परमहंस मंडळी

🔰 स्थापना - 31 जुलै 1849
🔰 ठिकाण - मुंबई
🔰 संस्थापक - दादोबा पांडुरंग तर्खडकर
🔰 अध्यक्ष - राम बाळकृष्ण(पाहिले आणि शेवटचे)
🔰 इतर सदस्य - भाऊ महाजन,आत्माराम पांडुरंग,

🔰उद्देश - ते एका देवावर विश्वास ठेवत (एकेश्वरवादाचा पुरस्कार)आणि रोटीबंदीचे बंधन तोडणे व जातीभेद मोडणे मुख्य उद्देश

🔰 इतर मुद्दे -
🔸ब्राम्हो समाज व त्यांच्या विचारांचा प्रभाव
🔸स्त्रियांसाठी शिक्षण, विधवा पुनर्विवाह यावरही त्यांचा विश्वास होता
🔸धर्मविवेचन,पारमहंसिक ही परमहंस सभेचे विचार सांगणारी दोन पुस्तके दादोबा पांडुरंग यांनी तयार केली
🔸सभेचे कार्य गुप्त पद्धतीने चाले
🔸सभेचे जनमानसात ओळख झाल्यावर समोर येणार होते,परंतु त्यांच्या सभासदांची यादी कुणी पळविल्यामुळे सभेची मंडळी घाबरली व सभेचे 1860 ला अस्तित्व संपले

🔰 ते दादोबाच्या सात तत्त्वांवर आधारित होते

१. केवळ देवाचीच पूजा केली पाहिजे
२. खरा धर्म हा प्रेम आणि नैतिक आचरणावर आधारित आहे
३. अध्यात्मिक धर्म एक आहे
४. प्रत्येक व्यक्तीला विचारस्वातंत्र्य असायला हवे
५. आपली कृती आणि बोलणे योग्य असावे
६. माणूस ही एक जात आहे
७. योग्य प्रकारचे ज्ञान सर्वांना द्यायला हवे

टिटू मीरची चळवळ :-1782-1831

✅ टिटू मीर उर्फ सय्यद मीर निसार अली:-
एक शेतकरी नेता व बंगालमधील तारीकाह-इ मुहम्मदियाचे नेते होते

✅ चळवळीचे उद्दिष्ट:-सुरुवातीला सामाजिक-धार्मिक सुधारणा, मुस्लिम समाजातील शिर्क (सर्वधर्म), बिदत (नवीनता)च्या प्रथा नष्ट करणे आणि मुस्लिमांना अनुसरण करण्यास प्रेरित करणे हे होते. 

✅ टिटू मीर हे वहाबी चळवळीचे संस्थापक सय्यद अहमद बरेलवी यांचे शिष्य होते.

✅ त्यांनी 1831 मध्ये नरकेलबेरिया उठावाचे नेतृत्व केले,बर्‍याचदा ब्रिटिशांविरुद्धचा पहिला सशस्त्र शेतकरी उठाव मानला जातो.

✅ त्यांनी नरकेलबेरिया गावात बांबूचा किल्ला बांधला

✅ त्याने बंगालच्या मुस्लिम शेतकर्‍यांना जमीनदार,जे बहुतांश हिंदू होते,आणि ब्रिटिश नीळ बागायतदार यांच्या विरोधात संघटित केले.

✅ ब्रिटीशांच्या नोंदीनुसार ही चळवळ उग्रवादी नव्हती, टिटूच्या आयुष्याच्या शेवटच्या वर्षातच त्याचा आणि ब्रिटीश पोलिसांचा सामना झाला.

✅ 1831 मध्ये कारवाईत तो मारला गेला.

धर्म सभा (Dharma Sabha)

🔸 स्थापना :-1830
🔸 संस्थापक :- राधाकांता देब
🔸 ठिकाण :- कोलकाता
🔸 धर्मसभा ही परंपरावादी हिंदू समाज होता.

🔷 कार्य :-

1⃣ या समाजाने समाजाच्या उदारमतवादी आणि मूलगामी सुधारणांचा निषेध केला उदा.सती प्रथा रद्द करणे इ.

2⃣धर्मसभेने हिंदू विधवा पुनर्विवाह कायदा,1856 विरुद्ध मोहीम चालवली.

