नक्की सोडवा, सराव 20 प्रश्नउत्तरे

1. कोल्हापूर जिल्ह्यातील राधानगरी हे धरण कोणत्या नदीवर बांधण्यात आले आहे.

 पंचगंगा

 भोगावती

 कोयना

 वारणा

उत्तर : भोगावती

2. महाराष्ट्रात कोणत्या ठिकाणी खनिज तेलाचे उत्पादन केले जाते?

 मुंबई हाय

 कोल्हापूर

 चंद्रपूर

 नाशिक

उत्तर : मुंबई हाय

3. जगातील सर्वात लांब सागरी कालवा कोणता?

 सुएझ कालवा

 पनामा कालवा

 राजस्थान कालवा

 कील कालवा

उत्तर : सुएझ कालवा

4. प्रकाश संश्लेषण प्रक्रियेत सौरऊर्जेचे रूपांतर कोणत्या उर्जेत होते.

 यांत्रिक ऊर्जा

 रासायनिक ऊर्जा

 गतिज ऊर्जा

 चुंबकीय ऊर्जा

उत्तर : रासायनिक ऊर्जा

5. वित्त आयोगाची नियुक्ती करण्याचे अधिकार कोणास आहेत?

 उपराष्ट्रपती

 वित्त मंत्री

 संसद   

 राष्ट्रपती

उत्तर : राष्ट्रपती

6. ‘कमीजास्त’ शब्दाचा समास ओळखा.

 वैकल्पिक व्दंव्द

 समहार व्दंव्द

 इयरेतर व्दंव्द

 अव्ययीभाव

उत्तर : वैकल्पिक व्दंव्द

7. थायरॉक्झीन या संप्रेरकाच्या निर्मितीसाठी कोणता खनिजपदार्थ आवश्यक आहे?

 मॅग्नेशियम

 लोह

 फॉस्फोरस

 आयोडीन

उत्तर : आयोडीन

8. खालीलपैकी ध्वनीच्या तीव्रतेचे एकक कोणते?

 मीटर/सेकंद

 अर्ग

 फॅदम

 डेसिबल

उत्तर : डेसिबल

 

9. यवतमाळ जिल्ह्यातील वणी हे ठिकाण कोणत्या खाणीसाठी प्रसिद्ध आहे.

 दगडी कोळसा

 संगमरवर

 बॉक्साईट

 तांबे

उत्तर : दगडी कोळसा

10. केंद्रीय मुख्य निवडणूक आयुक्तांची नियुक्ती कोण करते?

 राष्ट्रपती

 मुख्यमंत्री

 विधानसभा अध्यक्ष

 लोकसभा सभापति

उत्तर : राष्ट्रपती

11. शुद्ध शब्द ओळखा

 इस्पित

 ईस्पित

 ईस्पीत

 ईस्पिता

उत्तर : ईस्पित

12. यातील ‘नामाचा’ शब्द ओळखा.

 लिहितो

 श्रीमंत

 मुलगा

 तर

उत्तर : मुलगा

13. विरुद्धार्थी शब्द ओळखा.

 जलxपाणी

 थंडxगरम

 पवनxवारा

 रवीxसूर्य

उत्तर : थंडxगरम

14. भूतकाळातील वाक्य कोणते?

 किती छान आहे हे

 किती सुंदर होता तो मोर

 काय सुंदर अक्षर आहे तिचे

 यापैकी नाही

उत्तर : किती सुंदर होता तो मोर

15. आम्ही रोज क्रिकेट खेळतो. भूतकाळ करा.

 आम्ही रोज क्रिकेट खेळू

 आम्ही रोज क्रिकेट खेळतो

 आम्ही रोज क्रिकेट खेळणार

 यापैकी नाही

उत्तर : यापैकी नाही

16. वाक्यात पुढे येणार्‍या दर्शक सर्वनामाशी निगडीत संबंधित असणार्‍या सर्वनामांना —– सर्वनामे म्हणतात.

 संबंधी

 दर्शक

 प्रश्नार्थक

 सामान्य

उत्तर : संबंधी

17. ‘स्वरसंधी’ ओळखा.

 तट्टिका

 यशोधन

 प्रश्नार्थक

 सामान्य

उत्तर : प्रश्नार्थक

18. काळ ओळखा ‘मधुने लाडू खाल्ला आहे’

 भूतकाळ

 भविष्यकाळ

 वर्तमानकाळ

 रिती भूतकाळ

उत्तर : वर्तमानकाळ

19. ‘लहान मुलांनापासून वृद्ध माणसांपर्यंत’ शब्द समूहाबद्दल एक शब्द सांगा.

