बेरी
💊 मधुमेह म्हणजे स्राव कमी होणे....
👉इन्सुलिन
💊स्मृतीभ्रंश हा रोगाशी संबंधित आहे....
👉स्मरणशक्ती कमी होणे
💊मलेरिया हा आजार होतो. ...
👉प्लीहा
💊स्नायूंचा आणि मज्जातंतूचा विकार हा सरोवरामुळे होतो....
👉व्हिटॅमिन ई
💊अ जीवनसत्वाचा तलाव यामुळे....
👉दृष्टी अंधत्व
💊 व्हिटॅमिन डी च्या तलावामुळे. ...
👉रिकेट्स
💊 व्हिटॅमिन K च्या तलावामुळे....
👉 हिमोफिलिया
💊 व्हिटॅमिन ई च्या तलावामुळे....
👉 वंध्यत्व
💊रक्त तयार करण्यास सक्षम जीवनसत्व आहे....
👉 व्हिटॅमिन सी
💊 लिंबूवर्गीय फळ हे जीवनसत्वाचा समृद्ध स्रोत मानले जाते....
👉 व्हिटॅमिन सी
💊एकमात्र जीवनसत्व जे मानवी शरीरात साठवले जाऊ शकत नाही ते आहे....
👉 व्हिटॅमिन सी
💊 एकमात्र जीवनसत्व जे चरबीयुक्त नाही....
👉व्हिटॅमिन सी
💊 सामान्यतः मानवी मूत्रातून उत्सर्जित होणारे जीवनसत्व म्हणजे....
👉 व्हिटॅमिन सी
💊💊💊💊💊
Adverbs describe verbs, adjectives, or even a whole sentence. Adverbs often end with the suffix -ly (for example, badly, hungrily), but some look the same as their adjective forms (for example, the word fast is used as both an adjective and adverbs.
Verbs are action words: that’s a rather simplified explanation, but it’s the clearest one. Verbs tell you what the subject of the sentence is up to.
He ran into the wall. She buys new shoes. The cat licks its fur.
Adjectives are descriptive words that add detail to a sentence. They can give important or necessary information (e.g., Please hand me the blue paper), or they can just make the sentence more interesting (e.g. A frigid wind blew around the icy town). Adjectives describe nouns. Please sew the red dress. The weather is hot and humid . The stuffed toy is fuzzy and round .
🔸१) मोठ्या आकाराचा पक्षी .... हा पक्षी ऑस्ट्रेलियाचा राष्ट्रीय आहे.
- इमू
🔹२) भूमध्य सागरी हवामानाच्या प्रदेशातील वनस्पतिजीवनात ओक, बूच व कॉर्क या वृक्षांचा समावेश होतो..... हा या प्रदेशातील विशेष प्रकारचा वृक्ष होय.
- ऑलिव्ह
🔸३) आफ्रिकेत लेक व्हिक्टोरियातून उगम पावून भू-मध्य समुद्राला जाऊन मिळणारी 'नाईल' ही जगातील सर्वांत लांब नदी कोणकोणत्या देशातून वाहते?
- युगांडा, सुदान व इजिप्त
🔹४) सहारा वाळवंट व अरबस्तान येथील भटकी जमात ....
- बदाऊनी
🔸५) हा महासागर उत्तर ध्रुवाभोवती पसरलेला आहे .....
- आर्क्टिक
✅ RPF ने ऑपरेशन आहट सुरू केले आहे.
✅ मानवी तस्करी रोखण्यासाठी (prevent human trafficking) रेल्वे संरक्षण दलाने (Railway Protection Force RPF) ऑपरेशन आहट सुरू केले आहे.
❄️ महत्वाचे मुद्दे
✅ यामध्ये प्रामुख्याने सीमावर्ती देशांमधून धावणाऱ्या गाड्यांवर लक्ष केंद्रित केले जाईल.
✅ हे ऑपरेशन रेल्वे मंत्रालयाकडून केले जात आहे.