3⃣ या संघटनेची स्थापना प्रामुख्याने राजा राममोहन रॉय आणि हेन्री डेरोजिओ यांच्या नेतृत्वाखाली सुरू असलेल्या सामाजिक सुधारणा चळवळींना तोंड देण्यासाठी करण्यात आली.

4⃣ संस्थेने लवकरच 'हिंदू जीवनशैली किंवा संस्कृतीच्या रक्षणासाठी समाज' मध्ये रूपांतर केले जे नंतर RSS साठी Think Tank बनले.

🔷 वृत्तपत्र :- समाचार चंद्रिका हे साप्ताहिक वृत्तपत्र
🔸 स्थापना :- 1822 मध्ये
🔸 संस्थापक :-भाबानी चरण बंदोपाध्याय
🔸 उद्देश :- हे धर्म सभेचे सनातनी हिंदू वृत्तपत्र होते.

वहाबी चळवळ / वलीउल्लाह चळवळ

▶️ स्थापना -18व्या शतकात अरेबियात
▶️ संस्थापक - अब्दुल वहाब
▶️ उद्देश - ही एक इस्लामिक शुद्धीकरण चळवळ
इस्लामची खरी व मूळ शिकवण पुनरुज्जीवित करने
▶️ भारतात - भारतातील वहाबी चळवळीचे प्रवर्तक रायबरेलीचे सय्यद अहमद 1820 मध्ये पटना (बिहार) येथे स्थापन

➡️ सय्यद अहमद यांच्यावर अरबचे अब्दुल वहाब आणि संत शाह वलीउल्लाह यांच्या शिकवणीचा प्रभाव होता

▶️ मुख्य मुद्दे - संघटनेचे मुख्य केंद्र - सीताना या ठिकाणी इनायत अलीच्या नेतृत्वाखाली लष्करी सैन्य तयार केले

➡️ मुख्य ध्येय - मूळ इस्लामची पुनर्स्थापना आणि काफिराविरुद्ध जिहाद पुकारने त्यांचा नायनाट करणे

➡️ सुरुवातीला हे पंजाबच्या शीख राज्याविरुद्ध जिहाद सुरू केले

➡️ नंतर ईस्ट इंडिया कंपनीमध्ये पंजाबचा समावेश झाल्यानंतर, त्याचे एकमेव लक्ष्य भारतातील इंग्रजी वर्चस्व बनले

➡️ ही चळवळ 1820 पासून सक्रिय, परंतु 1857 च्या उठावाच्या पार्श्वभूमीवर,त्याचे रूपांतर सशस्त्र प्रतिकार,ब्रिटिशांविरुद्धच्या जिहादमध्ये झाले

➡️ त्यानंतर ब्रिटिशांनी वहाबींना देशद्रोही आणि बंडखोर म्हणून संबोधले आणि वहाबींविरुद्ध व्यापक लष्करी कारवाया केल्या

ऑपरेशन आहट

✅ RPF ने ऑपरेशन आहट सुरू केले आहे.

✅ मानवी तस्करी रोखण्यासाठी (prevent human trafficking) रेल्वे संरक्षण दलाने (Railway Protection Force RPF) ऑपरेशन आहट सुरू केले आहे.

❄️ महत्वाचे मुद्दे

✅ यामध्ये प्रामुख्याने सीमावर्ती देशांमधून धावणाऱ्या गाड्यांवर लक्ष केंद्रित केले जाईल.

✅ हे ऑपरेशन रेल्वे मंत्रालयाकडून केले जात आहे.

✅ ऑपरेशनचा एक भाग म्हणून, RPF लांब पल्ल्याच्या गाड्यांमध्ये विशेष दल तैनात करेल.

✅ या ऑपरेशनमध्ये प्रामुख्याने महिला आणि मुलांची तस्करांपासून सुटका करण्यावर भर असेल आणि भारतीय रेल्वेद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या प्रत्येक ट्रेनमध्ये हे ऑपरेशन राबविण्यात येईल.

✅ या कारवाईअंतर्गत RPF कडून सुगावा गोळा करणे, जुळवणे आणि त्याचे विश्लेषण करणे आदी कामे करण्यात येणार आहेत.

✅ याअंतर्गत मार्ग, बळी, स्रोत गंतव्य स्थाने, लोकप्रिय गाड्या यांची माहिती गोळा करण्यात येणार आहे.