 आजनभाऊ

 अनुयायी

 अतिथी

 आबाल वृद्ध

उत्तर : आबाल वृद्ध

20. ‘सकाळाची रंग तुझा पावसाळी नभापरि’ वाक्यातील अलंकार ओळखा.

 उपमा

 उत्प्रेक्षा

 व्यतिरेक

 अतिशयोक्ती 

उत्तर : उपमा

साहित्य क्षेत्रातील नोबेल पुरस्कार

◾️2018 साठी साहित्याचा नोबेल
पुरस्कार
     📌पोलिश लेखिका ओल्गा टोकार्झुक आणि

◾️ 2019 मधील नोबेल पुरस्कार

   📌ऑस्ट्रियाचे लेखक पीटर हॅण्डके यांना जाहीर झाला आहे.

◾️स्वीडनची राजधानी स्टॉकहोममध्ये स्विडीश अकादमीने आज (10 ऑक्टोबर) याची घोषणा केली.

◾️ मागील वर्षी लैंगिक छळाच्या प्रकरणामुळे 2018 च्या साहित्याच्या नोबेल पुरस्काराची घोषणा स्थगित केली होती.

🌸 साहित्याच्या नोबेल पुरस्कारशी संबंधित गोष्टी 🌸

◾️ 1901 पासून 2017 पर्यंत 110 नोबेल पुरस्कार देण्यात आले आहेत.

◾️114 साहित्यिकांना सन्मानित करण्यात आलं आहे.

◾️सर्वाधिक इंग्लिश भाषेसाठी (23 वेळा) साहित्याचा नोबेल देण्यात आला आहे.

◾️साहित्याचा नोबेल चार वेळा दोन साहित्यिकांना संयुक्तरित्या देण्यात आला आहे.

📌1914,
📌1918,
📌1935,
📌1940,
📌1941,
📌1942 आणि
📌1943 मध्ये
याची घोषणा झाली नाही.

◾️ब्रिटीश पत्रकार रुडयार्ड किपलिंग (तेव्हा 41 वर्ष) हे साहित्याचा नोबेल पुरस्कार मिळवणारे सर्वात तरुण साहित्यिक ठरले.

◾️ त्यांना 1907 मध्ये 'जंगल बुक'साठी हा पुरस्कार देण्यात आला होता. त्यांचा जन्म मुंबईत झाला होता.

◾️तर साहित्याचा नोबेल पुरस्कार मिळवणारे सर्वात ज्येष्ठ साहित्यिक या ब्रिटनच्या डोरिस लेसिंग (88 वर्ष) होत्या. त्यांना 2007 मध्ये हा पुरस्कार मिळाला.

◾️14 लेखिकांचा साहित्याच्या नोबेल पुरस्काराने सन्मान झाला आहे.

◾️नोबेल मिळवणाऱ्या स्वीडिश लेखिका सेलमा लेगरलोफ या पहिल्या साहित्यिका होत्या, त्यांना 1909 मध्ये हा पुरस्कार प्रदान केला होता.

◾️ भारतातील बंगाली साहित्यिक रविंद्रनाथ टागोर यांना 1913 मध्ये 'गीतांजली' या काव्य संग्रहासाठी नोबेल पुरस्कार देण्यात आला.

◾️नोबेल पुरस्कार मिळवणारे टागोर हे भारतातीलच नाही तर आशियातील पहिले व्यक्ती होते.

◾️मागील वर्षी लैंगिक छळाचा प्रकरणामुळे 2018 चा साहित्याच्या नोबेलची घोषणा अकादमीने स्थगित केली होती.

◾️त्यामुळे यंदा साहित्याचा नोबेल पुरस्कार दोन साहित्यिकांना देण्यात आला.

डेन्मार्कमध्ये ‘C40 जागतिक महापौर शिखर परिषद 2019’ आयोजित

👉 डेन्मार्क या देशाची राजधानी कोपेनहेगन येथे 9 ऑक्टोबर ते 12 ऑक्टोबर 2019 या काळात ‘C40 जागतिक महापौर शिखर परिषद 2019’ या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले आहे.

👉 कार्यक्रमात शाश्वत, आरोग्यदायी, अनुकूल अश्या आणि सर्वसमावेशक भविष्यासाठी आवश्यक असलेल्या ठळक हवामानविषयक उपाययोजनांना वेग देऊन जगभरातली ‘C40’ समूहातली शहरे आपली बांधीलकी कशी दर्शवित आहेत याचे प्रदर्शन प्रस्तुत करणार आहेत.

❇️ C40 समुहाबद्दल :

▪️‘C40 शिखर परिषद’ पहिल्यांदा सन 2005 मध्ये लंडन (ब्रिटन) येथे भरविण्यात आली होती.

