प्राचीन भारताची रूपरेषा

प्राचीन भारताची रूपरेषा
निःसंदिग्धीकरण पृष्ठ

खाली प्राचीन भारताच्या रूपरेषेसंदर्भात थोडक्यात माहिती दिली आहे:

प्राचीन भारत - पूर्व एेतिहासिक काळापासून, मध्यवर्ती भारताच्या सुरुवातीपर्यंतचा भारत. हा काळ साधारणपणे, गुप्त साम्राजाच्या अंतापर्यंत समजला जातो.

प्राचीन भारताचा भूगोल
संपादन करा
प्राचीन भारतात आजचे भारत, पाकिस्तान, अफगाणिस्तान (काही भाग), बांग्लादेश, नेपाळ, भूतान व ब्रह्मदेश या देशांचा समावेश होता.

प्राचीन भारताचा सामान्य इतिहास
संपादन करा
भारतीय इतिहासाचे कालावधीकरण
संपादन करा
सविस्तर कालावधीकरण खालील प्रमाणे आहे :

भारतीय पूर्व-इतिहास,सिंधु संस्कृतीचा काळ (१७५० ख्रिस्तापूर्वी)
लोह काळ व वैदिक काळ( १७५० - ६०० ख्रिस्तापूर्वी)
'दुसरे शहरीकरण' (६०० - २०० ख्रिस्तापूर्वी)
शास्त्रीय काळ (२०० ख्रिस्तपूर्व - १२०० ख्रिस्तानंतर); जैन व बौद्ध धर्म. 'शास्त्रीय काळ' हा १०० ते १००० ख्रिस्तपूर्व आहे व तो 'शास्त्रीय हिंदु' धर्म फुलण्याच्या काळासोबत जुळतो. तसेच ह्या काळात, महायान - बौद्ध धर्माचा उदय व अस्त होतो.
मायकल्सच्या मते हा काळ, ५०० शास्त्रीय - २०० शास्त्रीय : हा "संन्यासी सुधारणा"चा काळ आहे. तसेच २०० ख्रिस्तपूर्वी - ११०० ख्रिस्तानंतर हा शास्त्रीय हिंदू धर्माचा काळ आहे, कारण ह्या काळात वैदिक धर्माचे हिंदू धर्मात रूपांतर झाले.
म्युएस हा बदलाचा काळ बराच मोठा म्हणून अोळखतो. तो ८०० ख्रिस्तपूर्वी - २०० ख्रिस्तपूर्वी या काळाला शास्त्रीय काळ म्हणतो. म्युएसच्यानुसार, हिंदु धर्माच्या काही ठळक गोष्टी, जसे कर्म, पुनर्जन्म, 'वैयक्तिक बोध व रूपांतर', ज्या वैदिक काळात नव्हत्या, त्या या काळात जन्माला आल्या.
पूर्व शास्त्रीय काळ ( २०० ख्रिस्तपूर्वी - ३२० ख्रिस्तानंतर)
"सुवर्ण काळ" (गुप्त साम्राज्य) (३२० - ६५० ख्रिस्तानंतर)
नवशास्त्रीय काळ (६५० - १२०० ख्रिस्तानंतर)
मध्यकाळ(१२०० - १५०० ख्रिस्तानंतर)
पूर्व आधुनिक काळ (१५०० - १८५०)
आधुनिक काळ (ब्रिटिश राज व स्वातंत्र्य) (१८५० पासून)
भारताचा पूर्वेतिहास
संपादन करा
नियतकालिक भारत
भिर्रांना संस्कृती (७५७० - ६२०० ख्रिस्तपूर्वी)
मेह्रगड संस्कृती(७००० - २५०० ख्रिस्तपूर्वी)
कांस्य काळ
सिंध दरी संस्कृती (३३०० - १३०० ख्रिस्तपूर्वी)
आहार - बनस संस्कृती (३००० - १५०० ख्रिस्तपूर्वी)
लोहकाळ (१२०० - २७२ ख्रिस्तपूर्वी)
संपादन करा
भारतातील लोहकाळ (१२००  – २७२ ख्रिस्तपूर्वी)
वैदिक संस्कृती(१५०० – ५०० ख्रिस्तपूर्वी)
काळा व लाल वस्तुकाळ (१३०० - १००० ख्रिस्तपूर्वी) (१२०० - ६०० ख्रिस्तपूर्वी)
