◆एकात्मिक प्रणाली
1. ब्रिटन
2. फ्रांस
3. जपान
4. चीन
5. इटली
6. बेल्जियम
7. नॉर्वे
8. स्वीडन
9. स्पेन
◆संघराज्यीय प्रणाली
1. अमेरिका
2. स्वित्झर्लंड
3. ऑस्ट्रेलिया
4. कॅनडा
5. रशिया
6. ब्राझील
7. अर्जेंटिना
▼
Wednesday, 25 August 2021
शाहिर अमर शेख
जन्म : २० ऑक्टोबर, १९१६
निधन : २९ ऑगस्ट, १९६९
🌷 सयुक्त महाराष्ट्राच्या चळवळीत आपल्या पोवाड्यांनी मराठी माणसाची अस्मिता जागविणारे शाहीर अमर शेख.
🌷 महबूब हुसेन पटेल हे त्यांचे मूळ नाव.
🌷 तयांचा जन्म सामान्य गरीब कुटुंबात बार्शी येथे झाला.
🌷 तयांना पहाडी आवाजाची देणगी आणि प्रतिभाही मिळाली होती. आईकडून लोकगीतांचा वारसाही मिळाला होता.
🌷 परिस्थितीमुळे त्यांना लहानपणा पासूनच मालट्रकवर क्‍लिनर तसेच गिरणी कामगार म्हणून कष्टाची कामे करावी लागली होती.
🌷 सोलापूरच्या गिरणी कामगार संपात त्यांनी पुढाकार घेतला त्यामुळे त्यांना विसापूरच्या तुरुंगाची हवा खावी लागली.
🌷 तथे त्यांची कॉम्रेड रघुनाथ कऱ्हाडकर यांची गाठ पडली व ते डाव्या चळवळीकडे ओढले गेले.
🌷 पोलिसांचा ससेमिरा चुकविण्यासाठी ते कोल्हापूर येथे आले व मास्टर विनायकांच्या स्टुडिओत काम करु लागले.
🌷 यथेच त्यांच्या मित्रांनी त्यांचे नामकरण 'शाहीर अमर शेख’ असे नामकरण केले.
🌷 अमर शेख 1930-32 च्या सुमारास राष्ट्रीय चळवळीत सामील झाले.
🌷 पर्वाश्रमीच्या कुसुम शामराव जयकर यांच्याशी त्यांचा विवाह झाला.
🌷 तयांची खरी ओळख झाली ती संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीने.
🌷 तयांची प्रतिभा बहरली व ते डफ घेऊन सभास्थानी आले व सभेचे फड जिंकू लागले, त्यांनी अख्खा महाराष्ट्र पिंजून काढला.
🌷 सवतः कामगार असल्याने सर्वसामान्यांच्या उत्थानाचे स्वप्न त्यांनी पाहिले.
🌷 सवरचित तसेच इतर कवींच्या रचनांही त्यांनी गायल्या.
🌷 ग. दि. माडगूळकर यांचे “रागरागाने गेला निघून’ हे “वैजयंता’ या चित्रपटातील वसंत पवार यांनी संगीतबध्द केलेले गीत आशा भोसले यांचे बरोबर त्यांनी गायले.
🌷 तयांच्या शाहिरीमधे पोवाडे लोकनाट्य यांचा समावेश असे.
🌷 चिनी आक्रमणाचे वेळी त्यांनी कार्यक्रम करून लाखो रुपयांचा संरक्षण निधी गोळा करून राष्ट्रकार्यास हातभार लावला.
🌷 तयावेळी “बर्फ पेटला हिमालयाचा’ हे त्यांनी रचलेले व गायलेले गीत खूप गाजले होते.
🌷 तयांची लेखणी प्रसंगानुरूप चालत असे व वर्तमानाचे प्रतिबिंब त्यांच्या काव्यातून डफाच्या ठेक्‍यातून आणि बुलंद आवाजातून लोकांच्या काळजाचा ठाव घेत असे.
🌷 आचार्य अत्रे त्यांना “महाराष्ट्राचा मायकोव्हस्की’ म्हणत.
🌷 “कलश’ (1958) आणि “धरतीमाता’ (1963) हे त्यांचे काव्यसंग्रह
🌷 “अमरगीत’ (1951) हा गीतसंग्रह आणि “पहिला बळी’ (1951) हे त्यांनी लिहिलेले नाटक.
🌷 तयांनी रचलेल्या पोवाड्यांत छ. शिवाजी महाराज, होळकर आणि उधमसिंग यांच्या पोवाड्यांचा समावेश असे.
🌷 जया पक्षासाठी त्यांनी जीवाचे रान केले तो पक्ष त्यांच्या जीवनाचे अखेरीस शेख यांना सोडावा लागला.
🌷 तयांच्या विविध गुणांचा वारसा त्यांच्या कन्या प्रेरणा व मल्लिका यांच्याकडे आला आहे. इंदापूर येथे शेख यांचे अपघाती निधन झाले.
