बँकांचे राष्ट्रीयकरण

भारतातील बँकांचे राष्ट्रीयकरण

स्वातंत्र्यानंतर  रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे राष्ट्रीयकरण झाले. काही वर्षांनंतर,  1955 मध्ये, इम्पीरियल बँक ऑफ इंडियाचेदेखील राष्ट्रीयकरण झाले आणि त्याचे नामकरण भारतीय स्टेट बँक करण्यात आले . नंतर  1959  मध्ये भारतीय स्टेट बँक कायदा तयार करून आठ प्रादेशिक बँकांचे राष्ट्रीयकरण करण्यात आले. सध्या या आठ बँकांना स्टेट बँक ऑफ इंडिया ग्रुप बँक म्हणतात. स्टेट बँक ऑफ हैदराबाद, स्टेट बँक ऑफ बीकानेर आणि जयपूर, स्टेट बँक ऑफ इंदूर, स्टेट बँक ऑफ म्हैसूर, स्टेट बँक ऑफ त्रावणकोर इत्यादी या आठ बँकांची नावे आहेत. त्याच्या देशभरात सुमारे 15,000 शाखा आहेत.

१ July जुलै 1969 रोजी देशातील चौदा मोठ्या बँकांचे राष्ट्रीयकरण झाले. या सर्व वाणिज्य बँका होत्या. त्याचप्रमाणे    १ April एप्रिल  1980  रोजी खासगी क्षेत्रातील आणखी सहा बँकांचे राष्ट्रीयकरण करण्यात आले. या सर्व वीस बँकांच्या शाखा देशभर पसरलेल्या आहेत. 

स्वातंत्र्यानंतर रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया

     स्वातंत्र्यानंतर रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने केंद्रीय बँकेचा दर्जा कायम ठेवला. तसेच त्याला 'बँक ऑफ बँक' घोषित केले गेले. सर्व प्रकारच्या आर्थिक धोरणे ठरविण्याची आणि इतर बँका आणि वित्तीय संस्थांकडून ती अंमलात आणण्याचीही जबाबदारी त्यांच्यावर सोपविली गेली. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या नियंत्रित व नियामक शक्तींनी या कार्यात महत्वाची भूमिका बजावली आहे.