Wednesday, 24 June 2020

भूगोल : पर्वतांचे प्रकार

◆ सभोवतीच्या प्रदेशापासून सापेक्षतः बराच उंचावलेला आणि माथ्याशी थोडीशीच जागा असलेला भूभाग म्हणजे 'पर्वत' होय.

जाणून घेऊयात पर्वतांचे प्रकार

★ वलित पर्वत :

◆ वलीकरणाच्या वा घड्या पडण्याच्या प्रक्रियेतून निर्माण झालेल्या पर्वतांना वलीत पर्वत असे म्हणतात.

★ विभंग-गट पर्वत :

◆  विभंगक्रियेमुळे (मोठ्या भेगा वा तडे पडण्यामुळे), विभंगप्रतलाच्या दोन्ही बाजूंचे खडकांचे गट खालीवर सरकून तयार झालेल्या पर्वतांना विभंग-गट पर्वत असे म्हणतात.

★ घुमटी पर्वत :

◆ भूकवचाच्या हालचालीमुळे जमिनीला विभंग न होता वरच्या बाजूने बाक येऊन किंवा स्तरित खडकांच्या थरात खालून शिलारस (मॅग्मा) घुसून ते थर घुमटाच्या आकाराच्या स्वरूपात उंचावले जातात.जॉईन करा टार्गेट एमपीएससी एम एच.

★ ज्वालामुखी पर्वत :

◆ पृथ्वीच्या कवचात काही किमी. खोलीवर तयार झालेल्या शिलारसाला भूपृष्ठाच्या चिरा-भेगांतून वाट मिळाली की, तो भूपृष्ठावर येतो. यातून तयार होणाऱ्या पर्वताला ज्वालामुखी पर्वत म्हणतात.

★ अवशिष्ट पर्वत :

◆ कोणत्याही उंचावलेल्या पठारी प्रदेशाचे कालांतराने क्षरण होऊन डोंगराळ प्रदेशात रूपांतर होते, त्याला अवशिष्ट पर्वत म्हणतात.
===========================

★ महाराष्ट्रातील प्रमुख जलाशय व धरणे :

जलाशय            नदी         स्थळ/जिल्हा

●जायकवाडी/नाथसागर (गोदावरी) औरंगाबाद

● भंडारदरा –    (प्रवरा)    अहमदनगर

● गंगापूर –       (गोदावरी)       नाशिक

● राधानगरी – (भोगावती)    कोल्हापूर

● शिवाजी सागर -- (कोयना)   सातारा

● उजनी –       (भीमा)         सोलापूर

● तोतलाडोह/ मेघदूत जलाशय (पेंच)   नागपूर

● यशवंत धरण –    (बोर)        वर्धा

● मोडकसागर –    (वैतरणा)     ठाणे

● खडकवासला –    (मुठा)        पुणे

● येलदरी –            (पूर्णा)        परभणी

● बाभळी प्रकल्प – (गोदावरी)   नांदेड
▂▂▂

No comments:

Post a Comment