२३ जून २०२०

मराठी व्याकरण

           शब्दाच्या जाती ◾️

1)नाम -

जे शब्द प्रत्यक्ष किंवा काल्पनिक वस्तूची, वस्तूच्या गुणांची नावे असतात अशा शब्दांना नाम असे म्हणतात.

उदाहरण - घर, आकाश, गोड

2)सर्वनाम-

जे शब्द नामाच्या ऐवजी वापरले जातात त्या शब्दांना सर्वनाम असे म्हणतात.

उदाहरण - मी, तू, आम्ही

3) विशेषण-

जे शब्द नामाबद्दल जास्त माहिती सांगतात त्या शब्दांना विशेषण असे म्हणतात.
उदाहरण - गोड, उंच

4)क्रियापद-

जे शब्द वाक्यातील क्रिया दाखवतात व त्या वाक्याचा अर्थ पूर्ण करतात त्या शब्दांना क्रियापद असे म्हणतात.

उदाहरण - बसणे, पळणे

5)क्रियाविशेषण-

जे शब्द क्रियापदाबद्दल जास्त माहिती सांगतात त्या शब्दांना क्रियाविशेषण असे म्हणतात.
उदाहरण - इथे, उद्या

6) शब्दयोगी अव्यय-

जे शब्द नामांना किंवा सर्वनामांना जडून येतात व वाक्यातील शब्दांचा संबंध दाखवतात त्या शब्दांना शब्दयोगी अव्यय असे म्हणतात.

उदाहरण - झाडाखाली, त्यासाठी

7) उभयान्वयी अव्यय-

जे शब्द दोन शब्द किंवा वाक्य यांना जोडतात त्या शब्दांना उभयान्वयी अव्यय असे म्हणतात.

उदाहरण - व, आणि, किंवा

8) केवलप्रयोगी अव्यय-

जे शब्द आपल्या मनातील वृत्तीकिंवा भवन व्यक्त करतात त्या शब्दांना केवलप्रयोगी अव्यय असे म्हणतात.