✅ या मोहिमेअंतर्गत सायबर सेल तयार करण्यात येणार आहेत.

✅ या ऑपरेशनमध्ये म्यानमार, नेपाळ आणि बांगलादेश येथून निघणाऱ्या गाड्यांवर अधिक लक्ष केंद्रित केले जाईल.

जगन्नाथ 'नाना' शंकरसेठच्या जीवनाचा संक्षिप्त लेखाजोखा

✅1803: 10 फेब्रुवारी 1803 रोजी शंकरसेठ यांचा भवानीदेवी मुंबई येथे जन्म झाला. (तत्कालीन बॉम्बे)

✅1822-बॉम्बे नेटिव्ह स्कूल आणि स्कूल बुक सोसायटीच्या स्थापनेत सक्रिय सहभाग
✅1822-त्यांच्या वडिलांचाही मृत्यू

✅1827- नानांच्या नेतृत्वाखाली एल्फिन्स्टन निधीची स्थापना. नंतर एल्फिन्स्टन हायस्कूल आणि कॉलेज सुरू केले

✅1829 - नानांनी सती प्रथेवर बंदी घालण्याच्या चळवळीचे नेतृत्व केले

✅1830-कृषी-हॉर्टिकल्चर सोसायटीची स्थापना झाली

✅1834 - नानांना शांततेचा न्याय बहाल करण्यात आला

✅1840- नाना  शिक्षण मंडळा
चे कार्यकारी सचिव झाले

✅1845- नानांच्या पाठिंब्याने ग्रँट मेडिकल कॉलेजची स्थापना झाली

✅1845 नाना रॉयल एशियाटिक सोसायटीचे सदस्य झाले आणि पुस्तकांच्या खरेदीसाठी 5,000/- रुपयांची देणगी दिली.

✅1846 - ग्रँट रोड येथील नानांच्या मालकीच्या जमिनीवर नाट्य सादरीकरणासाठी थिएटरची स्थापना झाली

✅1848- नानांच्या घरी मुलींसाठी पहिली शाळा सुरू झाली. स्टुडंट्स लिटररी अँड सायंटिफिक सोसायटीची स्थापना केली आहे

✅1850 - मच्छीमार समाजासाठी शाळा सुरू केली

✅1852- स्थानिक लोकांच्या मागण्या आणि तक्रारींना आवाज देण्यासाठी बॉम्बे असोसिएशनची स्थापना करण्यात आली.

✅1853- नानांच्या प्रेरणेने मुंबईत रेल्वेची सुरुवात. यासाठी त्यांनी १८४३ मध्ये ग्रेट ईस्टर्न रेल्वे कंपनीची स्थापना केली होती.

✅1853- नानांच्या पुढाकाराने बॉम्बे स्टीम नेव्हिगेशन कंपनीची स्थापना झाली

✅1855- नानांनी लॉ कॉलेजची स्थापना केली

✅1857-जेजे स्कूल ऑफ आर्ट्स स्थापन करण्यात मदत.

✅1857- मुंबई विद्यापीठाच्या स्थापनेत नानांनी पुढाकार घेतला

✅1858- राणीचा बाग आणि आता जिजामाता उद्यान आणि डॉ. भाऊ दाजी लाड संग्रहालय या नावाने ओळखले जाणारे संग्रहालय उभारण्याचा प्रस्ताव नानांनी सुरू केला.

✅1862 - नाना राज्यपालांना सल्ला देण्यासाठी स्थापन केलेल्या विधान मंडळाचे सदस्य झाले

✅1864- मुंबई महानगरपालिका कायदा तयार करण्यात नानांनी सक्रिय भूमिका बजावली.

✅1865- नाना यांचे ३१ जुलै १८६५ रोजी निधन झाले.

विधेयक मंजूर करण्यात राज्यपालांची भूमिका

✡ सध्या चर्चेत का आहे?

✡ राज्यपाल आर. एन. रवी यांनी परत पाठवलेले NEET परीक्षेबाबत विधेयक तामिळनाडू विधानसभेने पुन्हा एकदा मंजूर केले आहे. राज्यपालांनी हे विधेयक ग्रामीण आणि गरीब विद्यार्थ्यांच्या हिताच्या विरोधात असल्याचे सांगत ते परत केले होते.