✅ ऑपरेशनचा एक भाग म्हणून, RPF लांब पल्ल्याच्या गाड्यांमध्ये विशेष दल तैनात करेल.
✅ या ऑपरेशनमध्ये प्रामुख्याने महिला आणि मुलांची तस्करांपासून सुटका करण्यावर भर असेल आणि भारतीय रेल्वेद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या प्रत्येक ट्रेनमध्ये हे ऑपरेशन राबविण्यात येईल.
✅ या कारवाईअंतर्गत RPF कडून सुगावा गोळा करणे, जुळवणे आणि त्याचे विश्लेषण करणे आदी कामे करण्यात येणार आहेत.
✅ याअंतर्गत मार्ग, बळी, स्रोत गंतव्य स्थाने, लोकप्रिय गाड्या यांची माहिती गोळा करण्यात येणार आहे.
✅ या मोहिमेअंतर्गत सायबर सेल तयार करण्यात येणार आहेत.
✅ या ऑपरेशनमध्ये म्यानमार, नेपाळ आणि बांगलादेश येथून निघणाऱ्या गाड्यांवर अधिक लक्ष केंद्रित केले जाईल.
🏆 भारताचे संविधान किंवा भारताची राज्यघटना हे भारत देशाचे संविधान किंवा पायाभूत कायदा ( legal basis) आहे.
🏆 डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर हे राज्यघटनेचे शिल्पकार आहेत.(बॅ.जयकर यांच्या जागेवर निवडल्या गेलेले-डाॅ. आंबेडकर) भारतीय संविधानावर विविध पाश्चात्त्य संविधानांचा प्रभाव आहे.
🏆 नोव्हेंबर २६ इ.स. १९४९ रोजी राज्यघटनेचा स्वीकार केला गेला व जानेवारी २६ इ.स. १९५० पासून भारताची राज्यघटना अंमलात आली.
🏆 राज्यघटना इंग्रजी भाषेत असून हिची हिंदी भाषेतील प्रतही कायदेशीरदृष्ट्या ग्राह्य आहे.
🌞 राज्यघटनेतील महत्त्वाची कलमे :
कलम २. - नवीन राज्यांची निर्मिती
कलम ३. - राज्यांचे भूभाग ,सीमा व नावे बदलणे
कलम १४. - कायद्यापुढे समानता
कलम १७. - अस्पृशता पाळणे गुन्हा
कलम १८. - पदव्या संबंधी
कलम २१-अ. - ६-१४ वर्षे वयोगटातील मोफत व सक्तीचे शिक्षण हा मुलभूत अधिकार
कलम २३. - मानवाच्या क्रय-विक्रयास बंदी
कलम ३२. - घटनात्मक उपायाचा अधिकार.
कलम ४०. - ग्रामपंचायतीची स्थापना
कलम ४४. - समान नागरी कायदा
कलम ४८. - पर्यावरणाचे सौरक्षण
कलम ४९. - राष्ट्रीय स्मारकाचे जतन
कलम ५०. - न्यायदान व शासन यंत्रणा अलग
कलम ५१. - आंतरराष्ट्रीय शांतता प्रस्थापित करणे
कलम ५२. - राष्ट्रपती पदाची निर्मिती
कलम ५३. - राष्ट्रपती भारताचा पहिला नागरिक
कलम ५८. - राष्ट्रपती पदाच्या पात्रता
कलम ५९. - राष्ट्रपतीस केंद्र व राज्य शासनाच्या कोणत्याही सदनाचा सभासद राहता येत नाही
कलम ६०. - राष्ट्रपतीने घ्यावयाची शपथ
कलम ६१. - राष्ट्रापातीवरील महाभियोग
कलम ६३. - उपराष्ट्रपती पदाची निर्मिती
कलम ६६. - उप्रष्ट्रापतीची निवडणूक किवा पात्रता