उदाहरण - अरेरे, अबब
______________________________________

आतापर्यंतचे विधानसभा अध्यक्ष

📚 पहिली १९६० : सयाजी सिलम

📚 दुसरी १९६२ : त्र्यंबक भरडे

📚 तिसरी १९६७ : त्र्यंबक भरडे

📚 चौथी १९७२ : एस. के. वानखेडे, बाळासाहेब देसाई

📚 पाचवी १९७८ : शिवराज पाटील, प्राणलाल वोरा

📚 सहावी १९८० : शरद दिघे

📚 सातवी १९८५ : शंकरराव जगताप

📚 आठवी १९९० : मधुकरराव चौधरी

📚 नववी १९९५ : दत्ताजी नलावडे

📚 दहावी १९९९ : अरुणलाल गुजराती

📚 अकरावी २००४ : बाबासाहेब कुपेकर

📚 बारावी २००९ : दिलीप वळसे-पाटील

📚 तेरावी २०१४ : हरिभाऊ बागडे

📚 चौदावी २०१९ : नाना पटोले
_____________________________________

अलंकारिक शब्द

🌷 अकरावा रूद्र : अतिशय तापट माणूस
🌷 अकलेचा कांदा : मूर्ख
🌷 अरण्य पंडित : मूर्ख मनुष्य
🌷 अरण्यरुदन : ज्याचा उपयोग नाही अशी तक्रार
🌷 अष्टपैलू  : अनेक चांगले गुण असलेला
🌷 अळवावरचे पाणी : फार काळ न टिकणारे
🌷 अक्षरशत्रू : निरक्षर माणूस
🌷 अंडीपिल्ली : गुप्त गोष्ट
🌷 अंधेर नगरी : अव्यव्स्तीत पानाचा कारभार
🌷 ओनामा : एखाद्या गोष्टीची सुरवात
🌷 उंटावरचा शहाणा : मूर्खपणाचा सल्ला देणारा
🌷 उंबराचे फुल : अगदी दुर्मिळ वस्तू
🌷 कर्णाचा अवतार : उदार माणूस
🌷 कळसूत्री बाहुले : दुसऱ्याच्या तंत्राने चालणारा
🌷 कळीचा नारद : भांडण लाऊन देणारा
🌷 काडी पहिलवान : हडकुळा माणूस
🌷 कुंभकर्ण : झोपाळू माणूस
🌷 कुपमंडूक : संकुचित दृष्टीचा
🌷 कैकयी/मन्थरा : द्रुष्ट स्री
🌷 कोल्हेकुई : लोकांची वटवट : खडाजंगी
🌷 खडास्टक : भांडण
🌷 खुशालचंद : अतिशय चैनिखोर
🌷 खेटराची पूजा : अपशब्दाने खरडपट्टी काढणे
🌷 गप्पीदास : थापा गप्पा मारणारा
🌷 गर्भश्रीमंत : जन्मापासून श्रीमंत
🌷 गंगा यमुना : अश्रू
🌷 गंडांतर : भीतीदायक संकट
🌷 गाजर पारखी : कसलीही पारख नसलेला, मूर्ख 
🌷 गाढव : बेअकली माणूस
🌷 गुरुकिल्ली : मर्म, रहस्य
🌷 गुळाचा गणपती : मंद बुद्धीचा
🌷 गोकुळ : मुलाबाळांनी भरलेले घर
🌷 गोगलगाय : गरीब किंवा निरुपद्रवी मनुष्य
🌷 घरकोंबडा : घराबाहेर न पडणारा
🌷 घोरपड : चिकाटी धरणारा
🌷 चरपट पंजिरी : निरर्थक बडबड
🌷 चालता काळ : वैभवाचा काळ
🌷चौदावे रत्न : मार
🌷 छत्तीसचा आकडा : शत्रुत्व
🌷 जमदग्नीचा अवतार : रागीट माणूस
🌷 टोळभैरव : नासाडी करीत फिरणारे
🌷 ताटाखालचे मांजर : दुसऱ्याच्या अंकित असणारा
🌷 थंडा फराळ : उपवास
🌷 दगडावरची रेघ : कधीही न बदलणारे
🌷 दुपारची सावली : अल्पकाळ टिकनारे
🌷 देवमाणूस : साधाभोळा माणूस
🌷 धारवाडी काटा : बिनचूक वजनाचा काटा
🌷 धोपट मार्ग : सरळ मार्ग
🌷 नवकोट नारायण : खूप श्रीमंत
🌷 नंदीबैल : मंदबुद्धीचा
🌷 पर्वणी : अतिशय दुर्मिळ योग
🌷 पाताळयंत्री : कारस्तान करणारा
🌷 पांढरा कावळा : निसर्गात नसलेली वस्तू
🌷 पिकले पान : म्हातारा मनुष्य
🌷 बृहस्पती : बुद्धिमान व्यक्ती
🌷 बोकेसंन्याशी : ढोंगी मनुष्य
🌷 बोलाचीच कढी : केवळ शाब्दिक वचन
🌷 भगीरथ प्रयत्न : आटोकाट प्रयत्न
🌷 भाकड कथा : बाष्कळ गोष्टी
🌷 भिष्मप्रतिज्ञा : कठीण प्रतिज्ञा
🌷 मायेचा पूत : पराक्रमी माणूस / मायाळू
🌷 मारुतीचे शेपूट : लांबत जाणारे काम
🌷 मृगजळ : केवळ अभास
🌷 मेषपात्र : बावळट मनुष्य
🌷 रुपेरी बेडी : चाकरी
🌷 लंबकर्ण : बेअकली / बेअकल
🌷 वाटण्याच्या अक्षता : नकार
🌷 वाहती गंगा : आलेली संधी
🌷 शकुनी मामा : कपटी मनुष्य
🌷 सिकंदर : भाग्यवान
🌷 सिकंदर नशीब : फार मोठे नशीब
🌷 शेंदाड शिपाई : भित्रा मनुष्य
🌷 श्रीगणेशा : आरंभ करणे
🌷 सव्यसाची : डाव्या व उजव्या दोन्ही हाताने काम करणारा मनुष्य
🌷 स्मशान वैराग्य : तात्कालिक वैराग्य
🌷 सांबाचा अवतार : अत्यंत भोळा मनुष्य
🌷 सुळावरची पोळी : जीव धोक्यात घालण्यासारखे काम
🌷 सूर्यवंशी उशिरा उठणारा
🌷 सोन्याचे दिवस : चांगले दिवस
🌷 रामबाण औषध : अचूक गुणकारी       