✡ सध्याच्या प्रकरणात, हे विधेयक राष्ट्रपतींकडे त्यांच्या संमतीसाठी पाठवावे लागेल, कारण ते केंद्रीय कायद्याद्वारे अंतर्भूत असलेल्या विषयावर समवर्ती सूचीमधील नोंदीनुसार लागू करण्यात आले आहे.

✡ भारतीय वैद्यकीय परिषद कायदयामध्ये 2016 मध्ये करण्यात आलेल्या सुधारणेनुसार कलम 10डी अंतर्गत NEET परीक्षा बंधनकारक आहे. त्यामुळे राष्ट्रपतींनी संमती दिली तरच राज्याचा कायदा लागू होऊ शकतो.

❄️ विधेयक मंजूर करण्यात राज्यपालांची भूमिका

✡ कोणतेही विधेयक राज्यपालाच्या संमतीशिवाय कायदयात रूपांतरित होत नाही. राज्य विधानमंडळाने विधेयक संमत केल्यानंतर ते राज्यपालाकडे संमतीसाठी सादर केले जाते.

✡ त्यावर राज्यपाल राज्य घटनेतील कलम 200 नुसार पुढील निर्णय घेऊ शकतात:

1. विधेयकाला संमती देऊ शकतात,

2. विधेयकाला संमती रोखून ठेवू शकतात,

3. ते विधेयक (अर्थ विधेयक वगळता) राज्य पुनर्विचारार्थ पाठवू शकतात.

4. ते विधेयक राष्ट्रपतींच्या विचारार्थ राखून ठेवू शकतात.

✡ यापैकी कोणत्याही कार्यासाठी राज्यघटनेत कोणतीही कालमर्यादा निश्चित केलेली नाही.

✡ मात्र, राज्य विधानमंडळाने ते विधेयक सुधारणेसह किंवा त्याविना पुन्हा पारित केले आणि राज्यपालाकडे संमतीकरता सादर केले तर, राज्यपाल त्यास संमती देण्याचे रोखून ठेवू शकत नाही.

✡ मात्र, राज्यपाल धन विधेयक विधानमंडळाकडे पुनर्विचारार्थ पाठवू शकत नाही. राज्यपाल धन विधेयकाला संमती देऊ शकतात किंवा ती रोखून ठेवू शकतात.

✡ जर ते विधेयक राज्याच्या उच्च न्यायालयाच्या बदल घडवून आणणारे असेल तर राज्य विधानमंडळाने संमत केलेले विधेयक राष्ट्रपतींच्या विचारार्थ राखून ठेवणे राज्यपालास बंधनकारक असते.

या बरोबरच, पुढील परिस्थितीतही राज्यपाल ते विधेयक राखून ठेवू शकतोः

1. जर ते घटनेच्या तरतुदींना विसंगत असेल तर,

2. जर ते मार्गदर्शक तत्वांच्या विरोधी असेल तर,

3. जर ते देशाच्या व्यापक हितसंबंधांच्या विरोधी असेल तर,

4. जर ते राष्ट्रीयदृष्ट्या महत्वाचे असेल तर,

5. जर ते घटनेच्या कलम 329 अन्वये संपत्तीच्या अनिवार्य संपादनाशी संबंधित असेल तर.

✡ ज्यावेळी राज्यपाल एखादे विधेयक राष्ट्रपतींच्या विचारार्थ राखून ठेवतात त्यावेळी त्या विधेयकाच्या बाबतीत राज्यपालाची भूमिका संपुष्टात येते.

✡ राष्ट्रपतींनी राज्यपालाला ते विधेयक (धन विधेयक वगळता) राज्य विधानमंडळाकडे पुनर्विचारार्थ पाठविण्याबाबत निर्देश दिल्यास, आणि राज्य विधानमंडळाने असे विधेयक सुधारणेसह किंवा त्याविना पारित केल्यास राज्यपालाला ते विधेयक राष्ट्रपतींच्या विचारार्थ पुन्हा राखून ठेवावेच लागते.

✡ राष्ट्रपतींनी विधेयकास संमती दिल्यास त्याचे कायद्यात रूपांतर होते, त्यासाठी राज्यपालाच्या संमतीची आवश्यकता नसते.