कलम ६७. - उप्रष्ट्रापातीवरील महाभियोग
कलम ७१. - मंत्रिमंडळ व पंतप्रधानाचा सल्ला राष्ट्रपतीवर बंधनकारक
कलम ७२. - राष्ट्रपतीचा दयेचा अधिकार
कलम ७४. - पंतप्रधान व मंत्रिमंडळ
कलम ७५. - मंत्रिमंडळ लोकसभेला जबाबदार
कलम ७६. - भारताचा महान्यायवादी
कलम ७७. - भारत सरकारचा कारभार राष्ट्रपतीच्या नावे चालेल
कलम ७८. - राष्ट्रपतीने वेळोवेळी मागविलेली माहिती पुरवणे पंतप्रधान यांचे कर्तव्य
कलम ७९ - संसद
कलम ८० - राज्यसभा
कलम ८०. - राष्ट्रपती १२ सभासद राज्यसभेचे निवडतील
कलम ८१. - लोकसभा
कलम ८५. - संसदेचे अधिवेशन
कलम ९७. - लोकसभेच्या अध्यक्ष व उपाध्याक्षाचे वेतन व भत्ते
कलम १००. - राज्यसभेत एखाद्या विधेयकावर समान मते पडल्यास उपराष्ट्रपती निर्णायक मत देऊ शकतो
कलम १०१. - कोणत्याही व्यक्तीला एकाच वेळी संसदेच्या दोन्ही सभागृहाचे सभासद होता येत नाही
कलम १०८. - संसदेचे संयुक्त अधिवेशन राष्ट्रपती बोलावतो
कलम ११०. - अर्थविधेयाकाची व्याख्या
कलम ११२. - वार्षिक अंदाज पत्रक
कलम १२३. - राष्ट्रपतीला वटहुकुम काडण्याचा अधिकार
कलम १२४. - सर्वोच न्यायालय
कलम १२९. - सर्वोच न्यायालय हे अभिलेख न्यायालय असेल.
कलम १४३. - राष्ट्रपती सर्वोच न्यायालयाचा सल्ला घेऊ शकतात
कलम १४८. - नियंत्रक व महालेखा परीक्षक
कलम १५३. - राज्यपालाची निवड
कलम १५४. - राज्यपालाच्या मदतीला मुख्यमंत्री व मंत्रिमंडळ
कलम १५७. - राज्यपालाची पात्रता
कलम १६५. - अडव्होकेत जनरल (महाधिवक्ता)
कलम १६९. - विधान परिषद निर्मिती व बरखास्ती
कलम १७०. - विधानसभा
कलम १७९. - विधानसभेचा अध्यक्ष व उपाध्याक्षावरील महाभियोग
कलम २०२. - घटक राज्याचे अंदाजपत्रक
कलम २१३. - राज्यापालाचा वटहुकुम काढण्याचा अधिकार
कलम २१४. - उच्च न्यायालय
कलम २३३. - जिल्हा न्यायालय
कलम २४१. - केंद्रशाशित प्रदेशासाठी उच्च न्यायालये
कलम २४८. - संसदेचे शेशाधिकार
कलम २६२. - आंतरराज्यीय पानिवातपा संबंधी
कलम २६३. - राज्यापालाचा स्वविवेकाधिकार
कलम २८०. - वित्तआयोग
कलम ३१२. - अखिल भारतीय सेवा
कलम ३१५. - केंद्र व राज्य लोकसेवा आयोग
कलम ३२४. - निवडणूक आयोग
कलम ३३०. - लोकसभेत अनुसूचित जाती-जमातीसाठी राखीव जागा
कलम ३४३. - केंद्राची कार्यालयीन भाषा
कलम ३५०. - अल्पसंख्यांक आयोगाची निर्मिती
कलम ३५२. - राष्ट्रीय आणीबाणी
कलम ३५६. - राज्य आणीबाणी
कलम ३६०. - आर्थिक आणीबाणी
कलम ३६८. - घटनादुरुस्ती
कलम ३७०. - जम्मू-काश्मीर ला खास सवलती
कलम ३७१. - वैधानिक विकास मंडळे
कलम ३७३. - प्रतिबंधात्मक स्थानबधता कायदा.