प्रसिद्ध व्यक्ती आणि त्यांची खरी नावे

●  *स्वामी विवेकानंद* : नरेंद्र दत्त

●  *स्वामी दयानंद सरस्वती* : मुळशंकर तिवारी

●  *म. गांधी* : मोहनदास करमचंद गांधी

●  *मानवेंद्रनाथ रॉय* : नरेंद्र भट्टाचार्य

●  *स्वामी श्रद्धानंद* : लाल मुन्शीराम

●  *डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर* : भीमराव रामजी सकपाळ

●  *राजर्षी शाहू महाराज* : यश वंत

●  *लोकमान्य बाळगंगाधर टिळक* : केशव

●  *अण्णा हजारे* : किसन बाबुराव हजारे

अमेरिकेनंतर ब्राझिल ठरतोय करोनाचा नवा हॉस्पॉट.


🔰जगाला लागलेलं करोना व्हायरसचं ग्रहण सुटायचं नाव घेईना. अमेरिकेनंतर आणखी एका देशात करोनाच्या मृत्यूचा तांडव सुरू आहे.

🔰अमेरिकेत करोनाबाधित रुग्णांच्या मृत्यूची संख्या एक लाखांच्यापुढे गेली आहे. अमेरिकेनंतर ब्राझिलची परिस्थिती चिंताजनक आहे.

🔰ब्राझिलमध्ये करोनाचं थैमान अजूनही कमी झालेलं नाही.

🔰एएफपीनं दिलेल्या वृत्तानुसार, ब्राझिलमध्ये 50 हजारांपेक्षा जास्त करोनाबाधित रुग्णांचा मृत्यू झाला आहे.

🔰अमेरिकेनंतर ब्राझिलमध्ये सर्वाधिक करोना महामारीचा प्रादुर्भाव झाला आहे.

🔰तर मागील 24 तासांत ब्राझिलमध्ये 1022 करोनाबाधित रुग्णांचा मृत्यू झाला आहे.

🔰तसेच ब्राझिलमध्ये आतापर्यंत 50 हजार 629 करोनाबाधित रुग्णांचा मृत्यू झाला आहे.

🔰गेल्या 24 तासांत ब्राझिलमध्ये 34 हजार नवे करोनाबाधित रुग्ण आढळले आहेत.तसेच देशातील एकूण करोनाबाधित रुग्णांची संख्या 10 लाख 90 हजार झाली आहे.

🔰ब्राझिलच्याआधी सर्वाधिक मृत्यू अमेरिेकेत झाले आहेत. अमेरिकेत एक लाख 22 हजार करोनाबाधित रुग्णांचा मृत्यू झाला आहे.

MPSC पूर्व परीक्षांबाबत थोडक्यात मार्गदर्शन

✅ विद्यार्थी मित्रांनो नुकतेच महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाने राज्यसेवा आणि संयुक्त पूर्व यांचे नियोजित वेळापत्रक जाहीर केले आहे.【राज्यसेवा पूर्व परीक्षा १३ सप्टेंबर तर ११ ऑक्टोबर रोजी संयुक्त पूर्व गट - ब परीक्षा】..

✅ तर आपण उर्वरित दिवसांचे कसे नियोजन करावे याबद्दल तुम्हाला थोडक्यात मार्गदर्शन करणार आहे.

✅ आपण सध्या बरेच जण घरी अभ्यास करत आहात तर आपण जवळच्या शाळेत जाऊन अभ्यास करणाऱ्या मित्रांनी एकत्र येऊन तिथे अभ्यास करू शकता.. किंवा गावातच एखादी रिकामी खोली मध्ये अभ्यास करू शकता.

✅ सध्या वेळापत्रक आल्यामुळे किमान रोज १० तास अभ्यास झाला पाहिजे. तर आपण दर ५० मिनिटं अभ्यास १० मिन ब्रेक असे गट पाडूयात. पण या १० मिन मध्ये दुसरा कोणताही घ्यायचा नाही. फ्रेश होऊन बसण्यासाठी तसेच थोडा शांत बसून ध्यान करून ५० मिनिटं आपण काय वाचले यासाठी हा १० मिन चा ब्रेक आहे. मग परत ५० मिन अभ्यास १० मिन ध्यान करून वाचलेलं आठवणे असे करून अभ्यास करू शकता.. ही खूपच उपयुक्त पद्धती आहे.