▪️हा समूह सन 2005 मध्ये ऑक्टोबर महिन्यात तयार करण्यात आला.

▪️समूहाचे सचिवालय लंडन (ब्रिटन) येथे आहे.

▪️‘C40’ समूह हा हवामानातल्या बदलांशी लढा देण्यासाठी आणि हरितगृह वायूंचे उत्सर्जन आणि हवामानविषयक जोखीम कमी करणार्‍या शहरी कृतींवर लक्ष केंद्रित करते, ज्यामुळे शहरी नागरिकांचे आरोग्य, त्यांचे कल्याण आणि आर्थिक संधींमध्ये वाढ होण्यास मदत होते.

▪️‘C40 शहरे’ या समूहात आज जगभरातल्या अग्रेसर असलेल्या 94 शहरांचा समावेश आहे, जे 700 दशलक्षाहून अधिक नागरिकांचे आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेच्या एक चतुर्थांश भागाचे प्रतिनिधित्व करतात.

▪️‘C40 जागतिक महापौर शिखर परिषद’ अग्रेसर असलेली शहरे, व्यवसाय आणि नागरिकांची जागतिक युती तयार करते, जी पृथ्वीला आवश्यक असलेल्या मूलगामी आणि महत्वाकांक्षी हवामानविषयक कृतींवर भर देते.

▪️‘C40’ शहरांचे महापौर स्थानिक पातळीवर 4 नोव्हेंबर 2016 रोजी लागू झालेल्या हवामानविषयक पॅरिस कराराची महत्वाकांक्षी उद्दीष्टे पूर्ण करण्यास वचनबद्ध आहेत.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

लिथिअम-आयन बॅटरीच्या संशोधनासाठी तीन शास्त्रज्ञांना नोबेल जाहीर

◾️ रॉयल स्विडिश अकॅडमीकडून आज रसायन शास्त्रातील नोबेलची घोषणा करण्यात आली.

◾️ हा पुरस्कार अमेरिका, ब्रिटन आणि जपानमधील तीन शास्त्रज्ञांना विभागून देण्यात येणार आहे.

◾️लिथिअम-आयन बॅटरीच्या संशोधनासाठी यांची या पुरस्कारासाठी निवड करण्यात आली आहे.

  📌जॉन बी. गुडइनफ,
  📌एम. स्टॅनली व्हायटिंघम आणि
  📌अकिरा योशिनो अशी या
तीन नोबेल पुरस्कार जाहीर झालेल्या रसायन शास्त्रज्ञांची नावे आहेत.

◾️लिथिअम-आयन बॅटरीमुळे इलेक्ट्रॉनिक्स उपकरांच्या विश्वात क्रांती झाली आहे.

◾️या बॅटरीमध्ये मोठ्या प्रमाणावरील ऊर्जा छोट्या स्वरुपात साठवून ठेवता येते. या बॅटरीच्या संशोधनामुळे कार, लॅपटॉप, मोबाईल फोन्स आणि इतर अनेक इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे हे पोर्टेबल झाली आहेत.

◾️नोबेल समितीने या पुरस्काराबाबत म्हटले की, १९७० मधील तेल संकट हे लिथिअम-आयन बॅटरीच्या संशोधनाचे मूळ आहे.

◾️तेव्हा व्हायटिंघम यांनी जीवाश्म इंधनमुक्त ऊर्जा निर्माण करण्याचे तंत्र विकसित करण्याचे ध्येय ठेवले होते. या बॅटरीने आपल्या जीवनात क्रांती आणली आहे.

📌९ लाख १८ हजार अमेरिकन डॉलर, 📌एक गोल्ड मेडल असे रसायनशास्त्रातील नोबेल पुरस्काराचे स्वरुप आहे.

◾️१० डिसेंबर रोजी नॉर्वेतील स्टॉकहोम आणि ओस्लो येथे हे नोबेल पुरस्कार प्रदान केले जाणार आहेत.

गोवर

गोवर हा विषाणुजन्य आजार आहे. या आजारात एक्झॅन्थम या नावाने ओळखले जाणारे पुरळ त्वचेवर येतात. गोवर हा रुबेला, पाच दिवसाचा गोवर किंवा हार्ड मीझल्स या नावानेसुद्धा ओळखला जातो.
वर्णन : गोवर हा जगभर आढळणारा आजार आहे. सध्याच्या गोवर लसीकरणाच्या प्रथेआधी दर दोन किंवा तीन वर्षानी हिवाळ्यात आणि उन्हाळ्यात गोवराची साथ येत असे. एक वर्षाआड येणारी लहान गोवराची साथ ही सामान्य बाब होती. तान्ह्या मुलापासून ते आठ महिन्यापर्यंतच्या मुलामध्ये गोवराविरुद्ध नैसर्गिक प्रतिकार शक्ती असते. ही प्रतिकारशक्ती मातेच्या गर्भाशयातील पेशींमधून मुलास मिळालेली असते.