उत्तर काळे वस्तुकाळ (७०० – २०० ख्रिस्तपूर्वी)
भारतीय लोहकाळ राज्ये (७०० - ३०० ख्रिस्तपूर्वी)
पांड्य साम्राज्य (६०० ख्रिस्तपूर्वी - १६५० ख्रिस्तानंतर)
दुसरे शहरीकरण
नंद साम्राज्य (ख्रिस्तपूर्वी ४२५–३२५ )
मौर्य साम्राज्य (ख्रिस्तपूर्वी ३२१ - १८४ )
संगम काळ (३०० ख्रिस्तपूर्वी - ३०० ख्रिस्तानंतर)
पांड्य साम्राज्य (ख्रिस्तपूर्वी ६०० ते १६५० ख्रिस्तानंतर)
चेरा साम्राज्य (ख्रिस्तपूर्वी ३०० ते ११०२ ख्रिस्तानंतर)
चोल साम्राज्य (३०० ख्रिस्तपूर्वी - १२७९ ख्रिस्तानंतर)
पल्लव साम्राज्य (२५० ख्रिस्तपूर्वी - ८०० ख्रिस्तानंतर)
महा-मेघ-वाहन साम्राज्य (२५० ख्रिस्तपूर्वी - ५वे शतक ख्रिस्तानंतर)
सातवाहन साम्राज्य (२३० ख्रिस्तपूर्वी - २२० ख्रिस्तानंतर)
भारतीय - सायथी साम्राज्य(२०० ख्रिस्तपूर्वी - ४०० ख्रिस्तानंतर)
कुनिंदा साम्राज्य (३रे शतक ख्रिस्तपूर्वी - ४थे शतक ख्रिस्तानंतर)
शुंग साम्राज्य (१८५ - ७३ ख्रिस्तपूर्वी)
भारतीय - ग्रीक साम्राज्य (१८० ख्रिस्तपूर्वी - १० ख्रिस्तानंतर)
कानवा साम्राज्य (७५ - २६ ख्रिस्तपूर्वी)
कुशन साम्राज्य (३० - ३७५ ख्रिस्तानंतर)
शास्त्रीय काळ
संपादन करा
भारताचे मध्य साम्राज्य
गुरजारा - प्रतिहार साम्राज्य
वाकाटक साम्राज्य
चोल साम्राज्य
पाल साम्राज्य
गुप्त साम्राज्य (२८० – ५५०)
कदंब राजघराणे (३४५ - १०००)
बनवासी
हलासी
हंगल
मध्य काळ (५०० - १५००)
संपादन करा
बदामी चालुक्य (५४७-७४२)
एेहोळे
बदामी
पत्तदकल
महाकुट
राष्ट्रकुट साम्राज्य(७४२–९८२)
एलोरा
कैलास मंदीर
पूर्व चालुक्य
पश्चिम चालुक्य (९८३ - ११८५)
चौलुक्य (९४४ - १२४४)
कल्याणीचे कालचुरी
देवगिरीचे सेऊना यादव
होयसळ साम्राज्य (१११४-१३४२)
विजयनगर साम्राज्य (१३३६ - १५६५)हंपी
प्राचीन भारतातील संस्कृती
संपादन करा
कला
संपादन करा
संगीत
कर्नाटकी संगीत
हिंदुस्तानी संगीत
प्राचीन भारतातील भाषा
संपादन करा
वैदिक संस्कृत
प्रोटो - द्रविडी
लिपी
तमील ब्राह्मी
पल्लव लिपी
गुप्त लिपी
धर्म
संपादन करा
हिंदु धर्म
विदेशी जमाती
एेतिहासिक वैदिक धर्म
वेद
वैदिक पुराण
वैदिक पूजा पाठ
बौद्ध धर्म
विज्ञान व तंत्रज्ञान
संपादन करा
विज्ञान व तंत्रज्ञान
भारतीय गणित
भारतीय खगोलशास्त्र
भारतीय मार्शल आर्ट्स
मल्ल-युद्ध
कलारीपयात्तु
प्राचीन भारतीय वैद्यकशास्त्र
सिद्ध वैद्यकशास्त्र
आयुर्वेद
वास्तुकला
द्रविडी वास्तुकला
मुघल वास्तुकला
प्राचीन भारताशी संबंधित संघटना
संपादन करा
प्राचीन भारतीय प्रदर्शन असलेले संग्रहालय
संपादन करा
भारत
गोवा राज्य संग्रहालय
शासकीय संग्रहालय, बेंगळुरु
कुच संग्रहालय
राष्ट्रीय संग्रहालय, दिल्ली
पटना संग्रहालय
यूनाइटेड किंगडम
ब्रिटीश संग्रहालय.