अंतरराज्यीय व्यापार, वाणिज्य आणि संचार
तरतूद :- भाग १२ मधील कलम ३०१ ते ३०७
०१. कलम ३०१ अन्वये भारताच्या राज्य क्षेत्रात सर्वत्र व्यापार, वाणिज्य आणि संचार यांचे स्वातंत्र्य असेल. हे मुक्त असे स्वातंत्र्य आहे मात्र या स्वातंत्र्यावर कलम ३०२ ते ३०५ अन्वये काही बंधने घालण्यात आलेली आहेत.
०२. कलम ३०२ अन्वये संसदेला कायद्याद्वारे राज्याराज्यातील किंवा देशातील राज्यांतर्गत व्यापार, वाणिज्य किंवा संचार यांच्या स्वातंत्र्यावर सार्वजनिक हितार्थ आवश्यक असतील असे निर्बंध घालता येतील. मात्र संसद एका राज्याला दुसऱ्यापेक्षा अग्रक्रम देऊ शकत नाही किंवा त्यात भेदभाव करू शकत नाही. मात्र एखाद्या भागातील टंचाईच्या परिस्थितीचा त्याला अपवाद आहे. उदा. संसदेने १९५५ साली पारित केलेला 'अत्यावश्यक वस्तू कायदा, १९५५'.
०३. कलम ३०३ अन्वये संसद किंवा राज्य विधीमंडळाला ७ व्या परिशिष्टातील कोणत्याही व्यापार किंवा वाणिज्याशी संबंधित विषयाच्या आधारे, एका राज्याला दुसऱ्यापेक्षा अग्रक्रम देणारा किंवा राज्याराज्यात भेदभाव करणारा किंवा तसे प्राधिकृत करणारा कायदा करता येणार नाही. मात्र माल टंचाईतून उद्भवणारी परिस्थिती हाताळण्यासाठी आवश्यक असल्यास असा भेदभावपूर्ण कायदा संसदेस करता येईल.
०४. कलम ३०४ अन्वये राज्य विधीमंडळाला
---१--- अन्य राज्यातून आयात केलेल्या मालावर, राज्यात उत्पादित केलेल्या मालावर लावण्यात येणाऱ्या करासारखे आणि त्याइतके कर लावता येईल.
---२--- राज्यांतर्गत व्यापार, वाणिज्य किंवा संचार यांच्या स्वातंत्र्यावर सार्वजनिक हितार्थ आवश्यक असतील असे निर्बंध घालू शकते मात्र विधानसभेत हे विधेयक राष्ट्रपतींच्या संमतीने मांडावे लागते.
०४. कलम ३०५ (राज्य मक्तेदारीची तरतूद). यानुसार संसद किंवा राज्य विधीमंडळ नागरिकांना पूर्णतः किंवा अंशतः वगळून स्वतःच एखादा व्यापार, धंदा, उद्योग किंवा सेवा चालविण्यासाठी कायदा करू शकते.