माणसाला कोणत्याही वयात एकदा गोवर होऊन गेला की त्याला तो पुढच्या आयुष्यात परत होत नाही.

◾️कारण आणि लक्षणे

गोवराचे कारण पॅरामिक्झोव्हायरस नावचा विषाणू. अति संसर्गजन्य प्रकारातील हा विषाणू आहे. ज्यास गोवर झाला आहे त्याचा खोकला, शिंका यातून विषाणू पसरतो. ८५% गोवर या प्रकारे पसरतो. एकदा गोवराच्या विषाणूचा संसर्ग झाला की आठ ते पंधरा दिवसात विषाणूचा संसर्ग झालेल्या ९५% व्यक्तींना गोवर होतो. गोवराची लक्षणे दिसण्यापूर्वी तीन ते पाच दिवस गोवर विषाणूचा संसर्ग झालेला असतो. नंतरच्या चार दिवसात गोवराचे पुरळ अंगावर येण्यास प्रारंभ होतो.

गोवराचे पहिले लक्षण म्हणजे ताप, नाक वाहणे , डोळे तांबडे होऊन डोळ्यातून पाणी येणे आणि खोकला. काहीं दिवसात तोंडामध्ये गालाच्या आतील बाजूस पुरळ उठतात. ते वाळूच्या आकाराचे पांढरे पुरळ तांबूस उंचवट्यावर असतात. या पुरळांस कॉप्लिक पुरळ असे म्हणतात. हे गोवराचे नेमके लक्षण आहे. घसा सुजतो, तांबडा होतो आणि खवखवतो.

◾️उपचार

गोवरावर नेमके उपचार नाहीत. उपचार रुग्णास आराम वाटावा यासाठी केले जातात. इतर जीवाणू संसर्ग झाल्यास प्रतिजैविके देण्यात येतात. ताप उतरण्यासाठी असिटॅमिनोफेन देण्यात येते. गोवर झालेल्या लहान मुलाना कधीही अ‍ॅस्पिरिन देऊ नये

◾️प्रतिबंध

गोवराचा प्रतिबंध लसीने उत्तम प्रकारे करता येतो. गोवराची लस गोवराच्या विषाणूपासून बनवलेली आहे. गोवराच्या विषाणूवरील सर्व प्रथिने शिल्लक असल्याने लस दिल्यानंतर शरीरात प्रतिकारशक्ती निर्माण होते. भविष्यकाळात गोवराच्या विषाणूबरोबर संपर्क आल्यास शरीर विषाणूचा त्वरित प्रतिकार करते.. वयाच्या १५ महिन्यापूर्वी बालकाची प्रतिकारशक्ती पुरेशी निर्माण न झाल्याने गोवराची लस १५ महिन्यानंतर देण्यात येते. या वयात लस टोचल्यास तयार होणारी प्रतिकार शक्ती दीर्घकाळ टिकते.

गर्भवती महिलाना गोवराची लस देऊ नये. याचे कारण गर्भारपणात गोवराची लस दिल्यास जन्मलेल्या बळास गोवर होण्याची शक्यता असते.

रवीचंद्रन अश्विनने केली विश्वविक्रमाची बरोबरी; घेतले जलद 350 बळी; मुथय्या मुरलीधरनच्या विक्रमाशी बरोबरी

♻️ टीम इंडियाचा फिरकीपटू रविचंद्रन अश्विनने श्रीलंकेचा महान फिरकीपटू मुथय्या मुरलीधरनच्या विक्रमाशी बरोबरी केली आहे.

♻️ अश्विनने कसोटीत सर्वात वेगवान 350 गडी बाद करण्याची कामगिरी केली आहे. दक्षिण आफ्रिकेविरुद्धच्या कसोटी सामन्यातून अश्विनने जोरदार पुनरागमन केलं आहे. पहिल्या डावात त्याने सात विकेट्स घेत आपल्या विकेट्सची संख्या 349 वर पोहोचवली होती.

♻️ आज दुसऱ्या डावात पहिली विकेट घेत अश्विनने भारताकडून वेगवान 350 विकेट घेण्याचा विक्रम आपल्या नावावर केला. 66 व्या सामन्यात त्याने 350 विकेट घेतल्या आहेत. यासह त्यानं श्रीलंकेचा फिरकीपटू मुथय्या मुरलीधरनचा विश्वविक्रमाची बरोबरी केली.