आवर्त (वादळे) व त्यांची जगभरात असलेली वेगवेगळी नावे
●अटलांटिक महासागर , कॅरिबियन समुद्र , पूर्व पॅसिफिक समुद्र या भागात - हरिकेन (Hurricane)
●पॅसिफिक समुद्राचा पश्चिम भाग व चीन समुद्र - टायफून(Typhoon)
●युरोप व हिंदी महासागर - सायक्लोन (Cyclone)
●भारत - चक्रीवादळ
●ऑस्ट्रेलिया - विलीविली
●आफ्रिका खंड - Tornado
●फिलिपाईन्स - बेजिया
●जपान - टेफु
भारतीय रिझर्व बँकेचे पहिले भारतीय गव्हर्नर सी. डी. देशमुख यांच्याबद्दल
▪️पर्ण नांव - चिंतामण द्वारकानाथ देशमुख
▪️कालावधी - (जानेवारी १४, इ.स. १८९६ - ऑक्टोबर २, इ.स. १९८२)
सी. डी. देशमुख हे मराठी अर्थशास्त्रज्ञ होते. ते भारतीय रिझर्व बँकेचे तिसरे आणि मूळ भारतीय वंशाचे पहिले गव्हर्नर होते. सामाजिक कार्यकर्त्या दुर्गाबाई देशमुख या चिंतामणराव देशमुखांच्या पत्‍नी होत्या. भारत सरकारातील पंतप्रधान नेहरू यांच्या मंत्रिमंडळात ते अर्थमंत्री होते.
सी.डी. देशमुख हे एक सनदी अधिकारी होते. ते इ.स. १९३९ साली भारतीय रिझर्व बँकेच्या सेवेत अधिकारी म्हणून रुजू झाले. गव्हर्नर पदावर नियुक्ती होण्यापूर्वी ते रिझर्व बँकेतच आधी सचिव म्हणून आणि पुढे डेप्युटी गव्हर्नर (इ.स. १९४१-४३) म्हणून कार्यरत होते. त्यांच्या योगदानाबद्दल ब्रिटिश भारताच्या शासनाने इ.स. १९४४ साली त्यांना सर (नाइटहूड) हा किताब बहाल केला होता.पुढे इ.स. १९४३-४९ या काळात चिंतामणराव भारतीय रिझर्व बँकेचे गव्हर्नर होते.
१ जानेवारी, इ.स. १९४९ रोजी रिझर्व बँकेचे राष्ट्रीयीकरण त्यांच्याच कार्यकाळात झाले. इ.स. १९५० ते इ.स. १९५६ या काळात चिंतामणराव स्वतंत्र सार्वभौम भारताचे पहिले अर्थमंत्री होते. भाषावार प्रांतरचना करताना भारत सरकारने बेळगांव व कारवार महाराष्ट्राला न दिल्याचा निषेध म्हणून चिंतामणराव देशमुखांनी अर्थमंत्रिपदाचा आणि लोकसभेचा राजीनामा दिला. त्यानंतर लगेचच जागतिक बँकेने त्यांना गव्हर्नर होण्याची विनंती केली असताना ते पद स्वीकारण्यास त्यांनी नकार दिला.
ते संस्कृतचे पंडित होते. त्यांनी केलेला कालिदासाच्या मेघदूताचा समवृत्त व सयमक काव्यानुवाद मेघदूतांच्या उत्कृष्ट अनुवादांपैकी एक आहे.
भारताचे जनक/शिल्पकार
1. आधुनिक भारताचे जनक- राजा राममोहन रॉय
2. आधुनिक भारताचे शिल्पकार - पंडित जवाहरलाल नेहरू.
3. भारतीय अर्थशास्त्राचे जनक - दादाभाई नौरोजी.
4. भारतीय राष्ट्रवादाचे जनक - सुरेंद्रनाथ चटर्जी
5. भारतीय असंतोषाचे जनक - लोकमान्य टिळक.
6. भारताच्या एकीकरणाचे थोर शिल्पकार – सरदार वल्लभभाई पटेल.
7. मराठी वृत्तपत्रसृष्टीचे जनक - आचार्य बाळशास्त्री जांभेकर.
8. भारतीय चित्रपटस्रष्टीचे जनक - दादासाहेब फाळके.
9. भारताच्या अनुविज्ञानाचे जनक - डॉ.होमी भाभा.
10. आधुनिक मराठी कादंबरीचे जनक - ह.ना.आपटे.
11. आधुनिक मराठी कवितेचे जनक - केशवसुत.
12. स्थानिक स्वराज्य संस्थेचे जनक - लॉर्ड रिपन.
13. भारताच्या हरितक्रांतीचे जनक - डॉ.एम.एस.स्वामिनाथन.
14. भारताच्या धवलक्रांतीचे जनक - डॉ.व्हार्गीस कुरियन.
15. भारतीय भूदान चळवळीचे जनक - आचार्य विनोबा भावे.
16. भारतीय अंतराळ संशोधन कार्यक्रमाचे शिल्पकार - विक्रम साराभाई.
17. भारतीय दूरसंचार क्रांतीचे जनक - सॅम पित्रोदा.