फरियादी चळवळ (Faraizi Movement)

संस्थापक :-  हाजी शरियतुल्ला, 1818 मध्ये
ठिकाण :- फरीदपूर (बंगाल)
मुख्यालय :-  बहादूरपूर
उद्देश :- धार्मिक शुद्धी व बंगाली मुस्लिमांतील अनिष्ट प्रथा नष्ट करण्यासाठी,इस्लामवादी पुनरुज्जीवनवादी चळवळ होती.

🔰 नंतर या चळवळीने आर्थिक व राजकीय स्वरूप धारण केले.

🔰 हाजी शरीअतुल्ला यांच्या मृत्यूनंतर त्यांचा मुलगा अहमद दुदू मियाँ चळवळीचा नेता झाला यांच्याकडे संघटनकौशल्य होते.

🔰 1838 मध्ये,त्यांच्या नेतृत्वाखाली,अनुयायांना भाडे न देण्याचे आणि नीळ पेरण्यासाठी नीळ बागायतदारांच्या आदेशाची अवज्ञा करण्याचे आणि कर भरण्यास नकार देण्यास आवाहन केले.

🔰 त्यांनी शेतकर्‍यांना जमीनदार आणि नीळ बागायतदारांविरुद्ध एकत्र करून त्यांच्यात नवीन जागृती निर्माण केली.

🔰 त्यांना जुलै,1857 मध्ये अटक केली व अलीपूरच्या तुरुंगात ठेवले.

🔰 ते 24 सप्टेंबर,1860 - बहादूरपूर येथे मृत्यू पावले.

❇️ Additional Information

🔰19व्या शतकातील इतर काही मुस्लिम सामाजिक-धार्मिक चळवळी होत्या.

१. वहाबी चळवळ - शाह वल्लुल्लाह यांनी
२. अहमदिया चळवळ - मिर्झा गुलाम अहमद यांनी
३. अलीगड चळवळ - सर सय्यद अहमद खान यांनी.

यंग बंगाल चळवळ:-(1826 ते 1832)

🔶 मुख्य मुद्दे :-

⚡️हेन्री लुई व्हिव्हियन डेरोजिओ हे यंग बंगाल चळवळीचे संस्थापक आहेत.

⚡️त्यांचा जन्म 1809,वडील-पोर्तुगीज तर आई- भारतीय होती, ते पोर्तुगीज वंशाचे भारतीय कवी होते आणि ते हिंदू कॉलेजचे सहाय्यक मुख्याध्यापक होते.

⚡️ते त्यांच्या काळातील एक मूलगामी विचारवंत होते आणि बंगालच्या तरुणांमध्ये पाश्चात्य शिक्षण आणि विज्ञान प्रसारित करणारे ते पहिले भारतीय शिक्षक होते.

⚡️वयाच्या 17व्या वर्षी ते हिंदू कॉलेजमध्ये शिक्षक रुजू.

⚡️त्यांनी आणि त्यांच्या विद्यार्थ्यांनी डेरोझियन किंवा यंग बंगाल या नावाने बंगालच्या लोकांमध्ये मूलगामी सुधारणावादी विचारांना चालना दिली.

⚡️त्यांनी महिलांच्या हक्कांच्या आणि त्यांचे शिक्षण याचा पुरस्कार केला.

⚡️ते कवी,कादंबरीकार आणि लेखक होते. ते आधुनिक भारताचे पहिले राष्ट्रवादी कवी देखील होते.

⚡️हेन्री लुईस व्हिव्हियन डेरोजिओ यांची "जंगहिराचा फकीर" ही दीर्घ कविता आहे.

⚡️त्यांचे बहुतांश कार्य हे भारतीय धर्म, संस्कृती, नियम आणि नियमन,कठोरता, संस्कृती इ

⚡️26 डिसेंबर 1831 रोजी कलकत्ता येथे डीरोजिओचे वयाच्या 22 व्या वर्षी कॉलरामुळे निधन झाले.

अर्थसंकल्प

💰 अर्थसंकल्प म्हणजे वर्षभराचे आर्थिक समायोजन

💰 बजेट’ या शब्दाची निर्मिती फ्रेंच शब्द ‘बुजेत’पासून झाली आहे. या शब्दाचा अर्थ ‘चामड्याची पिशवी’ असा होतो.