♻️ भारताकडून अनिल कुंबळेने 77 सामन्यात 350 विकेट तर हरभजन सिंहने 83 सामन्यात 350 विकेट्स घेतल्या होत्या.

♻️ श्रीलंकेचा दिग्गज फिरकीपटू मुथय्या मुरलीधरनने 66 व्या कसोटीत 350 वा गडी बाद केला होता. कसोटीमध्ये 800 गडी बाद करणारा मुरलीधरन जगातील एकमेव गोलंदाज आहे.

♻️ कसोटीत पाच विकेट घेण्याची कामगिरी अश्विनने आतापर्यंत 27 वेळा केली आहे. याशिवाय सात वेळा 10 गडी बाद करण्याची कमालही त्यानं केली आहे.

♻️ याचबरोबर जलद 250 आणि 300 बळी घेण्याचा विश्वविक्रम देखील अश्विनच्याच नावावर आहे.

पनामा कालव्याचे बांधकाम पूर्ण होऊन आज १०६ वर्षे पूर्ण

♻️ जगातील मानवनिर्मित आश्चर्यांपैकी एक असणाऱ्या पनामा कालव्याचे बांधकाम पूर्ण होऊन आज १०६ वर्षे पूर्ण झाली.

♻️ १९१३ साली आजच्याच दिवशी अमेरिकेचे २८ वे राष्ट्राध्यक्ष वूड्रो विल्सन यांनी व्हाइट हाऊसमधून टेलिग्राफ सिग्नलच्या माध्यमातून या कालव्याचे उद्घाटन केले. असे असले तरी ३ ऑगस्ट १९१४ रोजी कालव्यामधून जाहजांची वाहतूक सुरु झाली. या कालव्यामुळे अटलांटिक व पॅसिफिक महासागर जोडले गेले.

♻️ कालव्याच्या अटलांटिक किनाऱ्यावर कोलोन तर पॅसिफिक किनाऱ्यावर पनामा ही बंदरे आहेत. पनामा कालव्याची लांबी ८० किमी आणि रुंदी १८० ते ३३० किमी आहे.

♻️ या कालव्यामुळे अमेरिकेच्या अटलांटिक व पॅसिफिक किनाऱ्यामधील अंतर कमी झालेले आहे. पनामा कालव्यामुळे संयुक्त संस्थाने, ऑस्ट्रेलिया, संयुक्त संस्थाने ते जपान हे अंतर कमी झाले आहे.

♻️ जाणून घेऊयात आधुनिक अभियांत्रिकी शास्त्राचा सर्वोत्कृष्ट नमूना म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या पनामा कालव्याबद्दलच्या खास गोष्टी...

>
पनामा कालवा हा मध्य अमेरिकेच्या पनामा देशामधील एक कृत्रिम कालवा आहे. हा कालवा अटलांटिक महासागराच्या कॅरिबियन समुद्राला प्रशांत महासागरासोबत जोडतो.

>
पनामा कालवा जगातील सर्वात महत्त्वाच्या व वर्दळीच्या जलमार्गांपैकी एक आहे. हा कालवा वापरणाऱ्या जहाजांची वार्षिक संख्या १९१४ साली १००० होती तर २००८ पर्यंत ही संख्या १४,७०२ पर्यंत पोचली होती. २००८ सालापर्यंत एकूण ८.१५ लाख जहाजांनी पनामा कालव्याचा वापर केला होता.

>
ह्या कालव्याच्या बांधणीसाठी अनेक नैसर्गिक व कृत्रिम तलावांचा वापर करण्यात आला. हे तलाव समुद्रसपाटीपासून सुमारे २६ मी उंच असल्यामुळे पनामा कालव्यामध्ये दोन्ही बाजूंना बंदिस्त बांध (लॉक्स) बांधले आहेत. ह्या बांधांमध्ये अनुक्रमे पाणी सोडत आत शिरणाऱ्या जहाजांना वर चढवले जाते. कालव्यामधून बाहेर पडणाऱ्या जहाजांसाठी उलटी क्रिया करून खाली उतरवले जाते. सध्याच्या घडीला ह्या बांधांची रूंदी ११० फूट आहे. पनामा कालव्याची एकूण लांबी ७७.१ किमी (४८ मैल) आहे.

>
अमेरिकन स्थापत्य अभियांत्रिकी संघटनेने पनामा कालव्याचा आपल्या जगातील सात नव्या आश्चर्यांपैकी एक असल्याचे सांगत या कालव्याचा आधुनिक युगातील आश्चर्यांच्या यादीमध्ये समावेश केला आहे.