✅ तर सर्वांनी शक्य होईल तेव्हढे लवकर सकाळी अभ्यासाला बसावे.

🏆 सध्या राज्यसेवा पूर्व २०२० चे कसे असावे अभ्यासाचे नियोजन या बद्दल सांगतो. नंतर 🏆संयुक्त पूर्व परीक्षा गट-ब - २०२० बद्दल सांगेल...

◾️ 8 ते 8:50     = 50 मिन
◾️ 9 ते 9:50     = 50 मिन
◾️ 10 ते 10:50 = 50 मिन
◾️ 11 ते 11:50 = 50 मिन

☑️ या 200 मिन मध्ये 1 मुख्य विषय वाचू शकता. यानंतर 40 मिन मध्ये जेवण तसेच इतर सर्वकाही करून लगेच 1 ला बसावे अभ्यासाला.

◾️ 1 ते 1:50 = 50 मिन
या 50 मिन मध्ये रोज चालू घडामोडी विषय वाचवा.

◾️ 2 ते 2:50 = 50 मिन
◾️ 3 ते 3:25 = 25 मिन

☑️ या 75 मिन मध्ये रोज Comprehension म्हणजेच मराठी & इंग्रजी उतारे यांचा सराव करावा.

◾️ 3:30 ते 4:20 = 50 मिन
◾️ 4:30 ते 5:20 = 50 मिन
◾️ 5:25 ते 6:00 = 25 मिन

☑️ या 125 मिन मध्ये रोज गणित आणि बुद्धिमत्ता याचा सराव करावा.
✅ असे एकूण 200 मिन तरी C-SAT चा रोज स्टडी केला पाहिजे

◾️ 6:00 ते 6:30 = नाष्टा किंवा बाकी काम असेल काही तर करावे.

◾️ 6:30 ते 7:20 = 50 मिन
◾️ 7:30 ते 8:20 = 50 मिन
◾️ 8:30 ते 9:20 = 50 मिन

☑️ या 150 मिन मध्ये 1 मुख्य विषय वाचू शकता.

◾️ 9:20 ते 10 जेवण + इतर काम

◾️ 10 ते 10:50 = 50 मिन

☑️ या 50 मिन मध्ये 1 रोज एकच विषय या time ला वाचू शकता. Like इंडियन पोलिटी... कारण हा विषय पूर्व बरोबरच मुख्य ला देखील महत्त्वाचा Scoring विषय आहे.

✅✅ असे एकूण कमीतकमी 650 मिन स्टडी  【म्हणजेच जवळपास 11 तास】असे आपण【200 मिन. मुख्य विषय - १ + 50 मिन. चालू घडामोडी + 200 मिन. CSAT + 150 मिन. मुख्य विषय -२ + 50 मिन. रेग्युलर १ विषय.】करू शकता.  ते ही जास्त टेन्शन न घेता. ✅✅

कागदी चलन.


🅾कागदी चलन हे नियंत्रित चलनव्यवस्थेखाली काढले जाते. मध्यवर्ती बॅंक कागदी नोटा प्रचारात आणते व कागदी चलनाला आधार म्हणून चलनाला काही टक्के भाग सुवर्णाच्या स्वरूपात आपल्या खजिन्यात ठेवते. प्रातिनिधिक कागदी चलन असले, तर जेवढ्या कागदी नोटा असतील तेवढ्याच किमतीचे सोने आधार म्हणून ठेवावे लागते. कागदी चलनाचे रूपांतर सुवर्णात करता येते.

🅾प्रमाणित निधिपद्धती असेल, तर एकूण कागदी चलनाच्या काही विशिष्ट प्रमाणात सुवर्णनिधी ठेवावा लागतो. वेळोवेळी कायद्याने हे प्रमाण ठराविले जाते. मर्यादित विश्वासनिधि-पद्धती अस्तित्वात असेल, तर एका विशिष्ट मर्यादेपर्यंत चलनास सोन्याचा आधार द्यावा लागत नाही. मात्र त्या मर्यादेपेक्षा अधिक कागदी चलन काढावयाचे असेल, तर तितक्याच किमतीचे सोने मध्यवर्ती बॅंकेत वा सरकारी तिजोरीत ठेवावे लागते.