💰 अर्थसंकल्प हा कलम 112 अन्व्यये जाहीर केला जातो.अर्थसंकल्प फेब्रुवारीच्या शेवटच्या दिवशी मांडला जात.

💰 आर. के. शन्मुखम चेट्टी यांनी 26 नोव्हेंबर 1947 मध्ये स्वतंत्र भारताचा पहिला अर्थसंकल्प संसदेत मांडला.

💰1965-66 या वर्षांतील अर्थसंकल्पात पहिल्यांदाच काळ्या पैशांविरोधातील धोरण मांडण्यात आले.

💰 सर्वात जास्त 10 वेळा बजेट सादर करण्याचा मान मोरारजी देसाई यांना.

💰 2000 पर्यंत बजेट सायंकाळी 5 वाजता मांडले जायचे.ब्रिटीशकालीन पद्धतीने  2001 साली(भाजपचे सरकार)यशवंत सिन्हा अर्थमंत्री  प्रथा बदलून सकाळी 11 वाजता बजेट मांडण्यास सुरुवात.

💰 स्वातंत्र्यानंतर 2019 मध्ये अर्थसंकल्प सादर करणाऱ्या निर्मला सीतारमन पहिल्या महिला अर्थमंत्री ठरल्या.2022 मध्ये त्यांनी चौथा अर्थसंकल्प मांडला.

💰 मोदी सरकारच्या कार्यकाळामध्ये फेब्रुवारीच्या पहिल्या आठवड्यांमध्येच अर्थसंकल्प सादर करण्याची नवीन पद्धत सुरु करण्यात आली आहे.

सुंदरबन

🛑 Recent news - सुंदरबन ही भारताची चक्रीवादळाची राजधानी आहे : IMD

🔰 सुंदरबनचे जंगल भारत आणि शेजारील बांग्लादेश व्यापून 10,000 चौरस किमी पेक्षा जास्त पसरलेले आहे, त्यापैकी 40% भारतात आहे.

🔰 भारताच्या पश्चिम बंगाल राज्यातील हुगळी नदीपासून बांग्लादेशच्या खुलना विभागातील बालेश्वर नदीपर्यंत पसरलेले आहे.

🔰भारतात, हे पश्चिम बंगालच्या
दक्षिणेकडील टोकापर्यंत मर्यादित आहे आणि दक्षिण 24 परगणा आणि उत्तर 24 परगणा या दोन जिल्ह्यांमध्ये पसरलेले आहे.

🔰सुंदरबन डेल्टामध्ये 102 बेटे आहेत, त्यापैकी 54 लोकवस्ती आहेत. उर्वरित जगातील सर्वात मोठे खारफुटीचे जंगल आहे.

🔰 जगातील सर्वात मोਠੇ किनारपट्टीवरील खारफुटीचे जंगल (सुमारे 10,000 किमी 2 क्षेत्र)

🔰 भारत (4,000 किमी ) आणि बांग्लादेश (6,000 किमी ) मध्ये सामायिक केले गेले आहे.

🔰 सुंदरबन हे युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ आणि एक चिंताजनक(Critical) पाणथळ जागा आहे.

व्हर्नाक्युलर प्रेस कायदा:

💢 व्हर्नाक्युलर प्रेस कायदा १८७८ मध्ये लॉर्ड लिटनच्या व्हाइसरॉयल्टी अंतर्गत पारित करण्यात आला.

💢 हे फक्त भारतीय भाषिक वृत्तपत्रांच्या विरोधात होते.

💢 ब्रिटिशांविरुद्ध जनतेमध्ये असंतोष निर्माण करणार्‍या राजद्रोहाच्या साहित्याच्या छपाई आणि प्रसारावर नियंत्रण ठेवणे हा या कायद्याचा उद्देश होता.

💢 व्हर्नाक्युलर प्रेस कायद्याने जिल्हा दंडाधिकार्‍यांना कोणत्याही स्थानिक वृत्तपत्राच्या मुद्रक आणि प्रकाशकाला सरकारशी करारनामा जोडण्यासाठी बोलावण्याचा अधिकार दिला.

💢 दंडाधिकारी पुढे प्रकाशकाला Deposit Security करण्याची आणि वृत्तपत्राने नियमांचे उल्लंघन केल्यास ते जप्त करण्याची आवश्यकता असू शकते.