>
पनामा कालवा बांधण्यापूर्वी प्रशांत महासागरामधून अटलांटिक महासागरात पोचण्यासाठी बोटींना दक्षिण अमेरिका खंडाला वळसा घालून धोकादायक मेजेलनच्या सामुद्रधुनीमधून प्रवास करावा लागत असे. मध्य युगापासून हा प्रवास टाळण्यासाठी मानवनिर्मित कालव्याची कल्पना मांडली जात होती.

>
पनामाचे मोक्याचे स्थान व अरूंद भूमीचा पट्टा पाहता येथेच हा कालवा काढणे सहजपणे शक्य होते. रोमन साम्राज्याचा राजा पहिला कार्लोस याने १५३४ साली ह्या कालव्यासाठी पाहणी करण्याचे आदेश दिले होते. १८५५ साली अमेरिकेने पनामा कालव्याचा प्रस्ताव मांडला. ह्याच काळात सुवेझ कालव्याचे निर्माण करण्यात फ्रेंचांना यश मिळाल्यामुळे पनामा कालव्याच्या बांधकामाबद्दल स्थापत्यकारांना हुरूप आला.

>
११८१ साली फ्रान्सने पनामा कालव्याचे बांधकाम हाती घेतले. परंतु सुमारे २८ कोटी अमेरिकन डॉलर खर्च केल्यानंतर हा उपक्रम दिवाळखोरीत निघाला व १८९० साली काम थांबले.

>
पुढील १३ वर्षे अमेरिकेने अनेक पाहण्या व अभ्यास केले. अखेर १९०४ साली राष्ट्राध्यक्ष थियोडोर रूझवेल्टच्या नेतृत्वाखाली अमेरिकेने ह्या कालव्याचे हक्क विकत घेतले व बांधकाम पुन्हा सुरू झाले. अनेक अडचणींचा सामना करीत अमेरिकन अभियंत्यांनी १९१४ साली कालव्यामधून जाहजांची वाहतूक सुरु झाली. १९९९ सालापर्यंत पनामा कालव्याचा ताबा अमेरिकेकडेच होता.

क्रिडा

आफ्रिका खंडासाठी FIFA चे नवे जनरल डेलीगेट - फातमा समौरा (FIFAचे सरचिटणीस).

सामान्य ज्ञान

प्रादेशिक हवाई संपर्क देणारी भारत सरकारची योजना - UDAN (उडे देश का आम नागरिक).

आंतरराष्ट्रीय फुटबॉल महासंघ (FIFA) – स्थापना वर्ष: सन 1904; मुख्यालय: झ्युरिक (स्वित्झर्लंड).

दक्षिण आफ्रिका – राजधानी: केप टाउन (संविधानक); राष्ट्रीय चलन: दक्षिण आफ्रिकन रँड.

निवृत्तीवेतन निधी नियामक व विकास प्राधिकरण (Pension Fund Regulatory and Development Authority -PFRDA) याचे स्थापना वर्ष – सन 2003.

भूगोल प्रश्नसंच 10/10/2019

1) खालीलपैकी कोणते पिके अत्यंत आम्लधर्मीय मृदेस सहनशील आहेत.
   1) एरंड, भात, ओट    2) गहू, भात, वांगी
   3) मका, भात, टोमॅटो    4) वरीलपैकी कोणतेही नाही
उत्तर :- 1

2) योग्य जोडया लावा.
  वारे      स्थान
         अ) गरजनारे चाळीस    i) 50º द. अक्षवृत्त
         ब) शूर पश्चिमी वारे    ii) 5º उ. ते 5º द. अक्षवृत्त
         क) उन्मत साठ    iii) 40º द. अक्षवृत्त
         ड) निर्वात पट्टा    iv) 60º द. अक्षवृत्त
    अ  ब  क  ड
           1)  i  iii  iv  ii
           2)  iii  i  iv  ii
           3)  iv  iii  ii  i
           4)  i  ii  iii  iv
उत्तर :- 2

3) खालीलपैकी कोणते एक विधान उंची परत्वे सरासरी तापमानातील होणारी घट बरोबर दर्शविते ?
   1) 1º सें.दर 160 मी. ला    2) 1º सें. दर 170 मी. ला
   3) 1º सें. दर 100 मी. ला    4) 1º सें. दर 260 मी. ला
उत्तर :- 1

4) योग्य जोडया लावा.
  वातावरणाचे थर      उंची
         अ) तापांबर        i) 500 ते 1050 किमी
         ब) स्थितांबर      ii) 16 ते 50 किमी
         क) आयनांबर      iii) 0 ते 16 किमी
         ड) बाह्यांबर        iv) 80 ते 500 किमी
    अ  ब  क  ड
           1)  iii  ii  i  iv
           2)  ii  iv  i  iii
           3)  iii  ii  iv  i
           4)  i  iii  iv  ii
उत्तर :- 3

