रोग व रोगप्रसार - रोगजंतू

🔺रोगाचा प्रसार होण्यास हवा, पाणी, अन्न, काही, कीटक, कारणीभूत, ठरतात.

* पाण्यामार्फत रोगप्रसार - टायफाईड, कॉलरा, जुलाब, आतड्याचे रोग, कावीळ, पोलिओ, हगवण अशा रोगांचा प्रसार पाण्यावाटे होऊ शकतो.

* अन्नामार्फत प्रसार - आतळ्याचे रोग, मळमळ, उलटी, ताप,

* हवेमार्फत प्रसार - क्षयरोग, घटसर्प, घशाचा रोग, ग्रस्टो,

* किटकामार्फत प्रसार - खरुज, नायटा, हिवताप या रोगाची लागण अनॉफेलीस जातीच्या मादी डसल्यामुळे होते.

रोगप्रतीबंध

* Hepatitis B बी हा काविळीचा प्रकार टाळण्यासाठीही लस टोचली जाते.

* BCG ही लस जन्माला आल्यावर पहिला डोस

* त्रिगुणी - घटसर्प, डांग्याखोकला, धनुर्वात. जन्माला आल्यवर दीड महिने, अडीच महिने, साडेतीन महिने,

* पोलिओ - पहिला डोस दीड महिने, अडीच महिने, साडेतीन महिने, बुस्टर डोस सोळा महिने.

* गोवरची लस - नऊ महिन्यानंतर एक डोस,

* द्विगुणि - घटसर्प धनुर्वात यासाठी - पाच वर्षांनी एक डोस

* धनुर्वात लस - १० वर्षांनी एक डोस.

           गुणसूत्रे

गुणसूत्राचा शोध हा विसाव्या शतकामधील महत्त्वपूर्ण शोध मानला जातो. सन 1869 मध्ये फेड्रिक मिशर या जीवशास्त्रज्ञाने डी.एन.ए. या आम्लाचा शोध लावला.

↪ इ.स. 1953 मध्ये वॉट्सन व क्रिक या शास्त्रज्ञांनी डी.एन.ए.च्या रेणूची प्रतिकृती तयार केली.

↪गुणसूत्रे ही डी.एन.ए.ची बनलेली असतात.

↪डी.एन.ए. म्हणजे डिऑक्सिरायबो न्यूक्लिक अँसिड होय.

↪डी.एन.ए.च्या रेणूची रचना सर्व सजीवांमध्ये सारखीच असते.

↪डी.एन.ए.च्या रेणूखंडांना ‘जीन्स’ असे म्हणतात. हे जीन्स डी.एन.ए.च्या रेणूमधील नायट्रोजनयुक्त पदार्थांच्या निरनिराळ्या रचनेमुळे तयार होतात.

↪जीन्स पेशीच्या आणि शरीराच्या रचनेवर व कार्यांवर नियंत्रण ठेवतात. तसेच ते अनुवंशिक लक्षणे मातापित्यांकडून त्यांच्या संततीमध्ये संक्रमित करतात.