💢 गुन्हा पुन्हा घडल्यास, प्रेस उपकरणे जप्त केली जाऊ शकतात.  दंडाधिकार्‍यांची कारवाई अंतिम होती आणि कायद्याच्या न्यायालयात अपील करता येत नव्हते.

💢 एखाद्या स्थानिक वृत्तपत्राला सरकारी सेन्सॉरकडे पुरावे सादर करून कायद्याच्या ऑपरेशनमधून सूट मिळू शकते.

💢 व्हर्नाक्युलर प्रेस कायदा अंतर्गत, सोम प्रकाश, भरत, मिहीर, ढाका प्रकाश आणि समाचार यांच्यावर कारवाई करण्यात आली.

आर्थिक सर्वेक्षण 2021 - 2022

✡ 2022-23:- भारताचा विकास दर- 8.0 ते 8.5% राहण्याचा अंदाज

✡  2021-22:-  वास्तविक वृद्धी दर - 9.2%

✡ 2021-22:- कृषी विकास दर - 3.9%
मागाच्या वर्षी हा दर 3.6% होता.

✡ जागतिक बँक, आशियाई विकास बँक आणि आंतरराष्ट्रीय नाणे निधीच्या अनुसार 2021-24 मध्ये भारताची अर्थव्यवस्था ही जगातली सर्वात वेगाने वृद्धींगत होणारी महत्वाची अर्थव्यवस्था म्हणून जारी राहणार.

✡ सेवा क्षेत्रात 2021-22 मध्ये 8.2% वृद्धी

✡ 31 डिसेंबर 2021 ला परकीय गंगाजळी 634 अब्ज अमेरीकी डॉलर्स, ही गंगाजळी 13 महिन्यांच्या आयातीइतकी आणि देशाच्या बाह्य कर्जापेक्षा जास्त

✡ 2021-22 मध्ये गुंतवणुकीत 15% भक्कम वाढ अपेक्षित

भारतातील नागरी सेवांचा विकास

✏️कॉर्नवॉलिस (1786-93):- यांनी प्रथम आयोजन केले

✏️वेलेस्ली (1798-1805)
1. नवीन भरतीसाठी फोर्ट विल्यम कॉलेज
2. 1806- नामंजूर (संचालक न्यायालयाद्वारे)
3. इंग्लंडमधील हेलीबरी येथील ईस्ट इंडिया कॉलेज

✏️1853- खुली स्पर्धा

✏️भारतीय नागरी सेवा कायदा,1861
1.वय:-{23-1859},{22-1860},{21-1866}
{19-1878}
2.1863- सत्येंद्रनाथ टागोर पात्र ठरणारे पहिले भारतीय

✏️वैधानिक नागरी सेवा (1878-79:लिटन)
1.नामांकनांद्वारे भारतीयांना 1/6 वे करारबद्ध पद(प्रणाली अयशस्वी आणि रद्द)
 
✏️ऍचिसन कमिटी ऑन पब्लिक सर्व्हिसेस (1886)-डफरिन
1.करारबद्ध आणि uncovenanted Drop
2.इंपीरियल ICS (परीक्षा-इंग्लंड),
-   प्रांतीय नागरी सेवा (परीक्षा-भारत),
-   अधीनस्थ नागरी सेवा (परीक्षा-भारत)
3. वयोमर्यादा 23 पर्यंत वाढवले

✏️माँटफोर्ड सुधारणा,1919
1.भारतातच 1/3 भरती-दरवर्षी 1.5% ने वाढवली जाईल

✏️ली कमिशन,1924
1.थेट भरती, 50:50 च्या आधारावर ICS ला 15 वर्षात समता गाठणे.
2.लोकसेवा आयोग स्थापन करणे
(GoI Act,1919 मध्ये नमूद केल्याप्रमाणे)

✏️GoI Act,1935
1.फेडरल लोकसेवा आयोग आणि प्रांतीय लोकसेवा आयोगाची स्थापना

ला- निना

✳️ Recent In News - भारतीय हवामान विभागाचे ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ के. एस. होसाळीकर यांनी सांगितले, "की यावेळी ला-निना डिसेंबर 2021 किंवा फेब्रुवारी 2022 पर्यंत त्याचा प्रभाव असेल."