5) जेव्हा हवामान अंदाजाची उपयुक्तता 3 ते 10 दिवस असते, तो ..................
   1) कमी कालावधीचा हवामान अंदाज   
   2) मध्यम कालावधीचा हवामान अंदाज
   3) जास्त कालावधीचा हवामान अंदाज   
   4) वरील सर्व
उत्तर :- 2

आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी प्रमुखांचा आर्थिक विकासदराबाबत धोक्याचा इशारा

📌जागतिक मंदीचे भारतात पडसाद

◾️जगातील सर्वात मोठय़ा उदयोन्मुख अर्थव्यवस्था असलेल्या देशांपैकी महत्त्वपूर्ण म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या भारतात जागतिक पातळीवरील आर्थिक मंदीसदृश स्थितीचे परिणाम दिसू लागल्याचे

◾️आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीच्या प्रमुख क्रिस्टॅलिना जॉर्जिएव्हा यांनी स्पष्ट केले.

◾️ तसेच येत्या वर्षांत मंदीची झळ भारताला अधिक सोसावी लागण्याची भीतीही त्यांनी व्यक्त केली.

◾️जागतिक अर्थव्यवस्था सध्या मंदीसदृश स्थितीतून वाटचाल करीत असून त्यामुळे जगातील नव्वद टक्के देशांचा आर्थिक विकास दर कमी होणार असल्याचा धोक्याचा इशाराही त्यांनी दिला.

◾️आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीच्या अध्यक्ष व व्यवस्थापकीय संचालक असलेल्या जॉर्जिएव्हा यांनी सांगितले की, जगात सध्या मंदीसदृश स्थिती असून या वर्षी आर्थिक विकास दर हा दशकाच्या आरंभापासून प्रथमच सर्वात कमी असेल.

◾️ जागतिक आर्थिक स्थितीचा अहवाल पुढील आठवडय़ात जारी केला जाणार असून त्यात २०१९ व २०२० या वर्षांचा सुधारित अंदाज दिला जाणार आहे.

◾️शुक्रवारी भारताच्या रिझव्‍‌र्ह बँकेने असे म्हटले होते की, आर्थिक विकास दर सध्याचे मंदीसदृश वातावरण बघता ६.९ टक्क्यांच्या आधीच्या अंदाजाइतका राहणार नाही तर तो ६.१ टक्के राहू शकतो.

            🔰 जगाची स्थिती 🔰

◾️ २०१९ मध्ये जगातील नव्वद टक्के देशात आर्थिक वाढ कमी झाली आहे.

◾️जागतिक अर्थव्यवस्था मंदावल्याने अनेक देशांना फटका बसणार आहे. ही घसरण चालू असताना ४० उदयोन्मुख बाजारपेठा व विकसनशील अर्थव्यवस्था यांचा आर्थिक विकास दर पाच टक्क्यांपेक्षा अधिक राहणार आहे. त्यातील १९ देश आफ्रि केतील आहेत.

◾️अमेरिका व जर्मनीत बेरोजगारी ऐतिहासिक नीचांकी आहे.

             🔰 भारताला झळ 🔰

◾️भारत व ब्राझीलसारख्या मोठय़ा देशात या वर्षी मंदीसारखी परिस्थिती जास्त जाणवणार असून गेली अनेक वर्षे घोडदौड करणाऱ्या चीनच्या आर्थिक वाढीला लगाम बसणार आहे, असे जॉर्जिएव्हा यांनी नमूद केले आहे.

सारांश, 10 ऑक्टोबर 2019

                   🏆 संरक्षण 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

INS तीर, INS सुजाता, INS शार्दुल आणि ICGS सारथी या ठिकाणी आयोजित प्रथम ट्रेनिंग स्क्वॉड्रॉन या कार्यक्रमासाठी दाखल झाले - मोम्बासा, केनिया.

                🏆 अर्थव्यवस्था 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

क्युरेटेड तंत्रज्ञान आणि बँकिंग उपाययोजनांच्या माध्यमातून MSME उद्योगांच्या संघांच्या व्यवहारांना डिजिटल करण्यासाठी येस बँकेनी तयार केलेले अ‍ॅप - 'येस स्केल' बिझकनेक्ट.

                🏆 आंतरराष्ट्रीय 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

9 ऑक्टोबर ते 12 ऑक्टोबर 2019 या काळात आयोजित करण्यात आलेल्या ‘C40 जागतिक महापौर शिखर परिषद 2019’ या कार्यक्रमाचे ठिकाण - कोपेनहेगन, डेन्मार्क.

