मोर्ले-मिंटो अधिनियम 1909

🅾लॉर्ड मिंटोची व्हॉईसरॉय पदी निवड झाल्याने संपूर्ण भारत हा राजकीय अशांततेकडे जाताना दिसला.

🅾 त्यामुळे तत्कालीन भारतमंत्री मोर्ले व व्हॉईसरॉय मिंटो यांनी मिळून भारत सरकार अधिनियम पारित 1909 ला पारित केले.

🅾 यानुसार प्रांतीय विधानमंडळाचे आकार व सदस्यसंख्या व अधिकार वाढवण्यात येतील.

🅾 भारतीयांना प्रस्ताव दाखल करणे त्यावर प्रश्न विचारानेही हि तरतूद प्राप्त झाली.

🅾मुसलमानांकरिता स्वातंत्र्य मतदार संघाची निर्मिती करण्यात आली.

🅾 ज्याचा उद्देश राष्ट्रीय आंदोलनामध्ये फूट पाडणे असा होता. या अधिनियमावरच भारतीयांनी मोठ्या प्रमाणावर टीका केली.

🅾 जहालवादी व क्रांतिकारी लोकांनी मोठ्या प्रमाणात आपले कार्य करण्याची सुरुवात केली.

🅾 भारत सरकारने 1911 मध्ये राष्ट्रद्रोह अधिनियम पारित केला.

🅾 यानुसार जहालवादी नेता लालालाजपत राय व अजित सिंह यांना अटक करण्यात आली.

🅾 याचवर्षी इंग्लंडचा सम्राट जॉर्ज पंचमच्या स्वागताकरिता भव्य दिल्ली दरबारचे आयोजन करण्यात आले होते.

🧩 1919 मॉन्टेग्यु चेम्सफोर्ड अधिनियम:-

🅾 मॉन्टेग्यु हा भारतमंत्री व चेम्सफोर्ड हा व्हॉईसरॉय होता.जॉईन करा टार्गेट एमपीएससी एम एच.

🅾 पहिल्यांदा द्विदल शासन पद्धत चालू करण्यात आली.

🅾 व्हॉईसरॉयच्या कॉउंसिल मध्ये ६ सदस्य ठेवण्यात आले. त्यापैकी ३ पदे भारतीयांना प्राप्त झाले.

🅾 शीख, ख्रिश्चन व अँग्लो इंडियन यांना वेगळे मतदार संघ प्राप्त झाले.

🅾 प्रॉपर्टी टॅक्स व एज्युकेशन टॅक्स लागू करण्यात आला.

🅾 भारतीयांकरिता एक हायकमिशनचे ऑफिस लंडन या ठिकाणी बनवण्यात आले.

🅾 लोकसेवा आयोगाची स्थापना व त्याचे पूर्ण बांधकाम 1926 मध्ये पूर्ण झाले.