१) तत्त्वबोधिनी पत्रिका - रविंद्रनाथ टागोर
२) व्हाईस ऑफ इंडिया - दादाभाई नौरोजी
३) रास्तगोफ्तार - दादाभाई नौरोजी
४) न्यू इंडिया - बिपिनचंद्र पाल
५) न्यू इंडिया - अ‍ॅनी बेझंट
६) यंग इंडिया - महात्मा गांधी
७) इंडियन मिरर - डी. डी. सेन
८) द ईस्ट इंडियन - हेन्री डेरोझियो
९) इंडियन ओपिनियन - महात्मा गांधी
१०) नॅशनल हेरॉल्ड - पंडित नेहरू
११) इंडिपेडन्स - पं. मोतीलाल नेहरू
१२) अल-हिलाल - मौलाना आझाद
१३) अल-बलाघ - मौलाना आझाद
१४) कॉमन विल - अ‍ॅनी बेझंट
१५) भारतमाता - अजित सिंग
१६) हिंदू - सी.सुब्रण्यम अय्यर
१७) सर्चलाईट - डॉ. राजेंद्र प्रसाद
१८) सोमप्रकाश - ईश्वरचंद्र विद्यासागर
१९) पंजाबी पीपल - लाला लजपतराय
२०) गंभीर इशारा - वि. दा. सावरकर
२१) संवाद कौमुदी - राजा राममोहन राय
२२) बॉम्बे क्रॉनिकल - फिरोजशहा मेहता
२३) बंगाली - सुरेंद्रनाथ बॅनर्जी
२४) बेंगाल हेरॉल्ड - राजा राममोहन रॉय
२५) हिन्दुस्थान रिव्ह्यू - एस. पी. सिन्हा
२६) अखबार-ए-आझम - हरिकृष्ण लाल
२७) हिंदुस्थानी वकील - जी. पी. वर्मा
२८) कॉमरेड - मोहम्मद अली जव्हार
२९) हमदर्द - मोहम्मद अली जव्हार
३०) गदर - लाला हरदयाल
३१) व्हँनगार्ड - एम. एन. रॉय
३२) मिरात-उल्-अखबार - राजा राममोहन राय
३३) उदबोधन - स्वामी विवेकानंद
३४) प्रबुद्ध भारत - डॉ. आंबेडकर
३५) रिव्होल्यूशनरी - सचिन्द्रनाथ सन्याल
३६) किर्ती - संतोषसिह
३७) ब्रह्मबोधिनी - उमेशचंद्र दत्त
३८) सुलभ समाचार - केशवचंद्र सेन
३९) बांग्लाकथा - सुभाषचंद्र बोस
४०) इंडिया - सुब्रण्यम भारती
४१) दी इंडियन स्पेक्टॅटर - बेहरामजी मलबारी
४२) इंडियन फिल्ड - किशोरीचंद मित्र
४३) अबला बांधव - द्वारकानाथ गांगुली
४४) फ्री हिन्दुस्थान -तारकानाथ दास
४५) परिदर्शक - बिपिनचंद्र पाल
४६) जन्मभूमी - पट्टाभि सितारामय्या
४७) मुंबई समाचार - फरदुनजी
४८) तलवार - विरेंद्रनाथ चटोपाध्याय
४९) लीडर - पं. मदनमोहन मालवीय
५०) पख्तून - खान अब्दुल गफारखान
५१) इंडियन मजलीस - अरविद घोष (केम्ब्रिज)
५२) इंडियन सोशॅलॉजिस्ट - श्यामजी कृष्ण वर्मा (लंडन)
५३) वंदे मातरम् - अरविद घोष (कोलकता)
५४) वंदे मातरम् - लाला लजपतराय (पंजाब)
५५) वदे मातरम् - मादाम कामा (पॅरिस)
५६) नवजीवन समाचार - महात्मा गांधी (गुजराती)
५७) युगांतर - भूपेंद्र दत्त बारिंद्र घोष
५८) संध्या - ब्रह्मबांधव उपाध्याय
५९) अमृतबझार पत्रिका - शिरीषकुमार घोष आणि एम. एल. घोष
६०) वंगभाषी - बाबू जोगेन्द्रनाथ बसू
६१) क्रांती - मिरजेकर, जोगळेकर व घाटे
६२) प्रताप (दैनिक) - गणेश शंकर विद्यार्थी (कानपूर)
६३) मुकनायक - डाॅ. आंबेडकर
६४) बहिष्कृत भारत - डाॅ. आंबेडकर
६५) जनता - डाॅ. आंबेडकर
६६) केसरी - लोकमान्य टिळक
६७) मराठा - लोकमान्य टिळक
६८) हास्य संजीवनी - विरेशलिंगम पंतलु
६९)शालापत्रक - विष्णूशास्त्री चिपळूणकर
७०) प्रभाकर - भाऊ महाजन
७१) धुमकेतू - भाऊ महाजन
७२) ज्ञान दर्शन - भाऊ महाजन
७३) दिनबंधू - कृष्णराव भालेकर
७४) दिग्दर्शन - बाळशास्त्री जांभेकर
७५) प्रगती - त्र्यंबक शंकर शेजवलकर