जागतिक आर्थिक मंचच्या (WEF) ‘जागतिक स्पर्धात्मकता निर्देशांक 2019’ यामध्ये पहिले स्थान - सिंगापूर (अमेरिका द्वितीय).

सर्वात शक्तिशाली पासपोर्ट (पारपत्र) म्हणून हेन्ले अँड पार्टनर्स या संस्थेच्या ‘हेनले पासपोर्ट इंडेक्स 2019’ यामध्ये पहिले स्थान - जापान आणि सिंगापूर (दक्षिण कोरिया, फिनलँड आणि जर्मनी द्वितीय स्थानावर आहेत).

दुबईत ‘2019 टेलीकॉम्स वर्ल्ड मिडल ईस्ट अवॉर्ड्स’ सोहळ्यात ‘डिजिटल कंटेंट सर्विस ऑफ द इयर’ हा सन्मान जिंकणारा भारतीय उद्योग – ZEE5 ग्लोबल.

अमेरिकेचा ‘2019 सेक्रेटरी ऑफ स्टेट्‍स अवॉर्ड फॉर कॉर्पोरेट एक्सिलन्स’ हा पुरस्कार प्राप्त करणारा भारतीय उद्योग - पेप्सीको इंडिया (17 अब्ज लिटरपेक्षा जास्त पाणी वाचविण्यासाठी).

                    🏆 राष्ट्रीय 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

जागतिक आर्थिक मंचच्या (WEF) ‘जागतिक स्पर्धात्मकता निर्देशांक 2019’ यामध्ये भारताचा क्रमांक – 68 वा.

हेन्ले अँड पार्टनर्स या संस्थेच्या ‘हेनले पासपोर्ट इंडेक्स 2019’ यामध्ये भारताचा क्रमांक – 82 वा.

केंद्रीय वस्त्रोद्योग मंत्री स्मृती झुबिन इराणी यांनी आफ्रिकेतल्या या देशांचा समावेश करण्यासाठी ‘कापूस तांत्रिक सहाय्य कार्यक्रम (TAP)’ याचा दुसरा टप्पा सुरू करण्याची घोषणा केली - माली, घाना, टोगो, झांबिया आणि टांझानिया.

बंगळुरुच्या भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) येथे 9 ऑक्टोबर रोजी प्रारंभ करण्यात आलेला शैक्षणिक उपक्रम - प्रधान मंत्री अभिनव शैक्षणिक कार्यक्रम - ‘ध्रुव (DHRUV)’.

                🏆 व्यक्ती विशेष 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

रसायनशास्त्रामधील 2019 नोबेल पुरस्काराचे विजेता - 
📌जॉन गुडइनफ (अमेरिका),
📌 स्टेनली व्हिटिंगहॅम (अमेरिका) आणि
📌अकिरा योशिनो (जापान) (लिथियम-आयन बॅटरीच्या विकासासाठी).

मुंबई विद्यापीठातून जर्मन अभ्यासात PhD पूर्ण करणारी जगातली पहिली अंध विद्यार्थी - उर्वी जंगम.

                   🏆 क्रिडा 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय सामन्यात सलग 18 सामने जिंकण्याचा विश्वविक्रम नोंदविणारा महिला क्रिकेट संघ - ऑस्ट्रेलिया.

             🏆 विज्ञान व तंत्रज्ञान 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

संख्येत सर्वाधिक चंद्र असलेला ग्रह - शनी (82 चंद्र).

                  🏆 सामान्य ज्ञान 🏆
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

C40 शहरे समूह – स्थापना: सन 2005; सचिवालय: लंडन (ब्रिटन).

युनिव्हर्सल पोस्टल युनियन (UPU) - स्थापना: सन 1874 (09 ऑक्टोबर); मुख्यालय: बर्न, स्वित्झर्लंड.

जागतिक टपाल दिन साजरा करण्याचा प्रस्ताव मांडणारा व्यक्ती - आनंद मोहन नरुला (भारतीय).

एखाद्या क्षेत्रात चार किंवा त्यापेक्षा जास्त लोकांना एकत्र जमण्यास प्रतिबंधित करणारे 1973 सालाच्या फौजदारी प्रक्रिया संहिता (CrPC) मधले कलम - कलम 144.

बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज - स्थापना: सन 1875; स्थळ: दलाल स्ट्रीट, मुंबई.

भारतीय वाणिज्य व उद्योग महासंघ (Federation of Indian Chambers of Commerce and Industry -FICCI) याची स्थापना – सन 1927.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