🅾आज बहुतेक देशांनी अपरिवर्तनीय कागदी चलनपद्धतीचा अवलंब केला आहे. अशा पद्धतीत कागदी चलनाचे धातूत रूपांतर करून मिळत नाही. लोकांचा सरकारवर जो विश्वास असतो, त्या आधारावर ही पद्धती टिकून राहते. चलननिर्मितीवर योग्य ते नियंत्रण ठेवले, तर किमती स्थिर राहतात व चलनव्यवहार सुरळीतपणे पार पडू शकतात .

🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋

मुद्रा (चलन).


🅾चलन पैसे किंवा पैशाचे स्वरूप आहे जे रोजच्या जीवनात खरेदी आणि विक्री करते. यात नाणी व कागदी नोट्स दोन्ही आहेत. एखाद्या देशात सामान्यतः वापरलेले चलन त्या देशाच्या सरकारी यंत्रणेद्वारे तयार केले जाते. 

🧩उदाहरणार्थ,:- भारतीय रुपया आणि पैसा विनिमय.

🅾आम्ही करतो त्या आधारे आपण चलनाबद्दल बोलू शकतो. सामान्यत: आम्ही चलनाच्या कामांमध्ये विनिमय करण्याचे माध्यम, मूल्याचे मोजमाप आणि पैसे जमा करणे आणि डिफर्ड पेमेंट्सचे मूल्य इ. समाविष्ट करतो. विविध अर्थशास्त्रज्ञांनी चलन काय करते त्या आधारावर परिभाषित केले आहे. 

🅾चलनमध्ये सामान्य स्वीकृतीची मालमत्ता असणे फार महत्वाचे आहे, जर एखाद्या वस्तूमध्ये सामान्य स्वीकृतीचे वैशिष्ट्य नसते तर त्या वस्तूला चलन म्हटले जाऊ शकत नाही. अशा प्रकारे चलन म्हणजे कोणतीही वस्तू जी नियमन, मूल्य मोजणे, संपत्ती साठवणे आणि सर्वसाधारणपणे कर्जे भरण्याचे माध्यम म्हणून स्वीकारली जाऊ शकते.

🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋

रुपयाच्या नोटेचा खर्च ७८ पैसे

🅾एक रुपये मूल्याच्या नोटेची छपाई करण्यासाठी येणाऱ्या खर्चात कपात करणे सिक्युरिटी प्रिंटिंग अँड मिंटिंग कॉर्पोरेशनला यश आले आहे. या नोटेचा छपाईखर्च प्रति नोट १.१४ रुपयांवरून ७८.५ पैशांवर आला आहे. माहितीच्या अधिकारात ही माहिती समोर आली आहे.

🅾सध्या १० व २० रुपये मूल्याच्या नोटांची छपाई प्रति नोट अनुक्रमे ७० व ९५ पैशांत रिझर्व्ह बँकेच्या मालकीची असलेली भारतीय रिझर्व्ह बँक नोट मुद्रण प्रा. लि. ही कंपनी करते. याच नोटा सिक्युरिटी प्रिंटिंग अँड मिंटिंग कॉर्पोरेशन अनुक्रमे १.२२ व १.२१६ रुपयांना छापते. रुपयाची नोट छापणे खर्चिक होत असल्यामुळे १९९४पासून ही छपाई थांबवण्यात आली होती. त्यावेळी एक रुपयाची नोट छापण्यासाठी १.४८ रुपये खरच प्रतिनोट येत होता. परंतु आता अद्ययावत तंत्रज्ञानामुळे छपाई खर्च खाली आला आहे, असे आरबीआयने सांगितले आहे.

🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋🦋

Latest post

ठळक बातम्या.१५ एप्रिल २०२५.

१. भारत - हवाई लक्ष्यांवर हल्ला करून ते नष्ट करू शकणाऱ्या उच्च-ऊर्जा लेसर-निर्देशित (DEA) शस्त्र प्रणालीची यशस्वी चाचणी घेणारा भारत जगातील च...