🔰 अमेरिकेतील पेरूच्या  प्रासंगिक कारणांमुळे विकसित होणाऱ्या पाण्याच्या शीत प्रावहास 'ला- निना' असे म्हणतात.

🔰ला-निना प्रवाह डिसेंबर महिन्यात आढळून येतो.

🔰ला-निनास दक्षिण हेलकाव्याचा शीत टप्पा म्हणूनही ओळखतात.

🔰ला-निना हा स्पॅनिश शब्द असून त्याचा अर्थ लहान मुलगी असा होतो.

🔰ला-निना भारतासाठी अनुकूल तर चीनसाठी प्रतिकूल आहे.

महत्वाच्या लढाया

🔹1780-84 :- 2nd अँग्लो म्हैसूर युद्ध, हैदरअलीचे निधन- संघर्ष टिपूकडे > मंगलोरच्या तह

🔹1790-92 :- 3rd अँग्लो म्हैसूर युद्ध >सेरिंगपट्टम  तह

🔹1799 :- 4th अँग्लो म्हैसूर युद्ध, मराठे-निजामाने ब्रिटिशांना मदत, युद्धात टिपूचा मृत्यू

🔹1803-1805 :- 2nd अँग्लो मराठा युद्ध, मराठे पराभूत 

🔹1814-16 :- अँग्लो नेपाळ युद्ध, सगौलीचा तह

🔹1817-19 :- 3rd अँग्लो मराठा युद्ध, मराठे पराभूत 

🔹1823-26 :-1st अँग्लो बर्मा युद्ध, बर्मा पराभव Yandahbooचा तह

🔹1839-42 :-1st अँग्लो अफगाण युद्ध, इंग्रजांचा पराभव

🔹1845-46 :-1st अँग्लो-शीख युद्ध, शिखांचा पराभव, लाहोरचा तह

🔹1848-49 :-2nd अँग्लो शीख युद्ध, शीखांचा पराभव, पंजाब ब्रिटिशांच्या ताब्यात

🔹1852 :-2nd अँग्लो बर्मा युद्ध, इंग्रज जिंकले

🔹1878-80 :-2nd अँग्लो अफगाण युद्ध, इंग्रजांचे नुकसान

🔹1885-87 :-3rd अँग्लो बर्मा युद्ध, English Annexed Burma

🔹1919 :-3rd अँग्लो अफगाण युद्ध, इंग्रजांनी विजय मिळवला तरी युद्धाचा फायदा झाला नाही

राज्यातील वस्तू आणि सेवा कराच्या संकलनात घट.

🌟राज्यातील वस्तू आणि सेवा कराच्या (जीएसटी) संकलनात जानेवारीच्या तुलनेत फेब्रुवारी महिन्यात सुमारे १३०० कोटींनी घट झाली आहे. ओमायक्रॉनच्या लाटेत लादण्यात आलेल्या निर्बंधांमुळे संकलनावर काही प्रमाणात परिणाम झाल्याचे मत अधिकाऱ्यांनी व्यक्त केले आहे.

💫फेब्रुवारी महिन्यात राज्यात वस्तू आणि सेवा कराचे १९ हजार ४२३ कोटींचे संकलन झाले. जानेवारी महिन्यात राज्यात २० हजार ७०४ कोटींचे संकलन झाले होते. जानेवारीच्या तुलनेत फेब्रुवारी महिन्यात संकलनात १२८२ कोटींची घट आली. राष्ट्रीय पातळीवर जानेवारीच्या तुलनेत फेब्रुवारीत ५.६ टक्के घट झाली. महाराष्ट्रातही हा कल कायम राहिला.

🌟फेब्रुवारीत २८ दिवस असल्याने जानेवारीच्या तुलनेत संकलन कमीच होते. पण याबरोबरच ओमायक्रॉनच्या लाटेमुळे जानेवारीअखेरीस व फेब्रुवारीत लागू करण्यात आलेले निर्बंध तसेच रात्रीची संचारबंदी याचा संकलनावर परिणाम झाल्याचे वित्त विभागाच्या अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे. डिसेंबर व जानेवारी या दोन महिन्यांची तुलना केल्यास फेब्रुवारीतील संकलन घटले आहे.